Denken over de mens

Mensbeelden in hun context

Ter overweging mens en dier volgens Nietzsche

‘De mens is een koord, geknoopt tussen dier en

Übermensch, - een koord boven een afgrond.(...) Het grote in de mens is: dat hij een brug is en geen doel; wat bemind kan worden in de mens, is dat hij een overgang is en een ondergang’

Ter overweging mens en dier volgens Bronowski

De mens is een onaangepast dier- weinig/geen instincten- ruwe gereedschapskist: verbeelding, rede,

emotionele subtiliteit, taaiheid.

Terminologie Moderniteit: vanaf einde 16de tot 20ste eeuw- Verlichting: klemtoon op rationele ordening

van de samenleving + individuele vrijheid. - Barsten in het moderne mensbeeld sinds

tweede helft 19de eeuw (Marx, Nietzsche, Freud)

Hedendaags: tijdsaanduiding én andere mensvisie

Terminologie Modernisme: literair-artistieke stroming van

1890 tot ca. 1930 Postmodernisme: einde van moderniteit, of

het einde van ‘de grote verhalen’ (p. 36) Jean-Francois Lyotard (1924-1998)- verhaal van vrijheid en gelijkheid- verhaal van vooruitgang- verhaal van ontstaan klassenloze

maatschappij

Lyotard

Deze verhalen zijn - ongeloofwaardig- achterhaald- (soms) totalitair

Moderniteit is dood

Kenmerken postmodernisme Doorbreken van de canon

Kenmerken postmodernisme Het doorbreken van de grenzen tussen

genres. Bvb U. Eco, De naam van de roos

Karnavaliseren van waarden

Kenmerken

Kenmerken

Kenmerken postmodernisme Klemtoon op meerzinnigheid

Aandacht voor het niet-representeerbare

Assemblage, montage en collage

Kenmerken

Premodern en modern Wereld is een eenheid -

verwevenheid van verschillende levenssferen

Kennis is vooral contemplatie: het schouwen van de waarheid. Het ideaal is rust en gelukzaligheid. Nieuwsgierigheid is een ondeugd.

Wereld is gefragmentariseerd – differentiatie

Kennis via natuurwetenschappen – nieuwe methodologie – doel is ingrijpen in de natuur. Het ideaal is zoeken om te zoeken. Nieuwsgierigheid is deugd.

Voorbeelden van andere blik op de natuur Copernicus (1473-1543)

Heliocentrisme

Voorbeelden van andere blik op de natuur

Galileo Galilei (1564-1642)

Verdediging copernicaans systeem (en vervolging door Inquisitie)

Voorbeelden van andere blik op de natuur Johannes Kepler (1571-1630)

Voorbeelden van andere blik op de natuur Isaac Newton (1643-1729)Philosophiae Naturalis Principia

Mathematica

Premodern en modern Natuur wordt opgevat als

een organische eenheid met een sacraal karakter

De blik van de mens is betrokken. De werkelijkheid verschijnt antropomorf.

Natuur wordt opgevat als mechanisch geheel. De natuur is onttoverd en geobjectiveerd

De blik is afstandelijk. Samen met de distantiëring komt er een eis dat alles kwantificeerbaar, meetbaar en mathematiseerbaar is.

Premodern en modern De mens wordt een

funderend SUBJECT= centrum van de

werkelijkheid- afstandeljk- objectief- constructivistisch- activistisch- individualistisch