De Zelfmoordlijn Online

Michaël Bloemen Steffi

Vandersmissen

Centrum ter Preventie van Zelfdoding

Hulpverlening (Zelfmoordlijn) Telefoon: 02/649 95 55 (gratis; dag en nacht) Chat: www.zelfmoordlijn.be (5 avonden/week)

Vormingscentrum Informeren/sensibiliseren Deskundigheidsbevordering

Kenniscentrum Studie Onderzoek

Partner bij het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie

Zelfmoordlijn Gratis Anoniem (zowel oproeper als beantwoorder) Crisishulpverlening

Voor: Suïcidale personen Omgeving van suïcidale personen (vrienden, familie,

hulpverleners,…) Nabestaanden van zelfdoding

Wat gebeurt er aan de zelfmoordlijn?

Door in alle anonimiteit

actief en respectvol te luisteren,

stimuleren de vrijwilligers de zelfredzaamheid

van de oproeper en trachten zij

samen met hem

het moment van crisis te overwinnen.

Waarom Zelfmoordlijn online?

Gegroeid vanuit enkele vaststellingen (2005): Jongeren zijn risicogroep voor zelfdoding, maar

contacteren ZML weinig. Jongeren zijn wantrouwig t.o.v. hulpverlening:

Drempel moet laag zijn ‘Controle’ en ‘veiligheid’ zijn belangrijk

Online media behoren tot dagelijkse leefwereld van jongeren.

En dan: op weg…

1. Voor- en nadelen

2. Situering en keuze maken

3. Bereikbaarheid

4. Website + Preventie 2.0

5. Op zoek naar een programma

6. Op zoek naar beantwoorders (training)

1. Voor- en nadelen van online hulpverleningVoordelen Nadelen

- Faceless (anoniem)- vertrouwelijk- veilig (bv. ‘in stilte’ communiceren)- controle (HV blijft op afstand) → Disinhibition (ontremming)- Placeless (je kan het ‘overal’ en ‘altijd’

raadplegen)- Schrijven kan therapeutisch werken

(ordenen, inzichtelijk, inspirerend,…)- Nieuwe doelgroepen (gehoor- en/of

spraakproblemen, spreekangst,…)- Kanaalreductie (bv. geen hinderlijke geur

van alcohol)

- Kanaalreductie (non-verbaal, paralinguïstische tekens)

- Weinig kadering (leeftijd, geslacht, ...)- Gevaar voor interpreteren- Traag medium- Technische storingen- Gevaar van multi-tasking- Goede kennis van Nederlands en zich

schriftelijk kunnen uitdrukken.

2. Situering en keuze maken

Tekening uit Ch@tlas - Artveldehogeschool

Preventie 2.0

3. Bereikbaarheid

2005: 1 moment 2006: 2 momenten 2008: 5 momenten

Keuze op basis van: aantal ‘hits’ op chat-knop ‘beschikbaarheid’ jongeren + beantwoorders bereikbaarheid andere hulplijnen

Daarom: maandag, dinsdag, donderdag, vrijdag, zondag

telkens tussen 19.00 uur en 21.30 uur

4. Website

Heldere en overzichtelijke informatie Duidelijk zichtbare link naar gesprekskamer Gelinkt aan zoekprogramma’s (zoals google) Twee websites:

Voor professionelen: preventiezelfdoding.be Voor hulpzoekenden: zelfmoordlijn.be

Gelinkt aan Web 2.0 toepassingen

Web 2.0 Jongeren zijn zeer actief op Web 2.0 Worden de ‘Net Generation’ genoemd Gebruiken merken en opinies als identiteit en als manier

om zich te uiten Zoeken meestal online naar een oplossing voor hun

problemen (onderzoek Trendwolves)

Probleemstelling

Web 2.0 (blogs, fora, …) is vrij toegankelijk De controle op de inhoud is beperkt Jongeren zijn de belangrijkste gebruikers van Web 2.0 Jongeren zijn een belangrijke risicogroep Zelfdoding is een vaak aangehaald en besproken thema De inhoud en het taalgebruik is vaak drempelverlagend

voor suïcidaal gedrag Er wordt niet systematisch sensibiliserend en

informerend gereageerd

Objectieven Preventie 2.0

Informatie verstrekken over gepaste reacties en hulp Vb. Naar onze website surfen of chatten

