Overeenvloeken eenkerkvoogd - WIG Producties...over de Mariakerk in Kortezwaag, die ooit zonder...

1
19 mei 2017, pag. 28 Over een vloek en een kerkvoogd JANTIEN DE BOER LEEUWARDEN De verhalen uit het 2018-project Under de Toer waai- eren alle kanten op. En allemaal zijn ze het vertellen meer dan waard. Het kan niet waar zijn, zou je den- ken, maar het is echt gebeurd. Op een zondagochtend in 1842, net toen voorgangster Vitalis op de preek- stoel over Simson vertelde, de krachtpatser die een Filistijnse tem- pel in puin liet vallen door een pilaar om te trekken, stortte de kerktoren van de Sint Vituskerk in Wetsens met donderend geraas in. Ga maar kijken, zei projectleider Tamara Schoppert gisteren tijdens de presentatie van alle 32 Under de Toer-voorstellingen in de Grote Kerk in Leeuwarden. ,,Het is een ge- amputeerd kerkje. Heel naar. Nog steeds.’’ Het onweerde, toen de toren viel. Maar was het wel de bliksem, die de kerk amputeerde? Was het niet een nieuw huzarenstukje van Simson? Of was het de wraak van Sint Vitus, de naamgever van de kerk die in op- dracht van een Romeinse keizer doodgemarteld werd? In mei volgend jaar is er een muzi- kale voorstelling over te zien. Het is een van de producties van Under de Toer, een 2018-project dat het hele jaar rond Friese kerken in de schijn- werpers zet. De Leeuwarder Grote Kerk tintel- de gisteravond van energie. Orga- nist Theo Jellema liet het orgel dave- ren, en Tamara Schoppert vertelde over de Mariakerk in Kortezwaag, die ooit zonder toren gebouwd werd. Toen er 1896 alsnog een kerk- toren aan vast werd geplakt, besloot het kerkbestuur een van de klokken uit de klokkenstoel te verkopen, om de nieuwbouw te kunnen betalen. Tjalle Tamme kon er niet mee le- ven. Razend beende hij de vergade- ring van de kerkvoogdij uit. ,,As ik dea gean wol ik troch twá klokken bebongele wurde’’, riep hij nog. De woorden galmden tegen de muren, en legden een vloek over het dorp. In De klok moat werom!, een voorstel- ling met dans, muziek en film wordt geprobeerd om de vloek op te hef- fen. Zo meanderde de presentatie gis- teravond van het ene naar het ande- re verhaal. Regisseur Sjoeke-Marije Wallendal vertelde met twee sche- dels in haar handen over Marijke Muoi, de moeder van Friesland, wier stoffelijke resten in 1795 door woes- te revolutionairen uit de Grote Kerk werden opgegraven. De opstande- lingen voetbalden met haar schedel. Ze plasten over haar botten. En nu ligt ze weer onder de grond. Zo gaat dat. Onrust gaat en komt. En Under de Toer, dat deels levens- vatbaar werd door een subsidie van 500.000 van het Prins Bernard Cul- tuurfonds, waardoor alle projecten 12.000 euro konden krijgen, vertelt over liefde, oorlog, ruzies, hoop en hebzucht. In Ryptsjerk bijvoorbeeld gaat het gerucht dat onder de kerkvloer een crypte ligt, met daarin het lichaam van Antje van Uylenburgh, de zus van Saskia, die weer de vrouw van Rembrandt was. O, het stikt in Friesland van de ver- tellingen. En 32 ervan worden vol- gend jaar verbeeld. Al die kerken zijn getuigen geweest van verhalen door de eeuwen heen, zei Tamara Schop- pert. En in 2018 wordt alles afgestoft. De toren viel tijdens de preek over Simson Sjoeke Marije Wallendal: ,,Door de rellen van 1795 heeft Marijke Muoi nu twee schedels.’’ FOTO HOGE NOORDEN/JACOB VAN ESSEN

Transcript of Overeenvloeken eenkerkvoogd - WIG Producties...over de Mariakerk in Kortezwaag, die ooit zonder...

