Het Cruciaal Dialoog Model_2011

Structuur en Kern van Het Cruciaal Dialoog ModelInleidingOm Cruciale Dialogen tot een goed eind te brengen en dus vragen of problemen terdege op te lossen, maakt men best gebruik van het Cruciaal Dialoog Model. Uit eigen ervaring weet ik dat dit model een uiterst goede leidraad is bij het voeren van Cruciale Dialogen. Daarbij moet worden opgemerkt dat het hier om een model gaat dat de ideale dialoogvoering beschrijft. Het model zal in de toekomst nog bijgeschaafd worden. Dit belet niet dat het op dit ogenblik het beste is, niet alleen om Cruciale Dialogen te beschrijven, maar ook om van binnenuit te gebruiken wanneer een Cruciale Dialoog de mist dreigt in te gaan. Het model is dus vooral nuttig als leidraad bij het voeren van Cruciale Dialogen en voor de communicatie met anderen wanneer een Cruciale Dialoog is misgegaan. Het Cruciaal Dialoog Model is zoals reeds gesteld een toepassing van het Creatief Wisselwerkingsproces dat prachtig beschreven is in het boek van mijn vrienden Charlie Palmgren en Stacie Hagan1. Dit Creatief Wisselwerkingsproces, een duurzaam natuurlijk proces, werd ontdekt door de Amerikaanse Filosoof en Theoloog Henry Nelson Wieman2 en transformeert de huidige werkelijkheid in de gewenste toekomst. Het is de bron van menselijke creativiteit en wordt door Wieman ook het Creatieve Goed genoemd. Het Creatieve Goed creert het gewenste Gecreerd Goed en zorgt er ook voor dat dit laatste ook continu verbeterd wordt. De realiteit achter zijn beschrijving is niet van Wieman, met andere woorden hij heeft het proces ontdekt en dus niet uitgevonden, de naam die hij aan dit creatieproces gegeven heeft Creatieve Wisselwerking is wel degelijk voor zijn rekening.Hagan, Stacie and Palmgren, Charlie. The Chicken Conspiracy Breaking the Cycle of Personal Stress and Organizational Mediocrity. Baltimore: Recovery Communications, Inc., 19981 2

Wieman, Henry Nelson, Mans Ultimate Commitment. Carbondale, IL: Southern Illinois Univerity Press, 1958

V.O.F. LCCB 2011

1

Cruciale Dialogen 2: Structuur en Kern van het Cruciaal Dialoog Model

Structuur van het Cruciaal Dialoog Model

Het Cruciaal Dialoog Model beschrijft de vier fasen van het Creatief Wisselwerkingsproces als volgt: 1. Communicatie: omvat enerzijds het met integriteit delen van Feiten, Waarnemingen en Objectieve Gegevens en anderzijds het nederig luisteren naar wat de andere te zeggen heeft. 2. Appreciatie: i.e. het positief interpreteren van deze feiten door de boodschap te appreciren, zowel wat gelijklopend is aan wat wij als waar ervaren, als wat verschillend is (door de filtering doorheen onze referentiekaders). Daarbij zet men zich volledig in om deze verschillen vruchtbaar aan te wenden teneinde te begrijpen en te leren. 3. Imaginatie: van wat we werkelijk wensen te creren teneinde de Doelen, Idealen en Gewenste Toekomst te kunnen bereiken. 4. Transformatie: van de huidige situatie in de gewenste door het inzetten van Middelen, uitvoeren van Actieplan en Strategisch bewandelen van de Wegen.

V.O.F. LCCB 2011

2


De eerste twee geven ons het broodnodige Inzicht in de Huidige Realiteit of de Vraag (i.e. het onderwerp, het probleem of de opportuniteit) en situeren zich aan de linkerkant van het Cruciaal Dialoog Model. Aan de rechterkant van het model vinden we de laatste twee, waarbij de Keuze van de uit te voeren Acties wordt gemaakt. Acties die leiden naar Transformatie, tenminste als we die keuze werkelijk honoreren en dus onverkort uitvoeren. In het midden van het model staat niet alleen de vraag maar ook de complete mens die worstelt met de vraag of het probleem. Hij wil namelijk die vraag of dit probleem oplossen. Dit heeft zin indien hij getroffen is door de vraag of het probleem. Is hij niet getroffen, dan is hij onverschillig en volgt er (meestal) geen Cruciale Dialoog. De complete mens staat daar enerzijds met een gevoel van verbazing: Hoe is het zover kunnen komen? en anderzijds met een gevoel van spanning: Wat kan ik er aan doen?. Omdat in een Cruciale Dialoog (meestal) meerdere mensen betrokken zijn, staan deze dus allen in het midden van het Cruciaal Dialoogmodel. In het midden, de kern van het Cruciaal Dialoog Model staat dus de mens met al zijn kerneigenschappen: Intrinsieke Waarde, Kern Waarden, Kern Kwaliteiten, Persoonlijk Doel, Persoonlijke Intentie en Persoonlijk Engagement.

V.O.F. LCCB 2011

3


Naast het voorstellen van het model worden deze kerneigenschappen verder in deze paper diepgaand beschreven. Het Cruciaal Dialoog Model wordt door ons ook het vlindermodel genoemd. Hierbij vormen de zes kernelementen het lichaam van de vlinder: De kop: de Intrinsieke waarde; Het borststuk: de Kern Waarden en de Kern Kwaliteiten; Het achterlijf: het Persoonlijk Doel, de Persoonlijke Intentie en het Persoonlijk Engagement.

Aan het borststuk zitten twee paar vleugels. Het eerste paar (binnenste) vleugels bevat de acht basiscondities en het tweede paar (buitenste) vleugels de zestien handvatten of tools van het Cruciaal Dialoog Model. Anders gesteld, elke fase omvat twee basiscondities en vier handvatten of tools. Deze zijn noodzakelijk om de volle potentie van de bewuste fase te kunnen behalen. Zo zullen de vier handvatten of stukken gereedschap (of disciplines),

V.O.F. LCCB 2011

4


wanneer ze ten volle aangewend worden, het gewenste gedrag en de positieve gewoontes binnen de bewuste fase institutionaliseren. Deze gewoontes van hun kant zullen uiteindelijk de basiscondities van de fase ondersteunen en versterken. Er is dus in elke fase een tweezijdig wisselwerkingsproces tussen de condities en de handvatten. Zoals een vlinder zijn vleugels nodig heeft om te vliegen, dienen wij de basiscondities en tools te gebruiken om goed te dialogeren. Men is praktisch niet in staat een Cruciale Dialoog tot een goed einde te brengen indien deze middelen niet ten volle ingezet worden. Het objectief van Fase 1 Communicatie is de Feiten, Waarnemingen en Objectieve data aan de oppervlakte te brengen, te communiceren. Deze fase heeft als basiscondities Vertrouwen en Openheid en als handvatten, stukken gereedschap of disciplines: Formuleer de Kernvraag van de Dialoog; Breng Bepleiten en Bevragen in balans; Gebruik en onderken de Niet Verbale Communicatie; Bevestig wat herhaald wordt (Bevestigend Herhalen).

Het objectief van Fase 2 Appreciatie is het apprecirend begrijpen van deze Feiten, Waarnemingen en Data door gebruik te maken n in vraag te stellen van de Overtuigingen, Vooronderstellingen, Aannames en Referentiekaders. Deze fase heeft als basiscondities: Nieuwsgierigheid en (Kunnen omgaan met) Ambiguteit (of nog, kunnen omgaan met onzekerheid, dubbelzinnigheid) en als handvatten, stukken gereedschap of disciplines: De kunst van het stellen van Vragen; Het vinden van plussen ook in feiten die moeilijk te aanvaarden zijn; Het integreren van de verschillen; Het gebruik en in vraag stellen van Mentale Modellen.

Het succesvol beleven van die twee fasen zal leiden naar een Gedeeld Inzicht betreffende de Huidige Realiteit of nog, naar een gedeelde mening betreffende de betekenis van de vraag of het probleem. Eigenlijk is dit inzicht het resultaat van een dialoog tussen fase 1 en 2, een eerste dialoog binnen de Cruciale Dialoog.

V.O.F. LCCB 2011

5


Het objectief van Fase 3 Imaginatie is oplossingen te creren om de Huidige Realiteit te transformeren teneinde de Doelen, Idealen en Gewenste Toekomst te bereiken. Deze fase heeft als basis condities Verbinden en Creativiteit en als handvatten, stukken gereedschap of disciplines: Het Herkaderen van de realiteit; Het Dromen en Wensen van de toekomst; Het gebruik van Metaforen; Het Herconfigureren van mogelijke oplossingen.

Op het einde van Fase 3 heb je met behulp van de Cruciale Dialoog meerdere mogelijke oplossingen gegenereerd en dient er een beslissing genomen te worden. Er moet dus een antwoord geformuleerd worden op de vraag: Welke van deze oplossingen dienen daadwerkelijk te worden gekozen en gemplementeerd om de Huidige Realiteit om te zetten in de Gewenste Toekomst?. Vooraleer te beslissen wat er werkelijk moet uitgevoerd worden is het geraadzaam na te gaan of men wel beschikt over alle noodzakelijke Middelen (budget, mankracht, kennis, ), Wegen, Actieplan, Aanpak en Strategie om met succes deze activiteiten te ontplooien. Eigenlijk is de keuze van de uiteindelijke oplossingen het resultaat van een dialoog tussen fase 3 en 4, een tweede dialoog binnen de Cruciale Dialoog. Het objectief van Fase 4 Transformatie, en in feite van de totale Cruciale Dialoog, is de Huidige Realiteit werkelijk om te zetten in de Gewenste Toekomst. Wil de Cruciale Dialoog Methodiek het gewenste resultaat bereiken, dienen de gekozen oplossingen ten volle uitgevoerd worden. De gekozen acties worden daarbij daadwerkelijk doorgevoerd gebruikmakend van de Middelen, Wegen, Actieplan en Strategische Aanpak. Deze fase heeft als basiscondities Tenaciteit en Interafhankelijkheid (i.e. van elkaar wederzijds afhankelijk) en als handvatten, stukken gereedschap of disciplines: Het Herhalen en Observeren van de uitvoering van de activiteiten; Het vragen en geven van Feedback (Positive Reinforcement en Corrigeren); De Durven, indien nodig, Wijzigen; Het bewust zijn van het ganse proces (of het zo belangrijke procesbewustzijn).

V.O.F. LCCB 2011

6


Hiermede hebben wij het Cruciaal Dialoog Model volledig voorgesteld. Uiteindelijk ziet het er als volgt uit:

Het Cruciaal Dialoog Model beschrijft dus eigenlijk meer dan een conversatie en zelfs meer dan een dialoog, zoals gedefinieerd in de eerste paper. Het gaat in wezen om een Transformatie Model waarbij het gaat over Communicatie, Appreciatie, Imaginatie n Transformatie. Aan het einde van het doorlopen van het model komt men terug in het midden, veranderd weliswaar n ook klaar voor een nieuwe rit op de liggende 8 baan, want het Cruciaal Dialoog Model is per definitie eindeloos. Nogmaals, het Cruciaal Dialoog Model is gebaseerd op het Creatief Wisselwerkingsproces. Creatieve Wisselwerking is de basis van al het Gecreerde Goed; met andere woorden het Creatieve creert het Gecreerde. Men is klaar voor een nieuwe rit omdat het Creatieve Goed nooit tot stilstand mag komen door het Gecreerde Goed. Indien we zodanig gefixeerd zijn door wat werd gecreerd, dat het Creatieve Goed wordt geblokkeerd, komt het Creatief Wisselwerkingsproces tot

V.O.F. LCCB 2011

7


stilstand. En stilstand is ook in deze context achteruitgang. Met andere woorden, het gecreerde blijft goed zolang het de creativiteit niet blokkeert; wanneer dit wel het geval is verliezen we de nodige distincties om nieuwe data te zien, te horen of te waarderen daar we gefixeerd blijven op bepaalde ideen, overtuigingen, waarden, referentiekaders en andere paradigmas. Wij zijn niet meer in staat om continu te veranderen en te verbeteren.

