Post on 13-May-2015
Bodem & Bouwplan
De basis voor gezonde groei
1
Inhoud
• Duurzaam bodem en nutrientenbeheer• Verruiming vruchtwisseling
Verruiming vruchtwisseling
Verruiming vruchtwisseling in relatie tot mineralenbenutting, bodemkwaliteit en bedrijfseconomie op akkerbouwbedrijven
3
Onderzoek
• Verruiming vruchtwisseling in relatie tot mineralenbenutting, bodemkwaliteit en bedrijfseconomie op akkerbouwbedrijven
• Wim van Dijk , Joanneke Spruijt ,Willemien Runia,Willem van Geel
• Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit AGV PPO nr. 527 December 2012
Probleemstelling bouwplan• Specialisatie op één of enkele gewassen• Hoog salderende gewassen • Nauwere vruchtwisselingen
• Lagere nutriënten efficiëntie• Hogere druk van ziekten en plagen • Verslechterende bodemkwaliteit • Opbrengst en kwaliteit hoog salderende gewassen
onder druk
Optimale vruchtwisseling
• Slimme rotaties :Goede combinatie van economisch rendement, behoud van bodemkwaliteit en minimale emissies.
• Ruimere vruchtwisseling ofbij nauwere vruchtwisseling kijken naar:- goede gewascombinaties - een slimme gewas volgorde - groenbemesters in het bouwplan.
Huidige situatie
• Noordelijke en zuidwestelijk kleigebied en het lössgebied 40-50% graan
• Zuidoostelijk zandgebied nauwelijks graan• C.aardappelen 1:5/1:4, pootaardappelen 1:3
en zetmeel 1:2• Eos aanvoer van 1100 tot 1800 kg per ha/jaar• Stikstofoverschot 35-80 kg N, P 0-15 kg per ha
Bouwplan vergelijkingen
• Gegevens uit Kwin• Regio’s:
- Noordelijk zeekleigebied- Centraal zeekleigebied- Zuidwestelijk zeekleigebied- Noordoostelijk zand- en dalgebied- Zuidoostelijk zandgebied- Lössgebied
Verruiming met meer graan (1)
• Pootaardappelen 1:3 -> 1:4 / 1:5 = saldodaling 580 € / 1.250 € per ha.
• Ter compensatie opbrengstverhoging van 12% en 28 % over alle bouwplangewassen
• Bij landhuur voor gelijkblijven pootgoedareaalsaldodaling van 365 € / 770 € per ha
• C. aardappelen 1:4->1:5 is daling van 320 € Opbrengstverhoging van 7% nodig
Verruiming met meer graan (2)
• Bij zetmeelaardappelen 1:2 -> 1:3 ten gunste van zomergerst is saldodaling van 100 €/ha
• Opbrengstverhoging van 5% ter compensatie• Snijmais in bouwplan met 25% aandeel
vervangen door zomergerst is saldodaling van € 85
Stikstofoverschot
• Pootgoedbouwplannen door graan weinig verschil, overschot tarwe vergelijkbaar met pootaardappelen
• Bij zetmeel vervanging door gerst daling van 15 kg N/ha
Organische stof aanvoer
• Graan: verhoging organische stoftoevoer met 100-350 kg EOS ha.
• Meer eos stoppel en betere mogelijkheden inzaai groenbemesters
– Zaaiuien 300– Snijmaïs 675– Aardappelen 875– Zomergerst (excl. stro) 1310– Suikerbieten 1275– Wintertarwe (excl. stro) 1640– Graszaad 1e jaar (excl. stro) 1650
Gewas: e.o.s
Verruiming met hoger renderende gewassen
• Saldoverlies door inkrimping aardappelen compenseren met vollegrondsgroente of verhuur bloembolgewassen
• Bloembolgewassen stijging stikstof en fosfaat overschot met 10-20 kg N en 10 kg P
• Verlaging EOS aanvoer 150-200 kg• Tulp gunstiger dan lelie ivm inzaai groenbemester
Landruil met veehouder
• Rotatie verruimen met hoger aandeel hoog renderende gewassen
• Bij meer ui en aardappelen ipv graan in dit bouwplan stijging saldo akkerbouw € 1250/ha
• Extra aardappelen ipv verhuur lelies € 370/ha (zuidoostelijk zandgebied)
Landruil en N&P overschot
• Afname stikstof overschot op akkerbouwareaal door nalevering N graszode
• Toename fosfaatoverschot op klei door minder tarwe
• Op zand daling fosfaatoverschot door meer aardappelen ipv lelies
Landruil en organische stof
• Minder eos bij kunstweide ipv graan in kleivoorbeeld
• Wintertarwe+groenbemester 2500 kg EOS, bij kunstweide 1300 kg EOS per ha/jaar
• Kunstweide levert meer EOS dan snijmais in situatie zuidoostelijk zandgebied
• Sterke verbetering EOS bij akkerbouw indien gebruik rundveemest
Rustgewassen
• Noordoostelijk zandgebied 1/6 grasgroenbemester ipv aardappelen
• Zuidoostelijk zandgebied 1/8 groenbemester ipv stamslaboon
• 250 en 50 kg extra EOS / ha• Daling saldo 200 € en 100 € /ha • Daling stikstofoverschot met 10 kg N/ha
Vroege oogst
• Vroegere rassen bij aardappelen en snijmais bieden meer mogelijkheden voor N vanggewas
• Extra organische stof aanvoer van 250 kg EOS• Stikstofoverschot daalde met ca. 15 kg N /ha• Fosfaatoverschot steeg met 5 kg• Daling bouwplansaldo 20 € door lagere
opbrengst en kosten groenbemester
Lange termijn effecten EOS
• Bij stijging EOS aanvoer beperkte stijging na 20 jaar van 0,01 tot 0,04 %
• Verandering mestsoort groter dan bouwplanverandering
• Bij vervanging varkensmest door rundveemest stijging EOS aanvoer van 1250 kg/ha
• Na 20 jaar absolute stijging van circa 0,25%
Conclusie (1)
• Graan economisch ongunstigBodemkwaliteit verbeteren door:• Vroege rassen• Hakselen stro• Organische mestkeuze• Juiste gewasvolgorde ivm bodemgezondheid
belangrijker dan teeltfrequentie
Conclusie (2)
• Verruiming met bloembollen en groentegewassen interressant
• Vroegruimende gewassen belangrijk voor mineralenbenutting en bodemkwaliteit
• Landruil akkerbouw en melkvee biedt perspectief
• Belangrijk afspraken over mest en aandeel gras/mais ipv graan
Bodem & BouwplanDe basis voor gezonde groei
Bedanktvoor uw aandacht
29