De rol van de bibliotheek in deze tijdOss, woensdag 14 september 2016

Ik heb het niet over

De uitleenfunctie

Inlichtingenwerk

Leesbevordering

Verplaatsen naar het centrum

Laaggeletterheid, mediawijsheid

Vanochtend gaat het over

Onze samenleving, wat speelt er op hoofdlijnen

Wat komt op ons af. Een negatief én een positief verhaal

En wat dit betekent voor ons werk

Een persoonlijk verhaal

Maar ik beroep me op veel … boeken, artikelen, films, blogs ….

Vanavond

Groene Engel

14 september

Inhoud Demain - Tomorrow

Wil ik wel kinderen in deze tijd op de wereld zetten?

Bezorgd, bang, kritisch

Op zoek naar positieve voorbeelden over de hele wereld

Kenmerk: kleinschalig, van onderop ‘de wereld’ verbeteren

Vooral lokaal, regionaal

Vijf thema’s komen aan de orde

Voedsel

Energie

Economie

Democratie

Onderwijs

Voorbeeld

Om lokaal het verschil proberen te maken

Het Raam van Overton

De wereld verandert door ...

mensen die geen genoegen nemen met de

bestaande status quo,

die vragen stellen,

IDEEËN naar voren brengen

En dat schuurt, levert gedoe op

Voorbeelden

Slavernij

Vrouwenkiesrecht

Afschaffen apartheid

Rechten voor homo’s , transgenders

Zwarte Piet wordt een regenboogpiet

Mensen mogen geen auto’s meer rijden

Onvoorstelbaar?

Computers spreken recht

We gaan vlees printen

Koeien, varkens en kippen krijgen rechten

We worden 130 jaar oud, of nog ouder

Onze hersenen worden geüpload naar ‘de cloud’

Robots & zelflerende systemen vagen de helft van onze banen weg

Rutger Bregman

En nog vijf ideeën die de

wereld kunnen veranderen

Why ideas matter now … more than ever

Een oud liedje

EEN GROOT PROBLEEM,

OBSTAKEL

Ignorance is the enemy

Onwetendheid is de vijand

Gevaarlijke tijden

Filmpje

https://vimeo.com/120616617

Nooit af, permanent beta

Martijn Aslander

Erwin Witteveen

Permanent beta is een beweging

Nooit af is een boek (2015)

Op weg naar een wereld vol OVERVLOED

Schone energie

Voldoende drinkwater

Vrije tijd

Informatie

Kunstmatige intelligentie

……... Alomtegenwoordig

Twaalf hoofdstukken

Werkwoorden (bijvoorbeeld: filteren)

Zelfstandige naamwoorden (bijvoorbeeld: filter of zeef)

Het gaat over de komende 30 jaar

Gaat over de grote lijnen

Hij doet geen concrete voorspellingen

Is een optimistisch mens

Kevin Kelly

Technium = onze samenleving/tijd

200.000 jaar geleden - jagers/verzamelaars

10.000 jaar geleden - boeren/gemeenschappen

300 jaar geleden - wetenschappelijk denken/Verlichting

Nu - het technium

Heeft een eigen ‘wil’ en dynamiek

Valt niet te stoppen, hooguit bij te sturen

01 Becoming = Worden

We zullen constant newbies zijn, want

1. de meeste nieuwe ‘dingen’ zijn nog niet uitgevonden

2. die nieuwe ‘dingen’ worden continue geüpdatet en vernieuwd

3. het tempo waarin ‘dingen’ verouderen neemt toe, acceleert

Waarin wil je leven?

Dystopias, their

dark opposites,

are a lot more

entertaining.

Protopia

Protopia is a state of becoming, rather than a destination.

It is a process. In the protopian mode, things are better

today than they were yesterday, although only a little

better.

It is incremental (piepkleine) improvement or mild progress.

The “pro” in protopian stems from the notions of process

and progress.

02 Cognifying = “Slimmeren”

‘Alles’ zal slimmer (gemaakt worden) of er zal ‘slimmigheid’ aan toe worden

gevoegd.

AI = Artificiële Intelligentie

Kunstmatige Intelligentie wordt overal aan toegevoegd

Wordt net zoiets als elektriciteit

We halen het straks uit ‘de cloud’

03 Flowing = Stromen

Bijna alles wordt digitaal

En gaat stromen, voorbeeld ‘het boek’

Vroeger: je kocht een papieren boek en zette het in je boekenkast (voor later)

Daarna: je kocht een ebook en zette het op je ereader (voor later)

Nu/straks: je gaat naar de cloud als je ‘iets’ wilt lezen (en leest het)

Alles wat gekopieerd kan worden zal ...

