Op weg naar meer differentiatie:de inzet van innovatief leermiddelenbeleid

Presentatie op VO-congres

Herman Rigter & Eelke de BoerNieuwegein, 20 maart 2014

Inhoud

• Wat is VO-content en wat zijn de Stercollecties?• Hoe kun je de Stercollecties op school inzetten?

• Een schoolvoorbeeld: de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm

Hoe zien zij hun toekomstig leermiddelenlandschap?Hoe realiseren zij deze visie?

Even voorstellen…….

Inleiding VO-content

Wat is VO-content?

Stichting VO-content zorgt namens de scholen in het voortgezet onderwijs dat uitgevers open digitale leermaterialen (de Stercollecties) ontwikkelen, onderhouden en actualiseren.

Daarnaast worden er leermaterialen ontwikkeld, beschikbaar voor scholen die zijn aangesloten bij de stichting (bijv. Eindexamensite en de Rekengame)

Businessmodel

Wat zijn Stercollecties?

• Stercollecties zijn open digitale leerlijnen van actueel, multimediaal en leerlinggericht materiaal.

• Elke school kan de Stercollecties flexibel inzetten en gebruiken op elke computer, laptop of tablet en plaatsen in de elektronische leeromgeving

AK BI DU

EN GS M&M

NE SK WI

EC

Stercollecties

Ster

colle

cties

01-

08-1

3

Extra collecties

• StudioRekenen • Eindexamensite.nl • Rekengame tot en met niveau 3F

Hoe kun je de Stercollecties inzetten?

• Aanvullend op de methode• Vervangend voor de methode

Voorbeeld van aanvulling op methode:

Waterkringloop

Huidige methode

Invulling met VO-content

Klik op het plaatje

Invulling met VO-content

Klik op het plaatje

Voorbeeld van vervangend voor de methode:

Aardrijkskunde

Ondersteuning van gebruikers • Website• Helpdesk• Trainingen en bijeenkomsten:

– Introductietraining, vaksectietraining– Docentendagen – Ondersteuning op maat

• Online materialen:– Docentenmateriaal (handleidingen, toetsen, tips, etc.)– Online training Stercollecties– Instructiefilmpjes over gebruik van Stercollecties binnen Wikiwijs– Online cursus ‘Zelf digitaal leermateriaal ontwikkelen’

• Receptenboek

Een schoolvoorbeeld:De Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm

ICT op de AT-scholen

• Inzet van ICT is speerpunt van beleid• Intensief gebruik van ICT op alle scholen• Tweetal laptopscholen• Innovatiefonds voor onderwijsvernieuwing met ICT• Alberdingk Thijm Institute: opleidingen

Het leermiddelenlandschap in 2020

Leermiddelenlandschap in 2020

Leermiddelenlandschap in 2020

Leermiddelenlandschap in 2020

Kenmerken van de leermiddelen:

Afwisselend en uitdagend

Activerend

Rekening houdend met de mogelijkheden van de individuele leerling

Leermiddelenlandschap in 2020

In hoge mate gedigitaliseerd

MultimediaalInspelend op de behoeften van de toekomstige maatschappij

School en docenten bepalen hoe onderwijsprogramma eruit ziet (regisseur over eigen onderwijsproces) en niet de methode.

Leermiddelenlandschap in 2020

Leermiddelenlandschap in 2020

Grote diversiteit aan devices

Leermiddelenlandschap in 2020

Alle programma’s en gegevens online bereikbaar

Wat is er nodig voor realisatie van dit toekomstige leermiddelenlandschap?

Boek

Digiles

Excursie

DigilesExcursi

e

Boek

Boek Digiles Boek Excursi

e

Docent is weer ‘regisseur’ van zijn onderwijsproces en geen ‘acteur onder regie van een methode’.

Invulling rol van de docent:

Methode

Methode

Methode

Methode

Benodigdheden:

3. Handleidingen voor gebruik

1. Losse leereenheden van ‘gouden’ kwaliteit

2. Leereenheden die volgens algemene afspraken feilloos op elkaar aansluiten en vindbaar zijn.

Uitgever

Docent

Uitgever

Digischool

DigilessenVO

DocentOVC

Vindplaatsen voor (digitale) vulling van mijn leerlijn:

• Digitale materialen:• VO-content• Digischool• Websites

• Video’s• Eigen papieren materialen• Digibordmaterialen• Excursies• Podcasts• Etc.

Het opbouwen van een nieuw curriculum (onderwijsprogramma) start bij de leerlijn

Wat is een leerlijn?

Een leerlijn is een…

- … beredeneerde opbouw,

- van inhouden

- en tussendoelen,- leidend naar een einddoel.

