De grote en kleine geschiedenis van de Kassei
Het Geheugen van een Stadswijk – 12 februari 2008
Valentine De Lannoy
Samenlevingsopbouw Brussel
De grote en kleine geschiedenis van de kassei
Inhoud
- De Noordwijk
- De geschiedenis van België in het klein
- De geschiedenis van de Noordwijk, geschiedenis van de kleine man
- Ontstaansgeschiedenis van het boek
- Het parcours van ratten en muizen
- Een blijvend aandenken aan de Noordwijk
- Doelstellingen boek
- Het resultaat
- De rol van het opbouwwerk
- Belang voor het opbouwwerk
- Meer van dat?
De Noordwijk• “De Kassei”
• Begrensd door de spoorweg,
het kanaal en de kleine ring
• Gemeenten Brussel,
Schaarbeek & Sint-Joost-ten-
Node
• Geen geheel: de Oude
Noordwijk en De Harmonie/De
Bareel
De geschiedenis van België in het klein
19e Eeuw• Invloed van de industriële
vooruitgang– Kanaal Brussel-Willebroek – Aanwezigheid grote
carrosserie-industrie
• Mondaine Burgerijleven– Veel danszalen– Rolschaatspiste,
theaterzalen, …
• Infrastructuurwerken
De Brabançonne wordt voor het eerst uitgevoerd in de latere Harmoniestraat
Spotprent
“La Grande Harmonie”
Eerste trein op het Europese vasteland
Roeiwedstrijd aan de Groendreef
De geschiedenis van België in het klein
20ste Eeuw
• Vernielingen WOII
• Bloeitijd van de
Noordwijk: kleinhandel
& café’s
• Megalomane
stedenbouw in ’60 - ’70
Bombardement op de Masuistraat (mei 1944)
Bloeitijd van de Noordwijk: kleinhandel & cafés
Café de la Paix
Helihaven
• Luchthaven voor helikopters van 1958 tot 1966
• Uitgebaat door Sabena
Het Manhattanplan
Het Manhattanplan
Drie peilers:
• Werk & woongelegenheid in 80 kantoorgebouwen
• Scheiding auto & voetgangersverkeer
• wijk op kruispunt van twee autowegen
Gevolgen Manhattanplan
• Kaalslag Noordwijk, afbraak kerk, vernietiging sociaal weefsel
• Gedwongen uitzetting/onteigening 11.000 inwoners• Geen/onvoldoende vervangingswoningen
Geschiedenis Noordwijk =
geschiedenis van “de kleine man”…
…Roger voor zijn vroegere kledingswinkel
Geschiedenis Noordwijk =
geschiedenis van “de kleine man”…
…Bokskampioen “Kid Davidt” op de zwier
• Poging tot synthese van “grote” geschiedenis en alledaagse verhalen
• Op vraag van / met actieve medewerking van buurtbewoners
• Professionele ondersteuning van opbouwwerkers én geschiedkundigen
•Samenwerking tussen het AMVB, Erfgoedcel Brussel, het VCV en Samenlevingsopbouw Brussel – Opbouwwerk Noordwijk
De grote en kleine geschiedenis van de Kassei
Oorsprong
•Gepassioneerde verzamelaars buurtgeschiedenis (sinds ’60)
•Studiebureau wijkcontract (1997): ambtenaren doorkruisen Noordwijk als “ratten muizen”, weinig interactie
⇒ 1998-1999: “Parcours van Ratten en Muizen”
•1998: wijkwandeling met affiches en wijkkrant
•1999: tentoonstelling “Van Kassei tot Noordwijk”
•Nood aan blijvend aandenken = “nen boek”
Ontstaansgeschiedenis van het boek
2000-2001
•Vergeefse zoektocht naar sponsoring en subsidies
•“Stamineeproet”: tussen pot en pint herinneringen ophalen
2002
Vlaams Centrum voor Volkscultuur (VCV) brengt ons in contact met Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel (AMVB) en de Erfgoedcel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC)
Ontstaansgeschiedenis van het boek
2003: goedkeuring “de grote en kleine geschiedenis van de Kassei” door Vlaamse Gemeenschap (erfgoedconvenant)
⇒ looptijd project: oktober 2003 – oktober 2004(duur contract historicus AMVB)
Ontstaansgeschiedenis van het boek
Interviews bewoners
•Analyse video’s “stamineeproet”
•Oproep tot medewerking in buurtkrant Nord-Gazet
•“via via” (ex-) buurtbewoners contacteren
Inventariseren en ontsluiten privé-archieven
•Via oproep in Nord-Gazet
•Eerder beperkt
Doelstellingen project
Samenstelling boek en cd-rom
•Boek werd gerealiseerd, op korte tijd uitverkocht (600 ex.)
•Cd-rom werd niet gerealiseerd (alleen als gegevensdrager)
Publieksmoment met buurtbewoners
•Boekvoorstelling en volksfeest in oktober 2004
•Ruime deelname buurtbewoners
Doelstellingen project
Publieksactie gericht op pendelaars
•Grote stickers op strategische locaties in de wijk vormen wijkwandeling
•“Broodje Brussel” wandeling i.s.m. Onthaal en Promotie Brussel (OPB)
•Wandeling “Brusseldag” Gezinsbond
•Fotoreeks “Man Bijt Hond”
> Wandelingen kenden groot succes
Doelstellingen project
Versterken band tussen oorspronkelijke bewoners, nieuwkomers en pendelaars
•Deelname van alle groepen aan activiteiten, maar toch minder succes bij “nieuwkomers”
•Verband met minpunt van het boek: onvoldoende aandacht voor verhalen migranten
•Onrechtstreeks: via buurtscholen werden wel allochtone kinderen en jongeren bereikt
Doelstellingen project
De grote en kleine geschiedenis van de Kassei
• Uitgegeven op 600 exemplaren (uitverkocht)
• Volledig tweetalig
• Evenredige verdeling tekst/fotomateriaal
•Project ingebed in ruimere basiswerking (sociaal restaurant, buurtcomité, wijkkrant…)
•“Nieuw” = niet vertrekkend vanuit probleemsituatie, maar vanuit kansen die wijk biedt
•Inspelen op persoonlijke interesses en talenten bewoners
•Opbouwwerk ondersteunt bewonersinitiatief (praktische steun, contacten met andere diensten, overheden)
De rol van het opbouwwerk
De rol van het opbouwwerk
•Opbouwwerk maakt verbinding tussen bewoners en andere diensten (bv. AMVB)
•Opbouwwerk motiveert bewoners tot deelname aan project
Belang voor het opbouwwerk
•Uitstraling van het OW in de buurt
•Uitstraling en imago van de buurt (niet enkel probleembuurt)
•Dromen (mee) helpen waarmaken
•OK indien ‘sociaal-historische projecten’ als middel tot bereiken van doelstellingen OW
•Periode opstart: ‘trend’ in OW: werken aan imago buurten
•Recent: OW terug naar basis > afdwingen van sociale grondrechten i.s.m. achtergestelde bevolkingsgroepen
•Dergelijk project past hier niet/minder in > < wél belangrijk > taak voor anderen? (bv. archieven en musea, cultuurfondsen…)
> beperkte rol van OW als tussenschakel
Meer van dat?
Bedankt voor uw aandacht!
Valentine De Lannoy
Samenlevingsopbouw Brussel – Opbouwwerk Noordwijk
Antwerpsesteenweg 60
1000 Brussel
Top Related