Hoe kunnen docenten in het voortgezet onderwijs

bewerkstelligen dat hoogbegaafde leerlingen excelleren?

Excellentie is een belangrijk thema in het onderwijs

Het is één van de zes speerpunten van het bestuursakkoord dat de VO-raad met de minister van

OCW sloot in 2011 én komt terug in het Sectorakkoord 2014.

Het blijkt in de onderwijspraktijk moeilijk te zijn om toptalenten te doen excelleren.

De ‘onvervulde belofte’ (Veenman, 2013)

Vooral hoogbegaafde leerlingen, die niet als zodanig presteren, vereisen aandacht.

De ‘onvervulde belofte’ (Veenman, 2013)

Onderwijs benadrukt kennisreproductie te veel en

‘hogere orde denken’ en leerstrategieën te weinig.

(Bain 2011; Mayer, 2002).

In aandacht voor ‘hogere orde denken’ ligt de sleutel om ons onderwijs van

goed naar beter te krijgen.

Hogere orde denken• Analyseren van kennis

• Evalueren van kennis

• Creëren van nieuwe ideeën en informatie

Metacognitieve vaardigheden zijn nodig om excellent te

presteren.

(Raths, 2002; Pintrich & Paul, 2002; Snyder, 2011; Veenman, 2013)

Hoogbegaafde leerlingen beheersen metacognitieve vaardigheden vaak minder dan gemiddeld (Snyder, 2011).

• Kennis van strategieën om te leren, te denken en problemen op te lossen

• Kennis over cognitieve taken en weten welke strategie bij welke taak past

• Zelfkennis: weten welke strategieën je goed en minder goed beheerst

Elke leerling heeft een ‘IQ-range’, maar opvoeding en scholing bepalen of een leerling uiteindelijk onder- of bovenaan die range uitkomt.

Docenten maken onvoldoende gebruik van didactieken

waarmee zij het hogere orde denken en metacognitieve vaardigheden stimuleren.

De taxonomie van Bloom biedt een model om het probleem en de oplossing te duiden.

Er zullen meer leerdoelen, instructie en toetsen moeten komen die een beroep doen op het ‘hogere orde denken’. Het accent ligt nu teveel ‘links-boven’ in de tabel van de taxonomie.

De taxonomie van Bloom biedt een model om het probleem en de oplossing te duiden.

“Wat leerlingen zelf zeggen…

“Bij het examen moet je uiteindelijk weer werken op een lager denkniveau”.

“Wat leerlingen zelf zeggen…

“Voor één docent is het te moeilijk”

In lerarenopleidingen en in de scholen is het nodig meer kennis te delen en te ontwikkelen over de taxonomie van Bloom.Aanbevelingen

Toepassingen zijn nodig op gebied van leerdoelen, instructie en toetsing.Aanbevelingen

Scholen zullen dit op team- of sectieniveau moeten oppakken;Aanbevelingen

Ook lesmethodes zouden hiermee moeten worden ontwikkeld, net als toetsen.Aanbevelingen

Meer informatie

• Download het hele onderzoek en de literatuurlijst op www.cps.nl/excelleren• Neem contact op met

CPS: Minke Bruningm.bruning@cps.nl[033- 453 43 43]

Wat vinden leerlingen een excellente docent (m/v)?• Hij heeft persoonlijke interesse in hen;

• Hij heeft hoge verwachtingen van de leerling en van zichzelf;

• Hij maakt de inhoud van de les relevant voor de toekomst;

• Hij heeft passie voor leerlingen, lesgeven en vakinhoud;

• Hij gelooft dat hij het verschil kan maken.