Conferentie Steunpunt Studie- en SchoolloopbanenVan basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee.

Leuven, 24-25 februari 2011

Ignace GlorieuxIlse Laurijssen

Vrije Universiteit BrusselOnderzoeksgroep TOR

Schoolloopbanen van allochtone jongeren

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Situering

– Steunpunt Studie en Schoolloopbanen (SSL)

– Studiegroep van ONderwijs naar ARbeidsmarkt (SONAR)

– Onderzoekslijn: Sociale ongelijkheid in schoolloopbanen en in de intrede op de arbeidsmarkt

– Thema: verschillen naar etnische herkomst

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Wit krijt schrijft beter

• Tweeledig doel:

– In kaart brengen van schoolloopbaan allochtonen

– Verklaring zoeken voor achterstand allochtonen

• Secundair en hoger onderwijs

• Verschillen naar geslacht en naar specifieke etnische afkomst allochtonen

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

SONAR-data

• Totaal aantal : 9.010• Schoolverlaters : 8.272• Eerste baan : 7.639

23-jarigen 26-jarigen 29-jarigen

geb. 1976 X X X

geb. 1978 X X -

geb. 1980 X - x

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Definitie “allochtoon”

• Strenge definitie “autochtoon” (86%)– Belgische nationaliteit én

– Geboren in België én

– Grootmoeder : Belgische nationaliteit én

– Grootmoeder : geboren in België én

– Nederlands belangrijkste (of enige) thuistaal

• Eén criterium voldoende “allochtoon” (14%)

• 4 groepen allochtonen naargelang regio van herkomst– Turks: 18%

– Noord-Afrikaans (Marokko, Algerije): 18%

– Zuid-Europees (Spanje, Portugal, Italië, Griekenland): 15%

– Andere / overige: 49%

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Secundair onderwijs

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Secundair onderwijsMoeilijke intrede

In % Auto. Turks N-Afr.

Leeftijd intr LO >6 j

Mannen 1,5 9,7 12,5

Vrouwen 1,3 11,3 11,0

Leeftijd intr SO >12 j

Mannen 11,1 36,6 46,5

Vrouwen 9,0 51,7 41,9

B-stroom intr SO

Mannen 8,9 31,8 24,7

Vrouwen 8,4 49,6 41,1Bron: TOR/VUB tabel 2.1 p.18; 2.2 p.19; 2.3 p.20

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Secundair onderwijsMoeilijke doorstroom

Auto. Turks N-Afr.

Mannen 37,7 56,1 55,4

Vrouwen 23,8 32,5 42,0

Bron: TOR/VUB, tabel 2.4 p.22

minstens 1 keer blijven zitten (in %)

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Secundair onderwijsOververtegenwoordiging in BSO

In % (3e jaar) Auto. Turks N-Afr.

Mannen

ASO 48,0 21,4 20,0

TSO/KSO 32,6 28,2 38,8

BSO 19,4 50,5 41,2

Vrouwen

ASO 56,2 14,0 24,4

TSO/KSO 26,0 17,0 17,3

BSO 17,8 69,0 58,3Bron: TOR/VUB, tabel 2.5 p.23

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Secundair onderwijsProblematische uitstroom

Auto. Turks N-Afr.

Mannen 18,6 55,4 53,5

Vrouwen 10,1 52,6 43,8

Bron: TOR/VUB, tabel 2.8 p.29

geen diploma voltijds secundair onderwijs (in %)

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Secundair onderwijs

• De schoolloopbanen van allochtone jongeren in het secunair onderwijs is minder gunstig

– Moeilijke intrede (leeftijd, onderwijsvorm)

– Moeilijke doorstroom (zittenblijven, onderwijsvorm)

– Gevolg: vaker school verlaten zonder diploma

• Autochtone meisjes doen het meestal beter dan de jongens, bij allochtone meisjes is het beeld dubbel

Conclusies

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Hoger Onderwijs

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Hoger onderwijsLagere participatie

Auto. Turks N-Afr.

