Hoofdstuk 11

Materials handling en productielogistiek

Handboek operationele interne logistiek

Materials handling enMaterials handling enproductielogistiekproductielogistiek

Analyse en onderzoekAnalyse en onderzoek

Doelstellingen:• verkorten tussenopslagtijden• verkorten transporttijden• verkorten overslagtijden• creëren doelmatige centrale

opslagwijze

Analyse en onderzoekAnalyse en onderzoek

De doelstellingen kunnen leiden tot:• lagere handlingskosten• snelle doorlooptijd• geringere magazijn- en rentekosten• minder risico van bederf en

beschadiging

Analyse en onderzoek

De 4 fasen van onderzoek:

• Inventarisatie (registreren van bestaande situatie)

• Analyse (uitwerken en rangschikken van gegevens)

• Beoordeling (kritische studie van de analyse)

• Synthese (uitwerken van een beter voorstel)

Analyse en onderzoekAnalyse en onderzoek

Proces- of productieschema:

- globaal overzicht van materialen en onderdelen die bij samenstelling van een product nodig zijn

- geeft een indruk van de materiaal-stromen naar- en samenvoegingen op de werkplekken

ProcesschemaProcesschema Framebuis Horizontale pijp Verticale pijp

Afkorten Afkorten Afkorten

Stansen Stansen

Buigen Ontbramen Ontbramen

Lassen

Lassen

Lakken

Lak

Analyse en onderzoek

Materials-flow-process-chart:- personele bezetting en taakverdeling in

productieproces- onderlinge transportafstanden- productie- en materials handlingtijden- afstemming onderlinge machinecapaciteiten- doorloopsnelheid van product binnen de

afdelingen en/of het bedrijf.

⊙

Een bewerking

Een overslag, bijv. van het ene transportmiddel op het andere

Een transport of verplaatsing

Een controle op aantal

Een controle op kwaliteit

Een tussenopslag of wachttijd

Een opslag gedurende lange tijd, veelal magazijnen

Symbolen flow-process-chartSymbolen flow-process-chart

Ele

ment

Beschrijving (be)handeling

Bew

erkin

g

Oversla

g

Tra

nsp

ort

Contro

le a

anta

l

Contro

le kw

alite

it

Ein

d-

opsla

g

Tusse

n-o

psla

g

Aanta

l perso

nen

Afsta

nd in

mete

rs

Tijd

in m

an-

min

ute

n

1 Stafmateriaal uit magazijn 1 43 81

2 Draaien 1 358

3 Naar freesbank 1 12 34

4 Frezen 1 162

5 Naar tussenopslag 1 18 36

6 Tussenopslag 246

7 Transport naar boormachine 1 22 39

8 Boren 1 184

9 Naar tapbank 1 14 35

10 Tappen 2 282

11 Naar tussenopslag 1 26 42

12 Tussenopslag 48

13 Kwaliteitscontrole 2 108

14 Inslagcontrole 2 56

15 Belading op speciaal-pallets 2 92

16 Naar magazijn 1 48 84

17 Opslag magazijn 2 52

4 1 7 1 1 1 2

Flow-process-chartFlow-process-chart

Productiewijze en materials Productiewijze en materials handlinghandling

Een productieproces vindt plaats in een bepaalde ruimte met behulp van:

- mensen

- hulpwerktuigen

- gereedschappen

- machines

Productiewijze en materials Productiewijze en materials handlinghandling

Productiewijze kan worden omschreven als:

- de lijnproductie

- de functionele productie

Lijnopstelling

• Opstelling van bewerkingsmachines gebaseerd op de bewerkingen aan het product

• Opeenvolgende bewerkings-mogelijkheden van de machines zullen qua opstelling volledig overeen moeten komen met soort bewerking en bewerkingsvolgorde van product.

