De preventie van psychosociale problemen door vroege signalering in de jeugdgezondheidszorg

Drs. Ingrid KruizingaDr. ir. Wilma JansenProf. dr. Hein Raat

19 februari 2013

Psychosociale problemen bij peuters

Bij ongeveer 8% van de peuters wordt door verpleegkundigen een psychosociaal probleem geconstateerd

In 91% van deze gevallen werd er actie ondernomen door de verpleegkundigen (advies, follow-up of doorverwijzen)

Velderman et al., 2009

Vragenlijsten kunnen het maken van onderscheid tussen kinderen met en zonder psychosociale problemen sterk verbeteren

Theunnissen et al., 2011 (TNO rapport)

Vragenlijsten

Brief Infant-Toddler Social and Emotional Assessment - BITSEA

Kort Instrument Psychologische en Pedagogische Probleem Inventarisatie - KIPPPI

Voordelen BITSEA

-BITSEA is korter-Kan gescoord worden door jeugdgezondheidsprofessionals-Heeft ook items die specifiek screenen op autisme-Internationale lijst

VragenlijstenBITSEA KIPPPI

Aantal vragen 42 67

Schalen 2: Problem/Competence

3:Wellbeing + Competence + Autonomy -> Total score

Domeinen/subschalen 5:internalizing,externalizing, dysregulation, autism, ‘red flag’

12:eating/drinking, sleeping, activity, mood, behavior – cognitive development, language, play, contact – toilet training, motor skills, independence

Bedoeld voor leeftijd 1-3 jaar 2 jaar

Onderzoeksvragen

Deel 1:Wat is de kwaliteit van de vragenlijsten?

Deel 2:Scoren de kinderen in ‘de BITSEA’ groep een jaar later beter op psychosociaal welzijn dan kinderen in ‘de KIPPPI’ groep en is er een verschil in het gebruik van zorg?

Samenwerking

CJG Rijnmond Careyn Stromen Opmaat Zellingen

Onderzoeksmethode:

Ouders kregen het volgende thuis gestuurd:

•Uitnodiging van CJG voor consult

•Brief over het Vest-onderzoek

•Informatiefolder over het Vest-onderzoek

•Jeugd Monitor, met daarin:

•BITSEA of de KIPPPI

•CBCL 1.5-5

•Toestemmingsformulier voor deelname

6975 peuters (30 consultatiebureaus)

Interventie:BITSEA & CBCL

Controle:KIPPPI & CBCL

61,8 % deelname

BITSEA: 2087 peuters KIPPPI: 2225 peuters

61,5% deelname

BITSEA: 1224 peuters KIPPPI: 1428 peuters

Onderzoekspopulatie:

BITSEA:

Leeftijd kind: 23,7 maanden

Geslacht: 48,9% meisjes

Niet-NL*: 44,3%

KIPPPI:

Leeftijd kind: 24,1 maanden

Geslacht: 47,7% meisjes

Niet-NL*: 27,9%

* Niet beide ouders geboren in Nederland

Betrouwbaarheid

Samenhang van de items:BITSEA Probleemschaal = 0.76, Competentieschaal = 0.63KIPPPI = 0.88

Overeenkomst tussen 2 testmomenten:BITSEA Probleemschaal = 0.75, Competentieschaal = 0.61KIPPPI = 0.80

Overeenkomst tussen ouders en kinderopvang:BITSEA Probleemschaal = 0.31, Competentieschaal = 0.17

Validiteit

KIPPPI Total

BITSEAProblem

BITSEACompetence

De vragenlijsten zijn in staat om onderscheid te maken tussen kinderen waar ouders zich zorgen over maken en kinderen waar ouders zich geen zorgen over maken.

Validiteit

Kinderen die zijn doorverwezen door de jeugdverpleegkundigen scoren minder gunstig op de vragenlijst dan kinderen die niet zijn doorverwezen

Goede sensitiviteit en specificiteit: De vragenlijsten zijn goed in staat om onderscheid te maken tussen kinderen met een psychosociaal probleem en kinderen zonder een psychosociaal probleem

Subgroepen

Er is geen verschil in de kwaliteit van de BITSEA tussen jongens en meisjes en kinderen van NL en niet-NL etniciteit

Conclusie

De BITSEA en KIPPPI zijn van vergelijkbare en goede kwaliteit

De BITSEA doet het even goed in subgroepen van geslacht en etniciteit

Verdere analyses:Evaluatie van het zorggebruik in het jaar na het consult (follow-up meting), psychosociaal welzijn en (opgevolgde) doorverwijzingen

Belang voor de praktijk

• Er ligt een goed instrument dat gescoord kan worden en waar afkappunten voor gekozen kunnen worden.

• De BITSEA heeft een aantal sterkte punten:

– Het is een korte lijst

– Het meet zowel problemen als competenties

– Heeft items voor het signaleren van autisme

Vragen?

www.vestonderzoek.nl i.kruizinga@erasmusmc.nl