Naar accenten streekgericht

bibliotheekbeleid provincie Antwerpen

DAG TWEE van dialoogbibliothecarissendag | 18 juni 2012

Programma

INLEIDINGnaar nieuwe situatie

AANZET ACCENTENvorming & consultancypubliekswerkingcollectie ondersteuningsamenwerking

FOCUS OP SAMENWERKINGgastsprekers

VRAAG & ANTWOORD

Naar nieuwe situatie

Nieuwe legislatuur

Aanpassing decretale opdrachten provincies

Naar eigen accenten naast PBS-project

Vandaag aanzet nieuwe accenten met focus op samenwerking

Naa

r nie

uwe

situ

atie

Provinciaal beleid

Missie departement cultuur

“Het scheppen van een herkenbare meerwaarde in het culturele veld voor de

inwoners van onze provincie. Dit doen we door te focussen, middelen te bundelen, keuzes te

maken, te vernieuwen waar nodig en te consolideren wat waardevol is.”

Naa

r nie

uwe

situ

atie

Provinciaal beleid

Visie departement cultuur

De verdere ontwikkeling van het departement cultuur tot een regionaal/bovenlokaal expertisecentrum met een regiefunctie.

Met specifiek voor het PBC• Uitbouwen en verhogen van een brede expertise rond

diversiteit, toegankelijkheid, duurzaamheid, technologische innovatie en ondernemerschap in de culturele sector

• Uitvoeren van de decretaal vastgelegde opdrachten

Naa

r nie

uwe

situ

atie

Vernieuwd decretaal kader

Decreet

Elke provincie geeft autonoom invulling aan het streekgericht bibliotheekbeleid ter ondersteuning van de bibliotheekwerking in de provincie. Speciale aandacht gaat naar de schaalvergroting van de bibliotheekwerking, door provinciale bibliotheeksystemen te ontwikkelen en aan te bieden, en door samenwerkingsverbanden tussen gemeenten te begeleiden, te stimuleren en te ondersteunen.

Welke thema’s (naast PBS) vind je belangrijk voor een volgende beleidsperiode?

Voorbereidende vraag bij vandaag…

Naa

r nie

uwe

situ

atie geclusterd uit

vrije antwoorden

ACCENTEN

VERPLICHT

Naa

r nie

uwe

situ

atie

Aanzet van invulling volgens vernieuwd decretaal kader

ProvinciaalBibliotheeksysteem

StructureelSamenwerken

Vorming & ConsultancyHUIDIGE

IMPULSEN?

wisselcollecties

collectiebeheer

publiekswerking

Doelgroepen

Innovatie

IBL

…

Deputatie

Aanzet voor nieuwe accenten

Noteer je vragen en opmerkingen

en bewaar ze tot na àlle presentaties.

We gaan dan graag in dialoog…

Vorming &Consultancy

blijft prioriteit

Verlenging van SAMENWERKINGtussen PBC en Inovant werd GOEDGEKEURDdoor de deputatie voor volgende ZES JAREN.

• (Online) Opleidingen op maat • Coaching • Open aanbod Inovant (incl. MS office…)

Vorm

ing

& c

onsu

ltanc

yBehoud van de huidige accenten

Dokeos - Digitaal Kenniscentrum Vrieselhof

• Verder uitbreiden van het gebruik voor interne communicatie

(bib modules)

• Tips en info sessies versie 2.0

Informatiebemiddeling

• I-Scans; coaching van bibliotheken rond infobemiddeling

• Wimmen; workshops op kleinere schaal met concrete werkbare

modellen

• Update basiscursus

• Studiedagen

• Stuurgroep informatiebemiddeling

• Mediawijsheid (cf enquête)

Vorm

ing

& c

onsu

ltanc

yBehoud van de huidige accenten

Organisatieontwikkeling

• Modulaire trajecten rond werkprocessen, dashboards…

• Workshops aanvullend op BBC (Beleids- en beheerscyclus)

• Ondersteuning van het traject “publieke werken” van Locus

• Intervisiegroepen

• Intervisiegroepen voor leiding gevendeen:

IBW

• Samenwerking tussen het PBC en de opleiding IBW van UA

• In 2014, drie studiedagen en één terugkomdag rond thema’s:

Bibliotheek en samenleving |

Lezen en lectuur | bibliotheek en organisatie.

