Effecten van woonservice gebieden op langer thuis wonen Stedelijke monitor woonservice gebieden Rotterdam

Inhoud sessie

!  Voorstellen

!  Aanleiding: woonservicegebieden (Erwin Tak, TNO)

!  Ontwikkeling Monitor (Erwin Tak, TNO)

!  Data bewerking (Harry Post, TNO)

!  (kwalitatieve) dataverzameling (Otto Trienekens, VA)

!  Vragen/discussie

Voorstellen

•  Project coördinatie •  Wetenschappelijke validatie •  Databewerking/visualisatie •  Data analyse

•  Kennis databronnen •  Living Lab •  Kwalitatieve dataverzameling

•  Beleid •  Maatschappelijke en

Stadsontwikkeling

Achtergrond Woonservicegebieden

!  Transitie van intramurale zorg naar integrale arrangementen van wonen, welzijn en zorg in de buurt: woonservicegebieden (WSG) !  Gebiedsgericht samenwerkingsverband tussen aanbieders van wonen, zorg en welzijn en vraagsturing van bewoners

!  Doel: kwetsbare ouderen of personen met beperkingen zelfstandig kunnen blijven wonen in de wijk en participeren in de samenleving

!  Grote diversiteit in inrichting en ambities

Ambities Rotterdam woonservicegebieden

!  Een betrokken samenleving creëren, welke eraan bijdraagt om senioren en mensen met een beperking langer thuis te laten wonen

!  Rotterdammers nemen verantwoordelijkheid voor hun zelfredzaamheid en vitaliteit waardoor ze toenemend actief, betrokken en gezond zijn

!  Slimme verbindingen wonen-welzijn-zorg

Stand van zaken woonservicegebieden

!  Uitvoeringsprogramma om 16 WSG’en te ontwikkelen !  21 convenanten ondertekend met deelgemeenten en lokale partners

!  Monitor !  Ontwikkelingen vaststellen op stedelijk en deelgemeentelijk niveau

om goede voorbeelden te delen op de relevant beleidsterreinen !  Verschillen tussen woonservicegebieden !  Aanknopingspunt bieden voor tijdig bijstellen van de interventies !  Profilering als innovatieve zorgstad

Onderzoek woonservicegebieden

!  Weinig bekend over effecten

!  Aanwijzingen dat ouderen in woonservicegebieden !  langer zelfstandig wonen, !  beter met hun problemen omgaan (coping) !  dempende werking op achteruitgang welbevinden !  Minder gebruik thuiszorg en ziekenhuisopnames (De Kam et al., 2012)

!  Bepalende factoren: !  Aanwezigheid aangepaste woningen, voorzieningen in nabijheid,

organisatie van diensten, infrastructuur diensten

Ontwikkeling Stedelijke Monitor Woonservicegebieden

Succesfactoren

Dataverzameling & bewerking

Monitor in GIS

Visualisatie

Analyse

Indicatoren Ordening en operationalisatie

Identificatie en validering Indicatoren

Indicatoren

18 ‘beleids’ indicatoren

Workshop stakeholders

De WSG –Indicator Toegankelijk openbaar vervoer

Relevantie Hoog= mobiliteit

0-meting Aantal opstapplaatsen/wijk-bussen

Meerwaarde/resultaat Men kan zelf met OV, gebruik van Bus, boodschappen, eruit.

Wie, hoe en waar S.O. /RET/Klanten t.a.v. beleving en bereikbaarheid

18 Beleidsindicatoren

1 Sociale binding

2 1e lijnsvoorzieningen

3 Welzijnsactiviteiten

4 Zelforganisaties, verenigingen

5 ADL-functies collectief

6 Servicepunt/vraagwijzer

7 Aangepaste woningen

8 Toegankelijke complexen, voorz.

9 Toegankelijke buitenruimte

10 Aanwezigheid service/verpleegcentra

11 Ontmoetingsplekken/ gemeensch. ruimte

12 Veiligheid

13 Winkels voor dagelijkse boodschappen

14 Ontmoetingsplekken buitenplaats

15 Sociaal-culturele en maatsch. voorz.

16 Verkeersbuitenruimte

17 Leefstijlen (DGWT)

18 Ouderen, aantal mensen met een beperking

Identificatie en validering Indicatoren

Indicatoren

Literatuurstudie Determinanten

‘Langer Thuis Wonen’