De Kern van het Cruciaal Dialoog Model

Een Cruciale Dialoog betreft eerlijke zelfexpressie, waarmee ik bedoel dat de persoon in de interactie volledig aanwezig is. Teneinde een Cruciale Dialoog te voeren waarbij leren kan plaatsvinden, dienen we in de interactie te spreken vanuit onze Originele Zelf. Wij voldoen daarbij aan het eerste van Henry Nelson Wiemans tweeledig engagement: act upon the best you now know (het tweede engagement zijnde: blijf daarbij open voor het proces dat het beste verandert in iets dat nieuwer, beter en voller is i.e. het Creatief Wisselwerkingsproces). Het Originele Zelf is eigenlijk de kern van ons zijn en dus ook de kern van het Cruciaal Dialoog Model. Het wordt ook het echte of rele zelf genoemd, dit om het te onderscheiden van het zelf dat we gewoonlijk ten toon spreiden. Het is het Zelf waarvoor we geboren zijn. Het is wat je geworden zou zijn indien je zijn niet was verstoord door culturele conditionering en zuiver gebleven was gedurende het opvoedingsproces. Het Zelf dat niet verminkt werd door de werking van de Vicieuze Cirkel (zie paper 1). Dit Originele Zelf ligt aan de basis van onze Kern Waarden, Kern Kwaliteiten, Persoonlijk Doel, Persoonlijke Intentie en Persoonlijk Engagement. Deze zes kernelementen worden in deze paper n voor n besproken. Het Originele Zelf is het zaad dat uw potentieel bevat, het is uw Intrinsieke Waarde. Sommige aspecten van uw Potentile Zijn zijn al aanwezig, andere dienen ont-dekt te worden gedurende uw levensloop. Op elk ogenblik bevind je je in het proces van het ontdekken, uitdrukken en ontwikkelen van uw potentieel. Je creert jezelf door het Creatief Wisselwerkingsproces effectief en efficint te gebruiken. Het Originele Zelf is open zoals een natuurlijk, gezond kind dat nog niet is beschadigd door de werking van de Vicieuze Cirkel. Het Originele Zelf is uniek en is dus niet het geconditioneerde of geconstrueerde zelf. Uw essentie is

V.O.F. LCCB 2011

8


gebaseerd op iets diep en onveranderbaar: uw Intrinsieke Waarde.

Intrinsieke Waarde

Het eerste en belangrijkste Kernelement van het Cruciale Dialoog Model is deze Aangeboren of Intrinsieke Waarde. We maken dus een klaar onderscheid tussen de Aangeboren of Intrinsieke Waarde en de Verworven, Benoemde of Extrinsieke Waarde3: De kwaliteit die [iemand] waardevol maakt. De kwaliteit binnenin de persoon die waardering of respect gebiedt. De kwaliteit die [iemand] aantrekkelijk en bruikbaar maakt. De kwaliteit die kan gekocht, verworven of verdiend worden

Aangeboren of Intrinsieke Waarde

Benoemde of Extrinsieke Waarde

Volgens Charlie Palmgren4 is de eerste en meest fundamentele eigenschap van Creatieve Wisselwerking (en dus ook van een Cruciale Dialoog) het ten volle tot ontplooiing brengen van de Wederkerige Intrinsieke Waarde. Dit is de conditie die gecreerd wordt wanneer we ten volle inzien dat onze Intrinsieke Waarde gelijk is, niet meer n niet minder, dan de3

The American Heritage Dictionary, http://education.yahoo.com/reference/dictionary/ 4 Palmgren, Charlie. Ascent of the Eagle. Being and Becoming Your Best. Dayton, Ohio: Innovative InterChange Press, 2008

V.O.F. LCCB 2011

9


Intrinsieke Waarde van de andere (deelnemers aan de Cruciale Dialoog). Men kan meer kennis, ervaring, invloed en aanzien verwerven maar niets van dit alles zal ook maar iets toevoegen aan uw Intrinsieke Waarde als Mens. Wie je werkelijk bent wordt hier dus je Originele Zelf genoemd. Het is het zelf waarvoor je geboren bent en het raamwerk waaraan de ervaringen van je leven opgehangen worden. Deze ervaringen leiden het Gecreerde Zelf. Dit Gecreerde Zelf wordt soms ook het ego of geconstrueerde zelf genoemd. Dit omdat het is opgebouwd uit het denken en gedrag dat gekneed en bekrachtigd werd door familie, cultuur en maatschappij. Let op, wij zijn geen gespleten persoonlijkheden, we zijn eigenlijk beiden: het Originele n het Gecreerde Zelf. Ieder van ons heeft dus een mix van originele en gecreerde kwaliteiten. Dat beiden naast en in elkaar bestaan is geen probleem zolang de Intrinsieke Waarde niet ingeruild, volledig overschaduwd wordt door de Extrinsieke waarde. Deze laatste moet immers continu verworven, verdiend en bekrachtigd worden in de menselijke omgang en dit leidt tot ongezonde stress. Daarbij wordt de Originele Waarde ingeruild voor de Conditionele Waarde (je bent waardevol indien) die door de omgeving wordt gedefinieerd. En zoals we uit ervaring weten dat we nooit steeds kunnen voldoen aan de condities opgelegd door de omgeving komen, we af en toe in stresssituaties terecht (cf. onze eigen Vicieuze Cirkel cycli). De Originele Waarde veronderstelt gelijkheid. De Geconditioneerde Waarde vooronderstelt bijna altijd ongelijkheid: i.e. wie is slimmer?, is competenter?, heeft de meeste macht?, heeft de hoogste positie? Het onderscheid tussen beide waarden onderkennen helpt om het ogenblik te identificeren waarbij je tijdens een Cruciale Dialoog je gedrag verandert van een op het Creatief Wisselwerkingsproces gebaseerd gedrag in een op de Vicieuze Cirkel gebaseerd gedrag. Zich bewust worden van die verschuiving is een hele uitdaging. Deze verschuiving doet zich voor als we onze Intrinsieke Waarde uit het oog verliezen en kiezen voor een Geconditioneerde Waarde die afhankelijk is van anderen, de situatie en de omstandigheden van het ogenblik.

Kern Waarden

Bij elke Cruciale Dialoog dienen onze Kern Waarden broodnodig aangewend te worden indien we willen dat er iets goeds wordt gecreerd. Wij beschikken allen over Kern Waarden die

V.O.F. LCCB 2011

10


gedefinieerd, besproken en ingezet dienen te worden. Wanneer iemand je plots zou vragen: Welke zijn je Kern Waarden? dan is de kans groot dat je met het antwoord zou worstelen (en je zou daarbij niet alleen zijn). Dit is verwonderlijk gezien persoonlijke waarden zaken zijn die wij belangrijk achten, die ons motiveren en waaraan we prioriteit geven.

Een vitaal onderdeel in het proces van het identificeren, bespreken en inzetten van onze Kern Waarden is ons zelf volgende vraag te stellen: Hoe kunnen we waarden cultiveren?

Wat zijn Kern Waarden?

Ieder van ons heeft een eigen waardenbewustzijn ontwikkeld. Henry Nelson Wieman stelde dat wanneer we het Creatief Wisselwerkingsproces in ons leven een correcte plaats geven dit waardenbewustzijn van elk van ons zal worden uitgebreid door op die manier in contact te komen met anderen: By way of this creativity, I come to include in myself values I previously could not imagine5 Kortom, het Creatief Wisselwerkingsproces steunt op het waardenbewustzijn en breidt het uit. Het waardenbewustzijn, zoals gedefinieerd door Henry N. Wieman, is de verzamelnaam voor datgene wat ik nu ken, waardeer, mij kan voorstellen, bewust kan uitvoeren en van binnen uit beheersen. Het is dit waardenbewustzijn dat zowel een conditio sine qua non is voor5

Wieman, Henry Nelson, Religius Inquiry. Boston : Beacon Press 1958V.O.F. LCCB 2011 11


Creatieve Wisselwerking als dat het wordt uitgebreid door het in Creatieve Wisselwerking te zijn met anderen. Kern Waarden zijn: Een stel van persoonlijke overtuigingen met betrekking tot hoe iemand zich zou moeten gedragen6; De onderliggende principes die richting geven aan de keuze en de evaluatie van onze beslissingen en dus onze acties; Een integraal deel van onze manier van zijn en actie en die ons karakter vorm geven7; De basis van ethische standaarden voor het omgaan met mensen. Het verschil tussen onze Kern Waarden en onze Intrinsieke Waarde is dat deze laatste een inherente waarde is die bestaat onafhankelijk van het waardenbewustzijn. Mijn favoriete quote van Henry Nelson Wieman is: A Value is a Goal-seeking Activity!8 Een waarde is een doelzoekende activiteit, met andere woorden: wat je werkelijk waardeert kan men opmaken uit de activiteiten die je ontplooit om die waarde echt te beleven en waardoor je ze eigen maakt. Dus waarde is niet een statisch persoonlijk kenmerk maar een dynamisch gegeven dat er naar streeft om de gewenste toekomst te creren. Dit brengt ons terug naar het Cruciaal Dialoog model.

Belang van Kern Waarden?

Welke is nu de link tussen de Kern Waarden en het Cruciaal Dialoog Model of nog waarom zijn Kern Waarden een kern element in dit Model? Om deze vraag te kunnen beantwoorden gaan we terug naar de trigger van een Cruciale Dialoog, zijnde een probleem of een uitdaging. Een opportuniteit die men wenst te realiseren of een probleem dat men wenst te elimineren. Het doel van de Cruciale Dialoog is het probleem op te lossen, de vraag te beantwoorden.

