Leve(n), de sloot!n m e - l e s s e n s e r i e v o o r g r o e p 5 e n 6

c o l o f o n

Uitgave: NME Amstelveen, Postbus 4, 1180 BA AmstelveenTelefoon (020) 540 45 54Telefoon locatie Elsenhove (020) 545 71 64

nme@amstelveen.nlwww.amstelveen.nlwww.natuurmilieuweb.nl

Vormgeving: Papyrus DiemenFoto’s: met toestemming overgenomen van Stroom Zuid-Holland en NMC Den HaagOntwerp en uitvoering: Bart de Koning en NME Amstelveen

Mei 2012© NME Amstelveen

Inhoudsopgave

1. Inleiding......................................................................................................................................3

2. Leerdoelenenlesinhoud......................................................................................................... 4

3. Organisatievandeles............................................................................................................. 6

3.1 Voorbereidingopschool............................................................................................ 6

3.2 OefenlesbijspeelboerderijElsenhove.................................................................... 7

3.3 Onderzoekvaneenslootindebuurtvandeschool.............................................. 8

3.4 Verslaglegging............................................................................................................. 9

3.5 Evaluatie/Quiz........................................................................................................... 10

Bijlagen

A. Instructieslootonderzoekvoorophetdigibord.................................................................12

B. Vanglijstwaterdiertjesenwaterplanten.............................................................................. 15

C. Hoegeefjedeslooteencijfer?.............................................................................................16

D. Vragenlijstvooropdewebsite.............................................................................................. 17

E. Informatievoordebegeleider...............................................................................................18

F. Voorbeeldquiz.........................................................................................................................19

G. Inhoudvandeusb-stickdieuindeleskistaantreft...........................................................21

H. Aansluitingbijmethodennatuuronderwijs........................................................................ 22

2NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

3NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

Wauw, moet je kijken wat ik heb gevangen! Dat beest ziet er gek uit! Onder water leven veel meer dieren dan alleen vissen. Als leerlingen dit eenmaal weten kan dit uitnodigen tot eindeloos ‘prutten’ en waterdiertjes vangen.

Tijdens deze lessenserie gaan we behalve leuk waterbeestjes vangen, ook serieus de natuur onderzoeken. Hoe kun je de diertjes herkennen? Wat doen die diertjes daar onder water? Zitten er in elke sloot dezelfde diertjes? En wat zegt dat over hoe schoon de sloot is?

In deze lessenserie gaan de leerlingen twee sloten onderzoeken. De eerste sloot is tijdens een begeleide oefenles bij Speelboerderij Elsenhove. De tweede sloot is een sloot in de buurt van jullie school. Naar aanleiding van het onderzoek van de sloot in de buurt van jullie school vult u met de klas een formulier in. Hiermee zet u de sloot op googlemaps. Zo kan iedereen zien hoe het er voor staat met het leven in de onderzochte sloot.

D e z e le s s e n s e r i e b e s ta at u i t e e n a a n ta l o n d e r d e le n :

1. Eendoor de leerkracht te gevenkorteintroductieopschool.2. EendeelsbegeleideoefenlesopElsenhove.3. Eendoor de leerkracht begeleidonderzoekindeschoolomgeving.Hetplaatsenvan

deresultatenhiervanopeenwebsite.4. Eenquizoverwaterdiertjes.

1. Inleiding

4 NMEAmstelveen Leve(n),desloot! versie1.0

Algemeen doel

Leerlingenontdekkendatdeslooteenleefomgevingiswaarinveelwaterdiertjesenwaterplantenvoorkomen.

