Muzikaal erfgoed:

structuur en visie

Structuur

1. Een korte muziekgeschiedenis

2. Definitie muzikaal erfgoed

3. Typologie muzikaal erfgoed

4. De muzikaal erfgoedgemeenschap

5. Rol van Resonant in het veld

Een korte muziekgeschiedenis in functie

van muzikaal erfgoed

Op basis van enkele evoluties / assen

1. Muziek en notatieontwikkeling

– zingen, fluiten, psalmodiëren

1. Muziek en notatieontwikkeling

– veelheid gezangen

liturgie en officie

1. Muziek en notatieontwikkeling

– evolutie en standaardisering

II. Een stem – meerstemmigheid

– vroegste ontwikkeling

II. Een stem – meerstemmigheid

– partijen en koren

II. Een stem – meerstemmigheid

– vocaal en instrumentaal, many to a part

III. Geschreven, gedrukt, gedownload

– codices en doorgeven

– boekdrukkunst en verspreiding

III. Geschreven, gedrukt, gedownload

– Doelgroepen

III. Geschreven, gedrukt, gedownload

– internet, publiek domein en rechten

III. Geschreven, gedrukt, gedownload

IV. Communicatie over muziek

– annonces van concerten en publicaties

IV. Communicatie over muziek

– literatuur over muziek

– affichecollecties, persknipsels, recensies

IV. Communicatie over muziek

V. Akoestisch / analoog vs.

automatisch / digitaal– de openbare ruimte

V. Akoestisch / analoog vs.

automatisch / digitaal– kerken en concertzalen

V. Akoestisch / analoog vs.

automatisch / digitaal– automaten en amusement

V. Akoestisch / analoog vs.

automatisch / digitaal– digitale muziek en creativiteit

VI. Functionaliteit en vrije tijd

– muziek als bijproduct, als middel

VI. Functionaliteit en vrije tijd

– professionalisering

VI. Functionaliteit en vrije tijd

– massa‟s, evenementen & persoonlijke

beleving

Structuur

1. Een korte muziekgeschiedenis

2. Definitie muzikaal erfgoed

3. Typologie muzikaal erfgoed

4. De muzikaal erfgoedgemeenschap

5. Rol van Resonant in het veld

Wat is muzikaal erfgoed?

• Waarom muzikaal erfgoed als een

apart soort erfgoed afbakenen?

• Hoe bakenen we dat af?

• Wat is muzikaal erfgoed?

Wat is muzikaal erfgoed?

vorige generatie

huidige generatie

volgende generatie

Cultureel erfgoed

Wat is muzikaal erfgoed?De 9 kunsten:

• Beeldende kunsten

• Literatuur

• Architectuur

• Filmkunst

• Strip

• Mengkunst, cross-over

• Theater

• Muziek

• Dans

• De kunst ligt vervat in een drager, een

medium, weze het een

boek, schilderij, beeldhouwwerk

, bouwwerk, …

• Het kunstige is een object.

Muziek

• Hierbij kàn de kunst op een drager

worden vastgelegd maar deze is

nevengeschikt aan de kunstuiting.

• Het materiële resultaat is de

geluidsgolf die opgevangen wordt door

het oor, de beleving ervan, het kijken

en horen.

Muziek

• Het is momentgebonden, de reconstructie

doet af van de eigenheid van het kunstwerk.

• Deze kunst is in wezen immaterieel.

• Muziek impliceert een andere verhouding

tussen kunst en object, dus vergt een

andere behandeling van die objecten.

Muzikaal erfgoed

1. Welke objecten

→ typologie muzikaal erfgoed

2. Hoe omgaan met deze objecten?

→ een eigen expertisecentrum met een

eigen muzikaal erfgoedgemeenschap

Structuur

1. Een korte muziekgeschiedenis

2. Definitie muzikaal erfgoed

3. Typologie muzikaal erfgoed

4. De muzikaal erfgoedgemeenschap

5. Rol van Resonant in het veld

Typologie van het muzikaal erfgoed

• Roerend muzikaal erfgoed (1)

– Documentair muzikaal erfgoed

– Museale objecten

• Onroerend muzikaal erfgoed (2)

• Immaterieel muzikaal erfgoed (3)

(1) Roerend muzikaal erfgoed

Documentair muzikaal erfgoed

1. Bladmuziek

= alle vormen van neergeschreven muziek

≠ partituur

Verschillende vormen van muzieknotatie!

