Naar vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg

In de mallemolen van mijn leven bracht mijn begeleider enig soelaas. Met ups en downs EINDELIJK richting kunnen geven aan mijn turbulent leven. Ontdekken welk zeeën ik als manisch - depressieve vrouw, moeder van 4 kinderen, nog kan bevaren. Een droom werd werkelijkheid kortom een boeiende ontdekkingstocht.

Els

Ik torste een hele lading keien op mijn rug! Zo zwaar dat ik door de knieën ging! Maar toen kwam een psychiatrische thuiszorgwerker en ik liet toe dat hij een keitje met een keer van mijn rug nam. Een last zo zwaar te dragen! Maar die ik droeg omdat ik niet beter wist! Een weg lichtte me op, enkel door een hartvol woord!

Stefan

DEEL 1DEEL 1

Vermaatschappelijking

Geestelijke Gezondheidszorg

WAAROM ?

VaststellingenVaststellingen

1. Vanuit maatschappelijke ontwikkelingen

= vermaatschappelijking van de zorg in diverse sectoren, ook in geestelijke gezondheidszorg

Vermaatschappelijking van de zorg

= twee bewegingen

VaststellingenVaststellingen

Mensen met beperkingen maken zoveel als mogelijk deel uit van de samenleving

• Nemen rol op van ouder - collega - buur - ...• = streven naar volwaardig burgerschap

Zorg zoveel als mogelijk in de samenleving aanbieden

• Mensen met problemen ondersteunen in het innemen van plaats in de samenleving

• = veranderingsproces bij hulpverlening

VaststellingenVaststellingen

2. Vanuit de eerstelijn • huisarts / gezondheids- / welzijnsdiensten • diverse signalen van psychische problemen en

klachten• doorverwijzing naar gespecialiseerde hulp =

soms niet vlot – gemakkelijk veel en onduidelijk aanbod (wie doet wat ?) taboe bij cliënt en omgeving wachttijd

VaststellingenVaststellingen

3. Vanuit residentiële aanbod in GGZ• Kwalitatief – degelijk aanbod• Hoog aantal bedden in hoog aantal

psychiatrische ziekenhuizen• Evolutie naar…

kortere opnames en doelgerichter gebaseerd op wat werkzaam en

wetenschappelijk onderbouwd is vraaggestuurd aanbod

VaststellingenVaststellingen

4. Vanuit menselijk perspectief• Taboe op

het vragen van hulp bij psychische problemen

de stap naar psychiater – psycholoog psychiatrische ziekenhuisopname

• Tijd tussen ontstaan van probleem en hulpvraag = vaak veel te groot

• Vraag naar participatie van cliënt en familie

VaststellingenVaststellingen

5. Vanuit naakte cijfers• Eén op vier mensen tijdens zijn / haar leven

= min of meer ernstig psychisch probleem• Ongeveer 845.000 mensen met een psychisch

probleem (in Vlaanderen - op jaarbasis)• Suïcide

• Vlaanderen heeft een de hoogste cijfers van Europa – ongeveer 3 / dag

• West - Vlaanderen hoogste cijfers in Vlaanderen Cfr. op 100.000 inwoners 225 suïcidepogingen

Vermaatschappelijking GGZVermaatschappelijking GGZ

Door de realisatie van netwerken• Samenwerking met en tussen partners:

GGZ, eerstelijnsgezondheidsdiensten en welzijn

• Samenwerking met en voor de cliënt • Gericht op een leeftijdsdoelgroep

= volwassenen • Binnen een welomlijnd en afgebakend

werkingsgebied

Vermaatschappelijking GGZVermaatschappelijking GGZ

werkingsgebiedregio Ieper –

Diksmuide

= helft SEL

Midden West - Vlaanderen

Ie p e r

V le tere n

L o -R en in g e

D iksm u id e

K o rte m a rk

H ou thu ls t

Z o n ne b e ke

L a ng e m a rk-P o e lkap e lle

P o p e ring e

H eu ve lla ndM e se n

Vermaatschappelijking GGZVermaatschappelijking GGZ

• Door het samenwerken aan vijf functies

• Deze vijf functies of globale opdrachten staan voor zorgvernieuwing in de GGZ

Functie 4Intensieve residentiële behandeling

Functie 2Behandelingsteams in thuisomgeving

voor psychiatrische problemenacuut langdurig

Mobiel teamacute psych. zorg

Mobiel teamlangdurige psych. zorg

Functie 5Specifieke woonvormen

met zorg

Psychiatrisch Verzorgingstehuis (Het Tempelhof)Beschut Wonen

Functie 1Preventie – vroegdetectie -

vroeginterventie

CGG Largo – VDIP – PZT – 1e lijns-psycholoog – CAW - Suïcidepreventie

Functie 3Rehabilitatie – sociale inclusieArbeidszorgcentra (SOWEPO –

Stuurkracht – Groene Kans)Lokale dienstencentra – Activiteitencentra

- Arbeidsrehabilitatie

Crisiseenheid Psychiatrisch Ziekenhuis H.Hart Ieper

Vermaatschappelijking GGZ Vermaatschappelijking GGZ = = uitdaginguitdaging

Vijf functies of globale opdrachten • moeten vorm en inhoud krijgen• uitwerken naar eigenheid van de regio• partners uit de geestelijke gezondheidszorg• samen met…

lokale partners en organisaties (lokale) besturen cliënten en familieleden jou…

DEEL 2DEEL 2

Vermaatschappelijking

Geestelijke Gezondheidszorg

Functie 1

Functie 4Intensieve residentiële behandeling

Functie 2Behandelingsteams in thuisomgeving

voor psychiatrische problemenacuut langdurig

Mobiel teamacute psych. zorg

Mobiel teamlangdurige psych. zorg

Functie 5Specifieke woonvormen

met zorg

Psychiatrisch Verzorgingstehuis (Het Tempelhof)Beschut Wonen

Functie 1Preventie – vroegdetectie -

vroeginterventie

Psychiatrische Thuiszorg - CGG Largo 1e lijns-psycholoog

Functie 3Rehabilitatie – sociale inclusieArbeidszorgcentra (SOWEPO –

Stuurkracht – Groene Kans)Lokale dienstencentra – Activiteitencentra

- Arbeidsrehabilitatie

Crisiseenheid Psychiatrisch Ziekenhuis H.Hart Ieper

Psychiatrische ThuiszorgPsychiatrische Thuiszorg

Als thuiszorgverantwoordelijke van een gezinszorgdienst ervaar ik de samenwerking met psychiatrische thuiszorg als een belangrijke meerwaarde in de zorg voor personen met psychische problemen. De gemeenschappelijke aanpak zorgt ervoor dat ik me als hulpverlener ondersteund en begrepen voel. Samen maken we afspraken en / of stellen we grenzen. Door hun gespecialiseerde opleiding en ruime ervaring, merk ik dat ze over een uitgebreide kennis van de doelgroep beschikken. Zo kan de cliënt optimaal geholpen worden. Verder staat psychiatrische thuiszorg voor een laagdrempelige doch dynamische aanpak, met een vlotte bereikbaarheid en toegankelijkheid.

Aanbod geestelijke gezondheidszorg

Acute zorgLangdurige

zorgP.Z. CGG Largo

1e lijns-psycholoog

…

PZT = Aanspreekpunt GGZ

AANMELDEN ?