18 ‘beleids’ indicatoren

Workshop stakeholders

Expertmeeting •  Scopus, pubmed,

psycinfo, rapporten •  ‘nursing home

admission’ •  34 studies

geïncludeerd •  minimaal 2 studies, no

conflicts

Bewezen Tegenstrijding Slechts 1x genoemd, niet bewezen Pe

rsoo

nsfa

ctoe

ren Age: older age

Race: being white Financial status: lower financial recources Home ownership: not owning a home Self-rated health: lower Frailty score: higher score

Gender Education level

Race: oa African, Asian, Hispanic (protective) Expectation of placement: higher expectation or refuse to anwer Personal control, self-reliance, attitude, perceived responsibility (positive/ higher outcome = protective) Wanting a lifestyle change (reason to move)

Soci

ale

omge

ving

Having less family recources Marital status: being unmarried Living alone Having no or lower number of living children Worse/less social support Weaker ties to community

Spousal loss Living with others Living with child Changes in household composition Absence/having (potential) caregiver

Caregiver burden County unemployment (positive/AIP)

Fysi

eke

omge

ving

Crime and safety problems: more victimization, feeling less safe/secure Dwelling characteristics*: o.a. having structural/repair problems, size and upkeep problems, accessibility problems Vervoer en mobiliteit:, having transportation options (public/ private), owning a car/ ability to drive Verkeersveiligheid**

Geographic region Kenmerken wijk; oa toegankelijkheid stoep, verkeersveiligheid, sfeer, groen, toegang tot en aanwezigheid van voorzieningen, diensten, hulp krijgen wanneer nodig

Zorg

, di

enst

en Toegang tot zorg en ondersteuning**

Nabijheid voorzieningen** Informatievoorziening/ kennis van diensten*** Prior hospital or nursing home use

Usage of community services Employment of domestic helper

Reimbursement rates Medical expenditures Number of NH beds Medicaid enrollment elligiblity Higher property taxes

Func

tione

ren

Functional impairment Cognitive impairment, Dementia Fractures Diabetes, High blood pressure, Depression, Hart problems, Incontinence, BMI Number of prescription medications Number of medical conditions

Visual impairment Presence of cancer

Walking difficulties Falls Disorientation, behavioural problems Smoking Lower healthy nutrition score

P Low social activity

Extr

a

Added by TNO experts Crime and safety: verloedering, onderhoud, straatverlichting, hangjongeren Dwelling characteristics, beschermend: aanwezigheid domotica (studie TNO, Vilans)

Zorgvoorzieningen, beschermend: aanwezigheid respijtzorgvoorziening, verpleeghuis, dagopvangplekken Het hebben van een huisdier Rol kerk/geloof

Kenmerken wijk, belemmerend voor mobiliteit/wandelen: hoogteverschillen, wortelopdruk, plassen

Identificatie en validering Indicatoren

Indicatoren

Literatuurstudie determinanten ‘Langer

Thuis Wonen’

18 ‘beleids’ indicatoren

Workshop stakeholders

Expertmeeting

ICF-Model

30 indicatoren

25 indicatoren

Focusgroep gesprekken

ICF-Model

Ordening & operationalisatie

Ordening en operationalisatie Indicatoren

Ordening & operationalisatie

§ Gezondheidstoestand (aandoeningen, ziekte) § Chronische ziekten (incl. dementie), ervaren gezondheid

§ Activiteiten (beperkingen) § Beperkingen in het uitvoeren van algemene en huishoudelijke

dagelijkse levensverrichtingen (ADL) §  Participatie § Contact familie/vrienden, mantelzorg, vrijwilligerswerk, Rotterdampas

§  Persoonlijke factoren § Leeftijd, etniciteit, financiële status/inkomen, huiseigenaarschap

§  Externe factoren

 

Externe factoren Ondersteuning en relaties •  aanwezigheid partner,

kinderen •  leefstijlen

Diensten/beleid •  aanbod activiteiten, sport,

ontmoeting •  winkels voor dagelijkse

benodigdheden •  1e lijnsvoorzieningen,

zorghotels, wijkvpk •  servicepunten, vraagwijzers

Fysiek omgeving binnen •  aangepaste woningen,

woon(zorg)complexen

Fysieke omgeving buiten •  toegankelijke OV (haltes) •  verkeersincidenten met 65+ •  veiligheidsindex (obj)

Dataverzameling en bewerking

Dataverzameling & bewerking

Operationalisatie Indicatoren

Gemeentelijke databronnen

Kwalitatieve dataverzameling

! Databronnen

! Focusgroepgesprekken ! Opzet ! Organisatie ! Inhoud ! Resultaten?