S p e c i f i e k e l e e r d o e l e n• Deleerlingenkunnentenminstevijfverschillendewaterdiertjesherkennen.• Deleerlingenkunnentenminstetweeverschillendewaterplantenherkennen.• Deleerlingenontdekkenhoeverschillendewaterdiertjesleven,voortbewegen

enademhalen.• Deleerlingenbegrijpendathetaanwezigzijnvanwaterdiertjesenwaterplanten

verbandhoudtmetdebiologischekwaliteitvandeslootalsleefomgeving.• Deleerlingenkennendevaardighedendienodigzijnomwaterdiertjestevangen

zodatjeeronderzoeknaarkuntdoen.• Deleerlingenkunneneeneigenonderzoekjedoenendaarverslagvanleggen.• Deleerlingenlerenmetzorgomgaanmetdenatuur;d.w.z.: - Leerlingenwetendatzeeennetjeleegmoetenmakeninhetwateromdater

altijdnoglevendediertjesinzitten. - Leerlingenwetendatzevoorzichtigommoetengaanmetdeslootkanten,

dezenietteveelvertrappen. - Leerlingenwetendatdedierenkwetsbaarzijnenzijgaanerdusrespectvol

meeom.

duikerwant s

Doelgroep

Delesisbedoeldvoorgroep5en6vanhetbasisonderwijs.

2. Leerdoelenenlesinhoud

5NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

Samenvatting van de les

l e s a c t i v i t e i t m o m e n t / d u u r o p m e r k i n g e n b e g e l e i d i n g

Voorbereiding op school 10 minuten Leerkracht

Oefenles bij

speelboerderij

Elsenhove

90 - 120 minuten Instructiefilm, oefenen in buitengebied • Educatief medewerker

van NME Amstelveen

• Elk groepje heeft een

begeleider nodig.

Onderzoek sloot bij

de school

60 minuten • Neem vanglijsten mee naar buiten.

• Neem een digitale camera mee.

Leerkracht

(+ extra begeleiding)

Verslaglegging op

website

30 – 60 minuten • Samen met de leerlingen vult u een webformulier

in over hoe schoon de sloot is.

• Met het webformulier publiceert u ook uw

bevindingen op googlemaps.

• Naar eigen keuze kunt u de leerlingen een

uitgebreider verslag laten maken.

Leerkracht

Afsluiting in de vorm

van een quiz

30 - 60 minuten Leerlingen kunnen quizvragen zelf maken of de

leerkracht maakt gebruik van vragen in bijlage F

of op de usb-stick die u in de leskist aantreft.

Leerkracht

6 NMEAmstelveen Leve(n),desloot! versie1.0

Leve(n),desloot!bestaatuiteenoefenlesopElsenhove,eenonderzoekindeschool-omgevingeneenverslagleggingopdewebsitewww.natuurmilieuweb.nl/leven-in-de-sloot/

3.1 Voorbereiding op school

Verteldeleerlingendatzeeenprojectgaandoenoverhetlevenindesloot.Ukuntvragenstellenals:Wieheefterweleenseerderwaterdiertjesgevangen?Watdenkjedaterallemaalleeftindesloot?Wanneeriseenslootviesofschoon?

Schrijfsteekwoordenophetschool(digi)bordenpraaterevenoverdoor.Welkedierenzoudenwekunnenvangenindesloot?Kunjemeteennetjeookvissenvangen?Waarschijnlijkvangenwevooralwaterinsecten,kleinevisjesenmisschienookkikkervisjes.

V o o r b e r e i d i n g v a n h e t b e z o e k a a n E l s e n h o v eVerdeeldegroepingroepjesvanmaximaal5à6leerlingen.Zorgvooreenbegeleiderpergroep.Regelookhetvervoer.BijdelesopElsenhovegaandeleerlingenwaterbeestjesvangen.Verteldatzekledingaanmoetentrekkendievies/natmagworden.

3. Organisatie van de les

7NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

3.2 Oefenles bij Speelboerderij Elsenhove

I n t r o d u c t i eDezelesbestaatuiteeninleidinginhetlokaalvanElsenhove.Hierkrijgendeleerlingenhetinstructiefilmpjetezienenookmeertehorenoverdeopdrachtopschool.