Voordelen lijnopstelling

• snelle doorlooptijd • goede routing• lage materials handling-kosten• geen/geringe tussenopslag/voorraadvorming• geen/geringe wachttijden• beperkte registratie en organisatie• goede benutting vloeroppervlakte• goede voortgangscontrole• geringe kans op schade bij overslag/transport• goede coördinatiemogelijkheden• minder duur personeel

Nadelen lijnopstelling

• geringe flexibiliteit• bezettingsverliezen waardoor:

laag machine-rendement• storing bij een onderlinge

bewerking, legt gehele lijn stil• afhankelijk van taakverdeling

minder deskundig personeel (minder multi-functioneel)

Afstemming lijnopstellingAfstemming lijnopstelling

Bewerkingstijden:

- Machine A 20 sec. = 180 pr.eenh.*

- Machine B 40 sec. = 90 pr.eenh.

- Machine C 30 sec. = 120 pr.eenh.

- Machine D 10 sec. = 360 pr.eenh.

- Machine E 60 sec. = 60 pr.eenh.

- Machine F 40 sec. = 90 pr.eenh.* productie-eenheden

Afstemming lijnopstellingAfstemming lijnopstelling

Getalsverhouding bij 360 productie-eenheden:- 2 machines A x 180 pr.eenh. = 360 - 4 machines B x 90 pr.eenh. = 360- 3 machines C x 120 pr.eenh. = 360- 1 machine D x 360 pr.eenh. = 360- 6 machines E x 60 pr.eenh. = 360- 4 machines F x 90 pr.eenh. = 360

Lijnopstelling

Afstemming in de lijn belangrijk aspect om lage materials handling-kosten te bereiken

Taaktijd en buffervorming geeft de zekerheid van afstemming

Lijnopstelling bij toepassing Lijnopstelling bij toepassing bovenloopsysteembovenloopsysteem

Lijnopstelling door toepassing bovenloopconveyor

• Door toepassing dropsectie wordt een ergonomisch verantwoorde werkhouding verkregen

• Het is zelfs mogelijk de werkzaamheden zittend uit te voeren m.b.v. een pendelzit

Lijnopstelling door toepassing Lijnopstelling door toepassing inductie vloerbaansysteeminductie vloerbaansysteem

Functionele opstelling

• Eén bewerkingwijze aan reeks van onderlinge producten

• Machines met een gelijke bewerking worden in een groepsopstelling geplaatst, bijvoorbeeld een groep zaagmachines, freesmachines, etc.

Voordelen functionele opstelling

• grote flexibiliteit• lagere vaste kosten door betere

bezetting machines en werkplekken• veelal gespecialiseerd personeel• wijziging planning/soort product

beter uitvoerbaar• bij machinestoring vrijwel direct een-

zelfde soort machine beschikbaar• overzichtelijke indeling werkplaats

Nadelen functionele opstelling

• minder gunstige routing• hoge materials handling-kosten• grotere tussenvoorraden • wachttijden tussen de bewerkingen• intensieve voortgangscontrole• veelal duurder personeel

Routinglijnen bij functionele opstelling

Opslag Materialen

Opslag gereed product

AB

C

D

EF

GH

Flexibele Productie Flexibele Productie AutomatiseringAutomatisering

Systeemsamenstellingen:

- een statische opstelling

- een dynamische opstelling

- een combinatie van deze opstellingen

Statische opstelling (met magazijntechniek)

Aan/afvoer van/naar machines

Computergestuurde stapelkraan

Buffering

Dynamische opstellingDynamische opstelling

Rekken voor opslag en buffering

Machinecenters met automatische voeding

Inductiegestuurde stapelaar Handbediende draaibanken

Flexibele Productie Flexibele Productie AutomatiseringAutomatisering

Voordelen:• het transport van en naar de

bewerkingsmachines wordt uitgevoerd door een stellingbedieningshefkraan of magazijntruck

• onderdelen, halffabrikaten en werkstukken worden in de werkcel opgeslagen tot op een hoogte die anders slechts gedeeltelijk zou worden benut

• verminderen van de doorlooptijd door de gerichte werkwijze

Flexibele Productie Flexibele Productie AutomatiseringAutomatisering

Voordelen (vervolg):• werkstukken worden aangevoerd op het

moment dat ze nodig zijn voor bewerking hierdoor ontstaat ruimte op de feitelijke werkplek

• goede voortgangscontrole van de werkzaamheden, iedere verandering wordt terstond aan het systeem doorgegeven

• mogelijkheid van volledige automatisering