Post on 08-Jun-2015
Iedere huisarts zijn aidspatiënt. 18 december 2007
Prof. Dr. Dirk Avonts
Universiteit Antwerpen
Een stukje geschiedenis (I)
• 1979:– Werkzaam in Free-Clinic– Eerste contact met ‘geslachtsziekten’– Bijscholing bij Peter Piot (ITG)– Nieuwe soa: Chlamydia trachomatis– Stijging van gonorroe en syfilis bij
homomannen.
Geschiedenis (II)
• 1981:– Oprichting soa-kliniek ITG– Screening homomannen in Antwerpen– Eerste berichten van een dodelijke ziekte onder
homomannen in Amerika– Acquired Immune Deficiency Syndrome
Geschiedenis (III)
• 1983: Ontdekking van het virus: HIV.
• 1986: Betrouwbare antistoffentesten.
• 1990: Eerste anti-hiv medicijnen.
• 1996: Algemeen gebruik van ‘aidscocktails’– 3 tot 4 anti-hiv medicijnen samen.– Onderdrukking virus.– Recuperatie van immuunsysteem.
Geschiedenis (IV)
• Vanaf 2000:– Resistente hiv-stammen.– Noord-Zuid kloof ivm aidstherapie.– Aidsgevoel verandert: het is ‘te genezen’.– Ziektedreiging daalt sterk.– Meer onveilig vrijen (jonge homo’s).– Stijging nieuwe hiv-gevallen en andere soa.
Hoeveel nieuwe hiv-infecties zijn er ieder jaar in België?
A. 100 tot 500.
B. 500 tot 1000.
C. 1000 tot 1500.
D. Meer dan 1500.
Verloop van een hiv-infectie (I)
• Primo-infectie:– Binnendringen van het virus.– Verspreiding in het lichaam.– Griepachtig beeld; geneest spontaan.
• Evenwicht: virus-immuunsysteem:– Geen klachten.– Positieve hiv-antistoffentest
Verloop van een hiv-infectie (II)
• Virusprogressie:– Virusvermenigvuldiging wordt krachtiger.– Immuniteit gaat achteruit.– Ziekten en klachten komen op.
• Terminaal stadium: AIDS.– Immuniteit is onvoldoende.– Opportunistische kankers en infecties.
Wat doet de hiv-therapie?
• Cocktail van 3 tot 4 retrovirale producten:– Verschillende aangrijpingspunten.– Virusactiviteit daalt spectaculair.– Immuniteit herstelt:
• vatbaarheid voor opportunistische kankers blijft.
– Hiv-patiënt voelt zich terug ok.– Levenslange therapie.– Nauwkeurig inname van de medicijnen.
Nevenwerkingen retrovirale therapie
• Directe effecten (per individu verschillend):– Lever, nieren, huid, zenuwbanen, pancreas,
darmen (diarree).– Te snel herstel van het immuunsysteem.
• Op lange termijn (iedereen):– Veranderd vetprofiel in bloed.– Meer kans op ontwikkelen van diabetes.– Meer kans op kanker?
Balans van de aidstherapie
• Virus:– Zeer sterke onderdrukking van het virus.– Geen uitroeiing van het virus.– Ontstaan van resistente stammen.
• Hiv-patiënt:– Prima levenskwaliteit.– Sterft niet meer door hiv-infectie.– Maar aan de gevolgen van de medicatie?
Praktische aanpak hiv-patiënt
• De gemakkelijkste chronische ziekte om te begeleiden!– Virale activiteit: ‘viral load’.– Immuniteit: CD4-cellen (T4-cellen).
• Inschatten van het stadium van de ziekte.
Stadium van HIV-infectie
• Immuniteit is OK.– CD4-cellen > 400/mm3.– Virus: < 30 000 copies/ml.
• Immuniteit kan gestoord zijn.– CD4-cellen < 350/mm3.– Virus: > 100 000 copies/ml.
• Aidsstadium: CD4-cellen < 200 copies/ml.
Oppuntstelling nieuwe hiv-patiënt.
• Infectie-profiel: – Toxoplasmose, CMV, hepatitis-A/B/C, TBC.
• Resistente HIV-stam? Genetisch profiel.
• Vaccinaties:– Influenza, hepatitis, pneumokokken, ea.
• Gezondheidsprofiel:– Lipiden, glucose, lever, pancreas, bloedbeeld.
Opvolging hiv-patiënt
• Klinisch onderzoek:– Mond, keel, bloeddruk.
• Bloedanalyse:– CD4-cellen en virus-activiteit.
• Check-up voor soa:– Syfilis, gono, chlamydia, hepatitis-C, LGV. – Pap-smear, anaal uitstrijkje.
