BGT bij Waterschappen Praktijkvoorbeelden uit verkennende pilot bij

Wetterskip Fryslân

Jelger Kooistra

MUG Ingenieursbureau

Infra Milieu Geo

Informatie

Archeo-

logie Geo-ICT

Inhoud

Voorstellen

Visie op BGT

Oplossingen – GIS

– Fotogrammetrie

– 360 graden beeld materiaal

– GIS gericht landmeten

Ervaringen pilote bij Wetterskip Fryslân

Gevestigd te Leek en Leeuwarden

Circa 60 medewerkers

Vier afdelingen:

Infra

Milieu

Archeologie

Geo-ICT & Geo-Info

Onderdeel van de Dijkstra-groep

MUG Ingenieursbureau

Afdeling Geo-ICT & Geo-Info

Geo-ICT (internet, mobiel) is bereikbaar

Slimmer landmeten, BGT, BIM, vragen er om

GIS verlaat werkveld GIS expert

Geo-ICT seniore kennis

Advies, Technisch en Organisatorisch

Overnemen beheer van techniek

Verzorgen gegevensverwerking

Combi projecten met Geo, Milieu, Infra en

Archeologie

Geodesie/inwinning

Visie BGT

BGT = GIS

BGT = Fotogrammetrie

De BGT verandert het huidige landmeten

Bronhouders moet minstens regie en kwaliteitscontrole rol hebben

BGT = intern samenwerken, interbestuurlijk samenwerken

Een op IMGEO 2.0 gebaseerde integrale beheerkaart is de basis

voor de BGT

Centrale Esri geodatabase, slim omgaan met topologie,

standaarden, versioning, webservices ipv versnipperde tooling

Leverancier van Leica Mobile Matrix

(leveren toegevoegde waarde, BGT, toepassingen)

Leverancier van Erdas fotogrammetrie producten

(leveren toegevoegde waarde, BAG, BGT, toepassingen)

Business Partner Esri

(domein kennis, BGT oplossingen)

Leverancier van Horus View en Explore

(360 graden beeld, inspectie)

BGT vooral IMGEO veel keuze mogelijkheden

Integrale

beheerkaart

BGT

(afgeleid van

beheerkaart)

IMGEO =

BGT +

Plus-

beheer- +

3D,

extra benoemde attributen

Eigen attributen :other (of extra aanvullen uit IMxx)

BOR

toepassing

BGT vraagt om GIS gerichte

benadering

IMGeo 2.0

Geodatabase

Inter-/Intranet GIS

Mobiel GIS

BOR / LV

Mobile Matrix

met GeoTOPO

extensie

Attribuut

navigator

Plaatsbe-

palingspunt

navigator

GeoBGT

IMGeo 2.0

Geodatabase

Inter-/Intranet GIS

Mobiel GIS

BOR / LV

Mobile Matrix

met GeoTOPO

extensie

Attribuut

navigator

Plaatsbe-

palingspunt

navigator

GeoBGT

IMGeo 2.0

Geodatabase

Inter-/Intranet GIS

Mobiel GIS

BOR / LV

Mobile Matrix

met GeoTOPO

extensie

Attribuut

navigator

Plaatsbe-

palingspunt

navigator

GeoBGT

BGT en (Stereo)Fotogrammetrie

BGT houdt nadrukkelijk rekening met stereo fotogrammetrie in

zowel bouw en beheerfase

Bij meerdere jaren beelden van zelfde kwaliteit en vluchtplan,

geautomatiseerde mutatiesignalering mogelijk

7 Pilots: Fotogrammetrie onontkoombaar (maar samen met andere

tools)

Software, kwaliteit materiaal, investering veel beter te doen dan

verleden

IMGeo 2.0

Geodatabase

Inter-/Intranet GIS

Mobiel GIS

BOR / LV

Mobile Matrix

met GeoTOPO

extensie

Attribuut

navigator

Plaatsbe-

palingspunt

navigator

GeoBGT

BGT en 360°

Blik vanaf maaiveld of water

Snelle techniek, metrisch correcte bestanden,

mutatiesignalering, meten in beelden

Esri desktop extentie in ontwikkeling (GeoHorus)