When copies are free, you need to sell things that cannot be copied. Well, what

can’t be copied?

Trust, for instance. Trust cannot be reproduced in bulk. You can’t purchase

trust wholesale (bij de groothandel). You can’t download trust and store it in a

database or warehouse. You can’t simply duplicate someone’s trust.

Trust must be earned, over time. It cannot be faked. or counterfeited (vervalst)

(at least for long).

Wat kun je wel doen met ‘een kopie’

What counts are not the number of copies but the number of ways a copy can

be linked, manipulated, annotated, tagged, highlighted, bookmarked, translated,

and enlivened by other media.

Value has shifted away from a copy toward the many ways to recall, annotate,

personalize, edit, authenticate, display, mark, transfer, and engage a work.

What counts is how well the work flows.

04 Screening = Kijken

Uitleg ‘screening’: op elk oppervlak zal een scherm worden aangebracht

We gaan veel meer kijken, ‘lezen’

BOOK wordt BOOKING (Boek wordt Boeken)

Lezen wordt een sociaal iets

We gaan aan digitale boeken van alles toevoegen

Voorbeeld: Zie Wikipedia als één boek waarin alles met elkaar verbonden is

Booking

A book is more “booking” than paper or text. It is a becoming. It is a continuous

flow of thinking, writing, researching, editing, rewriting, sharing, socializing,

cognifying (slimmeren), unbundling, marketing, more sharing, and screening - a

flow that generates a book along the way. Books, especially ebooks, are by-

products of the booking process. Displayed on a screen, a book becomes a

web of relationships generated by booking words and ideas. It connects

readers, authors, characters, ideas, facts, notions, and stories. These

relationships are amplified (versterkt), enhanced (verbeterd), widened,

leveraged (‘versterkt’), and redefined by new ways of screening.

05 Accessing = ‘Toegangen”

Toegang krijgen tot

De kern van deze 'kracht' is dat we als mensheid wegdrijven van bezit en

opschuiven naar een wereld waarin we (continue?) toegang hebben of krijgen

tot (al dan niet betaalde) 'dingen' (producten én diensten).

06 Sharing = Delen

There is no

turning the

sharing off

for long.

07 Filtering = Filteren

There has never been a better time to be a reader, a watcher, a listener, or a

participant in human expression. An exhilarating avalanche (opwindende

lawine) of new stuff is created every year. Every 12 months we produce 8

million new songs, 2 million new books, 16,000 new films, 30 billion blog posts,

182 billion tweets, 400,000 new products. With little effort today, hardly more

than a flick of the wrist, an average person can summon (oproepen,

dagvaarden) the Library of Everyting.

Hulp nodig: FILTERS, FILTERAARS

Mensen

Vaker systemen

Probleem: filter bubble

08 Remixing = Remixen

Nothing can remain untouched, unaltered

Seth Godin

In de toekomst worden we allemaal ‘artist’

"Remix, reuse (hergebruik), respect, recycle, revisit, reclaim, revere (draai om),

resorb (neem op) - art doesn't repeat itself, but it rhymes"

09 Interacting = Interacteren

In the coming 30 years, anything that is not

intensily interacting will be considered broken

Linking pin

10 Tracking = Tracken (volgen)

We zullen alles gaan tracken (volgen) inclusief onszelf

En die big data dient als input voor nieuwe ‘dingen’ en manieren waarop we

leven

Aan de ene kant surveillance

Maar hij bepleit een tegenkracht: coveillance

We zullen verbaasd staan te kijken

We are on our way to manufacturing 54 billion sensors every year by 2020.

Spread around the globe, embedded in our cars, draped over our bodies, and

watching us at home and on public streets, this web of sensors will generate

another 300 zillionbytes of data in the next decade. Each of those bits will in

turn generate twice as many megabits. Tracked, parsed, and cognified by

utilitarian AIs, this vast ocean of informational atoms can be molded

(gemodelleerd) into hundreds of new forms, novel products, and innovational

services. We will be astounded (verbaasd) at what is possible by a new level of

tracking ourselves.

12 Beginning = Beginnen

"Toekomstige mensen zullen ons benijden, wensen dat zij de

geboorte - waarvan wij getuige waren - hadden mogen meemaken.

We staan aan het begin van het begin."