Naaraanleidingvanhetfilmpjebespreektdeeducatiefmedewerkergedragsregelsbijhetvangenvanwaterdiertjeszoals:- Eerstoppervlaktewaterscheppenomdevangstintedoen- Voorzichtigzijnmethetmateriaal(visnetjenietalswandelstokgebruiken)- Alleswatjevangt,ookprut,moetterugindesloot(ookinprutzitleven)- Alleenopdeplekkendieaangewezenzijn,magjevissen- Waterhelderhouden,alsjeveelprutscheptwordthetwatertroebel- Nietstoeienaandewaterkant

B u i t e n a a n h e t w e r kIngroepjesvan5of6leerlingen(maximaal6groepjes)gaandeleerlingenbuitenwaterdiertjesvangen.Zebrengendewaterdiertjesenwaterplantenopnaam.Zenemennaafloopeenemmermetwaterdiertjesmeenaarhetlokaal.

Te r u g i n h e t l e s l o k a a l o p E l s e n h o v eDeleerlingenkrijgendetijdenruimteomdevangstengoedtebekijken(Debijzonderevangstenmogenindeaquariagedaanwordendieindelesruimtestaan).

DeeducatiefmedewerkervanNMEAmstelveengeefteenkortelesnaaraanleidingvandevangstenvandeleerlingen.Zij/hijverteltenlaatzien:

• Hoediertjesopeenverschillendemanierademhalen(luchtbelmeenemen,adembuisbovenwatersteken,doordehuidademen)

• Hoedediertjeszichvoortbewegen.Hetbootsmannetjebijvoorbeeldmetroei-pootjes.Deschaatsenrijdermaaktgebruikvandeoppervlaktespanningvanhetwater,zodathijdaaroverheenkanglijden.

• Datdiertjeselkaaropeten.Kinderenmeteenaquariumthuiswetendatmisschien.Watervlooienzijnvoedselvoordevissen.Bootsmannetjesenlarvenvanwaterkeversjagenookopanderediertjes.

• Datineengezondeslootveelverschillendewaterdiertjesleven.Diediertjesetenelkaarsomsop.

• Datjenietbanghoefttezijndathetwaterviesis(datjeernietinkuntzwemmen)alserwaterdiertjesinzitten.Jemoetjepaszorgenmakenalsergeenwaterdiertjesinzitten.

ruggenz wemmer (o ok wel bo ot sm anne tje genoemd)

8 NMEAmstelveen Leve(n),desloot! versie1.0

I n s t r u c t i e s l o o t o n d e r z o e k b i j s c h o o lDeeducatiefmedewerkervanNMEAmstelveenverteltkortoverhetonderzoekdatdeleerlingenzelfgaanuitvoerenbijeenslootindebuurtvandeschool.Deleerlingengaaneenslootindebuurtvanhunschoolonderzoeken,omtebekijkenhoeschoondieis.Omeencijfertegevenmoetjewetenwanneereenslootschoonisofviesis.OphetdigibordvertoontdeNMEmedewerkerhetwebformulierdatdeleerlingengaaninvullen.ZeoefenenmethetinvullenvoordeslootbijElsenhove.Doorhetformuliertepubliceren,ziejedegegevensookopgooglemaps.ZokanelkeinwonervanAmstelveenzienwelkeslotenschoonzijn,ofwelkeniet.

Naafloopvandelesbrengendeleerlingendemeegebrachtewaterdiertjesterugnaardesloot.

3.3 Onderzoek van een sloot in de buurt van de school

Ugaatmetdeleerlingenzelfeenslootindebuurtvandeschoolonderzoeken.Daar-voorheeftueenleskistontvangen.Ophetbijgeleverdetransportroostervandekistenkuntzienhoelangdekistbijuopschoolis.

Indezeleskistzitten:• wittebakken• zoekkaarten• waterdiertjesenwaterplanten• loeppotjes• geplastificeerdevanglijsten• whiteboardstiften• tweezakkenmetvisnetjes.

Neemzelfeendigitalecamerameevoorfoto’s.Dieheeftunodigbijdeverslaglegging.