Risicogroepen bereiken (Jonge meisjes onder 24,...) In België heeft bijna ¼ van de meisjes tussen 17-18 gedachten over

zelfdoding gehad gedurende de laatste maanden. 2006 Anne Hublet, Carine Vereecken en Lea Maes, University Ghent

Training community managers van online sociale media Sensibiliseren !

Web 2.0 biedt goede kansen om op een pro-actieve, niet-agressieve en offensieve manier aan suïcidepreventie te doen

5. Op zoek naar een programma

Voorwaarden: Werkzaam op verschillende operating systems

(Microsoft, Apple, Linux…) Veiligheid (authentisering, confidentialiteit,

integriteit) Webbased (niets downloaden) Gespreksscherm verdwijnt automatisch (er blijft

niets achter op computer) Geen persoonsgegevens vereist

Resultaat: Ace Operator

6. Op zoek naar beantwoorders In realiteit hebben meeste mensen duidelijke voorkeur

voor een medium Aangehaalde redenen:

- Doelgroep (jongeren)- Wil kunnen nadenken voordat ik iets schrijf (heeft zeker ook met thema te

maken)- Medium ligt me beter- Stem komt te dichtbij (afstand-nabijheid)

Chatvaardigheden aanleren Schermpathie Luisterend ooG ontwikkelen Structureren Interpretatiefouten vermijden

Resultaten ZML: profiel

Doelgroep bereikt: Veel jonge oproepers aan de chat: 2009 8/10 < 30 jaar ; 5/10 < 18 jaar Gemiddelde leeftijd is 24 jaar 78.8% zijn vrouwen, dus vooral jonge meisjes Ernstige suïcidaliteit Eerder suïcidaal gedrag (50%) Ernstige problematiek 24,4% van de O’s spreekt voor het eerst over zijn ZD gedachten

Vergeleken met telefonische HV: Gemiddelde leeftijd oproepers is 41 jaar

Resultaten ZML: thema’s

Moeilijke thema’s worden niet uit de weg gegaan!

Incest Fysieke mishandeling Zelfverwonding Problemen met ouders Eenzaamheid Relatieproblemen …

Makkelijker ter sprake gebracht worden: disinhibition

Reacties van oproepers

“Ik vond het echt goed om zo te kunnen praten. Je kunt je verhaal kwijt zonder dat iemand je er later op aankijkt.”

“Het is fijn dat ik op deze manier mijn verhaal eens kwijt kon.” “Het deed me goed dat ik even mijn hart kon luchten.” “Over het algemeen vond ik het goed, al worden er soms

ietwat te veel vragen gesteld.” “Ik heb nooit gedurfd over dingen te praten, door dit gesprek

heb ik het wel gedurfd en dat was te wijten aan degene met wie ik chatte. Hij of zij was zo rustig en lief…”

Bron: Onderzoek naar methodiek voor onlinehulpverlening in eerstelijnswelzijnswerk, Arteveldehogeschool Gent

Voorlopige resultaten Preventie 2.0

belangrijk effect: Afname van fotografische content op Netlog

met 20% Vandaag hebben we 346 friends op Netlog Links with brands als MTV, JIM TV, Joepie

Magazine, MNM Radio,...

De toekomst?

Veel nieuwe uitdagingen: Leeftijd van gebruikers zal wellicht stijgen (?) Bereikbaarheid verhogen (haalbaar?) Nieuwe ontwikkelingen (chatbot, tools,…) …

Preventie 2.0 Andere sites: Facebook,… Sentiment detectie (subjectiviteit wegnemen + manueel

werk verminderen) …

Meer info?

www.zelfmoordlijn.be www.preventiezelfdoding.be

michael.bloemen@preventiezelfdoding.be steffi.vandersmissen@preventiezelfdoding.be