Post on 18-Jun-2015
FondsenwervingElio Pelzers
Mecenaat: ook voor archieven?
Wat is fondsenwerving?• Mecenaat: alle vormen van particuliere financiële ondersteuning van
kunst en cultuur (waarin een element van gift zit) – Renée Steenbergen, De Nieuwe Mecenas)
• Fondsenwerving: het inzamelen van geld voor een goed doel
• Geefmotieven: dankbaarheid, waardering of betrokkenheid, schuldgevoel, narcisme, sociale of morele druk, religieuze motieven, fiscaal voordeel, sociaal bewogen, traditie
• Sponsoren: dienst, product of geld ontvangen voor een zakelijke of communicatieve tegenprestatie
• Subsidie: financiële steun van de overheid
Goede doelen in NederlandBron: Geven in Nederland 2011
• In 2009: 4,7 miljard naar goede doelen10% naar cultuur (454 miljoen)
• Huishoudens 40%• Nalatenschappen 5%• Fondsen 9%• Bedrijfsleven (sponsoring en giften) 36%• Loterijen 10%
Cultuur in miljoenen 2003 2009
Huishoudens 22 33
Nalatenschappen 11 2
Fondsen 35 76
Bedrijven 516 296
LoterijenBron: Geven in Nederland 2011
26 47
Wie geeft aan cultuur?Bron: Geven in Nederland 2009 / 2011
• Vrouwen meer dan mannen• “Endowed” vermogensfondsen meer dan
“fundraising” fondsen• Jongeren minder• Mensen met eigen vermogen en
huiseigenaren zijn vaker donateur• Bedrijven: grotere, expliciet sponsorbeleid,
vaker benaderd, MVO, werknemers doen vrijwilligerswerk in tijd van de baas
‘Nieuwe rijken’ http://www.nu.nl
/geldzaken/2490159/nederlanders-geven-19-miljard-euro-goede-doelen.html (Geven in Nederland 2011)
• Mensen die gemiddeld € 1,4 miljoen op de bank hebben staan en minimaal € 60.000 per jaar netto verdienen.
• “Zij blijken relatief veel te geven, maar echt grote giften zijn in Nederland uitzonderlijk”. Gemiddeld geeft een Nederlander € 210 per jaar.
• “Het komt maar zeer zelden voor dat een particulier meer dan 5000 euro ineens aan één doel schenkt. In de Verenigde Staten is dat veel gebruikelijker, maar Nederlanders lopen niet graag met hun rijkdom te koop”.
Trends
• Cultuur bezet in de ontvangstentoplijst 1997-2009 de 6/7 plaats (onderwijs en onderzoek staat het laagst op plaats 8, religieuze doelen plaats 1)
• Ondanks crisis toch meer gegeven, giften door huishoudens en nalatenschappen blijven stabiel
• Online fondsen werven sterk in opkomst• Geefmotief ‘wat zelf belangrijk gevonden wordt’
(individueler, persoonlijker)• Donateurs: gevoel van betrokkenheid, dichtbij en zelf
beleven belangrijker• Terugtrekkende overheid: minder subsidies
Enkele vuistregels
• Fondsenwerving kost tijd• Zorg voor continuïteit, integratie in algemeen beleid van
organisatie en intern draagvlak• Essentiële rol voor (top)management • Belangrijk: heldere missie, doelstellingen, projectplan,
unique selling points, case of support• SWOT: sterkte, kansen, zwakte, bedreigingen• Begin dichtbij• Warm werven is effectiever dan koud werven• Zorg voor vertrouwen• Betreed nieuwe wegen, denk creatief
Kanttekeningen fondsenwerving
• Geen wondermiddel• Overheid trekt zich terug, particulieren
willen geen overheidstaken of ‘-gaten’ financieren
• Veel spelers vissen in dezelfde vijver• Schurkt aan tegen marketing en
communicatie• Maakt gebruik van marketing en
communicatie
Onjuiste aannames over fondsenwerving
Bron: De Nieuwe Mecenas van Renée Steenbergen
• Als overheidssubsidie minder wordt, gaan particulieren meer geven