V o o r b e r e i d i n g d o o r d e l e e r k r a c h tGavantevorenopzoeknaareengeschiktesloot.Deslootvoldoetaandevolgendekenmerken:• Zoekeenechtesloot(geenbredestromendevaart)• Indeslootzittenwaterdiertjesenwaterplanten.Viszelfeenkeervantevoren• Indeslootzitnietveelkroos(eenkleinbeetjeisnieterg)• Deslootisveiligtebereikenenveiligommetdeleerlingentegaanvissen• Langsdeslootisgenoegruimteomtewerkenvoorzesgroepjes,zonderdatzeteveel

begroeiingkapottrappen

9NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

I n t r o d u c t i e i n d e k l a sVerdeeldeklasinzesgroepen.Bespreekdegedragsregelsoverhetbuitenwerken.Bespreekookhoezemetdesloot,vegetatieenhetmateriaalomgaan.Regelszijn:

– Eerstoppervlaktewaterscheppenomdevangstintedoen– Voorzichtigzijnmethetmateriaal(visnetjenietalswandelstokgebruiken)– Alleswatjevangt,ookprutmoetterugindesloot(ookinprutzitleven)– Alleenopdeplekkendieaangewezenzijnmagjevissen– Waterhelderhouden,alsjeveelprutscheptwordthetwatertroebel– Nietstoeienaandewaterkant

Ukunthetinstructiefilmpjeopdewebsitenogmaalsvertonen.

www.natuurmilieuweb.nl/leven-in-de-sloot/

O n d e r z o e k d o e nDegroepjesleerlingengaanwaterdiertjesvangen.Deleerlingenzoekenmetbehulpvandezoekkaartuithoedediertjesheten.Denamenschrijvenzeopdevanglijst(bijlageB)Zeschrijvenookopwatvoorwaterplantenerinenlangshetwatergroeien(bijlageB)

Ukuntzelffoto’smaken,maarukuntditookoverlatenaaneenofmeerleerlingen.Laatdeleerlingendediertjesnaafloopterugzettenindesloot.

3.4 Verslaglegging

Ganaardewebsite:www.natuurmilieuweb.nl/leven-in-de-sloot/Hiervindtueenkaartmetdaaropslotendiealzijnonderzocht.Bovendekaartstaatdelink:‘voegeenverslagtoe’.Uzieteenformulierdatusamenmetdeleerlingeninvult.

Hieropstaatachtereenvolgens:• Schoolengroep• Breedtegraad• Lengtegraad Breedte-enlengtegraadzoektuuitopwww.mapcoordinates.net• Hoeveelsoortenwaterdierenensoortenwaterplantenhebbenjulliegevonden?• Welkesoortenwaterdierenenwelkesoortenwaterplantenhebbenjulliegevonden?• Noemdetop3vandedoorjulliegevondenwater-enoeverplanten• Watvoorcijfergeefjedesloot Voor criteria om het cijfer te berekenen, klikt u op de link bij het vakje ‘cijfer’ (hoe geef je de sloot een cijfer) Toelichtingvoorjulliecijfer• Stuureenfotomee(diekuntuuploadenvanuwcomputer)• Linknaardesitevandeschoolmetverslagen.

Misschien zet u een uitgebreider verslag op de website van uw school. Desgewenst kunt u deze linken aan de website www.natuurmilieuweb.nl

10 NMEAmstelveen Leve(n),desloot! versie1.0

3.5 Evaluatie/Quiz

AnderescholeninAmstelveenhebbendezelesookgedaanofgaandezelesnogdoen.Bekijkmetdeleerlingendekaartendebeoordelingenopdewebsite.Vergelijkditmetuweigensloot.

• Isdeonderzochteslootbijschooleengezondeslootmetveelverschillendesoortenwaterdiertjes?Ofjuisteenslootmetweinigsoortenwaterdiertjes(bijvoorbeeldalleenmaarwatervlooien)?