6

Ravlin, E. C. Values, in Nichholson N., ed., The Blackwelll Encyclopaedic Dictionary of Organizational Behavior , Blackwell Publishers, Oxford, 1995 7 De laatste twee elementen zijn overgenomen uit: Schwarz, S.H. and Bilsky, W. Toward a Universal Psychological Structure of Human Values, Journal of Personality and Social Psychology, 53, 1987 8 Wieman, Henry Nelson. What is Creative Interchange ? Interchange, January 1970

V.O.F. LCCB 2011

12


Door het toepassen van het Cruciaal Dialoog Model worden in de derde fase mogelijke oplossingen voor het probleem gecreerd. Men gaat na of men voor die oplossingen de nodige middelen heeft en uiteindelijk wordt er beslist welke oplossingen er zullen worden uitgevoerd. Uiteraard wordt niet enkel de keuze gemaakt maar wordt de gemaakte keuze ook uitgevoerd. En indien alles naar wens verloopt, zal het probleem opgelost zijn: dit is het extrinsieke resultaat. Dit simpel proces van het nemen van beslissingen en uitvoeren van de activiteiten heeft ook effecten op de uitvoerder (intrinsieke resultaten), door het opdoen van kennis (men heeft iets geleerd, een nieuwe manier van oplossen, bijvoorbeeld) of door het zich eigen maken van nieuwe vaardigheden of bekwaamheden (men kan hierdoor efficinter werken bijvoorbeeld). Dus bij het uitvoeren van de keuze dient men niet alleen de extrinsieke resultaten maar ook de intrinsieke resultaten in ogenschouw te nemen. Ons Cruciaal Dialoog Model gaat nog een stap verder. De activiteiten die we ontplooien, betrekken meestal ook andere mensen. De waardering van een activiteit heeft niet alleen extrinsieke en intrinsieke resultaten op niveau van de beslisser maar heeft ook resultaten op niveau van anderen (transcendente resultaten). Deze resultaten zullen ook de beslissingsregels en daardoor ook het gedrag van anderen benvloeden. Uit deze korte gedachtegang blijkt dat drie verschillende motivaties aan bod komen: het bekomen van een oplossing (extrinsieke motivatie), het actie-leren (intrinsieke motivatie) en het genereren van bepaalde resultaten bij anderen (transcendente motivatie). Deze drie soorten motivaties komen overeen met drie waardentypes verbonden aan de activiteit: extrinsieke waarden (welk goed wens ik te creren door mijn actie?), intrinsieke waarden (wat zal ik hierbij leren en in hoeverre zal dit actie-leren mij persoonlijk veranderen?) en transcendente waarden (welke effect zullen mijn acties hebben op anderen?).

De stabiliteit van Kern Waarden

Waarden zijn redelijk stabiel hoewel ze met de tijd kunnen veranderen of aangepast worden. Je kunt mensen wel geen waarden opdringen. Kern Waarden zijn echt geen zaken die mensen door buy in verwerven. Er zijn aangeboren waarden en gekozen waarden. Veel van deze laatste zijn extrinsieke waarden die veelal geconditioneerd zijn door onze ouders of door onze maatschappij. Deze waarden

V.O.F. LCCB 2011

13


zijn niet bewust gekozen maar zijn veeleer onbewust een gevolg van de opvoeding. Wanneer Kern Waarden niet in lijn zijn met de Intrinsieke Waarde heeft dit een negatief effect op ons en anderen rondom ons. Wanneer Kern Waarden wel in lijn zijn met onze Intrinsieke Waarde worden deze versterkt door het Creatief Wisselwerkingsproces. Zoals al aangestipt zal dit proces onze Kern Waarden aanscherpen. Dit proces brengt zowel veranderingen van buiten naar binnen, door onder meer in contact te komen met de waarden in andere mensen, andere omstandigheden, veranderingen op wereldschaal , als veranderingen van binnen naar buiten (het gevolg van Cruciale Dialogen binnenin).

Kern Waarden die Cruciale Dialogen ondersteunen

Volgende lijst Kern Waarden heeft niet de pretentie volledig te zijn. Men zou gemakkelijk nog een paar waarden aan de lijst van Zeven Waarden, die o.i. nodig zijn voor efficinte Cruciale Dialogen, kunnen toevoegen. Wij geven die lijst toch omdat ze een gemeenschappelijk stramien vormt dat dialogeren rond Kern Waarden gemakkelijker maakt. Bovendien weten we uit ervaring dat deze zeven Kern Waarden ons helpen om betere Cruciale Dialogen te voeren. De zeven Kern Waarden vormen samen een spectrum van meerdere lagen waardoorheen we onze Cruciale Dialogen beleven. Bijvoorbeeld is Respectvol zijn niet genoeg we dienen ook Integer te zijn. Anderzijds is fair zijn onvoldoende we moeten ook verantwoordelijkheid durven opnemen voor onze acties of gebrek eraan. Respect Wederzijds respect is de basis voor het zoeken en vinden van waarde in wat we beleven met en krijgen van de andere. Respect is een houding van zorg voor mensen door hen met waardigheid te behandelen. Respect is zowel anderen als zichzelf waarderen. Wij hebben de verantwoordelijkheid het beste van onszelf te geven, ook wanneer we te maken hebben met mensen waarvan we niet per s houden. We tonen respect door met voorkomen te spreken en anderen hoffelijk te behandelen. De Kern Waarde Respect wordt prachtig gellustreerd door de Gouden Regel: behandel anderen zoals je zelf behandeld wil worden. Respect omvat het volgen van de regels van onze familie, organisatie en gemeenschap en ook het zorg dragen over de eigendommen van anderen. We tonen respect bij Cruciale Dialogen door zorgvuldig naar de andere(n)

V.O.F. LCCB 2011

14


te luisteren. Respect belet geweld, vernedering, manipulatie en uitbuiting. Het omvat begrippen zoals hoffelijkheid, fatsoen, waardigheid, verdraagzaamheid en aanvaarding. Dit laatste betekent in deze context dat men individuele verschillen in aannames en overtuigingen aanvaardt zonder vooroordeel. Integriteit Het woord integriteit heeft dezelfde Latijnse oorsprong als het begrip integraal, een geheel getal. Zoals een geheel getal is een integer persoon onverdeeld en alles omvattend in zijn geheel. Dit betekent dat een integer persoon handelt in lijn met zijn overtuigingen en niet volgens de omstandigheden. Een integer persoon is consistent: wat je ziet is wat je krijgt. Integere personen komen op voor hun beste oordeel in een gemeenschap dat tracht te bepalen wat er in een gegeven omstandigheid dient gedaan te worden. Dit wil niet alleen zeggen dat men op een niet hypocriete wijze uitkomt voor zijn beste oordeel maar ook dat men eerlijk respect heeft voor de mening van de andere(n). Respect hebben voor het oordeel van anderen leidt ons naadloos naar een andere Kern Waarde: Nederigheid Nederigheid

To be humble to superiors is duty, to equals courtesy, to inferiors nobleness Benjamin FranklinNederigheid komt neer op het feit dat men er zich van bewust is dat men niet volmaakt is. Men aanvaardt dat men enkel maar mens is dat wij ons kunnen vergissen. Het betekent dat wij aannemen dat onze perceptie van de werkelijkheid niet objectief is en dus niet de waarheid. Nederigheid helpt ons te leven en onze kwaliteiten te ontdekken zonder zich daarbij af te zetten op anderen, of anderen te veroordelen voor hun gebreken. Door nederig te zijn met betrekking tot zijn eigen gedrag en acties, erkent men het feit dat wij, zoals kinderen, nog veel te leren hebben. Wij hebben de kennis niet in pacht en kunnen van anderen nog veel leren. Eerlijkheid Eerlijkheid, zowel in communicatie als in gedrag.

V.O.F. LCCB 2011

15


Eerlijkheid in communicatie betekent de waarheid, zoals je die ervaart, te spreken. Men deelt deze waarheid niet mee met als doel te misleiden of te bedriegen. Zeg wat je meent en meen wat je zegt. De waarheid is in dit geval niet de absolute waarheid, maar simpelweg de waarheid zoals je die zelf ervaart. Het betekent de feiten zo waarheidsgetrouw, volgens onze huidige kennis, op een oprechte manier eenduidig voor te stellen. Het betekent ook het correct mee delen van de informatie die de ander nodig heeft, ook als die ander er niet expliciet omvraagt. Zich eerlijk uitdrukken betekent de volledige persoon in de interactie te betrekken. Teneinde relaties te creren waar leren plaats kan grijpen dient men de Originele Zelf in de interactie te brengen. Eerlijk gedrag betekent het spel eerlijk spelen, volgens de regels en weigeren te bedriegen en te stelen. Het betekent ook fouten durven toegeven, ook als je weet dat daardoor iemand zeer boos of zeer teleurgesteld zal worden. Verantwoordelijkheid Verantwoordelijk kunnen zijn betekent in wezen dat wij verantwoordelijkheid opnemen voor onze antwoorden op de vragen die het leven ons stelt. Wij aanvaarden niet alleen de verantwoordelijkheid met betrekking tot de keuze van onze acties maar ook met betrekking tot de gevolgen van deze acties. Ons vermogen om logisch te denken en onze vrijheid om onze eigen keuzes te maken, maakt dat wij ten volle toerekenbaar (accountable) zijn. Een toerekenbaar persoon geeft niet de schuld aan anderen. Hij geeft zijn fouten ridderlijk toe, dus zonder uitvluchten te zoeken, en aanvaardt ten volle zijn verantwoordelijkheid met betrekking tot de gevolgen van zijn keuzes en zijn daden. Daarbij is onze definitie van toerekenbaar zijn: Een persoonlijke keuze en eigenaarschap met betrekking tot het gedrag en de acties die nodig zijn voor het behalen van de gewenste resultaten. Het aanvaarden van persoonlijke verantwoordelijkheid omvat: Aanvaarden dat je de enige verantwoordelijke bent voor uw acties en hun gevolgen, en dat je daarom; De enige verantwoordelijke bent voor de keuzes in je leven, en dat je daarom; Verantwoordelijk bent voor je eigen gedachten en gevoelens, en dat je daarom; Verantwoordelijk bent voor hoe je de werkelijkheid ziet.

V.O.F. LCCB 2011

16


Dit betekent ook dat je aanvaardt dat: Je kiest voor de directie die je inslaat in je leven; Je niet anderen kunt blameren voor de keuzes die jij hebt gemaakt; Je verantwoordelijk bent voor wie je bent, wat je overkomt en wat je uiteindelijk zult worden; Je verantwoordelijk bent voor de werking van de Vicieuze Cirkel in je en voor je engagement met betrekking tot het Creatief Wisselwerkingsproces in je leven. Rechtvaardigheid

Its reasonable that everyone who asks justice should do justice - Thomas JeffersonEn van de belangrijkste triggers van Cruciale Dialogen is dat mensen van mening zijn dat bepaalde zaken niet fair (rechtvaardig) zijn. Met fair kunnen we ook de ideen van juist, gelijkwaardig, goed, ethisch, moreel betrekken en het proces om dit niveau te bereiken. De meeste mensen vinden het onfair dat dezelfde zaken niet consistent aangepakt worden. Rechtvaardigheid heeft te maken met het nooit gebruiken van dubbele standaards, van twee maten en gewichten. Dubbele standaards heeft te maken met principes die niet op dezelfde manier gebruikt worden of met dezelfde nauwgezetheid voor n groep mensen of omstandigheden dan voor een andere. Zo is het dat in de huidige wettelijke context niemand zou mogen gediscrimineerd worden omwille van zijn ras, geloof, etniciteit, leeftijd, geslacht, geaardheid of handicap; met andere woorden eenieder zou rechtvaardig dienen behandeld te worden. Het gebruik van twee standaards is moreel verwerpelijk. De Gouden Regel eenieder zou de ander moeten behandelen zoals hij zelf behandeld wil worden zou steeds moeten gehanteerd worden. Dit betekent, geen oplichterij of dubbelzinnigheid en geen privileges, het niet begunstigen of voordelen toekennen aan bepaalde mensen. Dit betekent ook het hebben van n wet, n regel, standaard of norm voor alle mensen wat ook hun ras, etniciteit, religie, nationaliteit, ouderdom, geslacht of seksuele voorkeur weze. Het basisconcept van deze Kern Waarde lijkt simpel en intutief voelt men deze waarde haarscherp aan, nochtans het dagelijks beleven van deze Kern Waarde kan verrassend

V.O.F. LCCB 2011

17


moeilijk zijn. Rechtvaardigheid is zelf ook meer het voorwerp van Cruciale Dialogen dan om het even welke andere van de zeven Kern Waarden. Partijen die het met elkaar oneens zijn neigen ernaar om te stellen dat er maar n rechtvaardig standpunt is (uiteraard het hunne). Daarom zullen alle Kern Waarden in evenwicht dienen gebracht te worden! In essentie impliceert rechtvaardigheid het aankleven van een uitgebalanceerde billijkheidsstandaard die geen betrekking heeft op iemands eigen gevoelens en voorkeuren. Inderdaad dienen beslissingen genomen te worden wars van enig favoritisme of vooroordeel. Zorgzaamheid Een persoon die echt zorgzaam is voelt een emotionele respons ten overstaan van zowel de pijn als de vreugde van anderen. Een dergelijk persoon is medelevend. De Kern Waarde zorgzaamheid uit zich in een gedrag dat het goede van anderen nastreeft. Wanneer we om anderen geven, willen wij zorgen voor hun noden en wensen wij dat hun doelen bereikt worden alsof het onze eigen doelen waren. Je geeft om anderen wanneer je: je inzet voor iemand die bedroefd is of die je hulp nodig heeft; dingen doet die anderen gelukkig maken; de verschillen in anderen prijst. Zorgzaamheid heeft te maken met empathie: het betreft het op zich nemen door de zorgverlener van de doelen en aspiraties van de zorgontvanger. De zorgverstrekker zet zich in voor het behalen van die doelen en aspiraties als ware het zijn eigen doelen en aspiraties.

