Post on 18-Jan-2016
description
19 September 2008
Getting you there.
De veroudering bekeken door een macro-economische bril.
Freddy Van den SpiegelChief Economist - Director Public Affairs
19 September 2008
1. De economische impact van vergrijzing.
2. Vergrijzing en financiële markten
3. Conclusie.
19 September 2008
De economische impact van vergrijzing.
Snelle veroudering van de bevolking
19 September 2008
BELGIUM: Demographic Evolution (2000 -2060)
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 2060
Thousands
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
15-64 65+ Afhankelijkheidsratio (RHS) Source: Federal Planning Bureau
19 September 2008
Snelle veroudering van de bevolking– Actieve bevolking (15-64j) blijft stabiel– Aantal gepensioneerden neemt toe– Afhankelijkheidsratio stijgt van 25% in 2010 tot 45% in 2050
=> toenemende druk op actieve bevolking
19 September 2008
Demografische evolutie EU-15
19 September 2008
De economische impact van vergrijzing.
Snelle veroudering van de bevolking
Met belangrijke repercussies voor de overheidsfinanciën
19 September 2008
Budgettaire kosten van de vergrijzing (in % van het BBP)Studiecommissie voor de vergrijzing
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
2007 2013 2030 2050
Pensioenen Gezondheidszorg Werkloosheidsuitkeringen en brugpensioenen Andere
19 September 2008
2007 2013 2030 2050 2007-2030 2007-2050
Pensioenen 8,8 9,5 12,3 13,3 3,5 4,5
Gezondheidszorg 7,0 7,8 8,9 10,4 1,9 3,4
Werkloosheid / brugpensioen 2,0 1,9 1,3 1,2 -0,7 -0,8
Andere 4,8 4,9 4,4 4,0 -0,4 -0,8
Totaal 22,6 24,1 26,9 28,9 4,3 6,3
Bron: SCvV
De budgettaire kosten van de vergrijzing (in % van het BBP)
19 September 2008
De economische impact van vergrijzing.
Snelle veroudering van de bevolking
Met belangrijke repercussies voor de overheidsfinanciën
En eventueel tragere economische groei
19 September 2008
Er is een positief verband tussen de groei van de actieve bevolking en de economische groei (BBP per hoofd van de bevolking)
Source: IMF
19 September 2008
België:
Gedurende de periode 1982 – 2007:
gemiddelde groei van de beroepsbevolking: 0.63%
gemiddelde groei van het BBP: 2.20%
Periode 2008-2050
Verwachte groei beroepsbevolking: 0.3%
Bijgevolg: verwachte gemiddelde groei: 1.05%
19 September 2008
Macro-economische assumpties van de Studiecommissie voor de Vergrijzing:
Gemiddelde jaarlijkse groeivoet (2007 – 2050):
Werkgelegenheid: 0.3%
Productiviteit: 1.7%
Lonen: 2.0%
BBP: 1.9%
BBP/hoofd: 1.6%
19 September 2008
Mogelijke oplossingen.
– Logische oplossing I: meer en langer werken.
– Logische oplossing II: meer sparen.
=> Dus belangrijke rol voor de financiële markten.
19 September 2008
1. De economische impact van vergrijzing.
2. Veroudering en financiële markten.
19 September 2008
– De uitdaging van het lange termijn sparen.
2. Veroudering en financiële markten.
19 September 2008
De beperkingen van het sparen.
Interestvoet : 3 %
Beginkapitaal : 1 EURO
Looptijd : 2000 ans
RESULTAAT
47.255.178.755.826.900.000.000.000
WERELD BBP
30.000.000.000.000
De uitdaging van het lange termijn sparen.
19 September 2008
– De uitdaging van het lange termijn sparen.
– Reeds teveel gespaard?
2. Veroudering en financiële markten.
19 September 2008
Reeds teveel gespaard?
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
World 22,4 21,2 20,5 20,8 21,9 22,5 23,3 23,7
United States 18,0 16,4 14,2 13,3 13,8 14,0 14,1 13,6
Euro Area 21,2 21,1 20,7 20,7 21,4 20,9 21,4 21,8
Japan 28,0 26,9 25,9 26,1 26,8 27,2 27,8 28,6
Newly Industrialized 31,9 29,8 29,7 31,5 32,8 31,3 31,4 32,0
Asian Economies
Emerging Markets 25,1 24,6 25,9 27,8 29,4 31,3 32,7 33,0
Gross National Savings as % of GDP (IMF Figures)
19 September 2008
– De uitdaging van het lange termijn sparen.
