24 oktober 2017

Antwerpen

Circulair bouwen: de success story van circulaire werven

Anne-Laure MAERCKX

Context

Beheer van materiële hulpbronnen

Beheer van menselijke middelen

Hinderpalen en stimuli

Conclusies

Inhoudstafel

Context

ContextCirculaire werven ?

Winnaars 2016

Circulaire werven ?

Een luik van de projectoproep “Be circular – Be Brussels” (http://www.circularprojects.brussels)

“Be circular” : een initiatief van het Brussels Gewest in het kader van de Gewestelijke Programma voor Circulaire Economie (GPCE)

Doelgroep : bouwondernemingen

Doelstellingen:

Beter beheer van materiële hulpbronnen

Beter beheer van menselijke middelen

8 winnaars in 2016

4

Winnaars 2016

Diversiteit van projecten

Grootte:

3 ‘kleine’ projecten

3 ‘middelgrote ‘projecten

2 ‘grote’ projecten

Bestemming:

3 woonprojecten

4 gemengde projecten: woningen + gemeenschappelijke voorzieningen/kantoren/winkels

1 cultureel centrum

5

Hoofdstuk 2

Beheer van materiële hulpbronnen

Behoud van bestaande gebouwen

Constructieve hiërarchie• Demonteerbaarheid

• Omkeerbaarheid

• Aanpasbaarheid

Hergebruik

Preventie en beheer van bouwafval

Behoud van bestaande gebouwen: renovatie bevorderen

Boondael [Llinye Liliya]

Grondige renovatie van 2 woningsgebouwen

Behoud van 90% van bestaande elementen

7

Foto:CenergieFotos: Sébastien Piaget

Constructieve hiërarchie

Ontwerp gebaseerd op de 4 duurzaamheidslagen

Structuur

Gebouwschil

Technieken

Binnen inrichting

Demonteerbaarheid, omkeerbaarheid, aanpasbaarheid

8

Constructieve hiërarchie

Demonteerbaarheid:

Dépôt Leemans [DRTB]

Uitbreiding van bestaand gebouw

Makkelijk te monteren en demonteren houtskeletbouw

9Fotos: DRTB

Constructieve hiërarchie

Omkeerbaarheid

Debatty [Gillion Construct]

Renovatie van residentieel gebouw

Reversible building design: binnenisolatie +1.700m² omkeerbare oppervlakte

10Foto: Cenergie

Bron: Energie + le site

Constructieve hiërarchie

Aanpasbaarheid

Dupontgaarde [Eco construct groupe]

Organisatie van de ruimtes

Ontwerp van technieken

11Fotos: VLA-architecture

Hergebruik

Warland 238 [Global Art Concept]

Hergebruik: op de site + inkomende materialen

Akoestische houtenvloer

Hergebruikte marmer

+ radiatoren, binnenschrijnwerk, metselwerk,…

12

Foto: CenergieFoto: Lionel Billiet

Hergebruik

Warland 238 [Global Art Concept]

13

Foto: CenergieFoto: Lionel Billiet

Preventie en beheer van bouwafval

Tivoli [CFE Brabant]

Renovatie van Belgacom gebouw (+ nieuwe duurzame wijk)

Sorteren van bouwafval : werfwachter verantwoordelijk voor het sorteren en correcte vulling van containers verbetering van 50%

Werfbeheer: Lean Construction (planning, organisatie op de site)

14Foto: Cenergie

Markering van circulatie-, stokage- en afvalzones volgens LEAN model

Foto: WTCB

Hoofdstuk 3

Beheer van menselijke middelen

Lokale arbeidskrachten en opleiding

Synergiën en samenwerking

Odernemingen van de Sociale Economie, Instellingen voor Socioprofessionele Integratie

Lokale arbeidskrachten en opleiding

Petite Suisse [Max Stockmans]

Samenwerking met het Lokale Steunpunt van Brussel: 4 Brusselse arbeiders in opleiding op de werf, gedurende 6 weken

