INTRA- EN INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN

• Conflicten op het niveau van mensen en groepen

• 1. Intrapersoonlijke conflicten Psychologie• 2. Interpersoonlijke conflicten Sociale Psychologie

• 3. Intragroepsconflicten Sociologie• 4. Intergroepsconflicten Sociologie

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN

• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken

• 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten• 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten

• A. Territoriumconflict• B. Waarde- en belangenconflict• C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren• D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of

communicatiestoornissen• E. Keuze- of beslissingsconflict

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

• Territoriumconflict niet uitsluitend in domein van sociale psychologie (inter-persoon)

Meest voor de hand liggend: gewapend conflict (inter-groep)

• Elk gewapend conflict is een territorium conflict MAAR

niet noodzakelijk om fysisch territorium

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

• fysiche territoriumA. Primaire strijd v. h. leven (voeding, leefruimte)

Reële belangentegenstellingen tussen […] ?

• Psychologisch territorium

B. Strijd om de macht en de verdediging van het eigen psychologisch territorium (gelijk krijgen, anderen domineren)

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

http://www.youtube.com/watch?v=FXJQ0eNq5D4

Wat is volgens Yair Lapid het probleem? Draait het om het vastleggen van grenzen?

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

Yair Lapid –“The problem is not with Israeli settlements or with

Palestinian terror, the problem is about fear. The problem is about mistrust. The problem is with past trauma’s and anxieties. The problem is with hate

and pain. This is not a dialogue but two monologues. The Israelis want peace and security, the Palestinians want peace and justice. The is the

real context of the conflict.”

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

• Een eigen territorium op verschillende vlakken /domeinen:

• Ethisch: welke waarden vind je belangrijk om je leven rond uit te bouwen?

• Psychisch: welke wensen en verlangens wil je vervuld zien?

• Intellectueel: welke kennis wil je ontwikkelen?

• Fysisch: welke middelen heb je nodig om op materieel vlak je leven te ontwikkelen?

• Sociaal: welke plaats wil je in het sociale leven innemen.

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

Territoriumconflict ook niet alleen bij mensen, ook bij dieren en planten verdringing en machtshiërarchie

Van mens wordt echter verwacht dit te overstijgen:Naastenliefde, solidariteit, … (moraliteit)

Rationalisering van situatie! (<-> dieren)

Toch falen we hier vaak in conflict over belangstellingsdomein

Abstractie maken van voorbeeld in fragment en met schaalverkleining komen tot interpersoonlijke conflicten.

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

In de praktijk:Territoriumconflicten

Onderlinge strijd met fysieke of psychische middelen

Onderhandelen (compromis of consensus)

Cor Bakker: territoriumtheorie om gedragingen van dieren en vooral mensen beter te begrijpen. (zie artikel in cursus)

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

Probeer een antwoord te formuleren op volgende vragen:

Wat is het verschil tussen de letterlijke en figuurlijke ‘eigen plek’?

Verklaar in eigen woorden: Je identiteit is de kern van ieders territorium.

Wat is het verschil tussen privédomein, privéschuilplaats en persoonlijke ruimte?

Wat is de band tussen individuele ervaring en territoriaal gedrag?

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

• De eigen plek als territoriumFiguurlijk:

plaats die je inneemt als persoon (ik-grenzen)Letterlijk:

fysieke ruimte

• Iemands territorium bestaat uit gebieden waar hij bijzondere deskundigheid bezit, initiatief neemt en verantwoordelijkheid neemt, ofwel gebieden waarover hij controle kan uitoefenen. Het gaat hierbij om fysieke ruimte en aspecten van ons sociale en intellectuele leven. De kern van ieders territorium is het zelf, je identiteit. Autonomie, autonoom zijn, is controle hebben, de baas zijn over jezelf. (Bakker & Bakker-Rabdau)

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

Eigen plek bestaat eigenlijk uit 3 territoria: Privédomein:

verzekeren van privacy en veiligheid Privéschuilplaats:

ontsnappen aan de medemens Persoonlijke ruimte:

comfortabele, controleerbare ruimte

(symptoom psychotici: gevoel van verlies privacy)

• Territoriaal gedrag en persoonlijkheidsproblematiek Gedragspatroon in grote mate gebaseerd op individuele ervaringen en interpretaties en kunnen wijzigen door nieuwe ervaringen. (cf. Nature / Nurture?)