IMGeo 2.0

Geodatabase

Inter-/Intranet GIS

Mobiel GIS

BOR / LV

Mobile Matrix

met GeoTOPO

extensie

Attribuut

navigator

Plaatsbe-

palingspunt

navigator

GeoBGT

Rapportage Pilot bijhouding en beheer van de

BGT, versie 1.0 februari 2012

Rapportage Pilot bijhouding en beheer van de

BGT, versie 1.0 februari 2012

Rapportage Pilot bijhouding en beheer van de

BGT, versie 1.0 februari 2012

Rapportage Pilot bijhouding en beheer van de

BGT, versie 1.0 februari 2012

Rapportage Pilot bijhouding en beheer van de

BGT, versie 1.0 februari 2012

IMGeo 2.0

Geodatabase

Inter-/Intranet GIS

Mobiel GIS

BOR / LV

Mobile Matrix

met GeoTopo

extensie

Attribuut

navigator

Plaatsbe-

palingspunt

navigator

GeoBGT

GeoTopo

Waarom Pilot bij Wetterskip

BGT en INSPIRE vragen om vlakgerichte (object)

registratie

BGT heeft impact op waterschap

Landelijke pilots teveel gericht op gemeentes en

uitgevoerd achter gesloten deuren bij leveranciers

Behoefte aan praktische pilot om ervaringen te vertalen

naar een bestuursvoorstel

1 euro per inwoner en 2 euro per hectare ??!!

Project in fasen

Fase 1: Kennisopbouw en kennisoverdracht van de

BGT/IMGeo

Fase 2: Praktijktest: noodzakelijke inspanning voor

inwinning BGT

Fase 3: Vertalen van de resultaten uit de praktijktest

Fase 4: Analyse, conclusies en aanbevelingen

praktijktest

In wisselende samenstelling 2-3 tekenaars ervaring

opdoen met karteren dmv stereofotogrammetrie

De ervaringen worden bijgehouden in een logboek

Vooral kartering waterlopen in landelijk gebied

(opnieuw) veel discussie: over object afbakening

Wat is stereo-kartering?

Stereo-kartering is het intekenen van bijvoorbeeld gebouwcontouren op basis van stereo – foto’s

Stereo-foto’s zijn foto’s van eenzelfde gebied onder een licht andere hoek genomen, waardoor hoogte kan worden berekend

Om met stereo-foto’s in 3D te kunnen inwinnen, is minimaal 60% voorwaartse overlap nodig

Stereo kijken

Stereo luchtfoto’s

Minimaal een overlap van 60%

3D kartering met stereo-foto’s

3 weergave opties:

– met anaglyphen

– 3D monitor (active stereo)

– stereo-mirror (passief stereo)

Veel gehoorde misverstanden…

Stereo-kartering is vreselijk ingewikkeld

Voor stereo-kartering is een jarenlange

fotogrammetrische opleiding nodig

Voor stereo-kartering is een zeer specialistische

inwinomgeving nodig

Ik kan deze omgeving slechts eenmaal per jaar

gebruiken, voor de bijwerking

discussie

Moeten we karteren puur en alleen volgens de BGT?

Willen we niet altijd waterlijn en insteek

Is dit altijd goed te bepalen?

– AHN2 kan hierbij goed hulpmiddel zijn

Ondersteunend waterdeel

In definitieve versie IMGeo 2.0:

Conclusies stereofotogrammetrie

Relatief gemakkelijke en snelle manier van karteren

– Waterlopen

– (primaire) keringen

– (meeste) kunstwerken

Zeer bruikbaar in landelijk gebied

Validatie nauwkeurig dmv landmeting

– Conclusie: goed

BGT en landmeten

Landmeten blijft nodig (maar BGT ook veel uit

Beeldmateriaal)

Ook ter validatie karteer werkzaamheden

Traditioneel punten, lijnen meten en binnen opwerken,

door objectgerichtheid BGT minder gewenst

Liefst je GIS mee inclusief alle controles

Ook de administratieve kenmerken bijhouden

Dus GIS-gericht landmeten

Landmeters kunnen alle data in het veld beheren.

Tijdens het meten kan je zien wat je gemeten hebt (en

wat je gemist hebt!)

Directe objectvorming

Voor een landmeter is het GIS gedeelte een “stille”

partner.

Geen uitgebreide GIS kennis vereist

Geen conversie van data nodig

GIS-gericht landmeten?

