Een nieuw perspectief op het koloniaal verleden?

Remco Raben

Docentendag Memo - 23 juni 2017 - Bronbeek Arnhem

Nieuw perspectief?

• Waarom is kolonialisme relevant?

• Kolonialisme = geweld

• Kolonialisme = moderniteit

• Opposities en grensoverschrijdingen

• Koloniale geschiedenis in maatschappelijk debat

1. Waarom is koloniale geschiedenis relevant?

*Effecten voor Indonesië -staatsontwikkeling -economie -cultuur *Wereldwijde repercussies -westerse dominantie -‘westerse’ waarden *Invloed op Nederland *Maatschappelijk debat

New Imperial History

Nederlandse omgang met het koloniale verleden

• Koloniale geschiedenis als weerlicht

• Koloniale geschiedenis als amnesie

• Koloniale schande

• Koloniale trots

• Nederlands kolonialisme als exceptie

Bijzetting van de Indische urn, monument op de Dam, 1950

Nusa Kambangan Soekamiskin

Kampong Makassar Tanjong Priok

Ann Stoler: Culturele afasie

Koloniale schande

Koloniale trots

Nederland overzee: VOC-zaal,

Rijksmuseum

De Lombokschat

2013

c.1900-1930

Nederlands kolonialisme als exceptie

Mariniers verlenen eerste hulp bij zuiveringsactie bij Surabaya

Malang, juli 1947. Nationaal Archief, Dienst voor Legercontacten, fotograaf onbekend

2. Kolonialisme = geweld

Boni-expeditie, 1906, gevangenneming van de vorst van Boni, Lapapawoi (Collectie Museon)

Het dorp Badjowé na de verovering, 1905 (Collectie NIMH)

Puputan Badung, Bali, 1906

Kuta Reh, Alaslanden, Aceh, 1904

Koloniaal geweld

• Banda 1621: 10,000+

• Batavia 1740: 10,000

• Grote Postweg: 12,000

• Padri Oorlog (1821-1837): 50,000+

• Java Oorlog (1825-1830): 200,000

• hongersnood Demak: 50,000+

• veroveringsoorlogen: 50,000

• Aceh Oorlog (1873-1910): 100,000

• dekolonisatieoorlog: 100,000

Opgepakte moordenaars van Bronto Tissot, Java, 1927 Foto Spaarnestad

Vierde klas kweekschool Probolinggo, 1913 Tropenmuseum

3. Kolonialisme = moderniteit

Bragaweg, Bandoeng, ca. 1910 en 1920. Tropenmuseum en KITLV

Leerlingen en leraar in een Rugby, oefenauto van openbare ambachtsschool in Medan Ca. 1930. IWI, Tropenmuseum

Indië Weerbaar,

Batavia 1916

Jong Islamieten Bond

en Pramuka

Indonesisch gezin, ca. 1930. Collectie KITLV, Leiden

Rudolf Mrázek, A certain age. Colonial Jakarta through the memories of its intellectuals (2010)

4. Opposities en grensoverschrijdingen

Partha Chatterjee: The rule of colonial difference

Armijn Pane (1908-1970) Belenggoe (Ketenen) (1940)

Bekijk dit filmfragment hier.

5. Koloniale geschiedenis in maatschappelijk debat

Executie in Zuid-Sumatra, wrsch. Gedong Tataan Januari 1949

Interneringskamp Indo- Europeanen, 1946

Weduwen van slachtoffers van het bloedbad bij Rawah Gede, met advocate Liesbeth Zegveld en ambassadeur De Zwaan, 2011

“Nederlandse beroepshistorici hebben wat betreft de koloniale geschiedenis hun plichten ernstig verzaakt.”

Gloria Wekker

Cultureel archief

Anousha Nzume: Wit verleden?

Slot: Kolonialisme in het onderwijs

• Kolonialisme is relevant. Agendeer het.

• Laat Inherente gewelddadigheid zien

• Bespreek morele dimensies en standpunten

• Geef aandacht aan multiperspectiviteit

• Creëer wantrouwen jegens nationale zingeving, b.v. door aandacht voor minderheden