Basiskaders van het leraarsberoep

Deel 2: De structuur van het Vlaamse onderwijs

OverzichtInleiding

1. Vlaanderen en zijn bevoegdheden

2. Onderwijswetgeving

3. Organisatie van het onderwijsbeleid

4. Onderwijsniveaus

5. Onderwijshervorming

6. Kwaliteitszorg en ondersteuning

OverzichtInleiding

1. Vlaanderen en zijn bevoegdheden

2. Onderwijswetgeving

3. Organisatie van het onderwijsbeleid

4. Onderwijsniveaus

5. Onderwijshervorming

6. Kwaliteitszorg en ondersteuning

Inleiding

KlasMICRO

SchoolMESO

BeleidMACRO

OverzichtInleiding

• Niveaus van besluitvorming• Onderwijsbevoegdheid

1. Vlaanderen en zijn bevoegdheden

2. Onderwijswetgeving

3. Organisatie van het onderwijsbeleid

4. Onderwijsniveaus

5. Onderwijshervorming

6. Kwaliteitszorg en ondersteuning

1.1. Niveaus van besluitvorming

Drie niveaus van besluitvorming1. Nationale overheid

België: federale staat

1.1 Niveaus van besluitvorming

Vlaamse Gemeenschap Franse Gemeenschap

Duitstalige Gemeenschap

2. Gemeenschappen: persoonsgebonden materies

• Geel = Vlaams Gewest

• Blauw = Brussels Hoofdstedelijk Gewest

• Rood = Waals Gewest

3. Gewesten: economische, grondgebonden materies

1.1. Niveaus van besluitvorming

1.2. Onderwijsbevoegdheid

Vlaamse Gemeenschap

Verantwoordelijkheid onderwijsmateries

Uitzondering!Federale overheid

leerplicht diploma's

Pensioenen en lonen

OverzichtInleiding

1. Vlaanderen en zijn bevoegdheden

•Vrijheid van onderwijs•Pedagogisch project, schoolwerkplan en schoolreglement•Eindtermen, ontwikkelingsdoelen en leerplannen•Wet op de leerplicht•Kostenbeheersing van het onderwijs

2. Onderwijswetgeving

3. Organisatie van het onderwijsbeleid

4. Onderwijsniveaus

5. Onderwijshervorming

6. Kwaliteitszorg en ondersteuning

2.1. Vrijheid van onderwijs

Vrijheid van onderwijs • Vrijheid van inrichting van onderwijs• Vrijheid van schoolkeuze en inschrijvingsrecht

Vrijheid van inrichting van onderwijs• Elke natuurlijke persoon of rechtspersoon mag onderwijs organiseren en

daarvoor instellingen oprichten.

• ‘Pedagogische vrijheid’

Vrijheid van schoolkeuze en inschrijvingsrecht• Ouders en hun kinderen moeten kunnen beschikken over een school naar

keuze op een redelijke afstand van de woonplaats.

• Aanvaardingsplicht• Eerst komt, eerst maalt

SchoolwerkplanPraktische vertaling

Pedagogisch project

SchoolreglementMogelijke integratie

2.2 Pedagogisch project, schoolwerkplan en schoolreglement

Pedagogisch project• Algemene visie van het schoolbestuur op opvoeding en

onderwijs

• Filosofische of religieuze inspiratie

Schoolreglement• Regelt de relaties tussen de school, de leerlingen en de

ouders

• Studiereglement, ordereglement, tuchtreglement

2.2 Pedagogisch project, schoolwerkplan en schoolreglement

Enkele voorbeelden

Gemeenschapsonderwijs

De directeur schetst waar de school naartoe wil: "evolueren van eenzaam eiland naar leercentrum" (p. 39) waarbij ze de deuren opengooit voor iedereen en in samenspraak met de 'klanten' het aanbod coördineert en de infrastructuur gratis ter beschikking stelt van eigen leerlingen en verenigingen.

Freinet

De basisbeginselen zijn: streven naar 'actief' leren binnen een gelijkwaardige relatie tussen leraar en leerling. Alle beslissingen worden genomen op de wekelijkse teamvergadering van de leraren waaraan iedereen in verhouding tot de lesopdracht participeert.

• Bron: Het pedagogisch project van de humaniora van de 21ste eeuw: reflecties / Jan de Maeyer, e.a. - Gent: Academia Press, 2003. - 107 p. - ISBN 90 382 054 14

Pedagogisch project

Schoolwerkplan• Praktische vertaling van visie op opvoeding en

onderwijsbeleid • Concreet instrument om vorm te geven aan het

opvoedings- en onderwijsaanbod• Algemene organisatie, werkplanning, enz.