Mobiele teams Andere ggz-partners

DoelgroepDoelgroep

• Voor alle hulpverleners en mantelzorgers die iemand in zorg hebben met (vermoeden van) psychische of psychiatrische problemen

AanbodAanbod

• Aanspreekpunt geestelijke gezondheidszorg (GGZ) voor alle hulpverleners uit de eerstelijnszorg en

welzijnssector voor wie psychische of psychiatrische hulp nodig heeft voor wie zorgt draagt voor iemand met psychische of

psychiatrische problemen voor wie de weg niet kent binnen de GGZ voor wie twijfelt over de gepaste zorg

AanbodAanbod

• Exploratie en vraagverduidelijking indien nodig in de thuissituatie de hulpvraag in nauwe samenwerking met de omgeving en andere betrokken hulpverleners

• Doorverwijzing naar de meest aangewezen hulpverlening zorg op maat = gepaste zorg – niet meer dan nodig met het mandaat van de cliënt

AanbodAanbod

• Zorgcoördinatie en zorgbemiddeling Een netwerk opbouwen rond de cliënt door

zorg op elkaar af te stemmen zorgbemiddeling

Opzetten van cliëntgericht overleg met relevante partners: huisarts, mantelzorger, familielid,… in overleg en met de cliënt

Zoeken naar gepaste daginvulling en toeleiden naar de gepaste zorg

Beperkt aantal huisbezoeken – ter exploratie Ondersteunen en versterken van het netwerk van professionelen

en mantelzorgers qua draagkracht in het omgaan met de cliënt en zijn problematiek.

Streven naar zo maximaal mogelijke maatschappelijke integratie van de cliënt.

AanbodAanbod

• PZT biedt ondersteuning Via coaching, adviezen en tips in het omgaan met mensen

met psychische / psychiatrische problemen. individueel of groep professionelen of mantelzorgers

Via vorming op maat of vaste vormingspakketten al dan niet i.s.m. andere GGZ partners.

Via casusbespreking in ondersteunend team. Via informatie en sensibiliseren over

ontwikkelingen binnen de GGZ KOPP …

Verloop van een aanmeldingVerloop van een aanmelding

Intake &

Verkenning =

Psychische of psychiatrische problemen ?

Adviserend en Ondersteunend

Team

Advies

Coaching Coördinatie

Langdurigebegeleiding

= MOBIEL TEAM

Exploratie

Adviserend & ondersteunend teamAdviserend & ondersteunend team

Adviserend - ondersteunend teamAdviserend - ondersteunend team• Samenstelling:

Psychiatrisch Ziekenhuis H. Hart (DMW) SEL Midden West-vlaanderen (Bond Moyson) CGG Largo BW‘ De overweg ’ (voorzitter OT) VDIP Psychiater CAW De Papaver ICAW- mutualiteiten in beurtrol OCMW’s in beurtrol Thuiszorgwerkers Eerstelijnspsycholoog Mobiel team langdurig zorg Huisarts - ????

ContactContact

Poperingseweg 148900 Ieper

Johan Mestdagh 0495/32.15.83

Lut Smet 0498/10.31.60

057/23.91.87

info@pztieper.be

Centrum Geestelijke Centrum Geestelijke Gezondheid LargoGezondheid Largo

Wat kan ik doen?

• ouders contacteren• huisarts contacteren• 1° lijnspsycholoog• PZT exploratie• coördinatie netwerk• GDT – OPP• gezinszorg• ocmw / caw• …

SitueringSituering

• Een CGG staat in voor de ambulante hulpverlening voor mensen met psychische en psychiatrische problemen.

• Alle CGG zijn tweedelijnsdiensten.

Verwijzingen komen we zowel uit • de eerste lijn: algemene diensten en zorgverleners,

niet gespecialiseerd in de geestelijke gezondheidszorg• de derde lijn: de psychiatrische en

kinderpsychiatrische opnamediensten

• Binnen elk centrum wordt gewerkt met meerdere vormen van psychotherapie.

AanbodAanbod

• Cliëntenwerking Kinderen en Jongeren Volwassenen Ouderen

• Preventie Alcohol- en drugspreventie Suïcidepreventie

• Groepstraining

Sociale vaardigheden voor kinderen uit 4de 5de 6de leerjaar

= locatie Ieper

AanbodAanbod

• Projectwerking en dienstverlening Advies / consult / supervisie t.a.v. professionele derden Inbreng in activering en rehabilitatie

Ondersteuning in arbeidszorg en activiteitencentra Outreaching / liaison VDIP – project (zie verder)