• Gezondheid behouden:– Vaccinaties, rookstop, voeding, veilig vrijen, enz...
Overdracht van HIV.• Seksueel
– Penis-aars, penis-vagina en orale seks
• Moeder-kind– In utero, geboorte, borstvoeding
• Bloed– Transfusie, inspuiting, prikaccident
• Andere– Via oogbolslijmvlies, via aerosol?
Risico op overdracht van HIV
Serum viral load
< 3500
3500 tot 9999
10 000 tot 49 999
> 50 000
Risico op transmissie
1
5,8
6,9
11,9
Soa in het lichaam• Bloedpathogenen (enkel inwendig)
– Hiv, hepatitis B, (hepatitis C)• Ulcusziekten (uitwendige letsels)
– Syfilis, herpes genitalis
• Openingen: uro-genito-anaal, oraal– Chlamydia, gonorroe, mycoplasma
• Huidaandoeningen (buiten het lichaam)
– Wratten, scabies, schaamluizen
Interactie HIV en andere soa
• Besmet met HIV en ook een soa actief:– Snellere evolutie van de hiv-infectie.– HIV kan makkelijker worden overgedragen.– Soa zal ‘agressiever’ verlopen.
• Niet besmet met hiv en een soa actief:– Meer kans om HIV op te lopen:
• Via infectiewondjes, ontstekingscellen.
Syfilisletsel
Syfilis: terug van nooit weg geweest.
• Endemisch in homogemeenschap:– Bij hiv-positieven én hiv-negatieven.– Overdracht mogelijk via ‘veilige handelingen’.– Vroegopsporing mogelijk.– Prima behandeling met penicilline.
• Heterogemeenschap: import– Vanuit Oost-Europa en Midden Afrika.
Herpesletsel
Herpes genitalis
• Virusinfectie:– Primo-infectie.– Latente fase.– Heropflakkeringen.
• Besmetting:– Direct contact.– Tijdens infectie-opstoot of dragerschap.
Chlamydia, gonorroe en mycoplasma
Urethritis-cervicitis
• Zeer verspreid in jongerenmilieu:– Homomannen:
• gonorroe, chlamydia, mycoplasma
– Heterojongens en meisjes: • chlamydia, mycoplasma
• Aanpak:– Actieve opsporing (behandeling) via urine:
• gonorroe/chlamydia
Zijn er vaccins tegen soa?
• Hepatitis-B:– Zeer doeltreffend, beschikbaar sinds 20 jaar.– Zit in het vast vaccinatieschema sinds 5 jaar.
• Humaan papillomavirus (hpv):– Zeer doeltreffend tegen types 6/11 en 16/18.– Aangewezen voor alle 12 tot 15 jarigen.
Homo-jongens
• Contacten via:– Anonieme plaatsen, homo-bars, internet-dating– Reizen
• Risico-inschatting:– Niet ten volle bewust van de werkelijke risico’s
voor zichzelf en de anderen: “hiv is te genezen”– Zoeken soms het gevaar op: bewust onveilig
vrijen of een besmette partner opzoeken.
Aanpak homo-jongens
• Regelmatige check-up bij de dokter:– Bloedonderzoek:
• Hiv, syfilis, hepatitis B, hepatitis C.
– Urine:• Chlamydia, gonorroe.
– anale infecties:• Chlamydia, gonorroe, syfilis, herpes, hpv.
• Vaccinatie voor hepatitis-B, hpv.• Info: www.mannenseks.be.
Aanpak hetero-jongeren
• Informatie:– Folders, internet: www.sensoa.be– Nadruk op condoomgebruik: correct, tijdig.– Leren onderhandelen
• Naar de dokter?– Bij klachten: zeker (jongens en meisjes).– Bij pilcontrole: screening op chlamydia.
Komen er nieuwe soa aan?
• Intiem contact is niet te bannen...– Er zullen altijd overstapmogelijkheden zijn
voor micro-organismen die zich specialiseren in overdracht via slijmvliezen.
• Meer mensen vrijen op meer plaatsen in de wereld:– Snelle verspreiding van een soa die ‘ergens’ op
aarde opduikt.
Seksuele hygiëne
• Eerste seksueel contact bedacht en gepland.• Een trouwe relatie.• Bij een nieuwe relatie:
– Condoomgebruik– Check-up ivm soa
• Bij seksueel overdraagbare infectie:– Juiste,snelle diagnose en behandeling.– Verwittigen van partners.
Bij buitengaan, jasje aan!
Met een stevig condoom
hou je de penis schoon
en blijft de schone schede
een poesje weltevreden