Het geheugen is goud waard!

dr. Susan van Hooren

faculteit Psychologie

Stellingen

• Als hersencellen zijn beschadigd kunnen ze niet meer herstellen

Stellingen

• We gebruiken ongeveer 10% van onze hersenen

Stellingen

• Ouderen schrijven hun vergeetachtigheid vaker toe aan hun leeftijd, terwijl jongeren hun vergeetachtigheid vaker toeschrijven aan spanningen, drukte of andere problemen

Stellingen

• Winkelen is nuttig voor de mentale functies

Stellingen

• Het geheugen werkt als een videocamera

Stellingen

• De linker- en rechterhersenhelft hebben verschillende functies

Stellingen

• De rechter hersenhelft kan geen talige informatie verwerken

Stellingen

• Bij ouderdomsvergeetachtigheid zijn details van gebeurtenissen kwijt, bij dementie zijn mensen de gebeurtenis zelf kwijt

Geheugen

• Zintuiglijk geheugen

• Korte termijn geheugen/werkgeheugen

Video Clive Wearing

Geheugen

Geheugen

• Zintuiglijk geheugen

• Korte termijn geheugen/werkgeheugen

• Lange termijn geheugen– declaratief geheugen– procedureel geheugen

Geheugen

Geheugen

Geheugen

• Zintuiglijk geheugen

• Korte termijn geheugen/werkgeheugen

• Lange termijn geheugen– declaratief geheugen– procedureel geheugen

Geheugen

Wat heeft u gisteren gegeten?

Episodisch

Geheugen

Hoe heet de Franse minister president?

Semantisch

Geheugen

Korte termijn geheugen

Lange termijn geheugen

•Herhaling•Diepere verwerking

AANDACHT!

Plasticiteit van het brein

• Op verschillende niveaus zijn veranderingen zichtbaar– Hersengebieden– Hersencellen (40 miljard)– Binnen hersencellen (elke hersencel is

verbonden met 10.000 andere)

• Gedrag zenuwstelsel

Plasticiteit van het brein

Plasticiteit van het brein

Geheugenstrategieën

• Externe strategieënMensen in de omgeving

Agenda & notities

Vaste plekken en vaste gewoonten

Geheugenstrategieën

Geheugenstrategieën

• Interne strategieën

Geheugenstrategieën

• Interne strategieënHerhaling

Brown-Peterson taak

• Probeer drie letters te onthouden, bijv. XJC• Na presentatie van de letters wordt een nummer

gegeven, bijv. 307• Begin onmiddellijk terug te tellen in drieën• Dus: 307, 304, 301, 298, …• Zodra Schrijf! verschijnt, schrijf de letters op die

u onthouden hebt• Dit moet enige malen herhaald worden voor het

beste effect

Klaar!

RGP

875

Schrijf!

Klaar!

ZQN

317

Schrijf!

Klaar!

HWB

504

Schrijf!

Anwoorden

• RGP

• ZQN

• HWB

Resultaat Brown-Peterson taak

• Vooral voor de laatste malen dat de taak gedaan wordt, is de geheugenprestatie zeer laag

• Meestal worden alle letters (slechts 3!) binnen 15-20 s vergeten

• De reden hiervoor is dat er geen rehearsal van de letters plaats vindt

• Deze wordt verhinderd door het terugtellen

Strategieën

• Interne strategieën

HerhalingBetekenis geven (lager of hoger niveau)

Strategieën: Betekenis geven

Prof. Prlwitskowski

Laag niveau:Prlw tzk wsk

Hoog niveau:Parel wit koffie ski

Strategieën

• Interne strategieën

HerhalingBe tekenis geven (lager of hoger niveau)Ordening

Strategieën: Ordening

14710

5501

Strategieën

• Interne strategieën

HerhalingBetekenis geven (lager of hoger niveau)OrdeningVisualiseren

Strategieën

• Interne strategieën

HerhalingBetekenis geven (lager of hoger niveau)OrdeningVisualiserenVerbanden leggen

Strategieën• Interne strategieën

HerhalingBetekenis geven (lager of hoger niveau)

Ordening

Visualiseren

Verbanden leggen

Method of Loci

Ezelsbruggetjes verzinnen

Leefstijl

• Psychologisch• Sociaal• Fysiek

Gezondheid

Leefstijl

• Psychologisch• Sociaal• Fysiek

Gezondheid

Succesvol ouder worden

1. Weinig kans op ziekte2. Hoog mentaal en fysiek functioneren3. Actief bezig zijn

Relatie tussen leefstijl en mentale functies

• Psychologisch

• Sociaal

• Fysiek Snelheid van informatieverwerking

Snelheid van informatieverwerkingPlanning

Planning

Relatie tussen leefstijl en mentale functies

• Psychologisch

• Sociaal

• Fysiek

Geheugen

Snelheid van informatieverwerking

Planning

Fysiek functioneren

Fysiek functioneren

• Dierexperimenteel onderzoek• Ratten: looprad positieve effecten op het

brein

• Humaan onderzoek• Vanaf 1970: regelmatige fysieke activiteit leidt

tot snellere motorische reacties• Risico op dementie verkleint

Effect van sport

Effect van sport

• Bundeling van onderzoeken• Fysiek actief zijn heeft een positief effect

op cognitie• Zowel bij gezonde ouderen als bij ouderen

met dementie• Algemene als specifieke cognitieve

functies worden beïnvloedt

Prefrontale cortex

Effect van sport

• Dierexperimenteel onderzoek• Aanmaak van nieuwe zenuwcellen en

verbindingen• Groeistoffen• Hippocampus

Conclusies

• Gebruik van geheugenstrategieën leiden tot beter onthouden

• Gezonde leefstijl resulteert in beter cognitief functioneren

Breng je brein in beweging!

Email:susan.vanhooren@ou.nl