Wie sharet wat en liken we dat?

Symposium over deeleconomie en coöperatie – 28 juni 2016

De coöperatie in de deeleconomie

Kennismaken

Peter Bosmans

Directeur

Febecoop

• Promotie coöperatief model

• Adviesverlening

• Coöperatief expertisecentrum

Coöperatief

expertisecentrum

Plaats van de coöperatie in de deeleconomie,

juridisch en inhoudelijk?

Private Unlimited Company

coöperatieve vennootschap vzw

vennootschap met sociaal oogmerk feitelijke

vereniging

Naamloze Vennootschap

Beeld: Plan-C

Feitelijke vereniging

Individuen die een gezamenlijk doel nastreven

Formaliteiten

/

Rechtspersoonlijkheid /

Verbintenissen aangaan /

Eigendom verwerven

/

Aansprakelijk voor schulden

onbeperkt

Feitelijke vereniging

Besluit: enkel aangewezen voor kleinschalige activiteiten in deeleconomie zonder financiële risico’s.

Vzw

Verzameling van natuurlijke personen of rechtspersonen die gezamenlijk een belangeloos doel nastreven

Formaliteiten

X

Rechtspersoonlijkheid X

Verbintenissen aangaan X

Eigendom verwerven

X

Aansprakelijk voor schulden

/

Vzw

Wet van 1921 – Definitie art.1

"De vzw is die,

- welke niet-nijverheids- of handelszaken drijft

- welke niet tracht een stoffelijk voordeel aan haar leden te verschaffen"

"geen stoffelijk voordeel"=

Geen winstuitkering, scheidingsaandeel of dividend aan leden

Winst aanwenden voor maatschappelijk doel

Wel jaarrekening positief afsluiten en winst overdragen

Wel kortingen toestaan

Vzw

"niet-nijverheids- of handelszaken"

"Vereniging mag nevengeschikt winstgevende activiteiten hebben maar opbrengst moet besteed worden aan de realisatie van het hoofddoel"

Bv. voetbalkantine: opbrengsten moeten gaan naar doel van sportclub (bv. jeugdwerking)

Toetssteen:

- Is belangrijkste activiteit economisch/commercieel?

- Juridische procedures – al dan niet met goede afloop…

Vzw

Besluit: goed vehikel voor deeleconomie als

• de doelstelling onbaatzuchtig is

• de economische activiteiten bijkomstig zijn

• en er geen winststreven van de leden is

Vzw

Wetboek Vennootschappen - Artikel 1

“Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan twee of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.”

Winst maken

Naamloze Vennootschap

• Startkapitaal: 61.550 € - volledig volstort

• Aandelen vrij overdraagbaar (geen verankering)

• Scheidingsaandeel: boekwaarde

• Dividenden

• 1 aandeel = 1 stem (macht van kapitaal)

Naamloze Vennootschap

Besluit: ideaal voor kapitaalsintensieve activiteiten in de deeleconomie die veel (risico)kapitaal nodig hebben. Maar aandeel-houders zijn volatiel, vaak dividendgedreven – eigenaarschap moeilijker lokaal te betonneren en geen democratische besluitvorming.

Naamloze Vennootschap

• Ontstaan in San Francisco

• Zetel in Ierland

• Vennootschapsbelasting van 12,5%

• Onbeperkte aansprakelijkheid

• Geen publicatie-verplichtingen (statuten, jaarrekeningen)

Private Unlimited Company

Besluit: ideaal als je

• wil genieten van de voordelen van de open markt van de EU

• weinig belastingen wil betalen

• liever niet transparant werkt

Private Unlimited Company

• Historisch en internationaal: "waardengedreven ondernemen"

• België: ethisch gebanaliseerd in Wetboek Venn.

Toch kenmerken van personenvennootschap: "intuitu personae”

Tjokvol suppletieve regels (t.o.v. dwingend recht)

Zeer grote souplesse

Coöperatieve vennootschap

Voorbeelden van souplesse:

• Open/gesloten toegang vennoten

• Verschillende aandelencategorieën

• Beperkte/zeer beperkte overdracht

• Open/gesloten uitgang

• Vage/strenge uitsluitingsprocedures

• Regeling stemrecht AV

• Werking RvB

• Waarde aandeel bij uitstap

Souplesse is voordeel én valkuil!