Kern Kwaliteiten9

Bij elke Cruciale Dialoog dienen onze Kern Kwaliteiten ingezet te worden indien we willen dat er iets goeds wordt gecreerd. Kernkwaliteiten zijn eigenschappen die tot het wezen (de kern) van een persoon behoren; ze doordringen de hele mens en stellen al diens meer of minder in het oog springende eigenschappen in een bepaald licht. De kernkwaliteit 'kleurt' een mens; het is de specifieke sterkte waar we bij hem of haar direct aan denken. Kernkwaliteiten zijn bijvoorbeeld:Ofman, Daniel D. Bezieling en Kwaliteit in Organisaties. Utrecht/Antwerpen, Kosmos-Z&K Uitgevers, Servire, 1999, blz 31-519

V.O.F. LCCB 2011

18


daadkracht, zorgzaamheid, zorgvuldigheid, moed, ontvankelijkheid, ordelijkheid, invoelingsvermogen, flexibiliteit, enzovoorts.

Kernkwaliteiten zijn uitingen van het Zelf waar bezieling uit voortkomt. Kenmerkend aan kernkwaliteiten is dat men zich er wel min of meer van bewust is, maar die kwaliteiten heel gewoon vinden: zo ben ik toch?. Kernkwaliteiten hebben meer te maken met het Zijn dan met het Doen, Vaardigheden dan weer meer met het Doen dan met het Zijn. Het onderscheid tussen kwaliteiten en vaardigheden zit vooral in het feit dat kwaliteiten van binnenuit komen en vaardigheden van buitenaf aangeleerd zijn. Vaardigheden zijn dus aan te leren. Kernkwaliteiten zijn er in wezen al en je kan ze verder ontwikkelen. En dit niet alleen in de privsfeer maar ook op het werk. Hoe duidelijker het beeld dat we van onze kernkwaliteiten hebben, des te bewuster kunnen we die etaleren in het werk. Wie als kernkwaliteit bijvoorbeeld 'doorzettingsvermogen' heeft, weet dat hij juist in kwesties waar een lange adem voor nodig is, goed zal kunnen functioneren. En hij weet ook dat dat 'vasthouden' iets is dat hij altijd zal kunnen, zowel op zijn werk als in de privsfeer.

Kernkwaliteit en de valkuil

Zoals er geen licht kan zijn zonder donker, zo ook heeft iedere kernkwaliteit een zon- en een schaduwkant. De schaduwkant wordt ook wel de vervorming genoemd. De vervorming is wat

V.O.F. LCCB 2011

19


een kernkwaliteit wordt als het te ver doorschiet. Zo kan een kernkwaliteit 'behulpzaamheid' doorschieten in 'bemoeizucht'. Dan wordt de kracht van iemand zijn zwakte.

KernkwaliteitTe veel van het goede

Valkuilbemoeizucht

behulpzaamheid

In de volksmond heet dat dan 'te veel van het goede' en dat drukt het precies uit. Iemand die te zorgvuldig is, loopt het risico pietluttig te worden. Zo kan flexibiliteit doorschieten en ervaren worden als wispelturigheid. Men kan zijn Kernkwaliteit ontdekken via de omweg van de Valkuil. Want de Valkuil wordt, hoe kan het ook anders, door de omgeving eerder opgemerkt dan een Kernkwaliteit. Iemand terechtwijzen is nu eenmaal meer een gewoonte dan iemand prijzen. Dus een flexibele persoon zal dan ook regelmatig als verwijt: Je bent zo wispelturig! naar zijn hoofd geslingerd krijgen.


Valkuilwispelturigheid

flexibiliteit

Kortom, de vervorming van iemands kernkwaliteit is zijn 'valkuil'. De valkuil is datgene wat de betreffende persoon regelmatig als 'label' opgeplakt krijgt. Dan wordt de persoon met de kwaliteit daadkracht meermaals verweten dat hij niet zo drammerig moet zijn.


Valkuildrammerigheid

daadkracht

Of dat nu terecht is of niet, de valkuil hoort gewoon bij de kernkwaliteit. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zoals licht en schaduw, zo ook horen kernkwaliteit en valkuil bij elkaar. Wel is het meestal zo dat we voor ongeveer tachtig procent van de tijd opereren vanuit onze Kernkwaliteiten en ongeveer twintig procent vanuit onze Valkuilen. Het leren omgaan met kernkwaliteiten en hun vervormingen, en het zich meer bewust worden van de innerlijke Positieve Intentie, is een proces, dat zowel leerzaam als boeiend kan zijn wanneer de intentie juist is (zie ook verder het Kern element: Positieve Intentie).

V.O.F. LCCB 2011

20


Vanuit de valkuil naar de kernkwaliteit

Net zoals vanuit de kernkwaliteit de vervorming te vinden is, kan ook vanuit de vervorming naar de kernkwaliteit teruggegaan worden. De moeilijkheid is hier echter ook weer dat we niet gewoon zijn het positieve te zoeken. Van welke positieve kwaliteit is bijvoorbeeld sentimentaliteit het teveel? Dat zou bijvoorbeeld empathie of invoelingsvermogen kunnen zijn, maar er zijn ook andere mogelijkheden. Als iemand zijn kernkwaliteit(en) niet kent, dan is dus n manier om die te ontdekken zich af te vragen wat hij nogal eens als verwijt te horen krijgt, in de zin van: 'Wees niet zo...' Vervolgens vraagt hij zich af van welke positieve kwaliteit dit te veel is en ziedaar... zijn kernkwaliteit! Leidinggevenden worden zowel met de vervormingen van medewerkers geconfronteerd als met hun kernkwaliteiten. Als men achter de vervormingen de kernkwaliteiten leert zien, wordt het mogelijk 'door vervelend gedrag heen te kijken'. Zo kan een 'arrogant' iemand als kernkwaliteit wellicht hebben dat hij zich gemakkelijk profileert. Wellicht ligt achter starheid een kernkwaliteit vastberadenheid verscholen. Of misschien is de onverzettelijkheid van meneer X een vervorming van zijn doorzettingsvermogen. Het is belangrijk mensen met hun vervormingen te confronteren vanuit een positieve houding tegenover de persoon als geheel. De confrontatie is alleen zinvol als die zich richt op het gedrag. Het is het gedrag dat we aanpakken, niet de mens zelf. Zoals een moeder in n adem zegt: Ik hou niet van je gedrag n Ik hou ontzettend veel van jou. Zo kan achter een negatief veiligheidsgedrag toch een positieve kernkwaliteit schuil gaan. Door persoon en gedrag los van elkaar te zien, laat de kernkwaliteit achter iemands negatief gedrag zich makkelijker vinden. Als bij degene die confronteert niet de wens aanwezig is de kernkwaliteiten van de ander te leren kennen of te bevestigen, dan zal de confrontatie doorgaans weinig effectief zijn en averechts werken. Dit omdat de confrontatie dan tegen de relatie gericht is en niet voor de relatie. Men dient de relatie steeds intact te houden en vandaar uit iets te scheppen, te creren of te realiseren! Confrontaties werken alleen als het de intentie is contact te maken, te herstellen of te bevestigen. Naast de bijbehorende valkuil krijgt de persoon bij zijn kernkwaliteit zijn 'uitdaging' cadeau. De uitdaging is de positief tegenovergestelde kwaliteit van de valkuil. Bij de valkuil 'drammerigheid' hoort zo wellicht de uitdaging 'geduld'.

Kernkwaliteit en de uitdaging

V.O.F. LCCB 2011

21


Kernkwaliteitte veel van het goede

Valkuildrammerigheid

daadkracht +

positief tegenovergestelde

+

geduld UitdagingZoals in de figuur duidelijk wordt, zijn de kernkwaliteit en de uitdaging elkaars aanvullende kwaliteiten. Waar het om gaat, is de balans te vinden tussen daadkracht en geduld. Wanneer deze balans te ver overhelt naar daadkracht, dan is de kans aanwezig dat deze daadkracht doorschiet in drammerigheid. Met andere woorden, om te voorkomen dat men in zijn valkuil terechtkomt, is het raadzaam zijn uitdaging te ontwikkelen. Balans aanbrengen betekent denken in termen van 'en-en', niet 'of-of'. De kunst is zowel daadkrachtig als geduldig te zijn, tegelijk. Het gaat om dus om geduldige daadkracht (of daadkrachtig geduld). Iemand die geduldig daadkrachtig is loopt geen risico meer dat hij gaat drammen; dat is een logisch gevolg van het feit dat hij of zij op dit gebied 'heel' is. Vaak ligt de moeilijkheid in het feit dat de betrokkene niet in staat is te zien hoe deze twee kwaliteiten samen kunnen gaan. Dat wil zeggen dat het voor hem of haar een kwestie is van f daadkracht f geduld. Voor hem of haar zijn beide kwaliteiten eerder tegenstellingen dan aanvullingen. Zo kan bijvoorbeeld bij de valkuil 'wispelturigheid' de uitdaging 'orde' of 'structuur' horen. Het is goed mogelijk dat de betrokken persoon zich moeilijk kan voorstellen dat flexibiliteit en orde elkaar niet uitsluiten doch juist samen kunnen gaan. 'Ja, maar... dan word je toch star...', is een te verwachten reactie op suggesties in deze richting. Iemand die flexibel geordend is, trapt niet meer in zijn valkuil.


Valkuilwispelturigheid

flexibiliteit + +

positief tegenovergestelde

ordelijkheid Uitdaging

V.O.F. LCCB 2011

22


Kernkwaliteit en de allergie

Zoals eerder gezegd, is uit iemands kernkwaliteit ook vaak af te leiden waar de potentile conflicten met de omgeving te verwachten zijn. Die hebben niet alleen te maken met zijn valkuil maar nog meer met zijn uitdaging. Het probleem is namelijk dat de doorsnee mens allergisch blijkt te zijn voor een teveel van zijn uitdaging, vooral als hij dit in een ander verpersoonlijkt vindt.