Let’s get

practical

2.2 Pedagogisch project, schoolwerkplan en schoolreglement

VoorbeeldExtract uit een schoolwerkplan

1. Opvoedingsproject2. Profiel (schoolstructuur, wie is wie)3. De schoolorganisatie4. Leerlingenbegeleiding5. Communicatie (schoolreglement, leerlingenraad)6. Media en onderwijsmiddelen7. De evaluatie8. Kwaliteitsbewaking9. Evacuatie10. Visieteksten / Stappenplannen

Macro

Meso

Micro

• Eindtermen/ontwikkelingsdoelen en leerplannen

• Specifiek curriculum van een bepaalde school

• Lesdoelen

curriculum• Een af te leggen weg naar een einddoel• Leergang

2.3 Eindtermen, ontwikkelingsdoelen en leerplannen

Doelstellingen op macroniveau

Eindtermen = minimumdoelen die de

overheid noodzakelijk en bereikbaar acht voor

een bepaalde leerlingenpopulatie

Vakoverschrijdende eindtermen =

minimumdoelen die niet specifiek behoren tot een vakgebied, maar

onder meer door middel van meerdere vakken of

projecten worden nagestreefd

Ontwikkelingsdoelen = minimumdoelen op het vlak van kennis, inzicht,

vaardigheden en attitudes die de overheid wenselijk acht voor die leerlingenpopulatie en die de school bij haar

leerlingen moet nastreven.

2.3 Eindtermen, ontwikkelingsdoelen en leerplannen

Mesoniveau (macroniveau)

Leerplannen = een concretisering van de eindtermen en de ontwikkelingsdoelen, afgestemd op een specifieke leerlingengroep en het somt de doelstellingen, aansluitende leerinhouden en

didactische wenken op voor één vak.- Opgesteld door de inrichtende macht (in theorie), maar in praktijk door de onderwijskoepels

Macroniveau Vakgebonden en vakoverschrijdende

eindtermen ontwikkelingsdoelen

2.3 Eindtermen, ontwikkelingsdoelen en leerplannen

Eindtermen geschiedenis

Eindtermen LO

Leerplan wisk 1st j

Ontwikkelingsdoelen en eindtermen

Leerplan

Lesdoelen (zie deel 7)

2.3 Eindtermen, ontwikkelingsdoelen en leerplannen

Evolutieleer 'vergeten' op studielijst VS

25 augustus 2006

WASHINGTON - De studie evolutionaire biologie is om onverklaarbare redenen weggelaten op de lijst van studierichtingen waarvoor Amerikaanse studenten een federale beurs kunnen aanvragen. Volgens het Amerikaanse ministerie van Onderwijs is dat per ongeluk gebeurd, maar critici betwijfelen dit. Dat berichtte het Britse wetenschapsblad New Scientist donderdag.

Het ministerie van Onderwijs bracht eerder deze week een lijst naar buiten van studies waarvoor universitaire studenten een studiebeurs kunnen krijgen. Op de plek waar logischerwijs de richting evolutionaire biologie zou moeten staan, is een witregel ingevoerd. Verdacht, vinden voorstanders van de evolutieleer. Een vergissing, stelt het departement.

De evolutieleer waarvoor de Britse bioloog Charles Darwin in de 19e eeuw de grondslag legde, stuit in de Verenigde Staten op verzet uit conservatief-religieuze kringen. Veel christenen menen dat de theorieën van Darwin niet te rijmen zijn met het scheppingsverhaal en zouden het onderwerp het liefst schrappen uit het verplichte onderwijsprogramma.

Bron: De Telegraaf (nieuwsfeit.nl)

Nulcurriculum• Wat niet aanwezig is in een curriculum,

vaak vanuit ideologische redenen• Voorbeeld: Artikel ‘Evolutieleer vergeten'

op studielijst VS

Verborgen leerplan• Aspecten die niet expliciet of onbewust

worden geleerd• Vaak waarden en attituden

Eindtermen, ontwikkelingsdoelen en leerplannen

2.4. Wet op de leerplicht

De leerplicht begint op 1 september van het jaar waarin een kind zes jaar wordt en duurt twaalf volle schooljaren. De leerplicht eindigt op de achttiende verjaardag of op 30 juni van het

kalenderjaar waarin de jongere achttien wordt.

Was jij op 18 maart 2016 nog leerplichtig?

2.4. Wet op de leerplicht

Leerplicht• Voltijds tot 15 of 16 jaar

• Geldt voor alle kinderen

• ≠ schoolplicht

• Toelatingsvoorwaarde Nederlandstalig gewoon lager onderwijs

2.5. Kostenbeheersing onderwijs

Leerplichtonderwijs kosteloos? • Basisonderwijs: dubbele

maximumfactuur• Geen absolute kosteloosheid

in het secundair onderwijs• http://www.klasse.be/tvklasse/13288-De-Schooltoelage

OverzichtInleiding

1. Vlaanderen en zijn bevoegdheden

2. Onderwijswetgeving

3. Organisatie van het onderwijsbeleid

• Gemeenschapsbeleid• Onderwijsnetten• Algemeen beheer op lokaal niveau

4. Onderwijsniveaus

5. Onderwijshervorming

6. Kwaliteitszorg en ondersteuning

3.1. Gemeenschapsbeleid

Taak minister?

Taak kabinet?