• Locaties Diksmuide – Ieper – Roeselare - Veurne

Contact Contact

CGG Largo Ieper Diksmuidestraat 68

8900 Ieper

057/ 21 99 86

Ieper@cgglargo.be

CGG Largo Diksmuide Kasteelstraat 32

8600 Diksmuide

058/31 23 47 veurne@cgglargo.be

www.cgglargo.be

VDIPVDIP

SITUERINGSITUERING

• VDIP =

VroegDetectie en vroegInterventie bij Psychiatrische (psychotische) stoornissen

• VDIP kadert binnen Actieplan Suïcidepreventie van de Vlaamse Overheid

DoelgroepDoelgroep

• Tussen 16 en 35 jaar

• Hoog risico op • psychose• stemmingstoornissen • met aan psychose aanverwante problematieken • of eerste psychose: max 5 jaar geleden - max 1 opname (zie

checklist)

• Zorgwekkende zorgmijders !

AanbodAanbod

• Twee pijlers Sensibiliseren en deskundigheidsbevordering voor

intermediairen Cliëntenwerking

• Sensibiliseren en deskundigheidsbevordering• Voor alle intermediairen m.b.t. het vroegtijdig opsporen van

jongeren en jongvolwassenen met een hoog risico op ontwikkelen van een psychose

• Deskundigheidsbevordering wat betreft omgaan met mensen met een psychotische kwestbaarheid

• Cliëntenwerking

ContactContact

VDIP Zuid West - Vlaanderen

Jules lagaelaan 21

8800 Roeselare

0478/77.45.97

roeselare-ieper@vdip.be

Eerstelijnspsychologische functieEerstelijnspsychologische functie

SitueringSituering

• Project Vlaamse overheid - VolksgezondheidOpvolging eerstelijnsconfererentie gezondheidszorg (2010)

• Drie doelstellingen•Kortdurende generalistische zorg•Nauw samenwerken vanuit het model van

getrapte zorg en hiervoor een netwerk uitbouwen

•Bevorderen vroegdetectie en vroeginterventie

DoelgroepDoelgroep

• VOOR WIE ? Iedereen ! • Extra aandacht voor …

gezinnen met opvoedingsproblemen / milde psychische problemenagrarische bevolkingOCMW - cliënten

• Exclusie kinderenmensen met ernstige, complexe problematiek met complicaties op verschillende domeinensuïcidegevaar

AanbodAanbod

1. Kortdurende generalistische zorg• Laagdrempelig• Vanuit de concrete hulpvraag, klacht staat centraal• Opheffen - beheersbaar maken van psychische

klachten• Gebruik makend van verschillende methodes• Beperkt aantal sessies

gemiddelde van 5 sessies maximum 10 sessies

AanbodAanbod

2. Netwerk• nauw samenwerken met andere hulpverleners • vanuit het model van getrapte zorg : minimale

zorgverlening waar mogelijk, intensieve zorg waar nodig

• hiervoor een netwerk uitbouwen op het niveau van de zorgverlening

AanbodAanbod

3. Bevorderen vroegdetectie en vroeginterventie

• informatieverstrekking over psychische problemen • detecteren van psychische problemen• diagnostiek• intake en indicatiestelling • waar nodig bevorderen van doorstroming naar meer

gespecialiseerde gezondheidszorg

ContactContact

Leen Ballieu

eerstelijnspsycholoog@sociaalhuispoperinge.be

0496/16.06.12

DEEL 3DEEL 3

Vermaatschappelijking

Geestelijke Gezondheidszorg

Functie 2

Functie 4Intensieve residentiële behandeling

Functie 2Behandelingsteams in thuisomgeving

voor psychiatrische problemenacuut langdurig

Mobiel teamacute psych. zorg

Mobiel teamlangdurige psych. zorg

Functie 5Specifieke woonvormen

met zorg

Psychiatrisch Verzorgingstehuis (Het Tempelhof)Beschut Wonen

Functie 1Preventie – vroegdetectie -

vroeginterventie

Psychiatrische Thuiszorg - CGG Largo 1e lijns-psycholoog

Functie 3Rehabilitatie – sociale inclusieArbeidszorgcentra (SOWEPO –

Stuurkracht – Groene Kans)Lokale dienstencentra – Activiteitencentra

- Arbeidsrehabilitatie

Crisiseenheid Psychiatrisch Ziekenhuis H.Hart Ieper

Mobiel team Mobiel team langdurige langdurige psychiatrische zorgpsychiatrische zorg