Coöperatieve vennootschap

Voorbeeld van stemrechtregeling in AV

Coöperatieve vennootschap

Art. 350 (Wetboek Vennootschappen)

« veranderlijk aantal vennoten met veranderlijke inbrengen »

• Soepel in- en uittreden boven vast kapitaal

• Financieel: ideaal om beroep te doen op kapitaal van 4 f-en

• Multistakeholdermodel: verschillende partijen betrekken (dubbele hoedanigheid vennoten)

Coöperatieve vennootschap

• Kapitaal:

Vast kapitaal minimum 18.550 €*

1/3 of 6.200 € volstort (maar engagement!)

• Aandeel:

Minstens ¼ volstort (maar ook engagement!)

* Goede projecten vinden kapitaal!!!

Coöperatieve vennootschap

Besluit: de cvba is ideaal als

- activiteiten een sterk economische inslag hebben (cf vzw-wetgeving)

- de inbreng van aandelenkapitaal nuttig en noodzakelijk is (ipv gift)

- die draait om personen en niet om kapitaal (cf. »intuitu personae + vrijheid van scheidingsaandeel)

- je lokaal wil verankeren (cf beperkte overdracht van aandelen)

- je een vorm van democratisch beheer wil inbouwen (cf. suppletief stemrecht)

Coöperatieve vennootschap

Vennootschap met sociaal oogmerk: tussen vzw en vennootschap

"te commercieel om vzw te zijn – maar te sociaal om vennootschap te zijn"

Vso

• Vrije keuze van handelsvennootschap (minimumkapitaal)

• Bedrijfsdoel + sociaal oogmerk

• Beperkt vermogensvoordeel vennoten: nomimaal uit + beperkt dividend

• Duidelijke bestemming van winst + reserves

• Bijzonder verslag over maatschappelijke doelstellingen

• Participatie van het personeel

• Beperkt stemrecht 1/10 tot 1/20

• Vereffening van de VSO: idem vzw

Vso

• Vrije keuze van handelsvennootschap (minimumkapitaal)

• Bedrijfsdoel + sociaal oogmerk

• Beperkt vermogensvoordeel vennoten: nomimaal uit + beperkt dividend

• Duidelijke bestemming van winst + reserves

• Bijzonder verslag over maatschappelijke doelstellingen

• Participatie van het personeel

• Beperkt stemrecht 1/10 tot 1/20

• Vereffening van de VSO: idem vzw

Vso

Besluit: ideaal als

• je volop wil gaan voor economische activiteiten

• de sociale doelstellingen primeren

• je slechts een beperkt of helemaal geen vermogensvoordeel aan de vennoten nastreeft

• je deze principes duurzaam statutair wil verankeren

Vso

Via een economie antwoorden zoeken voor maatschappelijke problemen

De coöperatie: inhoudelijk

Eerste golf

• Voeding

• Huisvesting

• Gezondheid

Tweede golf

• Werk

• Ecologie

Derde golf

• Mobiliteit

• Gezonde voeding

• Energie

De coöperatie: inhoudelijk

Het samen doen

Het zelf doen

Het anders doen

Het beter doen

Anders omgaan met • rendement: dividendbeperking • mensen: democratisch ondernemen, dubbele

identiteit “investeerder/gebruiker” • samenleving: meerwaarde producten/diensten

Van Alaska tot Zambia 7 principes volgens ICA (Internationale

Coöperatieve Alliantie)

Andere economie

= andere principes

1. Vrijwillige toetreding mensen verenigen zich om economische en maatschappelijke behoeften te bevredigen

2. Democratische besluitvorming zeggenschap ligt bij mensen ipv kapitaal 3. Economische betrokkenheid vennoot heeft actieve relatie met vennootschap – niet hoofdzakelijk rendementsgericht

4. Onafhankelijkheid van overheden/grote externe financiers

7 ICA-principes

5. Permanente vorming personeel, vennoten, bestuurders leren levenslang publieke opinie en overheden sensibiliseren

6. Onderlinge samenwerking lokale, (inter)nationale samenwerking

7. Verantwoordelijkheid tegenover de samenleving positieve invloed op lokale gemeenschap

7 ICA-principes

Establish the co-operative model as central in a collaborative economy

ICA-plan

Participation Sustainability Identity Capital Legal Framework