– Reeds teveel gespaard?
– De impact op de reële interestvoeten (= rendement!)
2. Veroudering en financiële markten.
19 September 2008
US : Real Interest Rates (1990-2008)
-5,0
-4,5
-4,0
-3,5
-3,0
-2,5
-2,0
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
jan
/90
jul/9
0
jan
/91
jul/9
1
jan
/92
jul/9
2
jan
/93
jul/9
3
jan
/94
jul/9
4
jan
/95
jul/9
5
jan
/96
jul/9
6
jan
/97
jul/9
7
jan
/98
jul/9
8
jan
/99
jul/9
9
jan
/00
jul/0
0
jan
/01
jul/0
1
jan
/02
jul/0
2
jan
/03
jul/0
3
jan
/04
jul/0
4
jan
/05
jul/0
5
jan
/06
jul/0
6
jan
/07
jul/0
7
jan
/08
jul/0
8
-5,0
-4,5
-4,0
-3,5
-3,0
-2,5
-2,0
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
Real Short Term Interest Rate Real Long Term Interest Rate
Source: Thomson Financial Datastream
19 September 2008
EUROPE : Real Interest Rates (1990-2008)
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
jan
/90
jul/9
0
jan
/91
jul/9
1
jan
/92
jul/9
2
jan
/93
jul/9
3
jan
/94
jul/9
4
jan
/95
jul/9
5
jan
/96
jul/9
6
jan
/97
jul/9
7
jan
/98
jul/9
8
jan
/99
jul/9
9
jan
/00
jul/0
0
jan
/01
jul/0
1
jan
/02
jul/0
2
jan
/03
jul/0
3
jan
/04
jul/0
4
jan
/05
jul/0
5
jan
/06
jul/0
6
jan
/07
jul/0
7
jan
/08
jul/0
8
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
Real Short Term Interest Rate Real Long Term Interest Rate
Source : Thomson Financial Datastream
19 September 2008
JAPAN : Real Interest Rates (1990-2008)
-2,0
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
jan
/90
jul/9
0
jan
/91
jul/9
1
jan
/92
jul/9
2
jan
/93
jul/9
3
jan
/94
jul/9
4
jan
/95
jul/9
5
jan
/96
jul/9
6
jan
/97
jul/9
7
jan
/98
jul/9
8
jan
/99
jul/9
9
jan
/00
jul/0
0
jan
/01
jul/0
1
jan
/02
jul/0
2
jan
/03
jul/0
3
jan
/04
jul/0
4
jan
/05
jul/0
5
jan
/06
jul/0
6
jan
/07
jul/0
7
jan
/08
jul/0
8
-2,0
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
Real Short Term Interest Rate
Real Long Term Interest Rate
Source: Thomson Financial Datastream
19 September 2008
2. Veroudering en financiële markten.
– De uitdaging van het lange termijn sparen.
– Reeds teveel gespaard?
– De impact op de reële interestvoeten (= rendement!)
– Het « boom-bust » scénario
19 September 2008
Het « boom - bust » scenario.
– Het nu accumuleren van activa doet de prijs stijgen.
– Verkoop van activa binnen 30 jaar leidt tot een ineenstorting.
19 September 2008
2. Veroudering en financiële markten.
– De uitdaging van het lange termijn sparen.
– Reeds teveel gespaard?
– De impact op de reële interestvoeten (= rendement!)
– Het « boom-bust » scenario.
– Maar de globalisering kan helpen.
19 September 2008
Evolution of the active world population (15-64 y.o.) 2000 - 2050(Population Division of the Department of Economic and Social Affairs of the United Nations
Secretariat - 2004 figures)
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
5500
6000
6500
2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050
Millions
61,0
61,5
62,0
62,5
63,0
63,5
64,0
64,5
65,0
65,5
66,0
66,5
67,0
67,5
% of total population
Active world population (millions) Active world population (% of total)
19 September 2008
2007 GDP per capita at PPP EIU Figures
45963,2
5480
10570
3325033506
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
40000
45000
50000
US JAPAN EU CHINA WORLD
Source: Thomson Financial Datastream
19 September 2008
2. Veroudering en financiële markten.
– De uitdaging van het lange termijn sparen.
– Reeds teveel gespaard?
– De impact op de reële interestvoeten (= rendement!)
– Het « boom-bust » scenario.
– Maar de globalisering kan helpen.
