Post on 12-May-2015
De Wob in de steigers
Actualiteitencollege over deWet openbaarheid van bestuur
Aanvallen op de WobMisbruik van de Wob: vooral door overheden
Het wetsvoorstel voor een nieuwe Wob
Roger Vleugels - Februari 2014
34 jaar Wobben, 34 jaar tobben
Wobbers klagen al 34 jaar
Is het klagen terecht?
Of is het voor het leeuwendeel ruis zoals het klagen bij veel wetten ruis is, neem de Wegenverkeerswet of de Algemene wet rijksbelastingen
34 jaar Wobben, 34 jaar tobben
De vijand van het Wobben zijn de Wobbers zelf
Er zijn meer vijandjes
In dit college probeer ik enkele misstanden en spin rond misstanden van context en feiten te voorzien
Na de pauze het wetsvoorstel voor een nieuwe Wob
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Gemeenten worden overspoeld door Wob-verzoeken
Kamervragen midden jaren 90: Komt het operationele werk van de AIVD niet in het gedrang door het volume aan Wob-verzoeken?
Allemaal Spin in een landje waar amper geWobd wordt
Ja
Er gaat veel mis en er is veel misbruik
Ja
Er gaat veel mis en er is veel misbruik
Vooral bij de overheid
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar
Groot Brittannië 40.000
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar
Groot Brittannië 40.000Nederland 2.500
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per 100.000
Groot Brittannië 40.000 80Nederland 2.500 15
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per 100.000
Groot Brittannië 40.000 80Nederland 2.500 15
Verenigde Staten 500
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per 100.000
Groot Brittannië 40.000 80Nederland 2.500 15
Verenigde Staten 500Noorwegen 1.000
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per 100.000
Groot Brittannië 40.000 80Nederland 2.500 15
Verenigde Staten 500Noorwegen 1.000Bulgarije 175
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per 100.000
Groot Brittannië 40.000 80Nederland 2.500 15
Verenigde Staten 500Noorwegen 1.000Bulgarije 175
Frankrijk / Duitsland 5
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per 100.000
Groot Brittannië 40.000 80Nederland 2.500 15
Verenigde Staten 500Noorwegen 1.000Bulgarije 175
Frankrijk / Duitsland 5België / Italië / Spanje 0
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Jaren 80 paar honderd Wob-verzoeken in 10 jaar
Jaren 90 groei van 100 per jaar naar 1000 per jaar
Jaren 00 groei van 1000 per jaar naar 2500 per jaar
Dit zijn de landelijke cijfers, met daarin groeispurtje 1:Midden jaren 90
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Jaren 80 verwaarloosbaar
Jaren 90 verwaarloosbaar
Jaren 00 groei naar 5.000 p jr voor 400 gemeenten
Dit zijn de gemeente cijfers, met daarin groeispurtje 2:Midden jaren 00
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Beide groeispurtjes gaven vergelijkbare reacties:
- Tsunami / We worden platgeWobd- Er is veel misbruik
En niet:- Aantrekken serieuze aantallen Wob-ambtenaren- Opleiding Wob-ambtenaren- Scholing voor alle ambtenaren over het recht op
informatie
Een tsunami aan Wob-verzoeken
Ofwel
Het misbruik spook is van ver voor de Wet dwangsom
Misbruik van de Wob
Het is verleidelijk om nu in te gaan op het misbruik van de Wob [door verzoekers]
Misbruik van de Wob
Het is verleidelijk om nu in te gaan op het misbruik van de Wob [door verzoekers]
Het zou zeer buiten-proportioneel zijn om daar mee te beginnen
Misbruik van de Wob door de overheid
TermijnoverschrijdingenEr moet gewaakt worden voor ambtelijk en politiek
opportunistisch gebruik van de Wob
Misbruik van weigergrondenInzet van weigergronden die niet van toepassing zijn, ofniet bestaan [Openbaar maken is niet opportuun]