• Wij moeten naar een Amerikaans model van fondsenwerving (hoofdzakelijk particuliere steun voor kunst en cultuur)
• Fondsenwerving is een taak voor fondsenwervers
• Gevers verwachten tegenprestaties• Grote gevers zijn de belangrijkste begunstigers
Fondswervingtechnieken• Vermogens- en cultuurfondsen• Donateurs (vriendenstichtingen) www.federatievriendenmusea.nl
• Gulle gevers – grote giften• Legaten en nalatenschappen, fondsen op naam• Loterijen• Fundraising events (winstgevende evenementen)• Online werving (w.o. via eigen website, crowd funding- het
ophalen van geld onder grote groepen internetters, social media)
• Direct marketing (persoonlijk benaderen, bijv. via telefoon/telemarketing, e-mail, post)
• Straatwerving, collecten • Fondswervingscampagnes• Sponsoring
Nieuwe fondsachtige vormen
• Microkredieten (bijvoorbeeld provincies, banken, www.eigenbaas.nl)
• Cultuurleningen (Triodosbank)• Endowment Fund (steunstichtingen)
Rijksacademie van Beeldende kunst: een fonds van kunstenaars voor kunstenaars http://rabk.mediamogul.nl/_V1/trustfonds/kunstenaars.htm
• Ondernemerschap
Quickscan 2010methode
• Beperkt aantal archiefdiensten in Nederland en erfgoedinstellingen in Gelderland benaderd
• Telefonisch rondje, websites bezocht, Communicatieplatform
• Deskresearch
• Enkele interviews
Quickscan 2010 bevindingen
• Archieven hebben vooral ervaring met vermogens- en cultuurfondsen, subsidies en vriendenstichtingen, soms met sponsoring
• Archieven hebben weinig ervaring met andere fondsenwervingtechnieken
• Particuliere archiefinstellingen en (grotere) musea hebben een langere traditie op het gebied van fondsenwerving
• Musea lijken meer mogelijkheden voor fondsenwerving dan archieven (meer expositiemogelijkheden)
• Archieven hebben weinig ervaring met marketing
• Fondsen en gevers zien archieven vaak als overheid
• Naamsbekendheid archieven kan hoger (vgl. campagne BRAIN)
• Archieven worden niet als ‘sexy’ ervaren in de marketingwereld
Quickscan 2010 sterke kanten archiefdiensten
• Lange traditie• Betrouwbaar imago• Archieven hebben unieke, veelzijdige collecties• Internet: digitalisering• Sterke plaatselijke en regionale binding• Historische huisvesting met publieksgerichte mogelijkheden• Lage drempel free publicity• Erfgoed en geschiedenis hebben wind mee• Cultuuromslag van de laatste jaren: ‘de deuren en ramen
openzetten’• Samenwerking met andere erfgoedpartners
Gelders Archief
• Vermogens- en cultuurfondsen
• Sponsoring
• Donateurs / ‘Gulle gevers’
• Schenkingen en nalatenschappen
• Provinciebrede festivals
Project familiearchief Bentinck
» • Toegankelijk maken• VSBfonds, Landgoed
Middachten, gemeente Rheden, Prins Bernard Fonds Gelderland
• Afwijzingen navragen• Band opbouwen
Fondsen
• Circa 13.000 fondsen in Nederland
• Circa 1000 via boeken en cd-roms
• Zelf zoeken en database opbouwen: internet, notarissen, concullega’s, ambtenaren economische en culturele zaken, provinciale museumconsulenten, FIN (Vereniging van Fondsen in Nederland)
Interessante voorbeelden: AlettaBron: Antia Wiersma, Manager Marketing, Projecten en Acquisities
• Instituut voor vrouwengeschiedenis, opgericht in 1935 als private instelling
• Financiering: ca. 65% subsidies, ca. 35% derde geldstroom