– Risico op destabilisering: grillige markten, complexe producten.
19 September 2008
S&P 500 COMP(1970 till 01/08/2008)
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
jan
/70
jan
/71
jan
/72
jan
/73
jan
/74
jan
/75
jan
/76
jan
/77
jan
/78
jan
/79
jan
/80
jan
/81
jan
/82
jan
/83
jan
/84
jan
/85
jan
/86
jan
/87
jan
/88
jan
/89
jan
/90
jan
/91
jan
/92
jan
/93
jan
/94
jan
/95
jan
/96
jan
/97
jan
/98
jan
/99
jan
/00
jan
/01
jan
/02
jan
/03
jan
/04
jan
/05
jan
/06
jan
/07
jan
/08
Source: Thomson Financial Datastream
"Irrational exuberance"
19 September 2008
PERFORMANCE MONEY MARKET FUND A
90
92
94
96
98
100
102
104
106
108
110
jan/05 apr/05 jul/05 okt/05 jan/06 apr/06 jul/06 okt/06 jan/07 apr/07 jul/07 okt/07 jan/08 apr/08 jul/08
Source: Datastream Thomson Financial
19 September 2008
Performance Money Market Fund B
40
50
60
70
80
90
100
110
120
jan/06feb/06
apr/06
jun/06jul/06
sep/06okt/0
6dec/06
feb/07mrt/0
7mei/07
jul/07aug/07
okt/07
dec/07jan/08
mrt/08
mei/08jun/08
aug/08
Source: thomson Financial Datastream
19 September 2008
AAA-subprime
19 September 2008
1994-1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007CSFB/Tremont Hedge Fund Index 15,07 0,34 21,65 5,25 4,53 3,04 14,49 9,29 7,61 13,86 12,04Convertible Arbitrage 9,33 -4,17 14,99 23,12 13,72 4,09 12,25 1,99 -2,55 14,30 5,59Dedicated Short Bias 1,28 -2,07 -14,23 17,59 -2,38 17,87 -38,40 -7,09 17,00 -6,61 5,97Emerging Markets 13,35 -42,74 39,26 -4,43 6,23 7,42 25,66 12,00 17,39 20,49 18,70Equity Market Neutral 9,52 12,61 14,37 14,07 8,95 7,21 6,85 6,34 6,14 11,15 8,74Event-Driven 14,31 -4,06 20,34 7,08 10,98 0,31 18,41 13,63 8,95 15,73 12,84Fixed-Income Arbitrage 9,03 -8,12 11,51 6,13 7,77 5,66 7,71 6,67 0,63 8,66 3,61Global Macro 19,92 -2,05 6,42 11,63 17,05 13,80 16,72 8,22 9,25 13,53 15,62Long/Short Equity 12,29 17,27 40,3 3,53 -3,65 -1,53 16,14 11,13 9,68 14,38 13,18Managed Futures 5,25 19,68 -4,47 4,81 2,75 17,92 14,17 6,62 -0,11 8,05 5,67
S&P500 Index 21,48 27,63 20,03 -8,18 -14,90 -20,95 32,15 9,98 5,77 13,62 3,53Dow Jones Index 21,93 19,06 24,81 -3,29 -6,40 -14,23 32,70 5,31 1,72 14,31 6,79Nasdaq Index 18,9 38,62 67,12 -39,58 -28,86 -29,96 53,62 4,81 1,37 9,52 9,81MSCI World Equity 11,8 22,55 22,01 -14,09 -18,11 -17,04 37,93 15,25 10,02 17,83 7,09
Source: Financial Stability Forum / CSFB Tremont / Thomson Financial Datastream
Hedge Fund Performance (Return)
19 September 2008
- 1000 EURO/ maand sparen tussen 45 en 65 jaar.
- 3000 EURO/ maand uitkeren na 65 jaar.
(in reële termen)
Het belang van rendement, een eenvoudig voorbeeld.
19 September 2008
Evolutie in het geval van een reëel rendement van 1%.
-100000-90000-80000-70000-60000-50000-40000-30000-20000-10000
0100002000030000400005000060000700008000090000
100000110000120000130000140000150000160000170000180000190000200000210000220000230000240000250000260000270000
45 47 49 51 53 55 57 59 61 63 65 67 69 71 73 75 77 79 81 83 85age
capital
19 September 2008
Evolutie in het geval van een reëel rendement van 3%.