Studiereizen

• Bezoek aan inspirerende bibliotheken

Maatwerk

Publiekswerking

Van losse acties Pu

blie

ksw

erki

ngEvoluties 2005-2012

Naar een gestructureerde werking Pu

blie

ksw

erki

ngEvoluties 2005-2012

Leesbevordering

Literaire events

Doelgroepenwerking

Aangevuld met permanente acties

Uitleendienst

Mediadeals

Professionalisering activiteiten en diensten (mede door samenwerking met specialisten)

Samenwerking gestimuleerd publieksbereik ↗

geslaagde incubatorrol

Publ

ieks

wer

king

Resultaten 2005-2012

Publ

ieks

wer

king

Stimulerende rol blijven behouden, zeker qua doelgroepenwerking (i.f.v. provinciedoelstellingen toegankelijkheid en diversiteit)

Expertise-uitwisseling blijven stimuleren

Uitleendienst: afbouw/focus

Aanzet voor nieuwe accenten

¿ van incubator naar loslaten ?vb. evenementen > initiatief meer aan bibliotheken > ondersteuning mits samenwerking?

¿ mediadeals in crisistijden ?behouden als budget daalt?

Collectieondersteuning

Colle

ctieo

nder

steu

ning

Situatie en uitdagingen

Collectiebudget…ga uit van minder i.p.v. meer middelenherverdeling in functie van digitale content

Fysieke collecties…blijven globaal te grootblijven globaal te weinig gebruikt

Organiseer collecties…nog meer rationeel veel meer in samenwerkingminder fysiek dan numeer digitaal dan nu

Colle

ctieo

nder

steu

ning

Aanzet voor nieuwe accenten

Rationaliserenaanbod tools collectiemanagement blijft beter afgestemde verhouding fysiek/digitaal uitbouw managementtools binnen PBS

Samenwerken bevorderen gezamenlijk collectieplan wisselcollecties binnen samenwerking accentcollecties binnen samenwerking betere afstemming met buurcollecties

Interbibliothecair Leenverkeer (IBL)= structurele samenwerkingnaar voordeel binnen PBS netwerk?

Logistieke ondersteuningetiketten, kastklaar maken… structurele samenwerking als voorwaarde?

Samenwerking

van ad hoc

Sam

enw

erki

ngAanzet voor nieuwe accenten

naar structureel

Sam

enw

erki

ngDecretale omkadering

Projectvereniging met rechtspersoonlijkheid

Vlaamse subsidie van 0,33 euro per inwoner (maximum 82.500 euro), mits:

1° minimaal vier aangrenzende gemeenten, één met centrumfunctie

2° alle aangesloten gemeenten brengen samen jaarlijks een bedrag in

3° een cultuurnota indienen over het intergemeentelijk

samenwerkingsverband

Provinciale subsidie: enkel met projectsubsidies

Interlokale vereniging (ILV) zonder rechtspersoonlijkheid

Beperkte formele voorwaarden

Flexibel in functie van verdere regioscreening/staatshervorming

Provincie kan ondersteunen via werkings- óf projectsubsidie

Rupelbib & Bibkwintet zijn Antwerpse voorbeelden

meest haalbaar…

huidige samenwerkingsgroepen KANS voor structurele samenwerking

een overzicht…

steden/gemeenten met

centrumfunctieLokaal

Cultuurbeleid

Bestaande groeperingen

samenwerking

Interlokale verenigingen

Rupelbib

Bibkwintet

Informele samenwerking

Bibburen

Benebib

Kempen Noordoost

Kempen centrum

Bodukap+

Bestaande groeperingen

(wissel)collectiesdoelgroepen

Overlappingenen

open plekken

WKBals één groep

weinig realistisch voor structurele samenwerking…

Sam

enw

erki

ng Aanzet voor nieuwe accenten

Stimulans tot formele samenwerking (geleidelijk opbouwend) Subsidies in de toekomst uitsluitend voor formele groepen

Provinciale wisselcollecties in de toekomst uitsluitend aan formele groepen

Voorbeeld Oost-Vlaanderen…

Strategie (concept)Bottom up

Bibliotheken/gemeenten nemen vrij initiatief tot samenwerkingsstructuur

PBC faciliteert beperkt (bemiddelen, basisredactie overeenkomsten)

Focus op structureel management

uitdovende/minder subsidies voor ad hoc projecten (geleidelijk afbouwend)

meer subsidies voor structureel bibliotheekmanagement in samenwerking

(collectiebeheer, promotie, werkprocessen…)?

