Post on 20-Jun-2015
Lezing/debat Richtlijnontwikkeling Suicidaliteit
Paul Wisman en Ad Kerkhof
Waarom een lezing/debat?Waarom suicidaliteit?Waarom een richtlijn?Waarom NedKAD?Waarom hier en nu?
Stelling 1 (welke spreekt u het meest aan?)
1. Suicidaliteit en depressie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden
2.Suicidaliteit is een aparte entiteit die vaak samenvalt met depressie maar vaak ook niet
3.Suicidaliteit covarieert met depressie, maar is een aparte persoonlijkheidsdimensie
Stelling 2:
Nederland heeft dringend behoefte aaneen multidisciplinaire richtlijnsuicidaliteit
1. Ja, omdat het nu vaak zo’n zooitje is
2. Nee, omdat de GGz al voldoende doet wat in haar vermogen ligt
3. Ja, maar dringend is overdreven; veel gebeurt al volgens lokale richtlijnen
Uitgangspunten
-Voorkomen is beter dan genezen-Richten op specifieke onderdelen van het fenomeen suicidaliteit-Primair : opvoeden van de bevolking?-Secundair: gerichte programma’s op risicogroepen-Expliciet maken van veel dat al impliciet gebeurt,-Maar ook van veel dat nu impliciet niet gebeurt
Uitgaan van beschikbare kennis en ervaring:
Bronnen:
-Epidemiologie-Psychologie-Klinische praktijk-Bestaande (deel)richtlijnen uit binnen- en buitenland
Epidemiologie van suicidaliteit
-Erg veel is al bekend-In ieder goed textboek na te kijken-Voldoende kennis aanwezig om mee aan de slag te gaan
Psychologie van suicidaliteit
Concept van de langdurige kwetsbaarheid
Welke consequenties voor richtlijnen volgen hieruit?
Langdurige kwetsbaarheid
Suicidaliteit is een terugkerend fenomeen
Van alle mensen die door suïcide om het leven komen heeft meer dan de helft al eerder een suïcidepoging ondernomen
Van alle mensen die suïcidepogingen ondernemen heeft meer dan de helft al eerder een suïcidepoging ondernomen
Langdurige kwetsbaarheid
Van alle suïcidepogers recidiveert minstens 40%
Van alle suïcidepogers komt 10% door suïcide om het leven
Veel suïcides en suïcidepogingen vinden plaats na afloop van een klinische behandeling
Langdurige kwetsbaarheid
Suicidaliteit is een latent aanwezig blijvende kwetsbaarheid
Suicidaliteit als een herpes virus (metafoor)
Suicidaliteit is een persoonskenmerk
Suicidaliteit co-varieert met psychische aandoeningen
Langdurige kwetsbaarheid:
Ahrens en Linden (1996):
Is there a suicidality syndrome independent of specific major psychiatric disorder?
Zelfde set van predictoren onderscheidt suïcidale patiënten zowel binnen de groep depressieve patiënten als binnen de groep schizofrene patiënten (1920, 2383)
Acta Psych. Scand. 1996, 94, 79-86
Langdurige kwetsbaarheid
Ahrens en Linden:
Common pattern: increased worrying or rumination, hopelessness, social withdrawal, and lack of activity
Suicidality should be seen as a phenomenon independent of any specific psychiatric disorder
Langdurige kwetsbaarheid
Een persoonlijkheidskenmerk / levenshouding die er voor zorgt dat teleurstellingen snel leiden tot hopeloosheid en overgegeneraliseerde toekomstperspectieven
In combinatie met impulsiviteit en het verlangen dat de psychische pijn nu moet stoppen
Zelfbeeld voortdurend bedreigd
Langdurige kwetsbaarheid
Neurotische omgang met het levenAngstig, somber, onzeker wereldbeeldPerfectionisme en faalangstDichotoom denken (overgeneraliseren)Rumineren en piekerenSlapeloosheid en hopeloosheidGebrekkige
probleemoplossingstrategieënKrenkbaar zelfbeeld
Langdurige kwetsbaarheid
Covarieert met psychische aandoeningen
Maar is niet alleen maar een symptoomLangdurige persoonlijkheidsdimensieNiet genezen als depressie opklaartNiet genezen bij ontslag uit de kliniekKan terugkomen bij teleurstellingenHoog bij volgende depressieve episode
Implicaties voor beleid en hulpverlening:
Herhaalde taxatie van de sterkte van het suïcidale verlangen: in samenspraak
Betrekken van familieledenContinuïteit van zorgVoorbereiden op terugvalHulpverlening specifiek gericht op suicidaliteitCognitief-motivationele benadering van
wanhoopOok gericht op suïcidale gepieker over
toekomstBespreekbaarheid langdurige kwetsbaarheidBelangenbehartiging: realistische toekomst
Klinische ervaring: stelling 3
1.Iedere casus is er een teveel
2. Iedere casus was in principe te voorkomen geweest
3. Van iedere casus leren we
Casus mw Z.
-43 jaar, gehuwd, 2 kk, verpleegkundige-Feb 2004 3de recidief depressie-Moeilijk instelbaar op medicatie-Sterke suicidale uitingen in beginfase-Dringende vraag om ambulante behandeling-April 2004 bijna volledige remissie-Mei 2004 suicide
Richtlijnen van hier en elders
Systematisch onderzoek van suicidaliteit: in samenspraak
Continuiteit van zorg
Betrekken familieleden / partners
Expliciete behandeling van suicidaliteit
Deskundigheidseisen
Koppeling preventie – zorg – preventie
Stelling 4
1.Ik blijf met aandacht volgen hoe de nieuwe richtlijn suicidaliteit tot stand gaat komen2.Het onderwerp suicidaliteit geniet mijn onverdeelde professionele belangstelling3.Ik laat bij deze weten dat ik bereid ben om te participeren in een werkgroep die de realisatie van een dergelijke richtlijn beoogt