Aanbod geestelijke gezondheidszorg

Acute zorgLangdurige

zorgP.Z. CGG Largo

1e lijns-psycholoog

…

PZT = Aanspreekpunt GGZ

AANMELDEN ?

Mobiele teams Andere ggz-partners

DoelgroepDoelgroep

• Cliënten met een psychische / psychiatrische problematiek, met nood aan langdurige zorg

• Kenmerken: (Vermoeden) psychiatrische problematiek Complexe problematiek: effect op

verschillende levensdomeinen Zorg(wekkende)mijders Addictieproblematiek (alcohol,…) Medicatie ontrouw

AanbodAanbod

• De werking (volgens FACT methodiek) Individueel zoveel als kan (80%) Intensief indien nodig (20%) Nauwe samenwerking met diverse actoren

= mantelzorg – steunfiguren – thuiszorg Herstelgericht handelen – rehabilitatie Caseload op kruissnelheid

= 160 cliënten

AanmeldingAanmelding

1.Aanmelding

sfase

2.Verkennings

fase

3.Beslissings

fase

3 WEKEN

AanmeldingAanmelding

1. Aanmeldingsfase

• Het aanmeldingsformulier wordt ingevuld

• Er wordt een huisbezoek gepland bij de aangemelde cliënt = intakegesprek

AanmeldingAanmelding

2. Verkenningsfase

• Tijdens het intakegesprek met de cliënt / omgeving wordt: Informatie gegeven over de werking van het mobiel team Het aanmeldingsformulier wordt overlopen en aangevuld

• Er wordt mandaat gevraagd aan de cliënt om contact op te nemen met de huisarts en andere belangrijke derden.

• De huisarts en andere belangrijke derden worden gecontacteerd om bijkomende informatie op te vragen en te informeren.

AanmeldingAanmelding3. Beslissingsfase

• De aangemelde casus wordt op het teamoverleg voorgesteld

• Criteria tot inclusie zijn: Het gaat over een complexe problematiek Er is moeilijke toegang tot de ambulante hulpverlening Er is disfunctioneren op verschillende levensdomeinen Er is een perspectief tot verandering

AanmeldingAanmelding3. Beslissingsfase

• Bij inclusie wordt er een individuele begeleider toegewezen De cliënt en z’n omgeving worden ingelicht De aanmelder, huisarts en belangrijke derden worden

geïnformeerd Er wordt een behandel/begeleidingsplan opgemaakt

• Bij exclusie wordt er met de cliënt gezocht naar een passende doorverwijzing De aanmelder en huisarts worden geïnformeerd

AanmeldingAanmelding

1.Aanmeldings

fase

2.Verkennings

fase

3.Beslissings

fase

PZT = Aanspreekpu

nt GGZ3 WEKEN

Netwerkcomité GGZ regio Ieper-DiksmuideNetwerk GGZ Ieper-Diksmuide

TeamTeam• Multidisciplinair team

Aline Bouten Petra Douterloigne Els Deroo Sofie Coghe Virginie Wydoodt Sharon Vandemaele Ann–Sofie Noyez Marieke Durivault Oscar Delporte, intern organisator Overleg Psychiatrische Patiënt (OPP)