3.1. Gemeenschapsbeleid

3.2. OnderwijsnettenGemeenschapsonderwijs•= onderwijsvoorzieningen opgericht in opdracht van de Vlaamse Gemeenschap•Inrichtende macht = ARGO•Neutraal onderwijs

Gesubsidieerd officieel onderwijs•Gemeentelijk en stedelijk onderwijs (OVSG)•Provinciaal onderwijs (POV)•Neutraal onderwijsGesubsidieerd vrij onderwijs•= onderwijsvoorzieningen opgericht door vrije verenigingen en privépersonen (VSKO)•Confessionele scholen•methodescholen

3.3. Algemeen beheer op lokaal niveau

School en directie•http://www.klasse.be/tvklasse/12746-Op-de-hielen-van-de-directeur•Bekijk het videofragment. Inventariseer de taken van een directeur.

Inrichtende machten /schoolbesturen•Verantwoordelijk goed functioneren school

Scholengemeenschappen•Draagkracht vergroten•= verzameling scholen van eenzelfde onderwijsniveau•Kunnen verschillen wat betreft de inrichtende macht en het onderwijsnet.

OverzichtInleiding

1. Vlaanderen en zijn bevoegdheden

2. Onderwijswetgeving

3. Organisatie van het onderwijsbeleid

4. Onderwijsniveaus

• Basisonderwijs• Secundair onderwijs• Hoger onderwijs• Volwassenenonderwijs

5. Onderwijshervorming

6. Kwaliteitszorg en ondersteuning

4.1. Basisonderwijs

4.2. Secundair onderwijs

Se-n-Se Se-n-Se

4.3. Hoger onderwijs

4.4. Volwassenenonderwijs

• Basiseducatie• Secundair

Volwassenenonderwijs• Hoger

Beroepsonderwijs

4.5. Deeltijds kunstonderwijs

Muziek Woord

Dans Beeldende kunst

OverzichtInleiding

1. Vlaanderen en zijn bevoegdheden

2. Onderwijswetgeving

3. Organisatie van het onderwijsbeleid

4. Onderwijsniveaus

5. Onderwijshervorming

6. Kwaliteitszorg en ondersteuning

5. Onderwijshervorming

WAAROM?

5. OnderwijshervormingDerde graad basisonderwijs•Vakleerkrachten voor techniek, Frans, wetenschappen en muzische vorming•Meer aandacht naar de Nederlandse taalverwerving•Meer differentiatie

Sleutelcompetenties ipv eindtermen en ontwikkelingsdoelen•Niet gebonden aan een vakgebied•Vertaling in de leerplannen

Eerste graad secundair onderwijs= oriënterend•A- en B-stroom blijft behouden•Basispakket + differentiatiepakket

5. Onderwijshervorming

Tweede en derde graad •Aantal studierichtingen gereduceerd•Arbeidsmarktgericht, doorstroom of dubbele finaliteit•Wetenschap en techniek, taal en cultuur, welzijn en maatschappij, kunst en creatie en economie en organisatie

Evaluatie•Geen B-attest in het eerste jaar, wel A-attest met verplichte remediëring

Matrixstructuur in tweede en derde graad

Studierichting = horizontaalThematisch domein = verticaal

5. Onderwijshervorming

• “Onderwijshervorming niet gedragen door het werkveld.”

• Leerkrachten en ouders vinden de hervorming niet noodzakelijk.

• Scholen krijgen te weinig vrijheden om van een fundamentele hervorming te spreken

=> Veel kritiek op de plannen van de onderwijshervorming!

Addendum M-decreet= lln met een beperking hebben recht op redelijke aanpassingen zodat ze het gewoon onderwijs kunnen volgen. = Inclusie (verschil met GON – GOK)

Veranderingen buitengewoon onderwijs•Type ‘basisaanbod’•Type 9

Langdurig zieken•Tijdelijk onderwijs aan huis•Bednet

OverzichtInleiding

1. Vlaanderen en zijn bevoegdheden

2. Onderwijswetgeving

3. Organisatie van het onderwijsbeleid

4. Onderwijsniveaus

5. Onderwijshervorming

6. Kwaliteitszorg en ondersteuning

• De gemeenschapsinspectie• Entiteit curriculum• Pedagogische begeleidingsdiensten• Centrum voor leerlingenbegeleiding

6. Kwaliteitszorg en ondersteuning

Controle

begeleiding

Ontwikkeling

Gemeenschapsinspectie

Pedagogische begeleidingsdiensten

Centra voor leerlingenbegeleiding

Entiteit curriculum

6.1. Gemeenschapsinspectie

kwaliteitscontrole

Pedagogische vrijheid

Gedifferentieerd doorlichten

6.2. Entiteit curriculum

6.3. Pedagogische begeleidingsdiensten

6.4. Centrum voor leerlingenbegeleiding

BasisopdrachtBevorderen

welbevinden leerlingen

Leren en studeren

schoolloopbaan

Preventieve gezondheid

szorg

Sociaal-emotionele ontwikkelin

g