Praktische organisatie: dagelijkse/wekelijkse briefings en debriefings

Dépôt Leemans [DRTB]

Jaarlijks opleidingsplan voor de arbeiders

Organisatie van opleidingen op de werven

Debatty/Deswaef [Gillion Construct]

Stagiairs: duo stagiair/”instructeur”

Mogelijkheid voor aanwerving na de stage

16

Synergiën en samenwerking

Debatty [Gillion Construct] Petite Suisse [Max Stockmans]

Leftover isolatieplaten isolatie platdak

Debatty en Deswaef [Gillion Construct]

Onderlinge verdeling van werfinrichtingen

Gemeenschappelijk beheer van opleidingen (stagiairs)

Tivoli [CFE Brabant]

Bouwteam, werk met een BIM-model

Synergie met naastliggende organisatie Tomato Chili : serres gemaakt uit gerecupereerd hout

17

Foto: Cenergie

Bron: www.greenbizz.brussels

OSE en ISI

Debatty/ Deswaef [Gillion Construct] :

Sociale clausules in lastenboek (openbare aanbesteding)

Schoonmaak van werfketen door OSE

Integratie en opleiding van stagiairs

Contractuele verplichting voor het bouwbedrijf

Tivoli [CFE Brabant] :

Werfwachters (OSE)

18Bron: WTCB

Hoofdstuk 4

Hinderpalen en stimuliHergebruik en bouwafval

Tools

Hergebruik en bouwafval

Hergebruik

Voorbereiding / op de werf / op technisch vlak

+ Sloopinventaris, bestaande tools, positieve impact voor bouwaanvraag,…

- onderzoek herbruikbare materialen kan tijdsverslindend zijn, stockage van de herbruikbare materialen, werkintensief,…

Bouwafval

Menselijke aspecten / Technische aspecten / Economische aspecten

+ financiële stimuli (type containers, paletten,…), werfwachters,…

- Beperkte kennis van aannemers over sorteringsmogelijkheden (recyclage), moeilijke gedetailleerde sortering van bepaalde materialen (hout,…),…

20

Bron: Rotor

Bron: WTCB

Tools

www.opalis.be : Het netwerk voor hergebruik van bouwmaterialen

Lijst van professionele handelaars en materialen

Praktische tools en documenten

Oa: Vademecum voor hergebruik van bouwmaterialen buiten de site, Technische bepalingen voor courante herbruikbare materialen

21

Bron: www.opalis.be

Tools

www.gidsduurzamegebouwen.brussels

Thema “Hergebruik”Oa: Hergebruik-hertoepassing van

bouwmateriaal Gids

www.wtcb.be/homepage/index.cfm?cat=services&sub=innov_support&pag=13&art=pcs

Studieproject preventie en beheer van afval op bouwwerven (WTCB – CBB-H, met de steun van Leefmilieu Brussel)

22

Hoofdstuk 5

Conclusie

Conclusie

Circulaire economie in de bouwsector?

Het is heel wat meer dan een beetje recycleren of hergebruiken

Circulaire economie in de bouwsector?

Het is mogelijk!

Ontwerpteams die al samenwerken voor meer efficiëntie in het beheer van materiële hulpbronnen en menselijke middelen

Bouwbedrijven die aan de slag gaan voor het verwezenlijken van de ontworpen maatregelen

Er bestaan gerealiseerde voorbeelden die op een succesvolle manier de principes van circulaire economie integreren

24

Conclusie

Circulaire economie in de bouwsector?

“Investeren in arbeidskrachten en studies, eerder dan geld uitgeven aan de aankoop van nieuwe producten

of aan het afvoeren van afvalstoffen”

25

Meer informatie?

1819 (Be Circular) - 02 513 96 13 (Cenergie)

info@circularprojects.brussels – info@cenergie.be

Havenlaan 86c 3000, 1000 Brussel (Leefmilieu Brussel)

Urbain Britsierslaan 5, 1030 Brussel (Cenergie)