Kwadraatnotatie

Mensurale muzieknotatie

Verschillende vormen van muzieknotatie!

Cijfernotatie

Grafische muzieknotatie

Verschillende vormen van muzieknotatie!

Tabulatuur

(oude versie)

Tabulatuur (moderne versie)

„Bladmuziek‟ hoeft

niet noodzakelijk

muzieknotatie te

bevatten!

Orgelboeken?

Handschriften en drukken

→ autografen en apografen

→ speciale status van de autograaf

(1) Roerend muzikaal erfgoed

Documentair muzikaal erfgoed

2. Muziekdocumentatie

• Muziekarchief:

administratie zoals

contracten, rekeninge

n, brieven, dagboeke

n,…

• Efemera:

affiches, concertprogr

amma‟s, recensies,…

(1) Roerend muzikaal erfgoed

Documentair muzikaal erfgoed

3. Audiovisuele dragers

• Geluid en beeld

• Van de oudste

wasrollen tot

modernste dragers

(1) Roerend muzikaal erfgoed

Documentair muzikaal erfgoed

1. Bladmuziek

2. Muziekdocumentatie

3. Audiovisuele dragers

→ in analoge en in digitale vorm

(1) Roerend muzikaal erfgoed

Museale objecten

• Muziekinstrumenten:

- westers en niet-

westers

- met toebehoren

- ook mechanische /

elektronische

muziekinstrumenten

(1) Roerend muzikaal erfgoed

Museale objecten

• Muziekiconografie:

Afbeeldingen, beeld

houwwerk,… met:

- muziek

-

muziekinstrumenten

als onderwerp

(1) Roerend muzikaal erfgoed

Museale objecten

• Muziekapparatuur

(1) Roerend muzikaal erfgoed

Museale objecten

• “parafernalia”:

- maquettes van gebouwen

of muziekinstrumenten

- typografisch materiaal

- dirigeerstokje,

metronoom,…

(II) Onroerend muzikaal erfgoed

• Gebouwen

(II) Onroerend muzikaal erfgoed

• Architecturale

bijzonderheden

(II) Onroerend muzikaal erfgoed

• Archeologie

(II) Onroerend muzikaal erfgoed

• Muziekinstrumenten

„onroerend door

bestemming‟

(III) Immaterieel muzikaal erfgoed

• Mondeling

overgeleverde muziek

(vocaal en

instrumentaal)

• Onderwijspraktijken

• Uitvoeringspraktijken

Structuur

1. Een korte muziekgeschiedenis

2. Definitie muzikaal erfgoed

3. Typologie muzikaal erfgoed

4. De muzikaal erfgoedgemeenschap

5. Rol van Resonant in het veld

De muzikaal

erfgoedgemeenschap

en de rol van een (bijna)

expertisecentrum

Muzikaal erfgoedgemeenschap

erfgoedbeheerders

grote publiek

dienstverlenende organisaties

onderwijs

onderzoekers

‘klassieke structuur’

Resonant

erfgoedbeheerders

onderzoek

onderwijs erfgoedvormers

dienstverlenende organisaties

expertenresauratie

internationale netwerken

Praktijkondersteuning

erfgoedbeheerders

onderzoek

onderwijs erfgoedvormers

dienstverlenende organisaties

experten resauratie

internationale netwerken

Praktijkondersteuning:

waardeschatting

erfgoedbeheerderserfgoedvormers

Praktijkondersteuning:

Herbestemmingadvies & ondersteuning

erfgoedbeheerderserfgoedvormers

Praktijkondersteuning:

kennisdeling

erfgoedbeheerders

onderzoek

onderwijserfgoedvormers

dienstverlenende organisaties

experten resauratie

internationale netwerken

praktijkontwikkeling

erfgoedbeheerders

onderwijserfgoedvormers

dienstverlenende organisaties

internationale netwerken

beeldvorming

brede publiek onderwijs

beleidsondersteuning

erfgoedbeheerders

onderzoek

onderwijs

erfgoedvormers

dienstverlenende organisaties

expertenresauratie

internationale netwerken

overheid

Conclusie

• Vlaanderen heeft een rijke, diverse en

complexe muziekgeschiedenis.

• We willen de muziek van gisteren en

vandaag doorgeven aan de volgende

generaties.

• Muziek produceert tal van objecten en

sporen die een specifieke zorg vereisen.

• Om van objecten terug naar muziek te

gaan, is er een goed uitgebouwde

erfgoedgemeenschap nodig.