De Wob is amper ingevoerdAmper formatie voor en geen opleiding van Wob-
ambtenaren / Het recht op toegang is onbekend
Misbruik van de Wob door de overheid
Termijnoverschrijdingen‘Er moet gewaakt worden voor ambtelijk en politiek
opportunistisch gebruik van de Wob’
Misbruik van weigergrondenInzet van weigergronden die niet van toepassing zijn, ofniet bestaan [‘Openbaar maken is nu niet opportuun’]
De Wob is amper ingevoerdAmper formatie voor en geen opleiding van Wob-
ambtenaren / Het recht op toegang is onbekend
Misbruik van de Wob door de overheid
Termijnoverschrijdingen in meer dan50% van alle zaken‘Er moet gewaakt worden voor ambtelijk en politiek
opportunistisch gebruik van de Wob’
Misbruik van weigergrondenInzet van weigergronden die niet van toepassing zijn, ofniet bestaan [‘Openbaar maken is nu niet opportuun’]
De Wob is amper ingevoerdAmper formatie voor en geen opleiding van Wob-
ambtenaren / Het recht op toegang is onbekend
Misbruik van de Wob door de overheid
Termijnoverschrijdingen:
Bij 2x 14 dagen 60% termijnoverschrijdingBij 2x 28 dagen 50% termijnoverschrijding
Zienswijze vragen als truc
De eerste 14 dagen van de Wet dwangsom als marge annexeren
Misbruik van de Wob door de overheid
Misbruik van de Wob door de overheid
De gemiddelde werklast van een Wob-verzoek ismaximaal 10 dagen
Misbruik van de Wob door de overheid
De gemiddelde werklast van een Wob-verzoek ismaximaal 10 dagen
Er is dus geen enkele reden voor termijnoverschrijdingNiet bij 2x28 dagenNiet bij 1x14 dagenZelfs amper bij 2x7 dagen……….
Misbruik van de Wob door de overheid
Misbruik van weigergronden:
Inzetten van weigergronden die niet toepasselijk zijnWeigeren namens niet geconsulteerdenContainerweigeringenWeigeren zonder aandacht voor beperkt verstrekken
Fake zienswijzen / derden bezwaren
Misbruik van de Wob
Misbruik van de Wob door verzoekers
Proportionele aandacht voor misbruik van de Wob door ver-zoekers komt er op neer dat er één schermpje voor ingericht moet worden, maar hoe krijg ik dat vol. Tja, het misbruik is er in een volume zoals bij iedere wet, of zelfs nog wat min-der. Het gaat om 2-3 zaken per jaar per orgaan. Dankzij de werving voor misbruik door de VNG zijn er nu 2 soorten organen met misbruik: gemeenten en de politie. Help ik krijg mijn schermpje niet vol. Als er ergens winst zit in de nieuwe Wob dan is het dat prietpraat ontmaskerd is. Nu moet die nieuwe wet nog door parlement geloodst worden.
Misbruik van de Wob door verzoekers
Er was en is misbruik bij twee soorten organen: - Politie- Gemeenten
- Waarom daar - Hoe steekt het in elkaar- Remedie
De verslonsfactor
De Wob is een verslonsd, verwaarloosd dossier
Naast de al genoemde aspecten als - Amper ingevoerd en amper personeelGaat het vooral om- Verslonsde archieven- En idiote aannames over de kosten v.e Wob-procedure
De kosten van een Wob-procedure
De nieuwe Wob
Waar zit de winst?
De nieuwe Wob
Waar zit de winst?
- NL gaat achterstand iets inlopen
De nieuwe Wob
Waar zit de winst?
- NL gaat achterstand iets inlopen- NL komt bij lange na niet bij de standaard [Tromsø]
De nieuwe Wob
Waar zit de winst?
- NL gaat achterstand iets inlopen- NL komt bij lange na niet bij de standaard [Tromsø]- Verzoekers gaan er, afgezien van 2x28 -> 2x14, amper
op vooruit
De nieuwe Wob
Waar zit de winst?
- NL gaat achterstand iets inlopen- NL komt bij lange na niet bij de standaard [Tromsø]- Verzoekers gaan er, afgezien van 2x28 -> 2x14, amper
op vooruitHet voordeel zit buiten de wettekst:
De nieuwe Wob
Waar zit de winst?
