Kunnen en willen wij onze vergrijzing betalen?

K.Kesteloot

0. Inhoudstafel1. Inleiding: een vergrijzende samenleving2. Is de vergrijzing een probleem voor onze samenleving?2.1. Veroudering en gezondheidszorg2.2. Veroudering, ouderenzorg en welzijnszorg2.3. Een toenemende afhankelijkheidscoëfficiënt3. Oplossingen en opportuniteiten3.1. Vermindering van de afhankelijkheidscoëfficiënt3.2. De “nieuwe” consument-op-leeftijd3.3. Rol van publieke versus openbare sector3.4. De maatschappelijke bereidheid tot betalen voor oudernzorg.3.5. Alternatieve financiering voor de zorg van ouderen.

1. Inleiding: een vergrijzende samenleving

• Vergrijzing = verlenging levensverwachting en daling geboortecijferVerzilvering = groeiend aandeel hoogbejaarden (85+)

• Wetenschappelijke vooruitgang door stamcelonderzoek, genmanipulatie en biotechnologieVerwachting wetenschapelijke vooruitgang:- levensverwachting groeit = meer sociale last- levenskwaliteit verbetert = ouderen langer zelfstandig = minder sociale last

2. Is de vergrijzing een probleem voor onze samenleving?

• Beste geval: alles blijft betaalbaarSlechtste geval: alles wordt onbetaalbaar

• Waarheid ergens tussen de twee, maar vooral afhankelijk van hoe ouderen ‘oud zijn’ invullen:- lang ziek, zorgbehoevend…- langere arbeidsparticipatie

2.1. Veroudering en gezondheidszorg

• J-curve:- grote gezondheidsuitgaven bij allerkleinsten- daling uitgaven tot net na puberteit- stijging kosten neemt toe narmate leeftijd hoger wordt- drastische stijging kosten vanaf 65 jaar

• Maar uit onderzoek blijkt: niet stijging leeftijd invloed op kosten, wel nabijheid van overlijden.

• Ook rekening houden met tijdsgeest: nu 4x meer kosten per persoon dan in 1960

• Aflijning tussen gezondheidszorg en welzijnszorg van belang:Want, als welzijnszorg in statistieken als gezondheidszorg genoteerd wordt, dan krijgen we een vertekend beeld van de kosten.

• Uitgaven aan gezondheidszorg niet enkel afhankelijk van vraag, maar ook van aanbod

2.2. Veroudering, ouderenzorg en welzijnszorg

• Vergrijzing verhoogt vraag naar sociale zorg ook in brede zin

• Door groter aanbod is er dus ook meer vraag ontstaan

• Mantelzorg valt gedeeltelijk weg:- minder meer-generatiegezinnen- hogere arbeidsparticipatie vrouwen

• hierdoor ook meer vraag voor zorg.• Dus, bij ouderen- en welzijnszorg zullen de

rollen tussen collectieve verantwoordelijkheid en familie dus goed verdeeld moeten worden.

2.3. Een toenemende afhankelijkheidscoëfficiënt

• Door stijging afhankelijkheidscoëfficiënt stijgt de druk op sociaal zekerheidssysteem.

• Actieve bevolking verkleint (niemand werkt nog aan 15 jaar en vervroegd pensioen)

• Sociaal-demografische factoren:- meer vrouwen gaan werken, maar die leven langer, dus langer pensioen betalen.- Na oorlog: veel ambtenaren en die hebben nu een heel hoog pensioen en ze zijn talrijk.

• Belgisch Federaal Planbureau: alles blijft betaalbaar als:- economische groei groot genoeg is- overheidsschuld sterk afneemt

3. Oplossingen en opportuniteiten

• Niet enkel als probleem bestempelen: vergrijzing is ook teken van maatschappelijke vooruitgang

3.1. Vermindering van de afhankelijkheidscoëfficiënt

• Dit is de belangrijkste piste om vergrijzing tegen te gaan.

• Verwezenlijken door:- toename actieve bevolking- afname gepensioneerden- verhogen sociale bijdragen- verlagen sociale uitkeringen

• maar, beste is waarschijnlijk aanpassen arbeidsmarktregulatie: verhogen wettelijke pensioenleeftijd.

• 3.2. De “nieuwe” consument-op-leeftijd• Koopkracht ouderen stijgt.

=>aanpassen marketing en verkoopstechnieken en media moet afstappen van stereotype beeld van ouderen.

• 3.3. Rol van publieke versus openbare sector• Overheid: beïnvloeden financiering,

reglementering enz. in private sector om negatieve gevolgen te vermijden van winstbejag.

• 3.4. De maatschappelijke bereidheid tot betalen voor oudernzorg.

• In elke samenleving: bereidheid tot solidariteitMaar, er zijn grenzenDus, om solidariteit te waarborgen: financiële bijdragen niet te hoog laten oplopen.

• 3.5. Alternatieve financiering voor de zorg van ouderen.

• Er zijn richtlijnen om privaat pensioensparen in goede banen te leiden