Behandeling van depressieve adolescenten,pdf.swphost.com/logacom/Kenniscongres2012/DS_5... · 2012....

Behandeling van depressieve

adolescenten,

do’s and dont’s

Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Programma

15.15 – 15.25 Inleiding, toelichting op het programma

15.25 - 15.40 Wetenschappelijk perspectief

15.40 – 15.25 Do’s and Dont’s

De professional en depressie

Werkrelatie.

Houding van de professional

Problemen tijdens een begeleiding/behandeling

De effectieve professional

16.25 -16.30 Afsluiting


Welke vragen leven er onder

professionals? hoe om te gaan met (depressieve) adolescenten in het

contact/ werkrelatie optimaliseren en belang ervan

tips over en oefenen met interventies op interactieniveau

behoefte aan deskundigheidsbevordering/ betere interventies

handvatten voor therapie met wat lastiger doelgroep/ complexe problematiek

praktische tips verkrijgen/ handvatten/ vaardigheden uitbreiden/ Adviezen mbt het uitvoeren van behandeling van depressieve adolescenten


Symptomen DSM-IV-TR 1. Gedeprimeerde of prikkelbare stemming.

2. Duidelijke daling van plezier en interesse.

3. Veranderende eetlust en gewicht.

4. Slaapproblemen

5. Veranderingen in activiteitenniveaus, rusteloosheid of zich beduidend langzamer bewegen dan normaal.

6. Vermoeidheid of energieverlies.

7. Gevoelens van waardeloosheid, schuld.

8. Verminderde capaciteit om na te denken, zich te concentreren of besluiten te nemen.

9. Terugkerende gedachten aan de dood, suïcide gedachten of suïcide pogingen.


5

UIT: www.ggzrichtlijnen.nl Ernstbeoordeling depressie

(Trimbos, 2010) licht matig ernstig

Aantal symptomen volgens DSM-IV-TR

5-6 symptomen

6-8 symptomen

8-9 symptomen

Aard van de symptomen

psychotische kenmerken en / of suicidaliteit

Zelfrapportage Children’s Depression

Inventory (CDI-27)

score tot 12

score 12-16

score >16

GAF-score: dagelijks functioneren

65 en hoger

45-65

lager dan 45

Aantal gebieden waarop de stoornis duidelijk interfereert met de dagelijkse gang van

zaken (school, vrienden, hobby's/activiteiten, thuis)

1 gebied

2 of 3 gebieden

4 gebieden

http://www.ggzrichtlijnen.nl/

Depressie bij adolescenten

• 2% kinderen en 5% adolescenten is depressief, in klinische populatie 25% (Carr, 1999)

• Voor intrede volwassenheid; 14 tot 25% heeft 1 depressieve episode doorgemaakt (Ryan, 2005).

• Beperkingen in functioneren, veel comorbiditeit (40-90%) en chronisch

• 60% depressieve adolescenten rapporteert suïcidale gedachten 30% heeft een poging gedaan (Birmaher et al, 2007)

• Recidive kans rond 70% binnen 5 jaar (de Wit, 2000)


Secundaire problemen


• Sociale problemen

• Agressieproblemen

• Schoolproblemen; prestaties, schooluitval en spijbelen

• Verzuim en verminderde prestaties

• Somatische klachten

• Comorbiditeit

• Misbruik van middelen

• Gezinsproblemen

• Juridische problemen

Verschil in sekse


• Jongens: prikkelbaar, leerproblemen, veel huilen, agressief gedrag

• Meisjes: stil, geremd, treurig, teruggetrokken

9 Henk Bouman 2005

Behandeling en Effectiviteit

• Effect size psychotherapie lopen van (0.34, Weisz et al., 2006) tot 1.27 (Lewinsohn & Clarke, 1999)

• Effectsize CGT 0.53 (Klein et al., 2007)

• Vooral CGT/IPT effectief, 1e keuze behandeling

• Gezinstherapie en non-directieve therapie minder effectief dan CGT/IPT

• Geen onderzoek in Nederland dus geen bewezen effectieve behandeling voor adolescenten met een klinische depressie!


10 Henk Bouman 2005

Effectiviteit Doepressie • CWD-A effectiever is dan reguliere zorg (care as

usual) (Clarke et al., 1995; Clarke et al., 2001; Clarke et al., 2002).

• Aanbevolen in ‘Richtlijn Addendum Depressie bij jeugd (2009) voor de behandeling van depressieve stoornissen bij adolescenten.

• Erkend door het Kenniscentrum kind en jeugd psychiatrie.

• Erkend als theoretisch goed onderbouwd door de Databank effectieve jeugd interventies van het NJI.