Valkuildrammerigheid _positief tegenovergestelde

daadkracht +positief tegenovergestelde

_te veel van het goede

+ geduld

passiviteit

Allergie

Uitdaging

Zo zal de daadkrachtige persoon de neiging hebben om over de rooie te gaan wanneer hij in een ander geconfronteerd wordt met passiviteit. Hij is allergisch voor passiviteit omdat passiviteit te veel van zijn uitdaging (geduld) is. Hij weet zich daar vaak geen raad mee. Hoe meer men in een ander met zijn eigen allergie geconfronteerd wordt, des te groter is de kans dat men in zijn valkuil terechtkomt. De persoon met de kernkwaliteit 'daadkracht' loopt dan het risico nog harder te gaan drammen, terwijl hij de ander verwijt passief te zijn. Zo kan een vicieuze cirkel ontstaan, waar zonder de hulp van een derde moeilijk meer uit te komen is. Beide personen lopen het risico in elkaar te haken en in een uitzichtloos conflict terecht te komen. Met andere woorden, als men zijn allergie in een ander tegenkomt, ligt de valkuil op de loer. Dus wat iemand het meest kwetsbaar maakt is niet zijn valkuil, maar zijn allergie, want het is vooral de allergie die iemand in zijn valkuil drijft. Het kernkwadrant is niet alleen een hulpmiddel om de kernkwaliteit en uitdaging bij jezelf en anderen te ontdekken. Wat het kernkwadrant tevens laat zien, is dat het wel eens zo zou kunnen zijn dat je het meest kan leren van die mensen waar je de grootste hekel aan hebt (allergisch voor bent). Anders gezegd:

Waar men allergisch voor is bij een ander, is waarschijnlijk het te veel van iets goeds dat men zelf juist het meeste nodig heeft. Dus je kan het meest over jezelf leren van diegenen waar je het moeilijkst mee om kunt gaan.V.O.F. LCCB 2011 23


Kernkwadrant

Een kernkwadrant is vanuit alle vier de hoeken op te bouwen en op allerlei manieren te checken op juistheid. De ingang via de kernkwaliteit is voor velen de moeilijkste. Dit heeft, zoals al gezegd, onder andere als oorzaak dat het in onze cultuur ongebruikelijk is iets positiefs over onszelf te zeggen. Kritiek uiten, zowel op anderen als op zichzelf, gaat menigeen gemakkelijker af. Vandaar dat de tweede ingang via de valkuil gemakkelijker is. De meesten weten inderdaad haarfijn aan te geven welk verwijt ze weleens naar hun hoofd krijgen, of welk label ze nogal eens door anderen (onterecht) opgeplakt krijgen. Zo hoeft de betrokken persoon zich alleen maar af te vragen wat zijn of haar levenspartner regelmatig roept, en de valkuil is boven water. Vanuit deze ingang kan het kemkwadrant afgemaakt worden. Ook vanuit de derde ingang, via de uitdaging, is het kwadrant verder op te bouwen. Welke kwaliteit vind je dat je goed zou kunnen gebruiken om een evenwichtiger en completer mens te worden? En ook deze vraag is voor menigeen niet makkelijk te beantwoorden. Wellicht wordt het makkelijker als je je afvraagt welke kwaliteit je in het algemeen in anderen bewondert. Dit is meestal je uitdaging. Tenslotte biedt de ingang via de allergie de vierde en misschien wel eenvoudigste mogelijkheid om een kernkwadrant uit te werken. De meesten hebben geen moeite om aan te geven waar ze (bij een ander) niet tegen kunnen. Bij de laatste in te vullen 'hoek' van het kwadrant is er een dubbele controle op juistheid mogelijk, omdat die kwaliteit of vervorming vanuit drie richtingen moet kloppen. Zo moet 'onverschilligheid' zowel een teveel zijn van 'loslaten' als het (negatief) tegenovergestelde van 'behulpzaamheid', alsook nog het andere uiterste van 'bemoeizucht'. In feite kun je elke ingang in het kwadrant op drie verschillende manieren benaderen of checken. Het is altijd iets dat je naar je zelf toe zegt of vindt, het is altijd iets dat je naar anderen toe zegt of doet en het is altijd iets dat anderen naar jou toe zeggen of wensen. Daarmee ontstaan dus twaalf manieren om je kernkwadrant te checken op juistheid. Deze twaalf checkvragen kunnen je helpen om je kernkwadrant rond te krijgen. In n kwadrant uitgedrukt komt het superkwadrant er dan als volgt uit te zien:

V.O.F. LCCB 2011

24


Wat anderen in mij waarderen

Wat ik bij anderen vanzelfsprekend verwacht

Wat ik in anderen bereid ben door de vingers te zien

Wat de anderen mij verwijten

KernKwaliteitWat ik in mijzelf gewoon vind

daadkracht

Te veel van het goede

ValkuildrammerigheidWat ik in mijzelf geneigd ben te verrechtvaardigen

+Positief tegenovergestelde

_Positief tegenovergestelde

_Wat ik in mijzelf zou verafschuwen

+geduldWat ik in mezelf mis

passiviteit

AllergieWat men mij aanraadt om te relativeren Wat ik in anderen minacht

Te veel van het goede thing

UitdagingWat ik in anderen bewonder Wat anderen mij toewensen

Het dubbel Kwadrant

Kernkwadranten lenen zich bij uitstek voor zelfonderzoek. Daarnaast kunnen ze ook heel goed door een manager gebruikt worden tijdens gesprekken met medewerkers. De confrontatie aangaan met iemand voor wie je allergisch bent, kan op twee manieren productief worden. Je realiseren dat de allergie wel eens op je eigen uitdaging betrekking kan hebben, maakt je milder en verdraagzamer en vergroot je zelfkennis. Bovendien kun je door de allergie van jezelf (en de valkuil van de ander) diens kernkwaliteit op het spoor komen. Dit kan gedaan worden door middel van een dubbel kernkwadrant. Dit heb ik zelf aan den lijve ondervonden. Ik ergerde mij mateloos aan iemand die ik uiterst passief vond (toevallig ook een Johan). Juist omdat ik daar zo allergisch voor was besloot ik, nadat ik met deze theorie over kernkwaliteiten in contact gekomen was, eerst naar mezelf te kijken en te onderzoeken wat dit over mezelf zei. Uitgaande van zijn allergie maakte ik volgend kernkwadrant van mezelf.

ikKernkwaliteit daadkrachtPositief tegenovergestelde


Valkuil drammerigheidPositief tegenovergestelde

Kernkwaliteit


passiviteitPositief tegenovergestelde

geduldTe veel van het goede

Valkuil

Allergie

Uitdaging


Allergie

Uitdaging

V.O.F. LCCB 2011

25


Daardoor kwam ik tot de conclusie dat het meer over mezelf zei dan over de ander, en heeft die bewustwording ertoe geleid dat ik mij minder ben beginnen ergeren aan de betrokken persoon. Ik heb niet alleen dit kernkwadrant gebruikt om mezelf beter te leren kennen maar voornamelijk om uit te vinden wat ik in mijn eigen ontwikkelingsproces te doen had. Daarbij kan ik norm van die ander leren. Daartoe dien ik een tweede kernkwadrant te maken, dit van de andere Johan. Dit kwadrant kan natuurlijk het omgeklapte kwadrant van het mijne zijn. Dan zou zijn uitdaging mijn kernkwaliteit zijn. Dat hoeft echter niet, omdat uit n kwaliteit meerdere kwadranten gemaakt kunnen worden. Wel zullen het veelal nuanceverschillen zijn, maar die zijn net zo belangrijk. Het is niet zo dat er een soort woordenboek zou bestaan van kernkwadranten. Telkens zal per persoon gezocht moeten worden naar de precieze verwoording die bij die persoon past. Het moet 'klikken' en dat betekent in de praktijk dat het soms een hele klus is de juiste verwoording te vinden.

ik

Kernkwaliteit daadkrachtPositief tegenovergestelde


Valkuil drammerigheidPositief tegenovergestelde

Kernkwaliteit ingetogenheidPositief tegenovergestelde


passiviteit ValkuilTe veel van het goede

geduld Uitdaging

Allergie

roekeloosheidTe veel van het goede

initiatief UItdaging

Allergie

De andere JohanKernkwaliteiten bij StressIn een kernkwadrant wordt ook zichtbaar hoe een persoon geneigd is op stress of onder druk te reageren. In eerste instantie zal de druk of spanning ertoe leiden dat hij vaker te veel van het goede naar buiten zal brengen, met andere woorden in zijn valkuil zal schieten, heel wat meer dan de normale 20% van de tijd. Wordt de druk nog groter, dan zal hij in extreme gevallen de neiging hebben (plotseling) in zijn allergie te schieten en vanuit zijn eigen allergie te gaan functioneren!

V.O.F. LCCB 2011

26


Kernkwaliteit moedTe veel van het goede

Valkuil roekeloosheid_

+ _

+bedachtzaamheid

aarzeling Allergie

Uitdaging

Dat zijn van die momenten waarop de omgeving iemand niet meer herkent. Het gedrag dat hij of zij dan vertoont, is voor de omgeving zo ongewoon dat er onbegrip ontstaat. Iemand die 'normaal' gesproken juist heel moedig is, een grote besluitvaardigheid heeft en door de omgeving als energiek ervaren wordt, zal in eerste instantie iets te moedig worden en zich vervolgens onder hoge stress aarzelend en besluiteloos gaan gedragen. Wanneer dit soort verschijnselen zich voordoen is het tijd voor een 'time-out', anders ligt een crisis in het verschiet. Ook dit heb ik spijtig genoeg op een dramatische manier ondervonden. Toen ik op een bepaald moment zeer passief werd, niet meer vooruit te branden was, begreep ik dat ik in een zware stresstoestand, een depressie, gesukkeld was.

Persoonlijk Doel

Gedurende uw leven ontvouwt zich langzamerhand maar zeker uw Persoonlijk Doel of essentile roeping als een uitdrukking van uw Originele Zelf. Heel wat mensen zijn zich, spijtig genoeg, niet bewust van hun Persoonlijk Doel. Toch kan het ontdekt worden in de patronen of terugkomende themas in het leven.

V.O.F. LCCB 2011

27


Niettegenstaande we gedurende een groot deel van ons leven ons niet bewust zijn van onze essentile roeping wordt, wanneer we er ons (eindelijk) werkelijk van bewust zijn, van dat moment af, alles wat we ondernemen vervuld van enthousiasme en zingeving. Wanneer we het doel vinden dat onderliggend is aan veel van wat we doen, geeft dit een innerlijke rust en zekerheid. Gezien ons Persoonlijk Doel een uitdrukking is van onze Originele Zelf, is het ook relatief stabiel en consistent gedurende gans ons leven. Uw persoonlijk doel verandert niet als je van job verandert, van woonplaats of zelfs van huwelijksstatus. Wanneer je de levensemoties kan opvangen vanuit uw Originele Zelf dan wordt crisis, verandering en conflict als minder dreigend ervaren. Dit komt volgens Paul de Chauvingy de Blot10 onder meer door de innerlijke zekerheid. Het is een grote hulp wat je in je leven doet, te zien in termen van het nastreven van het Persoonlijk Doel, in plaats van het vervullen van een set job vereisten. Dit omdat wat er ook gebeurt in je job, je steeds een onderzoeker, een leraar, een leider, een manager of een entertainer bent. Wanneer je je gevoel voor zekerheid verbindt aan dit diepere, duurzame aspect van je Zijn, wordt het gemakkelijker in te spelen op de veranderingen van buiten af, omdat je verbonden blijft met uw vaste kern binnenin. Uw Persoonlijk Doel is uw essentie in actie. Eens dat je met innerlijke zekerheid weet wat het is, zal je het steeds trachten uit te drukken in alles wat je doet. Je bent dit overigens denkelijk al aan het doen zonder er bewust van te zijn. Echter, je bewust zijn dat je de essentie van je zijn in je werk tot uitdrukking brengt, kan je efficintie en voldoening heel wat omhoog krikken. Zich bewust worden van de ontvouwing van je Persoonlijk Doel in je leven geeft je de kracht om die keuzes te maken die dat Doel werkelijk (zullen) bereiken. Wetend actie ondernemen, in lijn met uw essentile zelf, geeft aan alles wat je doet een bijkomende maat van stabiliteit, geloofwaardigheid en gezag. Als je verbonden bent met uw Originele Zelf communiceer je een krachtig signaal van innerlijk gezag en geloofwaardigheid. Tussen haakjes, het woord autoriteit is afgeleid van het Griekse authentiks, met zijn eigen hand of eigenhandig. De auteur zijn van zijn eigen leven, zijn eigen script schrijven, is het terugwinnen van zijn Originele Zelf. Door het Creatief10

Chaotische Omgeving door Vernieuwing van de Mens. De organisatievisie van Ignatius van Loyola. Een Case Study.

de Chauvigny de Blot, Paul. Vernieuwing van Organisaties in een

Proefschrift, Breukelen :Nyenrode University Press, 2004

V.O.F. LCCB 2011

28


Wisselwerkingsproces wordt de draaizin van de Vicieuze Cirkel omgekeerd totdat we onze Originele Zelf, onze Intrinsieke Waarde her-ont-dekken.