• Isdezeslootookgeschiktomintezwemmenwatbetreftwaterkwaliteit,waaromdenkjevanwel?Ofniet?

• Watginggoedbijhetonderzoek?Watkunjevolgendekeerbeterdoen?

Q u i zLeerlingenvindenhetvaakleukomhunkennistetestenoverwaterdiertjes.Hiervoorkuntueenquizdoenmetdeleerlingen.

DevoorbeeldquizvindtuinbijlageFenopdeusb-stickdieuindeleskistaantreft.

Ukuntdeleerlingenookingroepjeshuneigenslootjesquizlatenbedenkenmetvijfvragenoverwaterdiertjes.Ookdezekunnendeleerlingenpresenterenophetdigibord,bijvoorbeeldinpowerpoint.

Dequizvragenzijnmultiplechoice.Deleerlingendiemeedoenschrijvendeantwoordenopeenblaadje.Naafloopgeefthetgroepjedatdequizvragenheeftgemaaktdeantwoorden.Deleerlingenkijkenhoeveelantwoordenzegoedhadden.

11NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

BijlagenA. InstructieslootonderzoekvoorophetdigibordB. VanglijstwaterdiertjesenwaterplantenC. Hoegeefjedeslooteencijfer?D. VragenlijstvooropdewebsiteE. InformatievoordebegeleiderF. VoorbeeldquizG. Inhoudusb-stickH. Aansluitingbijmethodennatuuronderwijs

geelger ande waterke ver

NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.012

b i j l a g e a

Instructie slootonderzoek voor op het digibord

Hetinstructiefilmpjevindtuopdeusb-stickdieuindeleskistaantreft,enopwww.natuurmilieuweb.nl/leven-in-de-sloot/

Leve(n), de sloot!

13NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

H o e d o e j e e e n s l o o t o n d e r z o e k ?• Schepeerstschoonslootwaterinjewittebak.• Gametjenetjedoorhetwater.Schepnietteveelprut!• Kijkinjenetjeoferbeestjesinzitten.Doejebeestjesvoorzichtigindewittebakmet

slootwater.• Kijkopdezoekkaartwatvoordiertjesjehebtgevangen.• Schrijfopdevang-enkijklijstwatvoordiertjesjehebtgevangen.Turfhoeveelvanelk

diertje.• Pakdezoekkaartwater-enoeverplanten.• Schrijfopdevang-enkijklijstwatvoorplantenerstaan.

b i j l a g e a

Instructie slootonderzoek voor op het digibord

NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.014

R e g e l s b i j h e t s l o o t o n d e r z o e k• Voorzichtigmetmateriaal(visnetjenietalswandelstokgebruiken).• Alleswatjevangt,ookdeprut,moetterugindesloot(ookinwaterplantenenalgen

zitleven).• Alleenopdeplekkendieaangewezenzijn,magjevissen.• Waterhelderhouden,alsjeveelprutscheptwordthetwatertroebel.• Nietstoeienaandewaterkant.

b i j l a g e a

Instructie slootonderzoek voor op het digibord

15NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

b i j l a g e b

Vanglijst waterdiertjes en waterplanten

Ditformuliervindtuookopdeusb-stickdieuindeleskistaantreft.

W a t v o o r w a t e r d i e r t j e s h e b j e g e v a n g e n ?

W a t v o o r w a t e r - e n o e v e r p l a n t e n g r o e i e n e r i n d e s l o o t ?

NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.016

b i j l a g e c

Hoe geef je de sloot een cijfer?

Ditformuliervindtuopdeusb-stickdieuindeleskistaantreftenopdewebsitewww.natuurmilieuweb.nl/leven-in-de-sloot/

Jegeefteencijfervoordenatuurlijkheidvandesloot.Hoebeoordeeljedesloot?