• TeamleiderGerrit Vanhee

• Teampsychiater Dr. Herlinde Lamote Coördinerende en leidende rol in de behandeling en het nemen van

beslissingen omtrent inclusie en einde behandeling

ContactContact

Bereikbaar: Ma-Do van 8.30-19.30 / Vrij-Zat van 8.30-17.00

Poperingseweg 8 – 8900 Ieper

057/23.91.89Per medewerker mobiel nummer

057/23.91.82 mtl@ggz-ieperdiksmuide.be

Teamleider: Gerrit Vanhee gerrit.vanhee@ggz-ieperdiksmuide.be

0476/78.02.00

Mobiel team Mobiel team acute acute psychiatrische zorgpsychiatrische zorg

Na mijn ontslag raakte ik alle controle over mijn leven kwijt, en dacht ik eraan om uit het leven te stappen… Een opname zag ik ècht niet zitten… Via mijn huisarts kwam ik in contact met het mobiel team. Na enkele gesprekken, kreeg ik terug wat moed om mijn leven op te nemen

Marianne

Netwerkcomité GGZ regio Ieper-DiksmuideNetwerk GGZ Ieper-Diksmuide

Totaal ontredderd en na mijn zoveelste herval in alcohol, kwam ik op de spoeddienst terecht. Zo kon het echt niet verder, maar ik wou maar niet inzien dat ik gespecialiseerde hulp nodig had… Het mobiel team kwam langs, en ik was akkoord om mij thuis nog wat verder door hen te laten begeleiden. Uiteindelijk konden zij me na vele gesprekken toch overhalen om ambulante hulp op te starten.

Jean-Pierre

Aanbod geestelijke gezondheidszorg

Acute zorgLangdurige

zorgP.Z. CGG Largo

1e lijns-psycholoog

…

AANMELDEN

Mobiele teams Andere ggz-partners

DoelgroepDoelgroep• Volwassenen - vanaf 18jaar - met acute psychische nood, in

crisis

• Cliënten in thuissituatie, of eventueel na korte opnameCrisisafdeling P.Z. H. Hartspoed Jan Yperman Ziekenhuis

• Het kan hierbij gaan om o.a.: Rouw of verlies van steunfigurenSterke emotionele reacties op relatiebreukVerminderd realiteitsbesefVerlies van zelfcontrole of suïcidale gedachten…MiddelenmisbruikResidentiële behandeling is moeilijk

AanbodAanbod• Werking

Eerste interventie op zo kort mogelijke termijn = binnen 12 uur

Meerdere huisbezoeken per dag zijn mogelijk Begeleiding is aanklampend (cfr. ACT principes) Begeleiding en behandeling maximaal 30 dagen Maximaal 30 dossiers 7 dagen op 7 bereikbaar Samenwerking met Crisisafdeling P.Z. H.Hart

• Hoe aanmelden ?

via huisarts Crisisafdeling Psychiatrisch Ziekenhuis H.Hart spoedafdeling Jan Yperman Ziekenhuis

Netwerkcomité GGZ regio Ieper-DiksmuideNetwerk GGZ Ieper-Diksmuide

TeamTeam• Multidisciplinair team

Bregwin Vantieghem Linda Vandamme Lieselot Decru Rita Cottyn Tineke Maertenc Virginie Blieck Marleen Lierman Tina Duerinck

• TeamleiderGerrit Vanhee

• Teampsychiater dr. Joke Verhaeghe coördinerende en leidende rol in de behandeling en het nemen van

beslissingen omtrent inclusie en einde behandeling

ContactContactBereikbaar: iedere dag van 8.30-21.00

Poperingseweg 8 – 8900 Ieper

057/23.91.85Per medewerker mobiel nummer

057/23.9182

mta@ggz-ieperdiksmuide.be

Teamleider: Gerrit Vanhee gerrit.vanhee@ggz-ieperdiksmuide.be

0476/78.02.00

“Een crisis speelt zich altijd af op een driesprong:

de kruising tussen de weg waar je af wilt, de weg die je

niet wilt gaan en de weg die er niet is.”

Citaat uit: praktijkboek “crisisinterventie”

Aanbod geestelijke gezondheidszorg

Acute zorgLangdurige

zorgP.Z. CGG Largo

1e lijns-psycholoog

…

PZT = Centraal aanspreekpunt ggz

AANMELDEN

?

Mobiele teams Andere ggz-partners

VragenVragen