Centraal staat dus de vraag:

WAT wil ik dat de leerlingen leren?

Tussendoel

Tussendoel

Tussendoel

Einddoel

Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud

Beredeneerde opbouw

De leerling kan vlot optellen met de getallen 1 tm 10

De leerling kan vlot aftrekken met de getallen1 tm 10

Vlot optellen en aftrekken met getallen 1 tm 10

Optellen met getallen 1 tm 10

Aftrekken met getallen 1 tm 10

Optellen en aftrekken met getallen 1 tm 10

Beredeneerde opbouw van de leerlijn

Ontwikkelen van de leerlijn

Praktijkvoorbeeld 2

Geschiedenis, Alberdingk Thijm College

Praktijkvoorbeeld 1

Nederlands, Laar en Berg

Praktijkvoorbeeld 3

Biologie, Alberdingk Thijm MAVO

Tussendoel

Tussendoel

Tussendoel

Einddoel

Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud

WAT wil ik dat de leerlingen leren?

Na de vraag:

WAT wil ik dat de leerlingen leren?

Komt de vraag:

HOE wil ik dat de leerlingen leren?

HOE wil ik dat de leerlingen leren?Randvoorwaarden:

- Tijd (hoeveel tijd is er beschikbaar voor het leren van deze stof door de leerling, opgesplitst in tijd in de klas en tijd buiten de klas);

- Leeromgeving (wat zijn de kenmerken van de leeromgeving, zijn er bijvoorbeeld computers beschikbaar of is er een digibord aanwezig);

- Visie van de school (welke afspraken zijn er over structuur en inhoud van de lessen gemaakt op school- en sectieniveau);

- Groeperingsvorm (wilt u de leerlingen individueel aan het werk zetten of in groepjes);

- Toetsing (op welke wijze moeten de leerlingen aantonen dat zij de leerstof in voldoende mate beheersen?);

- Algemene vaardigheden (zijn er algemene vaardigheden die de leerling moet opdoen en waaraan u in deze les aandacht wilt gaan besteden, bijv. samenwerken, presenteren, kritisch denken of reflecteren);

- Docentrol (hoe ziet u tenslotte uw eigen rol: kennisoverdrager, procesbegeleider, beschouwer op afstand).

HOE wil ik dat de leerlingen leren?

Opslag van het curriculum:

1. In een document2. Op de server van de school3. Op de Electronische Leeromgeving (ELO) van de

school4. In Wikiwijs Maken5. Wordpress6. Etc.

Tussendoel

Tussendoel

Tussendoel

Einddoel

Inhoud Inhoud Inhoud Inhoud

Leermiddelen Leermiddelen Leermiddelen

WAT + HOE?

Aanpak – stap 1

Op basis van:

• externe eisen (kerndoelen, etc.)• interne wensen vanuit de eigen organisatie

(aansluitend bij de visie van de school)• wensen vanuit de eigen vakgroep/sectie• eigen inzichten

een leerlijn en curriculum voor een vak ontwikkelen en beschrijven

Aanpak – stap 2

• Digitale materialen:• VO-content• Digischool• Websites

• Video’s• Eigen papieren materialen

• Digibordmaterialen• Excursies• Podcasts• Etc.

Deze leerlijn vullen met leermaterialen:

Gebruik makend van moderne technieken en inzichten:

• 21st Century Skills• Social media• Etc.

Aanpak – stap 3

Curriculum beschrijven voor leerlingen, collega’s ouders

- Wat doen we?- Waarom doen we dat?- Hoe doen we dat?- Wat ligt vast en waar ligt de vrijheid?

Het invoeren van de leerlijn is een…

- …continu proces,- waarbij je samenwerkt,

en- een aantal stappen doorloopt,- om draagvlak te krijgen en- om kwaliteit te waarborgen en te

verhogen

Visie

De docent is regisseur van het onderwijsproces

– Actieve houding– Grote verantwoordelijkheid– Grote vrijheid– Grote uitdaging

Wanneer docent inzicht heeft in leerlijn en curriculum wordt goed differentiëren eenvoudiger

Faciliteiten:

• Docenten krijgen tijd om leerlijn/ curriculum te ontwikkelen

• Alle leerlingen een persoonlijk device• Uitstekend netwerk• Opleiding via intern opleidingsinstituut

• Veel gebruik van materialen van VO-content

Vragen?

Receptenboek Implementatie Stercollecties (4 praktijkvoorbeelden)

Gesprek met collega schoolleider voor Stercollectiegerecht naar smaak

Foto stand invoegen (Janneke vragen)