Hoemeerverschillendesoortendiertjesindeslootlevenhoenatuurlijkerdezeis.

h o e v e e l s o o r t e n c i j f e r ( z e t e e n k r u i s j e b i j h e t

c i j f e r d a t j e g e e f t )

0 tot en met 1 1

2 tot en met 5 2

6 tot en met 10 4

11 tot en met 15 6

16 of meer 8

Sommigediertjeskomenalleeninheleschoneslotenvoor.Alsdezediertjesindeslootzittenkunjeeenpuntextraverdienen

Hebjehaftenlarvengevangen? 1puntextra

Hebjeeenkokerjuffergevangen? 1puntextra

haf tenl arve kokerjuffer me t da arop een l arve van een waterjuffer

17NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

b i j l a g e d

Vragenlijst op de website: www.natuurmilieuweb.nl/leven-in-de-sloot/

NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.018

b i j l a g e e

Informatie voor de begeleider

Dezebriefvindtuookopdeusb-stickdieuindeleskistaantreft.

Print of mail deze brief. Geef hem mee aan de begeleiders.

Bestebegeleider,

Ugaateengroepjebegeleidenbijhetdoenvaneenslootonderzoek.Deleerlingengaanmetschepnetjeswaterdiertjesvangen.Hiervoorgeldeneenaantalinstructiesenregels.

I n s t r u c t i e s• Schepeerstschoonslootwaterinjewittebak.• Gametjenetjedoorhetwater.Schepnietteveelprut!• Kijkinjenetjeoferbeestjesinzitten.Doejebeestjesvoorzichtigindewittebak

metslootwater.• Kijkopdezoekkaartwatvoordiertjesjehebtgevangen.• Schrijfopdevang-enkijklijstwatvoordiertjesjehebtgevangen.Turfhoeveelvan

elkdiertje.• Pakdezoekkaartwater-enoeverplanten.• Schrijfopdevang-enkijklijstwatvoorplantenerstaan.

R e g e l s• Voorzichtigmetmateriaal(visnetjenietalswandelstokgebruiken).• Alleswatjevangt,ookdeprut,moetterugindesloot

(ookinwaterplantenenalgenzitleven).• Alleenopdeplekkendieaangewezenzijn,magjevissen.• Waterhelderhouden,alsjeveelprutscheptwordthetwatertroebel.• Nietstoeienaandewaterkant.

Helpdekinderenverderbijvragendiezehebben.Enzorgdatzeprettigsamenwerken.Veelplezier!

19NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

b i j l a g e f

Voorbeeld Quiz

Depowerpointvandequizvindtuopdeusb-stickdieuindeleskistaantreft.

V r a a g 1 : E e n s l o o t i s o o k n a t u u r o m d a t …a. Watereigenlijkookleeft.b. Erinwaterallemaalplantenendierenwonen.c. Omdatbomenwaternodighebben.d. Omdathetleukisvoorkinderenomslootjetespringen.

V r a a g 2 : W e l k e r e e k s i s h e l e m a a l g o e d ?a. Watervlo,bladluis,muggenlarve,geelgerandewaterkeverb. Kikkervisje,ruggezwemmer,zwemwants,eekhoornc. Waterschorpioen,haftelarve,watervlo,ruggezwemmerd. Roodborstje,snoek,walvis,haai

V r a a g 3 : H o e h a a lt e e n r u g g e z w e m m e r o f b o o t s m a n n e t j e a d e m ?a. Metzijnlongenb. Metzijnkieuwenc. Meteensoortsnorkeld. Dooreenluchtbelmeenaarbenedentenemen

V r a a g 4 : W e l k d i e r t j e k a n o v e r h e t w a t e r l o p e n ?a. Eenkikkermeteenminisurfplankjeb. Eenwaterspinalshijeenlekkerhapjezoektc. Eenschaatsenrijderzonderschaatsend. Eenvliegendewatertoralshijhetwateralslandingsbaangebruikt.

V r a a g 5 : W a n n e e r d o e t d i t m e i s j e h e t g o e d ?a. Nadatzeisuitgevist,gooitzedewaterplantenenmodderopdekant.b. Methaarnetjevistzeeveninopenwater,endantussendewaterplantjes. Zeleegthaarnetjeindeemmer.c. Omgrotesnoekentevangen,gebruiktzeeenharpoen.d. Zevistookopdebodem,wanttussendemodderzittenveelwaterdiertjes.