Definitie

Ons Persoonlijk Doel is onze reden van bestaan. Het besef van ons Persoonlijk Doel is wat ons verbindt met onszelf en eigenlijk met alle leven. Ons Persoonlijk Doel is ons antwoord op de universele vraag Waarom besta ik? of nog Moeder, waarom leven wij? Het Doel geeft zowel zingeving als richting aan ons leven. Het helpt ons Cruciale Dialogen te voeren van binnenuit, vanuit het Hart. Door ons Persoonlijk Doel te beleven ervaren we Cruciale Dialogen als zijnde centraal in ons leven, gezien Cruciale Dialogen n manier zijn om ons Persoonlijk Doel uit te drukken. Inderdaad geeft het Persoonlijk Doel de context voor het nemen van belangrijke beslissingen gebaseerd op datgene waarin je diepe voldoening vindt. Uw Persoonlijk Doel is de essentie van wat je bijdraagt tot uw omgeving. Dit op grond van wie je werkelijk bent, eerder dan krachtens wat je weet of wat je kan doen. Persoonlijk Doel omvat een brede visie dat al uw rollen in uw leven omvat. Uw Persoonlijk Doel is daarbij innig verbonden met zowel uw Intrinsieke Waarde als uw Kern Waarden. Er bestaat een aangrijpend verhaal uit het leven van Alfred Nobel dat een goede illustratie is van wat een Mens werkelijk wenst te bereiken. De Zweedse wetenschapper, Alfred Nobel, was de uitvinder van dynamiet en die uitvinding maakte van hem n van de rijkste mannen van zijn tijd. Wanneer zijn broer stierf publiceerde n van de grootste Zweedse dagbladen per vergissing Alfred Nobels necrologie. Wanneer Alfred zelf las hoe hij zou worden herinnerd: met name als de uitvinder van dynamiet dat meer dood en vernieling zaait dan om het even welke andere uitvinding uit de geschiedenis was hij diep getroffen. In n ogenblik identificeerde hij zijn echt Persoonlijk Doel en wist hij dat dit Doel nog niet was bereikt. Dus creerde hij de nog steeds vermaarde Nobel Vredesprijs. De Nobel Vredesprijs was Alfreds antwoord op de vraag: Hoe zou ik willen herinnerd worden ns ik er niet meer ben?. Stephen Covey11 noemt dit beginnen met het einde in gedachten; de tweede gewoonte van zijn zeven gewoontes voor Effectief Leiderschap. Beginnen met het einde in gedachten is

Beginning with the End in Mind

11

Covey, Stephen R. The seven habits of highly effective people, Fireside : New York, 1990

V.O.F. LCCB 2011

29


dus beginnen met een beeld van het einde van je leven als referentiekader waarmee al het andere wordt gemeten. Deze Gewoonte is gebaseerd op het principe dat alles twee keer wordt gecreerd. We creren wat we wensen te creren eerst in onze gedachten, dit is de mentale of eerste creatie. Dan gaan we aan de slag om onze gedachten om te zetten in werkelijkheid, dit is de fysische of tweede creatie. Wanneer we de eerste creatie van binnen uit beheersen kunnen we ons eigen verhaal schrijven, en aanvaarden wij de controle en de verantwoordelijkheid van de realisatie (i.e. wij zijn echt toerekenbaar). De creatie in gedachten bepaalt overigens zeer sterk de uitkomst of de fysische creatie. De meest effectieve manier om te beginnen met het eind in gedachten is het schrijven van de Persoonlijk Doel verklaring, een Persoonlijke Visie verklaring en een Actieplan. Deze onderdelen zullen u helpen om te focussen op wie je werkelijk bent en wat je werkelijk doet om te worden wie je in wezen bent. Uw ganse Zijn en Doen is gebaseerd op deze verklaringen en dat plan. Terruwe stelde het een veertigtal geleden zo: Jij mag zijn zoals je bent, om te worden wie je bent maar nog niet kunt zijn. En je mag het worden op jouw manier en in jouw tijd.12 Of nog op de website van de school van onze kleinkinderen, Elose, Edward en Elvire: Je mag zijn wie je bent En zoals je bent, Met fouten en gebreken Om te kunnen worden Die je in aanleg bent, Maar zoals je je nog niet kunt vertonen En je mag het worden Op jouw wijze En in jouw uur13 Je Persoonlijk Doel Verklaring bezorgt je een onwrikbare kern van waaruit je externe verandering kunt aanpakken.12

Terruwe, A., Geef mij je hand ... Over bevestiging sleutel van het menselijk geluk, De Tijdstroom, 1972 13 http://www.sintemariaschool.be/

V.O.F. LCCB 2011

30


Uitwerken van een Persoonlijk Doel Verklaring

De Persoonlijk Doel Verklaring definieert wie je bent: het is uw identiteit. Het uitwerken van die verklaring is een ontdekkingstocht en een leerproces, er moet inderdaad geen probleem opgelost worden. Een Persoonlijk Doel Verklaring moet niet uitgevonden worden maar ont-dekt. Het Persoonlijk Doel bestaat immers al maar is (nog) niet zichtbaar, nog niet ont-dekt. Ik heb nog geen manier gevonden waarop ik in enkele paragrafen kan vertellen hoe je je Persoonlijk Doel kunt ontdekken. Verder vind je hier wel een paar ideen die je op weg kunnen helpen op je zoektocht naar je eigen Persoonlijk Doel. Je zou je de vraag kunnen stellen: Waarom zou ik die moeite doen? Laat me die vraag beantwoorden met volgende quote:

Many persons have a wrong idea of what constitutes true happiness. It is not attained through self-gratification but through fidelity to a worthy purpose - Hellen KellerEen duidelijke Persoonlijk Doel Verklaring zal je niet alleen helpen om het echte geluk te vinden, ze helpt je ook identificeren wat voor jou echt belangrijk is: De juiste keuzes te maken (i.e. door te leven vanuit je Persoonlijk Doel maakt men de keuzes in lijn met uw Kern Waarden en verwerpt met die keuzes die lijnrecht tegenover die Kern Waarden staan); En daardoor: Word je Originele Zelf hersteld; Word je Meester in het voeren van Cruciale Dialogen en dus meester van je eigen leven. Start van de Ontdekkingstocht Eens je beslist hebt de queeste naar je Persoonlijk Doel aan te vatten, kunnen de volgende vragen je wellicht helpen tijdens je ontdekkingstocht. Je kunt ze gebruiken als start punt: Wat wil ik in dit leven? Wat wil ik op het einde ervan verwezenlijkt hebben?

V.O.F. LCCB 2011

31


Welke erfenis wil voor de volgende generatie achterlaten?

En nog: Welk soort werk of activiteiten stimuleert mij en geeft mij energie? Waar leef ik voor? Wat motiveert mij? Wanneer voel ik me cht leven? Waar geloof ik rotsvast in? Inderdaad het definiren van uw passies en overtuigingen binnen een brede context helpen je om je Persoonlijk Doel te formuleren.

Schrijven van een Persoonlijk Doel Verklaring

Het schrijven van een Persoonlijk Doel Verklaring (i.e. een beknopte beschrijving van je ultieme levensvisie, je unieke handtekening) is zowel een ontdekkingsdaad als een creatieve oefening. We schrijven wat we aanvoelen als zijnde waar omtrent onszelf (ofschoon we daarbij soms de indruk hebben dat we neerschrijven wat we zouden willen dat waar was). De reden dat we niet altijd leven vanuit onze Persoonlijk Doel heeft te maken met de negatieve Vicieuze Cirkel invloed in ons leven. De Vicieuze Cirkel is ook een van de oorzaken waardoor wij onze Originele Zelf niet zo goed kennen als dat wij denken. Door de kracht van die Vicieuze Cirkel geloven we zaken omdat we geacht worden ze te geloven. Wij zijn in sommige gevallen zelfs bang voor de kritiek van mensen rondom ons, wanneer we zouden doen wat we juist achten voor onszelf. De Vicieuze Cirkel is een hindernis die we dienen te ontmantelen. Het schrijven van je Persoonlijk Doel Verklaring is een echt avontuur in het ontdekken van jezelf en een manier om te ontdekken van de echte betekenis van dat doel, door uzelf beter te leren kennen. Laat me als voorbeeld een gekende Persoonlijk Doel Verklaring geven:

I am a beacon of light that shines brightly to empower myself and those I am fortunate to encounter. I strive constantly to learn, improve my circumstances and my environment, to live a holistic life recognizing that this life experience is a privilege of which every moment I will enjoy and cherish Anonymous.