Singulariteit

Zeer bedreigend: de harde variant

Minder bedreigend/vraagt onze aandacht: de zachte variant

11 Questioning = Vragen

Beter: vragen stellen

Binnenkort: op bijna alles zijn antwoorden beschikbaar

Wat alom aanwezig is wordt bijna gratis en minder waardevol

Wat schaars is wordt belangrijk, duur

Kernopgave: vragen stellen die zich moeilijk laten beantwoorden

Wat te doen als bibliotheek?

Ons bewust worden van wat gaande is

Dat we nog steeds een plek zijn

Waar mensen samen kunnen komen

Dat we vragen gaan stellen

Of lokale vragen ‘ophalen’ en er ‘iets’ mee gaan doen

Het jaarthema is zo’n vraag, of een ‘verhaal’

Iets beseffen

3.759.134 mensen

1.033.513 mensen

Libanon

Ein stolzes Schiff (1979)

Sie zieh´n dahin, wer wagt sie noch zu fragen

Warum verlassen sie ihr Heimatland

O armes Deutschland, wie kannst du es ertragen

Daß deine Brüder werden so verbannt

Was sie hofften hier zu gründen

Suchen sie dort drüben zu finden

D´rum zieh´n sie fort von deutschem Boden ab

Und finden in Amerika ihr Grab

Io parto per

l’America

Nederlandse

emigranten staan

op vliegveld

Schiphol klaar voor

vertrek naar

Australië, februari

1952.

Met twee maten meten

‘Zij’ mogen het niet

maar toen

‘Wij’ het deden was er niets aan de hand

Zinloos beleid

1 op de 4 volwassenen

wil een baan en/of

meer uren werken

Linkse hobbies

Top-down denken

vanuit Den Haag

of het hoofdkantoor

werkt niet meer

Democratie

Hapert,

dus gaan we experimenteren,

oefenen

in een andere tijd

Daadkrachtige statements, maar dan ...

Een alternatief voor ons economisch systeem

Waar komt al die haat vandaan?

Het woord BIBLIOTHEEK

Een zelfstandig naamwoord wordt

wat mij betreft ook een werkwoord

BIBLIOTHEKEN

We gaan bibliotheken

Wat gaan we niet doen

Dé problemen, uitdagingen oplossen, uitvoeren

Actie voeren

Demonstreren

Politiek actief worden

Wat gaan we wel doen

Vragen stellen

Of lokale vragen ‘ophalen’

En manieren vinden om daarmee aan de slag te gaan

Mensen samenbrengen

Werkvormen bedenken

Opdat inzicht (wijsheid) groter wordt

We realiseren ons dat er altijd een

‘Raam van Overton’ is én ‘dingen’

veranderen, schuiven.

INEVITABLE = ONVERMIJDELIJK

Van connectie naar collectie *

● * het was: Van collectie naar connectie

Rol van bibliothecarissen (1)

Vandaag hebben wij mensen nodig die ons kunnen helpen om complexiteit te

begrijpen.

Wij hebben kritische denkers nodig; mensen die alternatieven zien en die

belang hechten aan verschillende invalshoeken.

Rol van bibliothecarissen (2)

Bibliothecarissen creëren plaatsen waar mensen toegang hebben tot

bestaande kennis en feiten.

Maar, nog veel belangrijker, zij creëren omgevingen waar mensen worden

gestimuleerd om vragen te stellen en om antwoorden ter discussie te stellen;

plaatsen waar mensen worden uitgedaagd om naar alternatieven te zoeken en

te begrijpen, naar antwoorden te zoeken die leiden tot nieuwe vragen en frisse

ideeën.

De Werkplaats van Morgen

De zadenbibliotheek

Na 10 jaar

Drie boeken

en we gaan debatteren

in 2016

over DEMOCRATIE

Bij, of wij?

Van ik naar wij

In ieder geval zien we van alle drie de fasen al bewijzen

in de samenleving.

Als volwassenen nemen we onze verantwoordelijkheid.

We kicken af van het drogerende dogma van

ongebreideld genieten ten koste van alles en iedereen.

Als ouder nemen we de zorg voor elkaar als

vanzelfsprekend op ons.

Rutger Bregman

Loopt allemaal, continue door elkaar heen

Links

Potverteren

Grote staat

Liberalisme

Planning door ‘Vadertje Staat’

Efficiëntie

Conservatief

Rechts

Investeren

Kleine staat

Socialisme

de ‘onzichtbare hand’ van de markt

Rechtvaardigheid

Progressief

Kortom, onze opgave ...