0100002000030000400005000060000700008000090000
100000110000120000130000140000150000160000170000180000190000200000210000220000230000240000250000260000270000280000290000300000310000320000330000340000350000
45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85age
capital
19 September 2008
Evolutie in het geval van een reëel rendement van 5%.
0
25000
50000
75000
100000
125000
150000
175000
200000
225000
250000
275000
300000
325000
350000
375000
400000
425000
450000
475000
500000
45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85age
capital
19 September 2008
2. Veroudering en financiële markten.
– De uitdaging van het lange termijn sparen.
– Reeds teveel gespaard?
– De impact op de reële interestvoeten (= rendement!)
– Het « boom-bust » scenario.
– Maar de globalisering kan helpen.
– Risico op destabilisering: grillige markten, complexe producten.
– Het spaarvolume is niet het enige probleem.
19 September 2008
– Transmissie van risico:
– Van de publieke sector naar de privé sector.
– Van DB naar DC: van de ondernemingen naar het individu.
– De gevolgen.
– De risico’s voor ondernemingen.
Andere problemen dan het spaarvolume: de overgang van collectieve verantwoordelijkheid naar individuele verantwoordelijkheid.
19 September 2008
General Motors Acceptance (issue date 01/02/2002)
58
62
66
70
74
78
82
86
90
94
98
102
106
110
114
feb/0
2
mei
/02
aug/0
2
nov/02
feb/0
3
mei
/03
aug/0
3
nov/03
feb/0
4
mei
/04
aug/0
4
nov/04
feb/0
5
mei
/05
aug/0
5
nov/05
feb/0
6
mei
/06
aug/0
6
nov/06
feb/0
7
mei
/07
aug/0
7
nov/07
feb/0
8
mei
/08
aug/0
8
58
62
66
70
74
78
82
86
90
94
98
102
106
110
114
Source : Thomson Financial Datastream
19 September 2008
Déficit fonds de pensions - Royaume-Uni
(En milliard de £)
Source: De Tijd - Watson Wyatt
19 September 2008
– Transmissie van risico:
– Van de publieke sector naar de privé sector.
– Van DB naar DC: van de ondernemingen naar het individu.
– De gevolgen.
– De risico’s voor ondernemingen.
– De impact op de allocatie van activa.
– Naar een suboptimale diversificatie?
– Het raadsel van de investeringshorizon.
Andere problemen dan het spaarvolume: de overgang van collectieve verantwoordelijkheid naar individuele verantwoordelijkheid.
19 September 2008
2. Veroudering en financiële markten.
– De uitdaging van het lange termijn sparen.
– Reeds teveel gespaard?
– De impact op de reële interestvoeten (= rendement!)
– Het « boom-bust » scenario.
– Maar de globalisering kan helpen.
– Risico op destabilisering: grillige markten, complexe producten.
– Het spaarvolume is niet het enige probleem.
– De nieuwe risico’s: zullen de financiële markten kunnen helpen?
19 September 2008
– Levensduur.
– Gezondheidszorg.
– Individueel evenwicht versus collectief evenwicht.
De nieuwe risico’s: zullen de financiële markten kunnen helpen?
19 September 2008
2. Veroudering en financiële markten.
– De uitdaging van het lange termijn sparen.
– Reeds teveel gespaard?
– De impact op de reële interestvoeten (= rendement!)
– Het « boom-bust » scenario.
– Maar de globalisering kan helpen.
– Risico op destabilisering: grillige markten, complexe producten.
– Het spaarvolume is niet het enige probleem.
– De nieuwe risico’s: zullen de financiële markten kunnen helpen?
– Epiloog: risico’s op middellange termijn.
19 September 2008
Epiloog: Wat doen met de geopolitieke uitdagingen?2007 WORLD GDP SHARE - PPP (IMF FIGURES)
EU-27 22,83%
China 10,86%
India 4,60%
Japan 6,63%
United States 21,44%
Middle East 3,82%
Western Hemisphere 8,30%
Commonwealth of Independent states 4,47%
Other Asia 8,54%
Africa 3,01%
Other Advanced economies 4,02%
19 September 2008
De uitdagingen van de vergrijzing: meerdere oplossingen.
– Meer werken.
– Meer sparen.
– Toezicht houden op de financiële markten.
– De toekomst van de EU (grondwet, uitbreiding).
– Europa en het geopolitieke aspect.
De diversificatie van de oplossingen is de beste garantie.
3. Conclusie.
19 September 2008
Getting you there.
Dank u.