Joris Eeraerts & Patrick Van DammeBeleidsmedewerkersstreekgericht bibliotheekbeleid provincie Oost-Vlaanderen

Paul Kellens Bibliothecaris HerzeleInterlokale vereniging Route 42

Gastsprekers

Maar eerst…

34

Samen Betere Bibliotheken

Over samenwerking tussen Oost-Vlaamse openbare

bibliotheken

18 juni 2012

PBC Vrieselhof, Ranst

35

36

Streekgericht Bibliotheekbeleid

In den beginne was er niets …. (1980 - …)

37

Streekgericht Bibliotheekbeleid

In den beginne was er niets …. (1980 - …)• De meeste bibs werkten min of meer geïsoleerd

• COB Gent had goeddraaiende bovenlokale werking contactvergaderingen voor bibliothecarissen

• Geen regionale samenwerking

• Uitzondering : het Meetjesland

• meer dan 20 jaar samenwerking

• sinds 1983 2-tal bijeenkomsten per jaar

• op vrijwillige basis

• zonder extra middelen of ondersteuning

38

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Vriendenclubs (1999 – 2000)• In verschillende regio’s kwamen initiatieven om

samen te werken• informeel• vaak karakter van vriendenclubje• uitwisselen van ervaringen stond centraal• geringe betrokkenheid van gemeentebestuur• geen extra middelen• vrijblijvend• bovenop gewone dagtaak• vaak promotionele activiteiten met gedeelde

facturen

39

Streekgericht Bibliotheekbeleid

SBB in Oost-Vlaanderen (2001 - 2002)• Decreet lokaal cultuurbeleid maakt provincies

verantwoordelijk voor SBB• 1ste prioriteit OVL : oprichten en ondersteunen

van regionale samenwerkingsverbanden• Afbakening van regionale

samenwerkingsverbanden• in overleg met gemeenten en bibs• rekening houdend met bestaande

8 regionale samenwerkings-verbanden

40

Streekgericht Bibliotheekbeleid

8 Regionale Samenwerkingsverbanden

41

• in sommige regio’s werd samenwerking gewoon verdergezet

• in andere kwam ze moeizaam van de grond

• men begon met concrete projecten m.b.t. promotie

• meestal succesvol

• toonden voordelen & beperkingen

• meer mogelijk door schaalvergroting

• efficiëntieverhogend

• moeilijk om extra budgetten vrij te maken

• verrekening van kosten is niet eenvoudig

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Met vallen en opstaan

42

Streekgericht Bibliotheekbeleid

• Provincie wou samenwerking impuls geven door• samenwerking te formaliseren

• hen financiële armslag te geven

• samenwerking structureel onderdeel van bibwerk

• Keuze structuur : decreet intergemeentelijke samenwerking

• interlokale vereniging

• projectvereniging

• dienstverlenende vereniging

• opdrachtgevende vereniging

En toen werd het ernst … (2003)

43

Subsidie voor ondersteuning samenwerkingsverbanden• subsidie voor samenwerkingsverband : 0,3 EUR/inw.

• rechtstreeks op rekening van samenwerkingsverband

• voorwaarde : juridische structuur conform decreet IGS

MAAR : geen enkele OVL bib voldeed !!

• Overgangsregeling tot eind 2007

• samenwerkingsverbanden zonder juridische structuur

• 2/3 van de subsidie per inwoner

• rechtstreeks aan gemeente

Streekgericht Bibliotheekbeleid

En toen werd het ernst … (2003)

44

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Subsidie voor ondersteuning samenwerkingsverbanden• inhoudelijke voorwaarden :

• collectieafspraken• gemeenschappelijke promotie• streven naar gemeenschappelijk

reglement of tarieven• opleiding personeel• uitwisselen van ervaring• leesbevordering• initiatieven met andere culturele actoren

• jaarlijks één project organiseren• bibliotheekconsulenten wonen vergaderingen bij

En toen werd het ernst … (2003)

45

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Projectsubsidies voor regionale samenwerking(aanpassing reglement projectsubsidies 1999)

• voor projecten van gemeentelijke openbare bibliotheken of samenwerkingsverbanden van openbare bibliotheken

• subsidie bedraagt maximum 75 % van de voor subsidiëring aanvaarde uitgaven

• mogelijkheid om een voorschot te ontvangen (op aanvraag)

En toen werd het ernst … (2003)