V.O.F. LCCB 2011

32


Van Doel naar Visie14

Uw Persoonlijk Doel Verklaring omvat niet de uitgewerkte wegen en stappen die je moet doorlopen teneinde je Persoonlijk Doel te bereiken. Deze stappen dienen uitgewerkt te worden in uw Persoonlijke Visie Verklaring. Het Persoonlijk Doel vertegenwoordigt dus de fundamentele reden van ons bestaan. Het vastleggen ervan is een reflectief proces, dus de linkerkant van ons Cruciaal Dialoog Model. Maar laten we eerlijk zijn: je zult je persoonlijk doel nooit helemaal bereiken, wel kunnen op de weg van de ontdekking van jezelf meerdere visies worden gerealiseerd. Een visie is het beeld van de toekomst dat je wil creren. Een Persoonlijke Visie Verklaring wordt geschreven in de tegenwoordige tijd, alsof deze visie nu wordt gerealiseerd. Door onze visie te formuleren laten we zien welke richting we nu inslaan en hoe het er zal uitzien als we aankomen. Het zou dus moeten ondersteund worden door een Persoonlijke Visie actieplan. Dit laatste beschrijft wat je werkelijk moet doen om te komen waar je wenst te komen. Het woord visie stamt van het Latijnse werkwoord videre, zien. Het verband tussen visie en zien is belangrijk: hoe gedetailleerder en duidelijker het beeld is, des te dwingender het wordt ervaren. Hoe groter de visie verschilt van de huidige realiteit, hoe groter de creatiespanning wie ons naar die visie stuwt15. Vanwege dit tastbare en directe aspect geeft de visie vorm en richting aan je toekomst en helpt ze je om die toekomst ook te realiseren. Verschillende experten op gebied van leiderschap en persoonlijke ontwikkeling hebben onderstreept hoe vitaal het is om je eigen persoonlijke visie voor je toekomst uit te schrijven. Warren Bennis, Stephen Covey, Peter Senge en vele anderen stellen dat een krachtige visie je kan helpen om uiteindelijk heel wat verder te komen dan dat je zou geland zijn zonder. De visie kan je kracht geven en anderen rondom u inspireren om hun eigen droom waar te maken. Wat ik totnogtoe in mijn leven heb geleerd is dat, wanneer je geen eigen visie ontwikkelt, anderen uw leven voor u zullen plannen en richten. Door het schrijven van uw Persoonlijke Visie Verklaring en Actieplan (i.e. een beknopte verklaring en plan van de unieke en wegen en stappen die je moet doorlopen teneinde je Persoonlijk Doel te bereiken) stap je in feite in een creatie- en14

Senge, Peter., . [et al.] The Fifth Discipline Field book : strategies and tools for building a learning organization. New York: Doubleday, 1994 15 Senge, Peter M., The Fifth Discipline. The Art and Practice of The Learning Organization, New York: Doubleday. 1990

V.O.F. LCCB 2011

33


actieproces. Dit komt overeen met het rechtergedeelte van het Cruciaal Dialoog Model. Deze Persoonlijke Visie verklaring en Actieplan voegt het zo belangrijk hoe aan het geheel toe. Daarmee worden de eenduidige en specifieke wegen aangeduid waarmee je uw Persoonlijk Doel zult bereiken. Het actieplan beschrijft de primaire acties die je moet uitvoeren teneinde je Visie (en uiteindelijk je Doel) te bereiken. Het omvat de passies, Kern Kwaliteiten en vaardigheden. Uw Persoonlijke Visie Verklaring en Actieplan zullen evolueren met de tijd, op het ritme van uw persoonlijke groei en het verwerven van nieuwe vaardigheden en ervaringen. Meerdere mensen kunnen in principe dezelfde Persoonlijk Doel Verklaring hebben, maar heel waarschijnlijk zullen ze verschillende Persoonlijke Visie Verklaringen hebben. Zelfs wanneer een paar van deze mensen gelijkaardige Persoonlijke Visie Verklaringen hebben, zullen ze toch, meer dan waarschijnlijk, verschillende Actieplannen hebben, omdat deze laatste hun unieke Kern Kwaliteiten en strategien reflecteren. Uw Persoonlijke visie Verklaring werkt als een kompas om je op het rechte spoor te houden (i.e. de richting aangegeven door uw Persoonlijk Doel). Uw Persoonlijk Actieplan helpt u om uw vooruitgang van binnenuit te beheersen, door doelstellingen vast te leggen, prioriteiten te kiezen en de acties aan te passen indien nodig.

Positieve Intentie

If not here, where? If not now, when? If not you, who? - Dee Hock16 Positieve Intentie is een enorme kracht die verbazende resultaten kan creren door heel wat verder te gaan dan de manipulatieve strategien die we soms gebruiken om te verkrijgen wat we willen bekomen.. Positieve Intentie gaat over het hebben van ondersteunende gedachten en overtuigingen. En over het besef dat je altijd (opnieuw) kunt kiezen of en hoe je reageert op een situatie. En ook nog dat je mag vertrouwen dat er altijd een oplossing is. Gedachten kunnen positief worden gemaakt. Hierdoor vergroot het gevoel16

Hock, Dee. The Birth of the Chaordic Century: Out of Control and Into Order, Keynote Presentation, System Thinking Conference , San Francisco October 3, 1996

V.O.F. LCCB 2011

34


van (zelf)vertrouwen en zekerheid en ontstaat meer creativiteit en assertiviteit en minder stress en conflicten. Men handelt vanuit een innerlijke zekerheid. Intenties zijn krachtige en positief verwoorde voornemens. Positieve intenties laten de stroom van mogelijkheden tot zelfontplooiing en succes zien; je hoeft er alleen maar voor te kiezen.

We mogen echter positieve intenties niet verwarren met gewenste resultaten. Intenties zijn interne krachten die je vermogen om te creren wat je wenst te creren activeert. De intenties stuwen u naar uw doel door de nodige steun en middelen beschikbaar te stellen n aan te wenden teneinde buitengewone resultaten te bekomen. Mijn vriend Mike Murray stelt dat Positieve Intentie te maken heeft met het realiseren van het goed. Wat is het goed dat je wenst te laten gebeuren? is de hamvraag. Zoals we gesteld hebben in ons boek Creatieve Wisselwerking komt dit goed tot leven als het resultaat van een proces dat we zelf niet kunnen creren het creerde namelijk onszelf. We kunnen echter wel de condities creren waarin het waarschijnlijker is dat het proces onverstoord zal kunnen werken. Dit is als volgt te parafraseren: Positieve Intentie is nauw verbonden met het antwoord op volgende vraag: Ben ik volledig gewonnen n wil ik mij ook volledig inzetten voor het creren van de condities voor Creatieve Wisselwerking zodat gedurende Cruciale Dialogen het goed kan en zal tot stand komen?. Door inderdaad onze

V.O.F. LCCB 2011

35


Positieve Intentie gedurende Cruciale Dialogen volledig in te zetten komen interne mogelijkheden en nieuwe inzichten tot stand met betrekking tot het authentieker en efficinter handelen. De Positieve Intentie zal gedurende Cruciale Dialogen je aandacht blijvend gefocust houden op wat je werkelijk wenst te bereiken. Hoed je er echter voor dat je intentie in lijn is met je aandacht. Indien dit niet het geval is gaat n deel van jezelf in n richting en een ander deel in een andere. Door een conflict binnen jezelf gaat er norm veel energie verloren. Een andere aanslag op je energie wordt gepleegd wanneer je conflicterende Positieve Intenties hebt. Wanneer dit het geval is, worden we als het ware in twee gespleten. Wij zijn in oorlog met onszelf. We weten nu dus wat er ons te doen staat: vooreerst dienen we niet conflicterende positieve intenties te hebben en daarnaast dienen we onze aandacht en intentie gestroomlijnd te houden. Dit is echter heel wat moeilijker dan op het eerste gezicht zou blijken. Zelfs indien je je bewust bent van je positieve intenties, dan is het en blijft het moeilijk uw aandacht in lijn n gefocust te houden te houden op die intenties. Dit vereist geduldige (in)oefening en wees maar gerust, de Vicieuze Cirkel is nooit ver weg! Positieve Intentie is dus werkelijk gefocust blijven op het proces dat creert wat wij wensen te creren. Onze Positieve Intentie beheersen is een krachtig middel om authentieker, ontvankelijker en creatiever te worden. Je beheerst je Positieve Intentie van binnenuit, door te identificeren welk goed je wenst te creren door de Cruciale Dialoog en je te engageren voor deze Positieve Intentie, door je te focussen op de condities en de handvatten, het gereedschap van deze Cruciale Dialoog.

When your Heart

is in your Dream

17

Je bent verbonden met je Intrinsieke Waarde door je Positieve Intentie, zoals de kop van een vlinder verbonden is aan het lichaam. Bij Cruciale Dialogen beginnen vaardige personen met hun Positieve Intentie. Wij zullen dit verder bespreken bij de voorstelling van de eerste Communicatie tool: Formuleer de Kern Vraag. Dit betekent dat zij risicovolle discussies starten met hun juiste intenties en dat zij zich op deze intenties blijven focussen wat er ook gebeure. Ze blijven17

Deze regel komt uit de tweede strofe van het fameuze lied When you whish upon a Star . Grootvader zijn van drie kleinkinderen heeft heel wat positieve consequenties. En daarvan is dat je deze grote Walt Disney Classic, die nu beschikbaar is op DVD, kunt herontdekken en becommentariren. Jimmy Cricket zingt deze song voor Pinoccio, een houten marionet , waarvan de maker, Giuseppe, wenst dat die tot leven zou komen voorwaar een wonderbaarlijke creatieve transformatie!

V.O.F. LCCB 2011

36


daarbij ook in verbinding met hun Persoonlijk Doel. Zij behouden deze focus op verschillende manieren. Eerst en vooral, zijn ze zich bewust van wat ze cht willen bereiken en ze herinneren zich continu hun keuze. Niettegenstaande ontelbare mogelijkheden om uit koers te raken, blijven ze getrouw aan de gekozen doelen. Ook blijven ze kalm en vermijden ze hun Vicieuze Cirkel. Zij weten te goed uit ervaring dat dit het resultaat alles behalve ten goede komt. Tenslotte maken vaardige deelnemers aan een risicovolle communicatie geen het n of het ander keuzes, want ze weten maar al te goed dat deze het resultaat zijn van een discussie en niet van een dialoog. Dialoog gebaseerd op het Creatief Wisselwerkingsproces heeft heel wat meer mogelijke resultaten dan de povere het n of het ander of nog vlucht of vecht". Een andere optie dan te winnen of te verliezen, namelijk de synergetische win-win. Vooraleer een Cruciale Dialoog te starten of wanneer je voelt dat je in n verzeilt dreigt te raken, dien je je als nige vraag de volgende te stellen: Wat wil ik hier werkelijk bereiken?. Dit is dus een Kernvraag die je je dient te stellen bij het begin van elke toepassing van het Cruciaal Dialoog Model. Je die vraag stellen heeft een krachtig effect op je denken. Wanneer je je focust op deze belangrijke vraag dan zal je je realiseren dat de grootste barrire voor het behalen van je doel, je eigen gedrag is! Het gevaar is dat je gedrag geworteld is in uw persoonlijke Vicieuze Cirkel. Inderdaad is de Vicieuze Cirkel er de oorzaak van dat je je prioriteiten verkeerd stelt of dat je je niet authentiek gedraagt. Wanneer je dit tijdens de communicatie zelf ontdekt, kan je gemakkelijk terugkeren naar een authentieke dialoog. Het is dus van het grootste belang dat je, vooraleer je een dialoog start, je motieven onderzoekt. Vraag je eerst en vooral af wat je echt wil bereiken. Tijdens de conversatie blijf je aandachtig voor het verloop van het dialoogproces. Dit noemen we Procesbewustzijn, de laatste van de zestien tools. Wanneer het moeilijk gaat, komen de objectieven onder druk te staan. Onze intenties beginnen te veranderen zonder dat we er blijven bij stil staan. Teneinde terug aan te knopen met je Positieve Intentie, die dialoog mogelijk maakt, dien je als het ware uit de interactie te stappen en naar jezelf n het proces te kijken. Eigenlijk zoals een buitenstaander zou doen. Je stelt je daarbij de krachtige vragen: Waar ben ik mee bezig?, en Wat is het onderliggend motief van dit gedrag? Met andere woorden, wanneer je het spel kan benoemen, dan

V.O.F. LCCB 2011

37


heb je de kans er mee op te houden het te spelen. Dit is de reden waarom de twee vaardigheden: het formuleren van de kernvraag vanuit het Persoonlijk Doel en het procesbewustzijn de alfa en de omega zijn van onze set vaardigheden (de zestien tools). Hoe kan je dit nu praktisch invullen? Nogmaals door je de volgende belangrijke vragen te stellen: Wat voor goed wens ik echt mijzelf toe? (cf. de intrinsieke en extrinsieke motieven); Wat voor goed wens ik echt voor de andere? (cf. de transcendente motieven); Wat voor goed wens ik onze relatie toe? (cf. al deze motieven).