! Verwerking

Otto Trienekens

Kwalitatief onderzoek - observatie

Otto Trienekens

! Databronnen

! Focusgroepgesprekken ! Opzet ! Organisatie ! Inhoud ! Resultaten?

! Verwerking

Otto Trienekens

! Databronnen

! Focusgroepgesprekken ! Opzet ! Organisatie ! Inhoud ! Resultaten?

! Verwerking

Otto Trienekens

Input focusgroep

Otto Trienekens

!  Plaatje focusgroep vreewijk wordt vandaag geschoten; bewoners zijn zichtbaar aan het werk met het kaartmateriaal

Focusgroep

Otto Trienekens

Otto Trienekens

Bewonerskaart

Otto Trienekens

Bewonerskaart

Otto Trienekens

Ankerpuntenkaart

Otto Trienekens

Validatie indicator 14: ontmoetingsruimte buitenplaats

Visualisatie en monitoring in GIS

Dataverzameling & bewerking

Operationalisatie

Monitor in GIS

Visualisatie

Indicatoren

Proces databewerking

Stappen per indicator in bewerking en visualisatie

1.  Relevante databron selecteren •  keuze uit meerdere •  criteria (regelmatige update)

2.  Bewerken data •  relevante variabelen selecteren •  berekeningen uitvoeren •  indicator berekenen (afstand/categorie/percentage)

3.  Visualisatie •  wat laten zien: gemiddelde, verschil tov norm, verschil tov

gemiddelde …. •  hoe laten zien: kleurcodering, diagram, ….. •  met eindgebruikers beslissen

Voorbeeld: aanwezigheid van en afstand tot kinderen 1. Bronnen § GBA (tabel): Anummer, leeftijd, adres van 55+’ers § GBA (tabel): Anummer ouder, anummer kind, adres kind § BAG, Open streetmaps 2. Bewerken data § Koppeling ouders met kinderen en koppeling adressen aan BAG § Netwerkkaart opstellen en berekenen afstanden tussen punten

3. Visualisatie § % ouderen met één of meer kinderen § afstand tot dichtsbijzijnde kind

%75+ huishoudens met kinderen, naar afstand, per wijk

Voorbeeld: potentiële geschikte woningen voor ouderen 1. Bronnen § GBA (tabel): Anummer, leeftijd, adres van 55+’ers § Gemeente: Woninggegevens en definitie potentieel geschikt § GIS layer, afbakening PC-gebieden / WSG’en § BAG: coördinaten adresgegevens

2. Bewerken data § Koppeling woninggegevens aan BAG,

3. Visualisatie § % sec

Potentiële geschikte woningen (% woningen in klassen, PC6)

Potentiële geschikte woningen bewoond door 75+ (% woningen, in klassen, PC6)

Voorbeeld: aanwezigheid bankjes (ontmoeting, toegankelijkheid) 1. Bronnen § Gisdienst: bankjes § wijkcontouren

2. Bewerken data §  Berekenen banken/oppervlakte wijk,

3. Visualisatie §  aantallen

Bankjes per km2 (wijk)

Analyse van succesfactoren

Succesfactoren

Dataverzameling & bewerking

Operationalisatie

Monitor in GIS

Visualisatie

Analyse

Indicatoren

•  Analyses: identificatie van succesfactoren

•  Benchmark WSG’en

Afronding

!  Stand van zaken november 2012 !  Afronding verwerking databronnen !  Visualisatie afstemmen met eindgebruikers (deelgemeenten) !  Pilot in 4 WSG in Kralingen-Crooswijk en evaluatie !  Monitor gereed najaar 2013

Uitdagingen/knelpunten

!  representativiteit data (gedwongen keuzes, proxy’s) !  koppeling kwantitatieve en kwalitatieve data !  privacy data, data welzijnsdiensten (niet op indiv./PC niveau)

!  wijkgrenzen wel in data, niet in werkelijkheid (b.v. voorzieningen)

!  Combinatie van indicatoren tot één of meerdere maten !  keuze van visualisatie !  Weging

erwin.tak@tno.nl harry.post@tno.nl www.tno.nl http://nabij-vitalewijk.nl/

otto@veldacademie.nl http://www.veldacademie.nl/