DERMATOSCOPIE

nader belicht

Monique RTM Thissen dermatologie MUMC+

Mini-Workshop Dermatoscopie

Ardennencursus

april/mei 2014

(potentiële)

belangenverstrengeling

Zie hieronder

Voor bijeenkomst mogelijk

relevante

relaties met bedrijven

geen

Honorarium of andere

(financiële) vergoeding

Medisch adviseur voor

project “Versterken van

de oncologische zorg in

de eerste lijn door

samenwerking”

(IKNL Zuid)

Disclosure belangen spreker

Klinisch: Melanoom

Diagnose……… ???

Onderwerpen

1. Achtergrond

2. Stappenplan

3. Casuistiek

1. Achtergrond

2. Stappenplan

3. Casuistiek

Met andere ogen waarnemen

Telescoop

Galileo Galilei (1564-1642)

Microscoop

Sacharias Jansen (1580-1632)

Antonie v Leeuwenhoek (1632-1723)

Met andere ogen waarnemen

“Dermatoscopie”

Pierre Borellus (1620-1689)

Dermatoscoop

1993: 1e handdermatoscoop

2001: polarisatiedermatoscoop

Dermatoscoop

“Dan halen we nu onze volgende kijkdoos tevoorschijn: de

dermatoscoop, speciaal ontwikkeld om moeilijke moedervlekken

nog beter te kunnen beoordelen.

Een dermatoscoop is een soort microscoop die 10 keer vergroot

en op een moedervlek wordt gezet. De moedervlek wordt nat

gemaakt en daardoor wordt de hoornlaag een beetje doorzichtig

en kun je nieuwe elementen zien, die je kunt gebruiken

om je “blote-oog-diagnose” te ondersteunen of te verwerpen

en te beslissen of de vlek moet worden verwijderd voor PA

onderzoek of kan blijven zitten”.

Prof. Dr. W. Bergman, dermatoloog

Oratie 2008, Leiden

Histologie huid

Verticale coupes (5-7μm) : 2-dimensionaal beeld van epidermis tot

onderkant van biopt/excisiemateriaal; vergroting is variabel

Dermatoscopie

Opeenstapeling van alle structuren van de epidermis tot hoog in het

stratum reticulare in een horizontaal vlak

1. Achtergrond

2. Stappenplan

3. Casuistiek

START 1

2

3

4

5

Stappenplan

STAP 1 Melanocytaire criteria aanwezig ?

STAP 2

Analysemethodes

* ABCD-regel

* x-punts checklijst

* patroonanalyse

* etc…..

Niet-melanocytaire

criteria aanwezig ?

benigne verdacht maligne

ja

ja nee

nee

Melanocytaire criteria

Pigmentnetwerk

Parallel patroon

Globules

Vertakkende streaks

Homogeen blauw

pigment

Stappenplan

STAP 1 Melanocytaire criteria aanwezig ?

STAP 2

Analysemethodes

* ABCD-regel

* 7-punts checklijst

* patroonanalyse

* etc…..

Niet-melanocytaire

criteria aanwezig ?

benigne verdacht maligne

ja

ja nee

nee

ABCD-regel

ASYMMETRIE

BEGRENZING

ABCD-regel

‘C’LEUREN

DIFFERENTIELE STRUCTUREN

Asymmetrie In 0 / 1 / 2 assen;

vorm, kleur en structuur 0 - 2 x 1,3

Begrenzing Abrupte cut-off pigmentpatroon

in 0 – 8 segmenten 0 - 8 x 0,1

“C”leur Tot 6 verschillende kleuren;

zwart, donkerbruin, lichtbruin,

rood, grijs-blauw, wit

0 - 6 x 0,5

Differentiele

structuren

Aanwezigheid netwerk,

structuurloze gebieden, dots,

globuli, streaks

0 - 5 x 0,5

TOTALE DERMATOSCOPIE SCORE

< 4,75 benigne melanocytaire lesie

4,74 – 5,45 verdachte lesie

> 5,45 grote kans op melanoom

7-point-checklist (Argenziano et al, 1998)