Bij het stellen van deze vragen lopen we een risico, ze kunnen namelijk een beetje misleidend zijn. Het is namelijk zo dat ik niet steeds het beste voor mezelf wil, ook al ben ik die mening toegedaan. En dit zou voor de andere ook kunnen gelden. Je moet dus wel degelijk uw motieven grondig onderzoeken! Wanneer je de bovenstaande vragen hebt gesteld, voeg je er nog n veelbetekenende vraag aan toe: Hoe zou ik me echt gedragen wanneer ik dit goed werkelijk zou willen bewerkstelligen?

Het identificeren van je Positieve Intentie vr de start van een Cruciale Dialoog stelt je in staat je te focussen op de condities en de tools van de Cruciale Dialoog. Dit omdat je met innerlijke zekerheid weet dat het Creatief Wisselwerkingsproces die wegen zal genereren teneinde je intenties te ontplooien. Inderdaad, wanneer het Creatieve Wisselwerkingsproces leeft, zullen diegene die met jou in interactie zijn met je samenwerken om alle Positieve Intenties te verwezenlijken, de jouwe n die van hen! Zoals we gezien hebben gaat de Persoonlijk Doel Verklaring over het Zijn en de Persoonlijke Visie Verklaring en Actieplan over het Doen. Het Creatief Wisselwerkingsproces helpt ons om het Zijn te beleven in het Doen. De Positieve Intentie is daarbij de hoeksteen van hoe goed we het Creatief Wisselwerkingsproces laten schijnen doorheen onze Cruciale Dialoog.

V.O.F. LCCB 2011

38


De Kracht van het uitgaan van Positieve Intentie

Wanneer we uitgaan van Positieve Intentie dan verstevigen we alle Cruciale Dialoog Model factoren. We laten het Creatief Wisselwerkingsproces leven en we creren de noodzakelijke condities ervoor door gebruik te maken van de tools van het Cruciale Dialoog Model. Gezien we echter de Procesbewustzijn tool gebruiken, zijn we echt niet blind optimistisch. We weten dat een Cruciale Dialoog een gedisciplineerde aanpak is gebaseerd op een Positieve Intentie en een bewust gekozen houding die de mogelijkheid tot leren in zich houdt. Wanneer we uitgaan van een Positieve Intentie laten wij de andere weten dat wij er van uitgaan dat ook zij goed wensen te creren en dat zij door het voeren van Cruciale Dialogen de zaken willen verbeteren. Wij benaderen hen zelfs wanneer het proces ons noopt tot het geven van niet zo plezante feedback met respect als Menselijke Wezens die het wensen en zich inzetten om het beter te doen. Uitgaan van Positieve Intentie vertraagt de negatieve invloed van de Vicieuze Cirkel en verhoogt onze vaardigheid om te focussen op het op hoge hoogte brengen van het Creatief Wisselwerkingsproces en onze persoonlijke aansprakelijkheid daarvoor. Door krediet te geven aan de positieve intenties van de andere kunnen we ons bovendien focussen op wat werkelijk gebeurt en op welke gedragingen er naar voor komen op elk moment en welke de actuele gevolgen zijn van deze gedragingen. Dit maakt het ons mogelijk om de feiten en specifieke gedragingen aan te pakken en ver weg te blijven van de beschuldigingen en interpretaties die resulteren uit de Vicieuze Cirkel. Dit betekent een norme vermindering van verspilling van tijd en moeite omdat we ons focussen op wat werkelijk belangrijk is wat er gebeurt en welke daarvan het resultaat is. Wanneer dit resultaat niet goed is, dan dienen we onze manier van doen, ons gedrag te veranderen. Wat belangrijk is, zijn de gedragingen en de manier van denken die aan dat gedrag ten grondslag ligt. Wij gaan er a priori van uit dat deze manier van denken positief is. Wanneer echter de feiten (en dus niet de interpretaties) bewijzen dat dit niet het geval is, zal het Creatief Wisselwerkingsproces indien niet afgeremd door de Vicieuze Cirkel zorgen voor de gepaste corrigerende actie.

Persoonlijk Engagement

Wanneer mensen zich engageren voor de resultaten van een dialoog n voor de relaties tussen de deelnemers, dan is er een groter engagement voor het vinden van creatieve en werkbare antwoorden op de cruciale vragen, de problemen. Persoonlijk

V.O.F. LCCB 2011

39


Engagement is ook de bereidheid om zich in te zetten voor Creatieve Wisselwerking. Het Persoonlijke Engagement is de persoonlijke morele verplichting die je jezelf oplegt om volledig aanwezig te zijn in de dialoog. Hoeveel keer heb je gedurende de afgelopen week gemerkt dat je niet echt aanwezig was tijdens een gesprek? Momenteel worden we inderdaad hoe langer hoe meer bestookt met zaken die vragen om onze aandacht.

Multitasking is blijkbaar een noodzaak geworden: we beantwoorden e-mails wanneer we een vergadering bijwonen of met iemand aan de telefoon in gesprek zijn. Thuis spreken we met de kleinkinderen en terzelfdertijd volgen we op het internet het nieuws heet van de naald. En, wanneer iemand met ons aan het praten is, denken we aan iets anders iets min of meer belangrijks. Het blijkt een onderdeel te zijn van onze huidige samenleving, we zijn met zoveel tegelijk bezig dat wij niet echt meer luisteren naar de ander. Bovendien zijn onze hersenen effectief, bij vrouwen iets meer dan bij mannen, bekwaam om meerdere zaken tegelijkertijd te behandelen. Nochtans, cht luisteren naar gesproken boodschappen vergt veel inspanning. En wat is het effect op anderen wanneer we ons niet ten volle inzetten gedurende een gesprek? Zien zij dat? Wees er maar zeker van, zelfs een kind ziet het: Elvire (drie jaar): Opa, je luistert niet naar mij!. En ook anderen zien het. Je toont het op zoveel manieren: gebrek aan

V.O.F. LCCB 2011

40


oogcontact, niet beantwoorden of zelfs verkeerd interpreteren van de boodschap.

Wat betekent Persoonlijk Engagement in de context van Cruciale Dialogen?

Met andere woorden: hoe kan je er voor zorgen dat je altijd ten volle aanwezig ben in een Cruciale Dialoog en hoe kan je tonen dat je echt om de ander geeft? Volledig aanwezig zijn in een gesprek betekent dat je ten volle betrokken bent in de dialoog. Met andere woorden je hoort wat er wordt gezegd, je denkt er over na en je peilt naar je gevoelens, ook als je zelf niet aan het woord bent. Erom geven, heeft in deze context twee dimensies: Ik geef om de resultaten die we met de dialoog trachten te bekomen en ik geef om de relatie die ik met de andere persoon heb. Dit hoeft niet te betekenen dat je die personen ook graag hebt, hoewel dit de dialoog een stuk gemakkelijker kan maken. Wanneer je voor Persoonlijk Engagement binnen een dialoog kiest, dan focust je interne energie zich op de kwestie die aan de orde is en die energie zoekt wegen om de dialoog vooruit te stuwen. En wanneer iedereen zich persoonlijk inzet, wordt die energie gemakkelijker uitgewisseld en fladdert de dialoog. Omgekeerd, nieder die niet gengageerd is trekt of voert de energie weg van de conversatie en kan, in het slechtste geval, negatieve energie uitzenden die de gezonde dialoog afremt of zelfs blokkeert. De cruciale dialoog wordt daardoor omgezet in een heftige discussie waardoor de beste oplossingen niet gevonden worden. Anders gesteld, volledig aanwezig zijn in de dialoog is gewillig zijn om het Creatief Wisselwerkingsproces zijn werk te laten doen en gengageerd zijn om de Cruciale Dialoog tools ten volle te gebruiken. Wanneer we ons zowel inzetten voor het resultaat van de dialoog als voor de relatie met de deelnemers aan de dialoog gaan we een groter engagement aan ten overstaan van het proces en gaan we er ten volle voor om praktische oplossingen uit te werken en betere opties te creren en om de relatie te verbeteren of tenminste niet in gedrang te brengen. Erom geven, heeft zowel te maken met het in lijn brengen van de intenties met betrekking tot de resultaten en de relatie met de andere(n) als met de aandacht gedurende de dialoog. U kunt gedurende een Cruciale Dialoog uw continu Persoonlijk Engagement meten door gedurende de dialoog op een stukje papier te noteren (af te vinken) of je al dan niet aandachtig bent of je geest aan het zweven slaat, en je dus niet meer correct gengageerd bent. U kunt natuurlijk enkel je Persoonlijk Engagement meten en niet dat van de andere

V.O.F. LCCB 2011

41


ofschoon je daarover wel een mening hebt. Zolang je die mening niet uit en deze daarbij niet geconfirmeerd wordt door de ander, blijft het een mening, een interpretatie.

Wat nu?

Hiermee is de structuur en de kern van het Cruciaal Dialoog Model in detail beschreven. In de volgende Papers van de Cruciale Dialogen serie zal van elke Fase, elke Conditie en elke Discipline uitvoerig beschreven worden. Wil men zich de Cruciale Dialogen Methodiek eigen maken dan dienen we deze ook werkelijk te gebruiken. Het uiteindelijke doel is dat de nieuwe manier van dialogeren een genstitutionaliseerd gedrag en gewoonte geworden is, teneinde continu de vragen en problemen die op ons afkomen afdoende op te lossen. Om dit te bereiken is de eerste stap zich bewust worden van het huidig dialoog gedrag en te ontdekken welke elementen ervan niet werken. We kunnen dan in een volgende stap onszelf betrappen voordat we het gedrag vertonen en het ongewenste gedrag vervangen door een gedrag dat wel werkt! Na een zekere tijd en door onnoemelijk veel praktijk zal het gewenste gedrag mede door herhaling en Positive Reinforcement onze nieuwe goede gewoonte worden. Het is dus aan u die gedragingen die in uw geval nodig zijn, consistent te gebruiken en in te oefenen totdat ze een goede gewoonte geworden zijn. Dit gaat niet in n dag. Meerdere specialisten in Menselijk Gedrag, waaronder ook Charlie Palmgren, zijn het er over eens dat voor het inslijten van n gedragswijziging er minstens dertig dagen consistent beleven van dit gedrag nodig is. Indien men gedurende die dertig dagen terug valt in het oude gedrag, dan wordt de teller bij wijze van spreken terug op nul geplaatst. Onze strategie in verband met Cruciale Dialogen is gebaseerd op de volgende uitspraak van Buckminster Fuller:

"If you want to teach people a new way of thinking, don't bother teaching them. Instead, give them a tool, the use of which will lead to new ways of thinking."Onze methodiek biedt zestien tools aan. Meerdere van deze tools heeft u waarschijnlijk reeds onder de knie, andere worden dan weer slechts sporadisch door u gebruikt en nog andere helemaal niet. Aan u de keuze welke van de tools voor u van belang zijn. Uiteraard worden in de volgende papers alle acht basiscondities en zestien tools diepgaand voorgesteld.

V.O.F. LCCB 2011

42


Wanneer alle papers zullen geschreven zijn, zullen ze gebundeld worden in een nieuw boek: Cruciale Dialogen. Het is ons streven dit boek tegen de Boekenweek van 2012 in rekken van de betere boekhandel te krijgen.

V.O.F. LCCB 2011

43

Het Cruciaal Dialoog Model_2011

Documents

Transcript of Het Cruciaal Dialoog Model_2011