Paula DijkemaOnderzoeksfunctionaris GGD Brabant-Zuidoostp.dijkema@ggdbzo.nl of 08800-31 431

Doornakkers Gezond!

Aanpak slechte gezondheid

• In Eindhoven drie Krachtwijken, experiment alleen in de wijk Doornakkers.

• In 7 andere krachtwijken / buurten in Eindhoven sinds 10 jaar wijkgezondheidsproject ‘Gezond in de buurt’.

• Gezondheid is één van de drie krachtwijkthema’s in Doornakkers (andere thema’s: ‘Aanpak Werkloosheid’ en ‘Achter de Voordeur’)

Drie ambities

• Gezonde bewoners door gezonde leefstijl: meer mensen kiezen voor een gezonde leefstijl; meer beweging door mensen uit risicogroepen

• Gezonde en veilige sociale en fysieke leefomgeving: groenere leefomgeving, beweegvriendelijker en uitnodigend voor ontmoeting te maken (pilot i.k.v. Gezonde Slagkracht).

• Beschikbare en toegankelijke zorg: inzet van Turkse zorgconsulent, wijkverpleegkundige (Zichtbare Schakel), gebruik van glasvezel voor ict en zorg.

Doornakkers Gezond! betekent activiteiten…..

• Vanuit ‘t Trefpunt Doornakkers Gezond! (gevestigd in Gezondheidscentrum de Akkers)– Informatie en adviesfunctie– Consultatie: o.a. leefstijladviseur, Turkse zorgconsulent,

diëtiste– Beweegprogramma’s– Voorlichtingen, cursussen en workshops

• In Doornakkers zelf….(Gezond in de buurt)– Voorlichtingsactiviteiten, beweegactiviteiten,

publieksactiviteiten, activiteiten op school, activiteiten inzake fysieke leefomgeving, etc.

Organisatie• Coördinatie vanuit GGD Brabant-Zuidoost in

samenwerking met Gezondheidscentrum de Akkers

• Intensieve samenwerking o.a. met gemeente, welzijnswerk, sportorganisaties, bewoners(organisaties), woningcorporaties, brede school, thuiszorg…

• Gemeente Eindhoven is opdrachtgever.

Wie wonen er in Doornakkers?

• ± 6400 inwoners; 3000 huishoudens• Relatief veel jonge mensen• Veel mensen met lage SES• 35% niet-actieven (uitkering)• 400 wajong-ers (1/3 totaal Eindhoven)• 4 op 10 inwoners is allochtoon (29% niet-westers)• 1 op 7 is van Turkse afkomst

Doelgroep

Alle inwoners van Doornakkers, met speciale aandacht voor:- risicogroepen wat hun gezondheid betreft, zoals chronisch zieken; - bewoners met een allochtone achtergrond;- ouderen;- (ouders van) kinderen in de leeftijd tot 19 jaar.

Gezonde bewoners en participatie

Wat verstaan we hier onder?

Empowerment

Participatieladder van Pretty

Participatieladder van Pretty0 Geen participatie Bewoners worden geïnformeerd over de activiteiten

waarbij ze betrokken zijn. 1 Passieve participatie Bewoners worden geïnformeerd over het programma. 2 Participatie via informatie Bewoners worden geïnformeerd over het programma en

worden betrokken via het stellen van vragen en beantwoorden van vragen.

3 Participatie via consultatie De mening, behoeften of wensen van leden van de doelgroep worden gevraagd en professionals nemen deze mee. Besluitvorming ligt bij de professionals.

4 Functionele participatie Bewoners zijn actief betrokken in ontwikkeling van programma’s en activiteiten en in de besluitvorming. Bewoners neem deel aan werkgroepen en krijgen taken. Controle en (eind)verantwoordelijkheid liggen bij professionals.

5 Interactieve participatie Bewoners zijn betrokken in een partnerschip met professionals in planning en implementatie van activiteiten. gezamenlijke besluiten en gedeelde verantwoordelijkheid in het aanleveren van hulpbronnen. Delen van kennis om nieuwe inzichten te creëren.

6 Zelfmobilisatie Bewoners houden controle over keuzes in het programma en over de werkwijze. Zij zetten onafhankelijk van organisaties activiteiten op. Professionele organisaties worden eventueel geraadpleegd

Participatie in onze praktijk

Tot nu toe vooral:• Meedoen (passief)• Meedenken (informeren, consulteren)

Soms:• Meebeslissen (functionele en interactieve

participatie, bijv. werkgroepen)• Eigen initiatieven (zelfmobilisatie)

Hoe geven we vorm aan bewonersparticipatie?

Vraag- én aanbodgericht werken

- Onderzoek onder bewoners / luisteren naar bewoners

- Aansluiten bij initiatieven van bewoners(organisatie)

- Aansluiten bij activiteiten van andere professionele organisaties (die in meerdere of mindere mate participatief werken met bewoners)

- Bij aanbodgericht werken ook stapje voor stapje toewerken naar actieve(re) bewonersparticipatie

- Betrokken in wijkoverleg van bewoners en professionals

Voorbeelden van bewonersparticipatie

Onderzoek:- “Actie-onderzoek” door studenten Fontys Hogeschool bij

start van Doornakkers Gezond! aanknopingspunten voor opbouwen netwerk met intermediairs en actieve bewoners

- Focusgroep-onderzoek naar informatie- en advies-behoeften van bewoners m.b.t. gezondheid weinig belangstelling voor focusgroep; beperkte interesse in gezondheidsinformatie

Voorbeelden van bewonersparticipatie

Interventieonwikkeling:- Senioren: praktische zorgmarkt, lentelunch

- Allochtone vrouwen: koffieochtenden met gezondheidsvoorlichtingen en EHBO-cursus

- Mensen met chronische ziekten: beweegprogramma + vervolgactiviteiten

- Allochtone en autochtone ouderen: wandelgroep

- Volwassenen: beweegprogramma met Activity Monitor

Voor-beeld 1: de wandelgroep

Voor-beeld 2: bewegen met de Activity monitor

Succesfactoren

- Enthousiaste vrijwilligers die graag iets voor anderen willen doen

- Waardering uiten voor de vrijwilligers, bijv. door een leuk artikel in de (wijk)krant

- (Budget voor) ontmoetingsruimte in de buurt voor overleg met bewoner (dus voldoende faciliteiten)

- Voldoende tijd voor goede ondersteuning van vrijwilligers.

Knelpunten• Het thema (preventieve) gezondheid is voor veel

bewoners geen prioriteit• Actieve vrijwilligers / sleutelfiguren zijn vaak dezelfde

mensen• Groepsproces: in een werkgroep van bewoners zijn

sommigen (te) dominant• Vrijwilligers vergeten soms afspraken of komen deze niet

na• Lastig om mensen te prikkelen om zelf met ideeën te

komen voor nieuwe activiteiten.• Empowerment blijft grote uitdaging, zowel op persoonlijk

als op groepsniveau

Dilemma

• Professionals vinden gezonde leefstijl belangrijk.

• Bewoners komen niet direct zelf in actie om hun leefstijl te veranderen.

• Hoe bewoners “verleiden” om hun gezondheid te verbeteren, terwijl individuele leefstijl toch hun eigen keuze is?

Tot slot

Vragen?

Suggesties: hoe kan het beter ?