Bouw en kredietcrisis

Kredietcrisis

gevolgen voor de Bouw & Infra sector

Robert ter Hoek - Bouwend Nederland

Arnhem, 11 maart 2009

Bouwend Nederland

• Werkgeversvereninging van Bouw- en infrabedrijven

• Circa 5.000 leden

• Belangenbehartiging, branche-ontwikkeling en ledenservice

• Voorzitter: Elco Brinkman

Bouwend Nederland

Hoofdkantoor in Zoetermeer

Foto: Ch. J. Groeneveld

en 5 regio-kantoren

Belang van de sector in Gelderland

Bedrijfstak (bouw- en installatie) in cijfers:• Ruim 500.000 arbeidsplaatsen• Omzet circa 57 miljard• 5,6% Nederlandse economie

Gelderland: • toegevoegde waarde = 6,7%• 7,6% totale werkgelegenheid• Ruim 12% van de bedrijven in de bouw actief

Bouw en kredietcrisis

Kernprobleem

Strengere voorwaarden banken bij kredietverstrekking en ontbreken van vertrouwen

Probleem voor alle private marktpartijen• opdrachtgevers• afnemers• bouwbedrijven

Bouw en kredietcrisis

Enkele cijfers

Landelijk/CPB• 2009:3,5 % krimp economie (17-02-09)• 2010:300.000 -> 675.000 werklozen (= 9%)

Bouw/EIB• 2009-2010:10% krimp p/j bouwproductie• 2009-2010:verlies 30.000 arbeidsplaatsen

Meldpunt kredietcrisis

Waar lopen onze leden nu tegenaan:

• projecten worden uitgesteld (vooral woning- en utiliteitsbouw)

• verkoop van gerealiseerde projecten stagneert• hogere bankgaranties • kredietfaciliteiten moeilijk/niet te verkrijgen• Inkrimping personeelsbestand en snel

teruglopende orderportefeuille

bouw en kredietcrisis

Bouwgevolgen 2009-2010

Reactie laat cyclisch, na de zomer evident:

haperen bouw als economische motor ->

verlies aan werkgelegenheid

• bouwbedrijven, ontwikkelaars, architecten, toeleveranciers, transportbedrijven, woninginrichters enz.

bouw en kredietcrisis

Bouwgevolgen 2011 - 2012

Inhaalslag uitvoering bouwprojecten, maar …

Voldoende personele capaciteit?• uitstroom personeel door kredietcrisis• vergrijzing huidig personeel

Prijsstijgingen?

maatregelen

• Consumenten vertrouwen herwinnen (duidelijkheid Kabinet!)

• Versneld uitvoeren aanleg en onderhoud infrastructuur

• Woningbouw op peil houden, instellen publiek-privaat woonfonds (omzetting koop naar huur)

• Stimuleren energiebesparende maatregelen bestaande woningvoorraad

• Krediet- en investeringsruimte oprekken• Nota’s snel betalen, geen torenhoge

bankgaranties

maatregelen

• Arbeidsmarktmaatregelen zoals werktijdverkorting en mobiliteitscentra

• Voorjaarsoverleg bepleiten knip in overeengekomen loonafspraken

• Stimuleren scholing en instroom (anti-cyclisch opleiden)

• Regeldruk verminderen / procedures vereenvoudigen en versnellen

aanbevelingen

• Maatwerkoplossingen met marktpartijen per locatie

• Maak nu de slag naar interventies die werken• Best practices delen• Pak de regierol en toon leiderschap (taskforce,

crisismanager)

bouw en kredietcrisis

Dank voor uw aandacht