* eenvoudige methode om tot diagnose te komen

* getest op “non-experts”:

- sensitiviteit melanoom: 85 - 93%

- specificiteit: 45 - 48%

CONCLUSIE: screeningsmethode geschikt voor 1e lijn

7-point-checklist

Hoofdcriteria

(2 punten per item)

• atypisch pigmentnetwerk

• blauw-witte waas

• atypisch vaatpatroon

Nevencriteria

(1 punt per item)

• streaks buitenrand

• onregelmatige blotches

• onregelmatige dots / globules

• regressiepatroon

Verdacht voor melanoom: * vanaf score 3

* 1 criterium prominent aanwezig

HOOFD-CRITERIA

1. Atypisch pigmentnetwerk

3b. Atypische vaten: puntvaatjes 3a. Atypische vaten: irregulair lineair

2. Blauw-witte waas

Vaatpatronen

Melanoom: irregulaire (kurkentrekker-)vaten en punt-vaten

1. Streaks rand

NEVEN-CRITERIA

2. Irregulaire blotch 3. Irregulaire dots / globules

4b. Regressiepatroon: wit, littekenachtig gebied 4a. Regressiepatroon: peppering

Stappenplan

STAP 1 Melanocytaire criteria aanwezig ?

STAP 2

Analysemethodes

* ABCD-regel

* x-punts checklijst

* patroonanalyse

* etc…..

Niet-melanocytaire

criteria aanwezig ?

benigne verdacht maligne

ja

ja nee

nee

1. Achtergrond

2. Stappenplan

3. Casuistiek

Melanoom ……… ???

Melanoom ……… ???

Andere diagnoses ………

Gepigmenteerd Basaalcelcarcinoom

Verruca seb. Haemangioom

A. Gepigmenteerd basaalcelcarcinoom

ZES CRITERIA VOOR

NON-MELANOCYTAIRE

LESIES

■ Blauw-grijze nesten

■ Vertakkende vaten

□ Milia-achtige cysten

□ Comedo-achtige openingen

□ Rood-blauwe lagunes

□ Centrale wit-gele waas

Vaatpatronen

Basaalcelcarcinoom: vertakkende (arborizing) vaatjes

Basaalcelcarcinoom

OVERIGE CRITERIA

BASAALCELCARCINOOM

□ Blauw-grijze nesten

□ Vertakkende vaten

■ Espenblad-structuren

(zwarte pijl)

■ Ulceratie

(rode pijl)

B. Verruca seborrhoica

ZES CRITERIA VOOR

NON-MELANOCYTAIRE

LESIES

□ Blauw-grijze nesten

□ Vertakkende vaten

■ Milia-achtige cysten

■ Comedo-achtige openingen

□ Rood-blauwe lagunes

□ Centrale wit-gele waas

Verruca seborrhoica

OVERIGE CRITERIA VOOR

VERRUCA SEBORRHOICA

■ Gelei-begrenzing

■ Moth-eaten aspect rand

■ Fingerprint patroon

■ Gyri / sulci

C. Haemangioom

ZES CRITERIA VOOR

NON-MELANOCYTAIRE

LESIES

□ Blauwgrijze nesten

□ Vertakkende vaten

□ Milia-achtige cysten

□ Comedo-achtige openingen

■ Rood-blauwe lagunes

□ Centrale wit-gele waas

Haemangioom

ZES CRITERIA VOOR

NON-MELANOCYTAIRE

LESIES

□ Blauwgrijze nesten

□ Vertakkende vaten

□ Milia-achtige cysten

□ Comedo-achtige openingen

■ Rood-blauwe lagunes

□ Centrale wit-gele waas

D. Keratoacanthoom

ZES CRITERIA VOOR

NON-MELANOCYTAIRE

LESIES

□ Blauwgrijze nesten

□ Vertakkende vaten

□ Milia-achtige cysten

□ Comedo-achtige openingen

□ Rood-blauwe lagunes

■ Centrale wit-gele waas

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

Klinische DD ?

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

Stap 1

Melanocytaire kenmerken ?

