Geheugen Van Een Stad 2

De grote en kleine geschiedenis van de Kassei

Het Geheugen van een Stadswijk – 12 februari 2008

Valentine De Lannoy

Samenlevingsopbouw Brussel

De grote en kleine geschiedenis van de kassei

Inhoud

- De Noordwijk

- De geschiedenis van België in het klein

- De geschiedenis van de Noordwijk, geschiedenis van de kleine man

- Ontstaansgeschiedenis van het boek

- Het parcours van ratten en muizen

- Een blijvend aandenken aan de Noordwijk

- Doelstellingen boek

- Het resultaat

- De rol van het opbouwwerk

- Belang voor het opbouwwerk

- Meer van dat?

De Noordwijk• “De Kassei”

• Begrensd door de spoorweg,

het kanaal en de kleine ring

• Gemeenten Brussel,

Schaarbeek & Sint-Joost-ten-

Node

• Geen geheel: de Oude

Noordwijk en De Harmonie/De

Bareel

De geschiedenis van België in het klein

19e Eeuw• Invloed van de industriële

vooruitgang– Kanaal Brussel-Willebroek – Aanwezigheid grote

carrosserie-industrie

• Mondaine Burgerijleven– Veel danszalen– Rolschaatspiste,

theaterzalen, …

• Infrastructuurwerken

De Brabançonne wordt voor het eerst uitgevoerd in de latere Harmoniestraat

Spotprent

“La Grande Harmonie”

Eerste trein op het Europese vasteland

Roeiwedstrijd aan de Groendreef

De geschiedenis van België in het klein

20ste Eeuw

• Vernielingen WOII

• Bloeitijd van de

Noordwijk: kleinhandel

& café’s

• Megalomane

stedenbouw in ’60 - ’70

Bombardement op de Masuistraat (mei 1944)

Bloeitijd van de Noordwijk: kleinhandel & cafés

Café de la Paix

Helihaven

• Luchthaven voor helikopters van 1958 tot 1966

• Uitgebaat door Sabena

Het Manhattanplan

Het Manhattanplan

Drie peilers:

• Werk & woongelegenheid in 80 kantoorgebouwen

• Scheiding auto & voetgangersverkeer

• wijk op kruispunt van twee autowegen

Gevolgen Manhattanplan

• Kaalslag Noordwijk, afbraak kerk, vernietiging sociaal weefsel

• Gedwongen uitzetting/onteigening 11.000 inwoners• Geen/onvoldoende vervangingswoningen

Geschiedenis Noordwijk =

geschiedenis van “de kleine man”…

…Roger voor zijn vroegere kledingswinkel

Geschiedenis Noordwijk =

geschiedenis van “de kleine man”…

…Bokskampioen “Kid Davidt” op de zwier

• Poging tot synthese van “grote” geschiedenis en alledaagse verhalen

• Op vraag van / met actieve medewerking van buurtbewoners

• Professionele ondersteuning van opbouwwerkers én geschiedkundigen

•Samenwerking tussen het AMVB, Erfgoedcel Brussel, het VCV en Samenlevingsopbouw Brussel – Opbouwwerk Noordwijk


Oorsprong

•Gepassioneerde verzamelaars buurtgeschiedenis (sinds ’60)

•Studiebureau wijkcontract (1997): ambtenaren doorkruisen Noordwijk als “ratten muizen”, weinig interactie

⇒ 1998-1999: “Parcours van Ratten en Muizen”

•1998: wijkwandeling met affiches en wijkkrant

•1999: tentoonstelling “Van Kassei tot Noordwijk”

•Nood aan blijvend aandenken = “nen boek”

Ontstaansgeschiedenis van het boek

2000-2001

•Vergeefse zoektocht naar sponsoring en subsidies

•“Stamineeproet”: tussen pot en pint herinneringen ophalen

2002

Vlaams Centrum voor Volkscultuur (VCV) brengt ons in contact met Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel (AMVB) en de Erfgoedcel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC)


2003: goedkeuring “de grote en kleine geschiedenis van de Kassei” door Vlaamse Gemeenschap (erfgoedconvenant)

⇒ looptijd project: oktober 2003 – oktober 2004(duur contract historicus AMVB)


Interviews bewoners

•Analyse video’s “stamineeproet”

•Oproep tot medewerking in buurtkrant Nord-Gazet

•“via via” (ex-) buurtbewoners contacteren

Inventariseren en ontsluiten privé-archieven

•Via oproep in Nord-Gazet

•Eerder beperkt

Doelstellingen project

Samenstelling boek en cd-rom

•Boek werd gerealiseerd, op korte tijd uitverkocht (600 ex.)

•Cd-rom werd niet gerealiseerd (alleen als gegevensdrager)

Publieksmoment met buurtbewoners

•Boekvoorstelling en volksfeest in oktober 2004

•Ruime deelname buurtbewoners


Publieksactie gericht op pendelaars

•Grote stickers op strategische locaties in de wijk vormen wijkwandeling

•“Broodje Brussel” wandeling i.s.m. Onthaal en Promotie Brussel (OPB)

•Wandeling “Brusseldag” Gezinsbond

•Fotoreeks “Man Bijt Hond”

> Wandelingen kenden groot succes


Versterken band tussen oorspronkelijke bewoners, nieuwkomers en pendelaars

•Deelname van alle groepen aan activiteiten, maar toch minder succes bij “nieuwkomers”

•Verband met minpunt van het boek: onvoldoende aandacht voor verhalen migranten

•Onrechtstreeks: via buurtscholen werden wel allochtone kinderen en jongeren bereikt



• Uitgegeven op 600 exemplaren (uitverkocht)

• Volledig tweetalig

• Evenredige verdeling tekst/fotomateriaal

•Project ingebed in ruimere basiswerking (sociaal restaurant, buurtcomité, wijkkrant…)

•“Nieuw” = niet vertrekkend vanuit probleemsituatie, maar vanuit kansen die wijk biedt

•Inspelen op persoonlijke interesses en talenten bewoners

•Opbouwwerk ondersteunt bewonersinitiatief (praktische steun, contacten met andere diensten, overheden)

De rol van het opbouwwerk

De rol van het opbouwwerk

•Opbouwwerk maakt verbinding tussen bewoners en andere diensten (bv. AMVB)

•Opbouwwerk motiveert bewoners tot deelname aan project

Belang voor het opbouwwerk

•Uitstraling van het OW in de buurt

•Uitstraling en imago van de buurt (niet enkel probleembuurt)

•Dromen (mee) helpen waarmaken

•OK indien ‘sociaal-historische projecten’ als middel tot bereiken van doelstellingen OW

•Periode opstart: ‘trend’ in OW: werken aan imago buurten

•Recent: OW terug naar basis > afdwingen van sociale grondrechten i.s.m. achtergestelde bevolkingsgroepen

•Dergelijk project past hier niet/minder in > < wél belangrijk > taak voor anderen? (bv. archieven en musea, cultuurfondsen…)

> beperkte rol van OW als tussenschakel

Meer van dat?

Bedankt voor uw aandacht!

Valentine De Lannoy

Samenlevingsopbouw Brussel – Opbouwwerk Noordwijk

Antwerpsesteenweg 60

1000 Brussel

[email protected]

Geheugen Van Een Stad 2

Travel

Transcript of Geheugen Van Een Stad 2