- NL gaat achterstand iets inlopen- NL komt bij lange na niet bij de standaard [Tromsø]- Verzoekers gaan er, afgezien van 2x28 -> 2x14, amper
op vooruitHet voordeel zit buiten de wettekst:
- Het besef begint door te dringen dat we een klein achterlopend Wob landje zijn
De nieuwe Wob
De pluspunten
- 2x28 -> 2x14 dagen
De nieuwe Wob
De pluspunten
- 2x28 -> 2x14 dagen- Reikwijdte op papier vergroot
De nieuwe Wob
De pluspunten
- 2x28 -> 2x14 dagen- Reikwijdte op papier vergroot- Meer actieve openbaarheid
De nieuwe Wob
De pluspunten
- 2x28 -> 2x14 dagen- Reikwijdte op papier vergroot- Meer actieve openbaarheid- Relatieve weigergronden verliezen werking na 5 jaar
De nieuwe Wob
De pluspunten
- 2x28 -> 2x14 dagen- Reikwijdte op papier vergroot- Meer actieve openbaarheid- Relatieve weigergronden verliezen werking na 5 jaar- Vertrouwelijke toegang
De nieuwe Wob
De pluspunten
- 2x28 -> 2x14 dagen- Reikwijdte op papier vergroot- Meer actieve openbaarheid- Relatieve weigergronden verliezen werking na 5 jaar- Vertrouwelijke toegang- Instelling van informatie-commissaris
De nieuwe Wob
De minpunten
- Reikwijdte amper vergroot hersteld
De nieuwe Wob
De minpunten
- Reikwijdte amper vergroot hersteld- Voorstel voldoet niet aan het Verdrag van Tromsø
De nieuwe Wob
De minpunten
- Reikwijdte amper vergroot hersteld- Voorstel voldoet niet aan het Verdrag van Tromsø- Bezwaar-procedure niet verbeterd
De nieuwe Wob
De minpunten
- Reikwijdte amper vergroot hersteld- Voorstel voldoet niet aan het Verdrag van Tromsø- Bezwaar-procedure niet verbeterd- Weigergronden zijn niet alleen niet Tromsø-proof,
ze omvatten ook niet jurisprudentie en wel deidiote weigergrond ‘onevenredig nadeel’
De nieuwe Wob
De weigergrond onevenredig nadeel
- Heeft met de komst van zienswijzen en derden-bezwaren zijn functie verloren
- Was lange tijd uit het wetsontwerp maar kwam terug op last van de Ministerraad: We hebben behoefte aan een restgrond
- Is in wetsvoorstel iets ingeperkt, maar het blijft idioot
De nieuwe Wob
De reikwijdte groeit iets, zie pagina 22 syllabus. Erbij:
- Enkele van de Hoge Colleges van Staat- Koepelorganisaties- Semi-publieke organen [lege huls cq. op termijn]- Docs langer dan 5 jaar geleden geweigerd- Kabinetsformatie docs na afronding kabinetsformatie- Vertrouwelijke toegang
De nieuwe Wob
Een plus en een min
- Er blijven, uiteraard, lex specialis situaties, zie pag. 23
- De actieve openbaarheid groeit, zie pag 25
De nieuwe Wob
De weigergronden veranderen amper, zie pag 26/27
- Er blijven absolute weigergronden- De weigergronden zijn totaal niet Tromsø-proof- Jurisprudentie is er niet in verwerkt
De nieuwe Wob
De procesvoering verandert amper
- De bezwaarfase blijft krakkemikkig
- De koppeling tussen Wob en de Wet dwangsom verdwijnt waardoor de oude voor 2009 geldende overtijdbehandeling weer in beeld komt
De weg naar de nieuwe Wob
En opeenstapeling van onkunde en tactische missers
- 2005 NRC Wake up artikel + Open de Oester- 2006 Awo- 2011 Donner- 2012 Wetsvoorstel GL- 2013 Wetsvoorstel GL/D66- 2014 ?
De nieuwe Wob
Een gemiste kans!