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: TERRITORIUMCONFLICT

Evalueer de voorbeelden van territoriumconflicten.Omschrijf het territoriumconflict Gaat het om fysisch of psychisch territorium? Op welk domein kunnen we het conflict situeren?(aparte kopie)

Kan je zelf voorbeelden van territoriumconflicten van eender welke aard geven waar jij zelf mee geconfronteerd bent geweest?

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN

• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken

• 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten• 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten

• A. Territoriumconflict• B. Waarde- en belangenconflict• C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren• D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of

communicatiestoornissen• E. Keuze- of beslissingsconflict

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: WAARDE- EN BELANGENCONFLICT

Belangenconflict: Waardenconflict: tegenstrijdige belangen eigen morele gelijk opleggen

Geen-verlies-methode (algemene probleemoplossingsstrategie):

1. Probleem nauwkeurig definiëren2. Brainstormen over mogelijke oplossingen3. Evalueren van de voorgestelde oplossingen4. Kiezen van de ‘beste’ oplossing5. Realiseren van de gekozen oplossing6. Evalueren van het resultaat

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: WAARDE- EN BELANGENCONFLICT

• Let op:Soms kan een waardenconflict een verdoken belangenconflict zijn.

• Lees het artikel p58. Om welke belangen gaat het hier?

• Eigen waarden eigen referentiekader.Andere waarden worden aanzien als bedreiging van de eigen veiligheid

• Generatieconflicten

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN

• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken

• 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten• 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten

• A. Territoriumconflict• B. Waarde- en belangenconflict• C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren• D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of

communicatiestoornissen• E. Keuze- of beslissingsconflict

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: CONFLICTEN A.G.V. PERSOONLIJKHEIDSFACTOREN

• Je waardeert die karaktertrekken van de ander die jezelf ook hebt

Hoe jij anderen ziet en ervaarthoudt verband met hoe jij zelfbent en denkt.

• Antipathie kan ontstaan in het contact met mensen die tegengestelde kwaliteiten heeft.

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: CONFLICTEN A.G.V. PERSOONLIJKHEIDSFACTOREN

• Kernkwaliteitenschema:

1. Kernkwaliteiten: Positieve eigenschappen2. Valkuilen: Doorschieten in pos eigenschappen3. Allergiën: Doorschieten van de ander in zijn

eigenschappen.4. Uitdagingen: De positieve eigenschap van de

ander

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: CONFLICTEN A.G.V. PERSOONLIJKHEIDSFACTOREN

kernkwaliteit (+) te veel vh goede valkuil (-)

Daadkracht drammerigheid

passiviteit geduld

BALANS

Allergie (-) Uitdaging (+)

Negatief

Tegenover-

gestelde

Positief

Tegenover-

gestelde

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: CONFLICTEN A.G.V. PERSOONLIJKHEIDSFACTOREN

• Stel op p.62 een eigen kwadrant op.

• Maak twee kwadranten op een apart blad en geef dit af.

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN

• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken

• 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten• 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten

• A. Territoriumconflict• B. Waarde- en belangenconflict• C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren• D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of

communicatiestoornissen• E. Keuze- of beslissingsconflict

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: DOOR MISVERSTANDEN OF COMMUNICATIESTOORNISSEN

• Uit cursus 4GEW:

“ Om te leren spreken heb je de eerste drie jaren van je leven nodig.

Om te leren luisteren de rest van je leven.”

Het is belangrijk om als zender goede en duidelijke boodschappen over te brengen maar ook om als ontvanger echt bereid te zijn om naar de boodschap te luisteren.

