Parels voor de zwijnen? Over kinderrechten als

referentiekader voor het jeugdbeleid

Studiedag “Jeugdbeleid over morgen” Steunpunt JeugdAntwerpen – vrijdag 13 mei 2011

Didier Reynaert, Hogeschool Gent – Universiteit Gent – Kenniscentrum Kinderrechten

I. Inleiding

• JBP I: kinderrechten zijn “de humus waarop het jeugdbeleid in Vlaanderen moet groeien. (…) de spoorweg waarop een trein met verschillende wagonnetjes rijdt.”

• JBP II: kinderrechten zijn het ethisch en juridisch referentiekader voor het Vlaams Jeugdbeleid

Welk referentiekader kunnen kinderrechten zijn voor het Vlaamse

jeugdbeleid?

2

Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk

Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming

als voedingsbodem

Kinderrechtenbeleidkinderrechten als

monitoringsinstrument

JeugdwerkbeleidJeugdwerk

als voedingsbodem

Jeugdbeleidcategoriale benadering

van jeugd

3

Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk

Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming

als voedingsbodem

Kinderrechtenbeleidkinderrechten als

monitoringsinstrument

JeugdwerkbeleidJeugdwerk

als voedingsbodem

Jeugdbeleidcategoriale benadering

van jeugd

4

Van een jeugdzorgbeleid… (1)

• Jaren zeventig: alternatieve hulpverlening– Kritiek op overdreven interventionisme van de

jeugdbescherming– Scherp ervaren onevenwichtige machtsrelaties– Pleidooi voor versterking van maatschappelijke en

juridische positie van jongeren

Ontstaan kinderrechtenbeweging

5

6

Van een jeugdzorgbeleid… (2)

• DNA kinderrechtenbeweging:1. Pedagogische agenda: participatie

2. Juridische agenda: rechtsbescherming

Maatschappelijke agenda?

7

Van een jeugdzorgbeleid… (3)

• Kinderrechtenbeweging voornamelijk actief in jeugdzorg:

– Hervorming aanpak reactie jeugddelinquentie (jeugdsanctierecht)

– Integrale jeugdhulpverlening

(Regulier) jeugdwerk?

8

Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk

Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming

als voedingsbodem

Kinderrechtenbeleidkinderrechten als

monitoringsinstrument

JeugdwerkbeleidJeugdwerk

als voedingsbodem

Jeugdbeleidcategoriale benadering

van jeugd

9

… naar een kinderrechtenbeleid

• Gaandeweg verbreding van de scope• Institutionalisering van het

kinderrechtengedachtegoed• Vernauwing tot ‘monitoringbeleid’: gevaar

voor ‘versectorisering’: oprichting KRC, Ker-decreet, jaarlijkse verslaggeving, coördinerend minister kinderrechten, VAP, aanspreekpunten kinderrechten, etc.

10

Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk

Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming

als voedingsbodem

Kinderrechtenbeleidkinderrechten als

monitoringsinstrument

JeugdwerkbeleidJeugdwerk

als voedingsbodem

Jeugdbeleidcategoriale benadering

van jeugd

11

Van een jeugdwerkbeleid…

• Jaren zeventig: democratiseringstendens in het jeugdwerk:

– Toegankelijkheidsvraagstuk• Differentiatie van jeugdwerkvormen• Verbreding actieradius van jeugdwerk naar jeugdbeleid,

voornamelijk op het lokale niveau (oprichting lokale jeugdraden)

• Onstaan jeugdwelzijnswerk

slingerbeweging tussen jeugdwerkbeleid en jeugdbeleid

12

Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk

Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming

als voedingsbodem

Kinderrechtenbeleidkinderrechten als

monitoringsinstrument

JeugdwerkbeleidJeugdwerk

als voedingsbodem

Jeugdbeleidcategoriale benadering

van jeugd

13

… naar een jeugdbeleid

• Zoektocht breed lokaal jeugdbeleid is inspirerend voor ontwikkeling naar Vlaams jeugdbeleid

• Reeds aantal pogingen na WOII• 2002: VJBP1• Categoriaal beleid

Relatie jeugdbeleid – sociaal beleid? 14

Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk

Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming

als voedingsbodem

Kinderrechtenbeleidkinderrechten als

monitoringsinstrument

JeugdwerkbeleidJeugdwerk

als voedingsbodem

Jeugdbeleidcategoriale benadering

van jeugd

15

Van een kinderrechtenbeleid en een jeugdbeleid naar een geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid (1)

• 2004: integratie van de beleidsinstrumenten voor kinderrechten- en jeugdbeleid

• 2008: decreet houdende het voeren van een Vlaams kinderrechten- en jeugdbeleid

16

Van een kinderrechtenbeleid en een jeugdbeleid naar een geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid (2)

Integratie beleidsinstrumenten kinderrechten en jeugd ≠ een geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid

– Afwezigheid discussie over uitgangspunten van geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid:

1. welke opvatting over kinderrechten?

2. Welke opvatting over jeugdbeleid?

17

Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: een uitdeinend jeugdland? (1)

• Categoriaal beleid: onderscheiden positie van kinderen en jongeren in de samenleving “jeugdland”

• Verdienste: – Verhoogde zichtbaarheid van kinderen en

jongeren in beleid– belang van participatie binnen jeugdland

18

Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: een uitdeinend jeugdland? (2)

Waar is de discussie over de maatschappelijke positie van kinderen en jongeren gebleven?

Versterking leeftijdsbreuklijn: kinderen en jongeren versus volwassenen (cf. Lauwe)

19

Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: een uitdeinend jeugdland? (3)

• Versterkt een geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid de apartstelling van kinderen en jongeren in de samenleving?

of

• Verhoogt een geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid de participatiekansen van kinderen en jongeren aan de samenleving?

Belang van maatschappelijke rol van het jeugdbeleid

20

Naar een ‘ontgrenzend’ kinderrechten- en jeugdbeleid

• Kinderrechten als referentiekader voor het lokale jeugdbeleid = “ontgrenzend” (Coussée,

2006; Roose, 2006):– eigen uitgangspunten steeds ter discussie

stellen– eigen aanbod zo nodig herzien

21

vragen - discussie

Didier ReynaertAssistentHogeschool GentGeaffilieerd onderzoeker Universiteit GentDepartement Sociaal-Agogisch WerkVoskenslaan 3629000 GentTel: 09/243.26.57Fax: 09/243.87.93E-mail: didier.reynaert@hogent.be