* pigmentnetwerk: …

* globules: …

* streaks: …

* homogene blauwe pigmentatie: …

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

Stap 1

Melanocytaire kenmerken ?

* pigmentnetwerk: ja

* globules: nee

* streaks: nee

* homogene blauwe pigmentatie: nee

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

Stap 1

Melanocytaire kenmerken ?

Stap 2

a. ABCD-regel

b. 7-points checklist

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

Stap 1

Melanocytaire kenmerken ?

Stap 2

a. ABCD-regel

* asymmetrie: …

* begrenzing: …

* “c”leuren: …

* diff.structuren: …

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

Stap 1

Melanocytaire kenmerken ?

Stap 2

a. ABCD-regel

* asymmetrie: 1 as 1 x 1,3

* begrenzing: onscherp

* “c”leuren: 2 2 x 0,5

* diff.structuren: geen

score 2,3

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

Stap 1

Melanocytaire kenmerken ?

Stap 2

a. ABCD-regel

b. 7-points checklist

Hoofdcriteria

* atypisch pigmentnetwerk: …

* blauw-witte waas: …

* atypisch vaatpatroon: …

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

Stap 1

Melanocytaire kenmerken ?

Stap 2

a. ABCD-regel

b. 7-points checklist

Hoofdcriteria

* atypisch pigmentnetwerk: nee

* blauw-witte waas: nee

* atypisch vaatpatroon: nee

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

Stap 1

Melanocytaire kenmerken ?

Stap 2

a. ABCD-regel

b. 7-points checklist

Nevencriteria

* streaks buitenrand: …

* irregulaire blotches: …

* irregulaire dots / globuli: …

* regressiepatroon: …

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

Stap 1

Melanocytaire kenmerken ?

Stap 2

a. ABCD-regel

b. 7-points checklist

Nevencriteria

* streaks buitenrand: nee

* irregulaire blotches: nee

* irregulaire dots / globuli: nee

* regressiepatroon: nee

TEST: Bruin-rode vlek op de rug

TEST: Bruine, licht verheven lesie

1a 2a

Klinische DD ?

TEST: Bruine, licht verheven lesie

1a 2a

1b * pigmentnetwerk: …

* streaks: …

* globules: …

* homogeen blauw pigment: …

TEST: Bruine, licht verheven lesie

1a 2a

1b * pigmentnetwerk: ja

* streaks: nee

* globules: nee

* homogeen blauw pigment: nee

TEST: Bruine, licht verheven lesie

1a 2a

1b * atypisch pigmentnetwerk: …

* blauw-witte waas: …

* atypisch vaatpatroon: …

* streaks rand: …

* irregulaire blotches: …

* irregulaire dots/globules: …

* regressiepatroon: …

TEST: Bruine, licht verheven lesie

1a 2a

1b * atypisch pigmentnetwerk: ja (2)

* blauw-witte waas: ja (2)

* atypisch vaatpatroon: ?

* streaks rand: nee

* irregulaire blotches: ?

* irregulaire dots/globules: nee

* regressiepatroon: ja (1)

TEST: Bruine, licht verheven lesie

1a

2b

2a

* pigmentnetwerk: …

* streaks: …

* globules: …

* homogeen blauw pigment: …

TEST: Bruine, licht verheven lesie

1a

2b

2a

* pigmentnetwerk: nee

* streaks: nee

* globules: nee

* homogeen blauw pigment: nee

TEST: Bruine, licht verheven lesie

1a

2b

2a

* comedo-achtige opening: …

* milia-like cysten: …

* moth-eaten rand: …

* grijs-blauwe ovoide structuren:…

* vertakkende vaatjes: …

* blauw-rode lagunes: …

* geel-witte waas: …

TEST: Bruine, licht verheven lesie

1a

2b

2a

* pigmentnetwerk: nee

* streaks: nee

* globules: nee

* homogeen blauw pigment: nee

* comedo-achtige opening: ja

* milia-like cysten: ja

* moth-eaten rand: ja

TEST: Bruine, licht verheven lesie

1a

2b

2a

1b

Hulpmiddelen