V r a a g 6 : W e l k e r e e k s i s g o e d ?a. Riet,lisdodde,kroos,waterlelieb. Gelelis,narcis,geleplomp,waterviolierc. Lisdodde,gelelis,eik,pijlkruidd. Lijsterbes,riet,waterlelie,zeewier

V r a a g 7 : A l s e r i n e e n s l o o t v e e l v e r s c h i l l e n d e w a t e r d i e r t j e s l e v e n … a. …ishethartstikkegevaarlijkomintezwemmen,wantzekunnenjebijten.b. …isdeslooteigenlijkheelschoon,wantinschoonwaterkunnenveeldiertjesleven.c. …houdtdegemeentedeslootnietschoongenoeg.d. …zijnerteweinigvissenindesloot,andershaddendiezewelopgegeten.

NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.020

b i j l a g e f

Voorbeeld Quiz

V r a a g 8 : D e g e e l g e r a n d e w a t e r k e v e r i s e e n e c h t e r o v e r . D a t i s …a. …zieligvoordeanderewaterdiertjes.b. …heelnormaal,wanthethoortbijdenatuur.c. …crimineel.Hijmoetopgepaktwordendoordedierenpolitie.d. …nietwaar:degeelgerandewaterkeverisvegetariër

A n t w o o r d e n v o o r d e l e e r k r a c h t :1. b2. c3. d4. c5. b6. a7. b8. b

21NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.0

b i j l a g e g

Inhoud usb-stick

• HandleidingLeve(n),desloot!Versie1.0

• Instructiefilmpjeslootonderzoekvoorophetdigibord

• Vanglijstwaterdiertjesenwaterplanten(bijlageB)

• Hoegeefjedeslooteencijfer?(bijlageC)

• Informatievoordebegeleider(bijlageE)

• Powerpointquiz(bijlageF)

• Zoekkaartwaterdiertjes

NME Amstelveen Leve(n), de sloot! versie 1.022

b i j l a g e h

Aansluiting bij methoden natuuronderwijs

Waterdiertjeskomenindelesmethodenaandeordeindevolgendehoofdstukken.Dezezijngerichtopgroep5en6,dusmogelijkheeftudezelessenalgegevenenkuntuerbijaansluiten:

scha at senri jder

m e t h o d e g r o e p / b o e k h o o f d s t u k t i t e l

Leefwereld Oud groep 6 les 26, 27 en 28

Leefwereld Nieuw groep 6 les 24 Het Waterhuis

Natuurlijk! groep 5 Blok 6 Hoofdstuk 2 Overal is Leven, Leven in het

water

In vogelvlucht groep 6 thema 1 soorten dieren kennen

In vogelvlucht groep 6 thema 1 extra:

welke dieren leven in zoet

water, werkboek blz 12 t/m 15

extra:

hoe ademen zoetwaterdieren

De natuur buiten middenbouw hoofdstuk vissen Vissen

NMEAmstelveen Leve(n),desloot! versie1.0

a a n t e k e n i n g e n

NMEAmstelveen Leve(n),desloot! versie1.0

a a n t e k e n i n g e n

Leve(n), de sloot!n m e - l e s s e n s e r i e v o o r g r o e p 5 e n 6

c o l o f o n

Uitgave: NME Amstelveen, Postbus 4, 1180 BA AmstelveenTelefoon (020) 540 45 54Telefoon locatie Elsenhove (020) 545 71 64

nme@amstelveen.nlwww.amstelveen.nlwww.natuurmilieuweb.nl

Vormgeving: Papyrus DiemenFoto’s: met toestemming overgenomen van Stroom Zuid-Holland en NMC Den HaagOntwerp en uitvoering: Bart de Koning en NME Amstelveen

Mei 2012© NME Amstelveen