46

Streekgericht BibliotheekbeleidStructuur in de chaos … (2004)

Proces van formalisering samenwerking• Oprichting van

• 1 project vereniging

• 4 interlokale verenigingen

• begeleiding door bibliotheekconsulenten voor opstellen statuten

Voordelen van formalisering• sterkere betrokkenheid politiek

• grote pot werkingsmiddelen via prov. subsidie

• makkelijkere besteding middelen

• mogelijkheid om personeel aan te werven

47

8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen• projectvereniging COMEET (CultuurOverleg

Meetjesland) : werkgroep bibliotheken Meetjesland

• interlokale vereniging BibArt (Bibliotheken van het Aalsters Regionale Team)

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Het huis staat er … (2006 - 2007)

48

8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen• interlokale vereniging De Leesdijk (regio Dendermonde)

• interlokale vereniging Route 42 (regio Zottegem)

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Het huis staat er … (2006 - 2007)

49

8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen• interlokale vereniging ZOVLA (regio Zuid-Oost-

Vlaanderen)

• interlokale vereniging Vlaamse Ardennen

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Het huis staat er … (2006 - 2007)

50

8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen• dienstverlenende vereniging Intergemeentelijk

Samenwerkingsverband Land van Waas (ICW) : werkgroep BiblioWaas

• informeel samenwerkingsverband Groep ZES (regio Gent)

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Het huis staat er … (2006 - 2007)

51

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Het huis staat er … (2006 – 2007)Uitbouw van de samenwerking

• grotere en duurzame projecten worden mogelijk

• Lang lezen de peuters (Born to read)

• computerklassen

• regionale lezingenreeksen : Vesalius voorbij

• uitbouw gemeenschappelijke website

• aanschaf wisselcollecties

• …

52

Streekgericht Bibliotheekbeleid

De eerste verbouwingen … (2008 - 2009)Samenwerkingsverband Regio Gent

• te groot verschil tussen klein en groot• spanning tussen grootstad - dorpen• geen “echte regio”

• oprichting interlokale vereniging De Vijf• erkenning Filiaalwerking Gent als apart

samenwerkingsverband

9 regionale samenwerkings-verbanden

53

Streekgericht Bibliotheekbeleid

De eerste verbouwingen … (2008 - 2009)

• Enkele regio’s wilden werking evalueren• Tegelijk nadenken over toekomst op langere

termijn (bv. 2018)• SWOT• Doelstellingen• Externe begeleiding• Work in progress

54

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Evalueren en plannen (2010 - 2012)

2012 - …• Aanzetten tot regionaal collectiebeleid• Evolutie naar meer structurele samenwerking

i.p.v. louter projectmatig werken (backoffice)

“Regionale netwerkbibliotheek”• Gezamenlijke communicatie- en

promotiestrategie voor de regio• Gezamenlijke competentie- en personeelsbeleid

(regionale competentieprofielen)• Delen van personeel t.b.v. de regio

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Evoluties & Tendenzen

2012 - …• Stimuleren van leesbevordering en

mediawijsheid• Projecten rond nieuwe media• Betrokkenheid van lokale besturen verhogen• Draagvlak en ervaringsuitwisseling bij

medewerkers verhogen• Kennis- en ervaringsuitwisseling blijven heel

belangrijk• Opvolgen Regioscreening !

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Evoluties & Tendenzen

57

Kernwoorden :

• Betrokkenheid

• Beheersbaarheid

• Bereikbaarheid

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Aan de slag … (2012 - …)

58

Samen

Betere

Bibliotheken

Streekgericht Bibliotheekbeleid

59

Streekgericht Bibliotheekbeleid

Team SBB Oost-VlaanderenJoris Eeraerts Patrick Van Damme

Beleidsmedewerker Beleidsmedewerker

Bibliotheken BibliothekenJoris.eeraerts@oost-vlaanderen.be patrick.van.damme@oost-vlaanderen.be

Meer dan de somvan de leden

Innovatievecreativiteit

Fondsenwerving

StafMedewerker

Kapitaalkracht

Schaalvergroting

Schaalvergroting

Kapitaalkracht

Stafmedewerker

Innovatieve creativiteit

Fondsenwerving

Project

uw vragen en opmerkingen

Naar accenten streekgericht

bibliotheekbeleid provincie Antwerpen

DAG TWEE van dialoogbibliothecarissendag | 18 juni 2012