• Geïmplementeerd binnen de GGZ

• Nog niet bewezen effectief in Nederland. Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

11 Henk Bouman 2005

Studie Adolescent depression (SAD)

1. Is de D(o)epressie cursus effectiever dan reguliere zorg?

2. Is de individuele D(o)epressie cursus kosten-effectiever dan reguliere zorg?

3. Wat zijn de kosten van een klinische depressie bij adolescenten?

4. Welke moderatoren spelen een rol bij de effectiviteit van CGT?

5. Welke mediatoren spelen een rol bij de effectiviteit van CGT?

6. Spelen non-specifieke therapie variabelen een rol bij de effectiviteit van CGT?”.


12 Henk Bouman 2005

1. Depressie diagnose 2. Depressie symptomen 3. Depressie ernst 4. Depressie verbetering 5. GAF score 6. Kwaliteit van leven 7. School/werk 8. Suicide risico 9. Comorbiditeit 10. Alcohol en drugs gebruik 11. Levensgebeurtenissen 12. Depresie ouder 13. Psychopathologie ouder 14. Opvoeding 15. Conflict

1. Automatische cognities 2. Emotieregulatie 3. Attributie stijl

EFFECT MATEN

MEDIATOREN

Doelstelling 1

Doelstelling 5

Reguliere behandeling

D(o)epressie

versus

Doelstelling 2 en 3

KOSTEN MATEN

1 Kostenvragenlijst

1. Geslacht 2. Leeftijd 3. Etniciteit 4. School niveau 5. Gezinsinkomen 6. Ernst van depressie 7. Comorbiditeit 8. Depressie ouder 9. Psychopathologie ouder

MODERATOREN

Doelstelling 4 Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

13 Henk Bouman 2005

Design • RCT

• Experimentele conditie (N=70); Doepressie, geprotocolleerde individuele CGT

• Controle conditie (N=70); afspiegeling van reguliere zorg (IPT, systeemtherapie, ouderbegeleiding, Oplossingsgerichte therapie, Medicatie, Mindfulness, ACT, psychodynamische therapie, activering, FFT, gesprekstherapie, meidengroep, EMDR, creatieve therapie, PMT, running


14 Henk Bouman 2005

Design • Vier meetmomenten:

• Voormeting

• 2 mediator metingen tijdens behandeling

• Nameting (of na 15 sessies)

• follow-up 1 (6 maanden na de interventie)

• follow-up 2 (12 maanden na de interventie)

2014; resultaten!


15 Henk Bouman 2005

14 Deelnemende instellingen


Accare

Bascule

Herlaarhof

Orbis GGZ

Ambulatorium

Altrecht I-Psy

GGZ Centraal

Perspectief

Praktijk Appelboom

Traverse

De Jutters

Triversum

Curium

116 Factoren die een rol spelen

bij het ontstaan van depressie


Model ketenzorg

Reactie: professional

Gedeprimeerde of prikkelbare stemming

Voorzichtig, aftasten, probeert de ander het naar

de zin te maken. Afgewezen voelen, geïrriteerd

raken.

Duidelijke daling van plezier en interesse

Probeert iemand op te vrolijken, leuke zitting

ervan te maken. Hopeloosheid.

Veranderende eetlust en gewicht Controleren van

eetpatroon.



Slaapproblemen Controleren van slaappatroon.

Gevoelens van machteloosheid.

Veranderingen in activiteitenniveaus, rusteloosheid of

zich beduidend langzamer bewegen dan normaal.

Gejaagdheid tijdens gesprekken sneller iets bespreken. Of

juist van de hak op de tak. Geen vat erop krijgen.

Vermoeidheid of energieverlies Neiging om op te

peppen. Gevoel dat je veeleisend bent. Dat je niet

empathisch bent als je iets wilt veranderen of

uitproberen.



Gevoelens van waardeloosheid, schuld

weerleggen. Machteloosheid, waar moet je

beginnen met veranderen. Alles doen om het

tegendeel te bwijzen.

Verminderde capaciteit om na te denken, zich te

concentreren of besluiten te nemen Alles duurt

eindeloos. Geduld raakt op. Waar ben ik mee bezig?

Deze behandeling kan helemaal niet?

Terugkerende gedachten aan de dood, suïcide

gedachten of suïcide pogingen Angstgevoelens en

zekerheid willen. Neiging om te negeren.


Wat betekent dit voor de

professional? Wat is er precies aan de hand me deze jongere?

Ik heb het idee dat we geen klik hebben.

Ik doe het verkeerd!

Onjuiste begeleiding/behandeling geïndiceerd?

Ik ben een slecht in mijn vak.

Na afloop van een gesprek ben ikzelf depri.

‘Do not’: Ik laat me omscholen.

……………………………….…


VIDEO http://www.youtube.com/watch?v=wfueC_

Vbdug&feature=endscreen


Do’s: Resultaat van behandeling werd het

beste voorspeld door(Karver, 2005);

1. Interpersoonlijke vaardigheden (empathie,

warmte, vertrouwen, respect..)