Workflow GIS-gericht landmeten

Het oude en het nieuwe meten

Voorbereiding Veldwerk Verwerken

Klassieke meten

Invoeren

Kaarten Inmeten

punten/lijnen Maken vlakken

Fouten

oplossen

Toevoegen

Attributen

Het oude en het nieuwe meten

Voorbereiding Veldwerk Verwerken

Meten met Mobile Matrix

Invoeren

Kaarten Inmeten

punten/lijnen/vlakken

Fouten

oplossen

Fouten

oplossen

Toevoegen

Attributen

Inwinningstechnieken

Tachymeter (3 sec.)

– Precisie: < 3 cm (X, Y, Z)

RTK-GPS (basis station)

– Standaardafwijking ±3 cm (X,Y), ± 5 (Z-waarde)

- 06GPS: ±5 cm (X,Y), ± 10 (Z-waarde)

Stereofotogrammetrie (10 cm resolutie)

– Nauwkeurigheid: ±25 cm (X,Y,Z)

Vergelijking inwinnings technieken

Hoe verhoudt zich de fotogrammetrische inwinning tot

andere conventionele inwinningstechnieken en de

kniklijntool?:

– Terrestrisch (gps/tachymeter)

– Actuele Hoogtekaart Nederland (AHN-2)

– Kniklijntool (mbv AHN-2)

– Grootschalige Basiskaart Nederland (GBKN)

Vergelijkging met Fotogrammetrie

Conclusies fotogrammetrie t.o.v:

a. Terrestrisch (gps/tachymeter)

– De verschillen liggen in de orde van 50 cm afwijking.

b. Actuele Hoogtekaart Nederland (AHN-2)

– De verschillen liggen in de orde van 25 cm afwijking.

c. Kniklijntool (mbv AHN-2)

– De verschillen liggen in de orde van 75 cm afwijking.

d. Grootschalige Basiskaart Nederland (GBKN)

– De verschillen liggen in de orde van 25 cm afwijking.

Fase 3: vertalen resultaten uit

praktijktest

Eerste versie Bedrijfsinformatiemodel WF

– beschrijft de structuur en inhoud van het

topografische basisbestand van het Wetterskip

– zorgt ervoor dat het bestand uniform is qua inhoud en

kwaliteit

Wetterskip specifiek objectenboek:

– biedt ondersteuning bij het inwinnen van

topografische objecten door middel van

fotovoorbeelden

– geeft het aan welke attributen verplicht dienen te

worden opgenomen

ondersteunendWaterdeel,

Type: Oever/slootkant

conclusies

Fotogrammetrie:

– goed bruikbaar, gegevensbeheerders kunnen er goed

mee werken

– goed op te nemen in de technische infrastructuur en

aan te sluiten op de Geo-informatie architectuur van

het Wetterskip

– een toegevoegde waarde voor mutatiesignalering

(vergunningsvrij bouwen, illegale dempingen, illegale

bouw) en beoordeling keurontheffingen,

conclusies

Landmeten:

– De huidige landmeetmethode, apparatuur, software

gaat voor de BGT niet voldoen

– objectgericht en met veldcomputer ondersteund

landmeten is onontkoombaar

• Zie ook Rapportage Pilot bijhouding en beheer van de BGT,

versie 1, februari 2012

conclusies

Ambitie/detail niveau:

– De BGT als basis set is voor intern gebruik te

minimaal (b.v. geen duikers)

– verdiepen tot op IMGEO niveau is noodzakelijk

• IMGEO geeft veel vrijheidsgraden, het goed vastleggen van

deze keuzes, nauwkeurigheden, coderingen in een

objectenboek en een inwinprotocol (bij inhuur, revisie,

uitbesteden) is noodzakelijk)

• Aanzet tot objectenboek is gemaakt

conclusies

Uitbesteden of zelf doen?

– Het converteren van de huidige lijngerichte data naar

objectgerichte data is noodzakelijk en arbeidsintensief

– het uitvoeren van die éénmalige conversie zou gezien

de beschikbare GIS capaciteit uitbesteed moeten

worden

– Het beheer kan in eigen huis plaatsvinden

conclusies

Samenwerking:

– Het verdergaand afstemmen (ten opzicht van de

huidige werkwijze rond de GBKN) met Bronhouders

in Friesland is noodzakelijk en biedt ook kansen

(landmeet werk na revisie combineren)

Jelger Kooistra

JFKooistra@mug.nl

06-533 838 58