• Vanaf 1975 subsidies fors toegenomen (internationaal vrouwenjaar), na 2000 minder subsidies, kortingen op emancipatiebeleid
• Derde geldstroom: projectfinanciering, fondsenwerving (ca. 5% van totale begroting)
Fondsenwerving Aletta
• Donateurs (‘ambassadeurs’, legaten, materiële schenkingen)
• Fondsen op naam: Thil ten Cate Fonds, Vrouwenpartij Fonds
• Crowdfunding: donaties voor restauratie graf Aletta Jacobs (€ 3000), oproep via sociale media, pr-tool, nieuwe adressen verzamelen/achterban uitbreiden http://www.aletta.nu/aletta/nl/steun_aletta/Monument_AJacobs
• Website: vriendin worden, doneren (eenmalig / met belastingvoordeel), nalatenschap, fonds op naam
• Adopteer een video-interviewVanaf € 6.000 kunt u één van onze video-interviews adopteren. Hierin worden de persoonlijke levensverhalen van vrouwelijke rolmodellen vastgelegd. Verhalen die u niet vindt in papieren archieven. Verhalen die zonder uw steun verloren gaan. Adopteer één van onze projecten en zie direct het resultaat van uw donatie.
Aletta ontvangt Fonds voormalige Vrouwenpartij
Bron: Persbericht 10 mei 2010
Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis, heeft een Fonds op Naam ontvangen van de voormalige Vrouwenpartij. Projecten die uit het fonds worden bekostigd zijn bedoeld voor het bevorderen van participatie van vrouwen in de politiek.
De VrouwenpartijDe Vrouwenpartij werd opgericht op 8 maart 1989 (Internationale Vrouwendag) en 15 jaar later, op 8 maart 2004, opgeheven. Reden voor het oprichten van de Vrouwenpartij was meer vrouwen in beslissende colleges te krijgen. In de Eerste en Tweede Kamer en gemeenteraden, maar ook in besturen van scholen, ziekenhuizen en bedrijven. De partij deed in 1989 voor het eerst mee aan de verkiezingen, maar slaagde er niet in Kamerzetels te bemachtigen. In 2004 ontving Aletta het archief van de opgeheven Vrouwenpartij.
Fonds op NaamHet geld dat nog in de kas zat is op verzoek van de oud-leden van de partij opgenomen in een Fonds op Naam. Het Fonds is overgedragen aan Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis. Doel van het Fonds op naam is het bevorderen van politieke en maatschappelijke bewustwording ten aanzien van gelijke behandeling, emancipatie, politieke verantwoordelijkheid en het activeren van vrouwen tot politieke stellingname. Aletta ontwikkelt nu concrete projecten om de middelen uit het fonds in te zetten.
Instituut voor Fondsenwerving
• Brancheorganisatie voor fondsenwervende instellingen en fondsenwervende professionals
• Kernactiviteiten: belangenbehartiging, netwerkfaciliteiten, opleidingen, advies en begeleiding
• Opleiding Fondsenwerver A + B• www.isf.nl
Internet
• http://reneesteenbergen.com
• www.geveninnederland.nl (laatste onderzoek over 2009 gepresenteerd op 11 april)
• www.vakdagfondsenwerving.nl
• www.fundsonline.nl
• www.goededoelenwereld.nl
• www.cultuur-ondernemen.nl
Literatuur
• Particulieren Fondsenwerving Hét Handboek. Programmateam Cultuurmecenaat 2009.
• Hans van der Westen. Praktijkboek Sponsoring en Fondsenwerving voor non-profitorganisaties. Walburg Pers 2011.
• Renée Steenbergen. De nieuwe mecenas. Cultuur en de terugkeer van het particuliere geld. Business Contact 2008.
• Vakblad Fondsenwerving
Bereikbaar
• Elio Pelzers communicatieadviseur en fondsenwerver Gelders Archief
Gelders Archief: info@geldersarchief.nl
• www.eliopelzers.nl