2. Professionele ‘beïnvloedende’ vaardigheden

(duidelijke begrijpelijke rationale, feedback

geven, actieve sturing, steun, directe adviezen)

3. Bereidwilligheid van jeugdige/ouders tot

participatie in de behandeling

4. Mate van participatie in de behandeling van zowel

de jeugdige als de ouders


Do’s: Wat vinden Ad. belangrijk? (Freake, 2007)

Wat ik vertel is vertrouwelijk.

Hij/zij luistert naar mij.

Hij/zij is aardig, zorgzaam, sympathiek en begripvol.

Ik kan deze professional vertrouwen.

Hij/zij is niet veroordelend.

Ik voel me op m’n gemak en kan makkelijk dingen vertellen.

Ik word op een persoonlijke wijze behandeld en niet als een onderdeel van het werk.


Do’s: Wat vinden adolescenten belangrijk? (Freake, 2007)

Hij/zij is niet betuttelend en behandelt mij niet als een kind.

Hij/zij legt dingen uit en geeft mij informatie en advies.

Hij/zij is competent, ervaren en gekwalificeerd voor dit werk.

Ik heb steeds contact met dezelfde persoon.( geen wisselingen van hulpverlener)


Valkuilen

Dont’s: Onderschatten van het belang van de relatie.

Onvoldoende aansluiten bij wat een adolescent

belangrijk vindt.


Do’s en de Werkrelatie (Bordin 1974,1994)

Werkrelatie als voortdurende onderhandeling

Taak: adolescent onderzoekt zijn depressie

met behulp van de kennis van de

professional)

Doel: de stemming beïnvloeden en

verbeteren

‘Bonding’: je moet het zelf doen maar je

hoeft het niet alleen te doen


Video

www.youtube.com/watch?v

=apzXGEbZht0


http://www.youtube.com/watch?v=apzXGEbZht0

http://www.youtube.com/watch?v=apzXGEbZht0

Non-verbaal en verbaal gedrag

Dont’s: Afstemmen op adolescent?

Do’s: Niet afstemmen op de adolescent?

Non-verbaal gedrag van de jongere als

informatiebron


Motivatie

Probleem: De depressie belemmert de motivatie en daarmee

de begeleiding/behandeling, b.v. geen huiswerk maken.

Do’s:

Onderschrijft hij het doel van de begeleiding/behandeling?

Is doel van het huiswerk duidelijk?

Is er sprake van onvermogen of van verzet?

Is de werkrelatie voldoende?

Voelt de adolescent zich begrepen?

Raak je geïrriteerd? ( bespreken met collega’s/intervisie)


Ernstige hopeloosheid Probleem:

nog voordat de begeleiding/behandeling begonnen is lijkt er al stagnatie opgetreden te zijn. Adolescent vindt iedere poging om tot verandering te komen hopeloos. Ziet geen perspectief.

Do’s:

Psycho-educatie: hopeloosheid = symptoom van depressie.

“Ga je experimenteren met hoe je dit symptoom kunt verminderen?”. De “ziekte”, de depressie is de vijand.

Benoem dit onderdeel werkt misschien niet voor jou maar de komende misschien wel.


Ernstige hopeloosheid (vervolg)

Do’s:

Benoem dit ‘onderdeel’ werkt misschien niet voor jou maar de komende misschien wel.

Activering op basis van vroegere ervaringen.

Door ‘meten’ de subjectieve beleving ter discussie stellen.

Empathisch, vasthoudend zijn.

Vertrouwen en hoop uitstralen.

Als professional eigen gevoelens, van onvermogen, hanteren (intervisie).


Depressie en Angst

Probleem: Oefeningen/veranderingen kunnen niet door bv. sociale angst. Dit kan bij de adolescent de depressie versterken. “Zelfs oefeningen uit de kan ik niet.”.

Do’s:

Ontspanningsoefeningen

Sociale vaardigheden oefenen in een veilige omgeving

Veel positieve feedback geven

Lage doelen stellen die haalbaar zijn


Gedragsproblemen Probleem: Interpersoonlijke conflicten (beperkte flexibiliteit, lage tolerantie, vijandig gedrag) bemoeilijken de werkrelatie

Do’s:

Uitleg over de samenhang prikkelbare stemming, conflicten en depressie

Anderen kun je niet veranderen, wel hoe jij ermee omgaat.

Succeservaringen op doen (meten en activering)

Assertiviteit trainen

Communicatieve vaardigheden trainen


Vragen naar de tevredenheid.

Wat vind je van wat we vandaag besproken

hebben?

Heb jij je begrepen gevoeld door mij?

Vind je dat je hebt kunnen zeggen wat je

wilde zeggen?

Session Rating Scale gratis te downloaden

www.clientdirectedoutcomeinformed.comf


Vragen?


Bedankt voor Uw

aandacht!

[email protected]

[email protected]


Behandeling van depressieve adolescenten,pdf.swphost.com/logacom/Kenniscongres2012/DS_5... · 2012....

Documents

Transcript of Behandeling van depressieve adolescenten,pdf.swphost.com/logacom/Kenniscongres2012/DS_5... · 2012....