Alle jongeren

Mannen 56,9 15,7 21,2

Vrouwen 70,7 16,9 32,3

Met diploma sec. ond.

Mannen 69,8 36,0 45,7

Vrouwen 78,6 36,4 56,2Bron: TOR/VUB, tabel 3.1 p.60, 3.2 p.61

ooit begonnen aan hoger onderwijs (in %)

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Hoger onderwijsLagere slaagkansen

Mannen Vrouwen

Auto. T/N-A Auto. T/N-A

Geslaagd 46,7 25,6 55,0 38,7

Niet geslaagd 53,3 74,4 45,0 61,3

Alle examens 29,2 20,5 22,7 27,4

Niet alle examens 24,1 53,8 22,2 33,9Bron: TOR/VUB, tabel 3.12 p.74

slaagkansen in eerste jaar (in %)

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Hoger onderwijs

• Lagere participatie hoger onderwijs

– Gedeeltelijk gevolg van vooropleiding

• Turks/Noord-Afrikaans: lagere slaagkansen in eerste jaar

– Hoge mate van afhaken vóór examens (vooral jongens)

Conclusies

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Mogelijke verklaringen

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Mogelijke verklaringen:Integratie-hypothese (VS)

• Basisargument: achterstandspositie is gevolg van aanpassing aan nieuwe cultuur en samenleving

• Etnisch-culturele oriëntatie ouders

– Traditionele opvoedingswaarden

– Taal als indicator thuismilieu

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Mogelijke verklaringen:Achterstand-hypothese (EU)

• Niet etniciteit maar sociaal-economisch milieu verklaart verschillen! (vooral Turkse en Noord-Afrikaanse jongeren)

• Ouders van allochtone jongeren vaker lager opgeleid, vaker niet-werkend en vaker uit lagere beroepsklassen

• Gevolg: minder stimulerend thuisklimaat en aanwezig cultureel kapitaal

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Achtergrondkenmerken allochtonen

Uit kwetsbare milieus

Gem. score Auto. Turks N-Afr.

Vader geen diploma 39,0 90,1 83,5

Vader is niet-werkend 7,0 59,7 42,7

Bron: TOR/VUB tabel 1.4 p.14

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Mogelijke verklaringen:Andere factoren

• Ondersteuning door omgeving

Ouders, (oudere) broers/zussen, leeftijdsgenoten

• Schoolkenmerken

• Specifiek voor HO:

– Leeftijd?

– Dubbel isolement?

– Correcte informatie over HO?

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Statistische analyses

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Statistische analyses

3 vragen:– Welke factoren beïnvloeden het al dan niet

behalen van diploma secundair onderwijs?

– Welke factoren beïnvloeden het al dan niet participeren aan hoger onderwijs?

– Welke factoren beïnvloeden het al dan niet slagen in eerste jaar hoger onderwijs?

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Resultaten statistische analyses

• Zowel ondersteuning voor achterstand-hypothese en integratie-hypothese:

• Opleidingsniveau vader (sterkst!)• Thuistaal (enkel bij meisjes!)• Geboorteland

• Belangrijke impact intrede secundair onderwijs (B-stroom, laattijdig)

• Thuismilieu en intrede sec. onderwijs verklaren vrijwel volledig etnisch verschil in behalen van diploma voltijds secundair onderwijs!

• Vooropleiding enorm belangrijk (ASO) voor toegang hoger onderwijs

• Geen impact van achterstand- of integratie-indicatoren op slaagkansen hoger onderwijs

diploma voltijds secundair onderwijs

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Algemene conclusie

Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee. Leuven, 24-25 februari 2011

Algemene conclusies

Kansen op schools succes al verdeeld vóór de start in secundair onderwijs

Deze achterstandspositie kunnen ze niet goedmaken tijdens hun verblijf in het secundair onderwijs (onderwijssysteem)

Bij elke stap haken er meer allochtone jongeren af !

Meer informatie:

Uitgeverij Garant - www.maklu.be/MakluEnGarant/

www.vub.ac.be/TOR/