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: DOOR MISVERSTANDEN OF COMMUNICATIESTOORNISSEN

• We herhalen even de 3 pijlers van actief luisteren:1. Onvoorwaardelijk aandacht geven2. Stimulerend luisteren

1. Non-verbaal: SOFTEN (smile, open posture, forward lean, touch, eyecontact en nodd)

2. Verbaal: hummen, stilte, parafraseren, spiegelen van gevoelens, samenvatten, papegaaien en vragen stellen.

3. Inlevend of empatisch luisteren

• Lees p.62 welke spijtige gevolgen misverstanden en communicatiestoornissen kunnen hebben.

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN

• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken

• 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten• 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten

• A. Territoriumconflict• B. Waarde- en belangenconflict• C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren• D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of

communicatiestoornissen• E. Keuze- of beslissingsconflict

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: KEUZE- OF BESLISSINGSCONFLICTEN

• Groepen die voor een gezamenlijke opdracht staan of partners die samenleven.

Gezamelijke beslissing nemen waarovermen onderling erg van mening kan

verschillen

INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN: KEUZE- OF BESLISSINGSCONFLICTEN

• Uitgangstpunt: beste keuze bestaat niet

Recht op eigen mening en voorkeur via ik-boodschap

INTRA- EN INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN

• 2.1 Begripsdefiniëring• 2.2 Soorten conflicten• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken• 2.4 Conflicthantering

CONFLICTHANTERING

• 3 technieken om eenvoudige conflicten op te lossen doel is spanning verminderen en

functioneren herstellen

1. Zelf op zoek gaan naar oplossingen2. Beroep doen op scheidsrechter (derde partij – meestal

hoger in hiërarchie - doet bindende uitspraak). Vb: Vrederechter

3. Beroep doen op bemiddelaar Hij leidt personen – die vrijwillig meewerken - naar zelf gedragen oplossing in vertrouwelijke en gelijkwaardige sfeer.Vb: ?

CONFLICTHANTERING

Omgaan met conflicten:2 basismotieven

1. De zorg voor (de relatie met) anderen Coöperativiteit2. De zorg voor eigen doelen en belangen Assertiviteit

Thomas en Killman onderscheidden op basis hiervan 5 conflicthanteringsstijlen

CONFLICTHANTERING

• Probeer de stijlen p.67 op de juiste plaats in de grafiek te zetten.

hoog

assertiviteit

laag

laag coöperatie hoog

CONFLICTHANTERING

hoog Forceren Confronteren

assertiviteit

Compromis

laag

Ontlopen Toegeven

laag coöperatie hoog

CONFLICTHANTERING

Probeer voor elke conflicthanteringsstijl een voorbeeld te bedenken.

• Ontlopen: • Forceren: • Toegeven: • Compromis: • Confronteren:

CONFLICTHANTERING

• Ontlopen: Je neemt een andere weg naar school om zeker je (ex)-vriend niet tegen te komen.

• Forceren: De leerkracht beslist om vanaf nu elke les een toets te doen.

• Toegeven: Je hebt geen zin om naar Spanje te gaan met je twee vriendinnen (jij wil naar Griekenland) maar zegt er niets van.

• Compromis: Jij wil tot 01.00u wegblijven, je ouder verwachten je echter om 11.00u al thuis. Samen besluiten jullie dat 12.00u ok is.

• Confronteren: Er is nog 1 appelsien. Na discussie wordt duidelijk dat Piet het sap wil om te drinken en Sarah de schil om te knutselen

CONFLICTHANTERING

• Let op: niet vastroesten in één stijl.

• Kies een stijl naargelang de situatie!

• Welke conflictstijl kies jij meestal?Doe de Thomas en Kilmann-testhttp://

123management.nl/0/030_cultuur/a300_cultuur_13_conflictstijlen.html

CONFLICTHANTERING

• Criteria voor het hanteren van een bepaalde stijl.

1. Eigen stijl en persoonlijkheid2. Belang van kwaliteit van de relatie3. Machtsbalans4. Beschikbare tijd en energie5. Mogelijkheden tot wederzijds voordeel

CONFLICTHANTERING

• Onderhandelen als techniek

1. Exploreren2. Argumenteren3. Intimideren4. Irriteren

CONFLICTHANTERING

• Het beëindigen van een conflict

1. De onafhankelijkheid2. De onderdrukking3. Het vonnis4. Het onderhandeld akkoord