  • 19 mei 2017, pag. 28

    Over een vloek eneen kerkvoogdeen kerkJANTIEN DE BOER

    LEEUWARDEN De verhalen uit het2018-project Under de Toer waai-eren alle kanten op. En allemaalzijn ze het vertellen meer danwaard.

    Het kan niet waar zijn, zou je den-ken, maar het is echt gebeurd. Opeen zondagochtend in 1842, net toenvoorgangster Vitalis op de preek-stoel over Simson vertelde, dekrachtpatser die een Filistijnse tem-pel in puin liet vallen door een pilaarom te trekken, stortte de kerktorenvan de Sint Vituskerk in Wetsensmet donderend geraas in.

    Ga maar kijken, zei projectleiderTamara Schoppert gisteren tijdensde presentatie van alle 32 Under deToer-voorstellingen in de GroteKerk in Leeuwarden. ,,Het is een ge-amputeerd kerkje. Heel naar. Nogsteeds.’’

    Het onweerde, toen de toren viel.Maar was het wel de bliksem, die dekerk amputeerde? Was het niet eennieuw huzarenstukje van Simson?Of was het de wraak van Sint Vitus,de naamgever van de kerk die in op-dracht van een Romeinse keizerdoodgemarteld werd?

    In mei volgend jaar is er een muzi-

    kale voorstelling over te zien. Het iseen van de producties van Under deToer, een 2018-project dat het helejaar rond Friese kerken in de schijn-werpers zet.

    De Leeuwarder Grote Kerk tintel-de gisteravond van energie. Orga-nist Theo Jellema liet het orgel dave-ren, en Tamara Schoppert verteldeover de Mariakerk in Kortezwaag,die ooit zonder toren gebouwdwerd. Toen er 1896 alsnog een kerk-toren aan vast werd geplakt, besloothet kerkbestuur een van de klokkenuit de klokkenstoel te verkopen, omde nieuwbouw te kunnen betalen.

    Tjalle Tamme kon er niet mee le-ven. Razend beende hij de vergade-ring van de kerkvoogdij uit. ,,As ikdea gean wol ik troch twá klokkenbebongele wurde’’, riep hij nog. Dewoorden galmden tegen de muren,en legden een vloek over het dorp. InDe klok moat werom!, een voorstel-ling met dans, muziek en film wordt

    geprobeerd om de vloek op te hef-fen.

    Zo meanderde de presentatie gis-teravond van het ene naar het ande-re verhaal. Regisseur Sjoeke-MarijeWallendal vertelde met twee sche-dels in haar handen over MarijkeMuoi, de moeder van Friesland, wierstoffelijke resten in 1795 door woes-te revolutionairen uit de Grote Kerkwerden opgegraven. De opstande-lingen voetbalden met haar schedel.Ze plasten over haar botten. En nuligt ze weer onder de grond.

    Zo gaat dat. Onrust gaat en komt.En Under de Toer, dat deels levens-vatbaar werd door een subsidie van500.000 van het Prins Bernard Cul-tuurfonds, waardoor alle projecten12.000 euro konden krijgen, verteltover liefde, oorlog, ruzies, hoop enhebzucht.

    In Ryptsjerk bijvoorbeeld gaat hetgerucht dat onder de kerkvloer eencrypte ligt, met daarin het lichaamvan Antje van Uylenburgh, de zusvan Saskia, die weer de vrouw vanRembrandt was.

    O, het stikt in Friesland van de ver-tellingen. En 32 ervan worden vol-gend jaar verbeeld. Al die kerken zijngetuigen geweest van verhalen doorde eeuwen heen, zei Tamara Schop-pert. En in 2018 wordt alles afgestoft.

    drkvoogdDe toren vieltijdens de preekover Simson

    Sjoeke Marije Wallendal: ,,Door de rellen van1795 heeft Marijke Muoi nu twee schedels.’’ FOTO HOGE NOORDEN/JACOB VAN ESSEN