BELANGENVERSTRENGELING EN CORRUPTIE – M2

GEERT VERMEULEN

ECMC: ETHICS & COMPLIANCE MANAGEMENT & CONSULTING

• Belangenverstrengeling

• Anti-corruptie

• Wetgeving AC: FCPA/UKBA/NL wetgeving/good practices DNB

• Compliance Programma m.b.t. anti-corruptie

• Derde partijen

• Geschenken, entertainment

• Overig

• Case

Programma

• Integere bedrijfsvoering (3:10 Wft, 2 Wtt, 143 Pw)

• Beheerste en integere uitoefening van het bedrijf (3:17 Wft, 4:14 en 4:15 Wft)

• Artikel 11 Bpr

• Artikel 18 Bgfo

• Belangenverstrengeling/tegenstrijdige belangen moet voorkomen worden

Belangenverstrengeling: wettelijk kader

• Voorbeelden?

Belangenverstrengeling/tegenstrijdige belangen

1. Conflict persoonlijk belang en bedrijfsbelang• Je hebt een andere baan/functie, betaald of onbetaald

• Financieel belang in een business partner van het bedrijf

• Je gunt opdracht aan leverancier omdat vriend/familie daar werkt

• Je bevoordeelt klant omdat vriend/familie daar werkt

• Er werkt vriend/familie bij dezelfde onderneming

• Door aannemen van geschenken / entertainment heb je eerder de neiging om iets terug te geven

Verschillende soorten

1. Conflict persoonlijk belang en bedrijfsbelang (belangenverstrengeling)

2. Conflict persoonlijk belang en klantbelang (conflict of interests)=> misselling/klantbelang centraal (ga ik hier verder niet op in)

3. Conflict belang van de onderneming en belang van de klant (coi)

4. Twee klanten met conflicterende belangen

Verschillende soorten

• Systematische analyse van de risico’s (SIRA)

• Beleid: Mogelijke belangenverstrengeling melden

• Procedure voor goedkeuring van nevenfuncties medewerkers - for profit/not for profit

• Register van opgegeven nevenfuncties en privé belangen

• Periodieke vragenlijst belangen, familieleden, nevenactiviteiten

• Tijdens aannameproces aandacht evt. belangenverstrengeling (i.s.m. HR)

• Training, awareness, dilemma sessies

• Monitoring van privébelangen/privé beleggingen/

nevenfuncties

Hoe kom je er achter?

• Gevonden: wat nu?

Belangenverstrengeling

• Transparantie

• Niet betrokken bij besluitvorming• Bv. uitbesteden privé effectentransacties

• Afzien van functie (betaalde baan of nevenfunctie)

• Extra, onafhankelijke controle

• Verschillende teams vormen met ‘Chinese walls’/firewalls

• Afzien van geschenk/uitnodiging (zie verder)

• Internationaal: houd rekening met cultuurverschillen

Belangenverstrengeling

“ While hard to measure properly, the economic costs of corruptioncould be substantial. A recent estimate put the annual cost of briberyat around $1.5 to $2 trillion (roughly 2 percent of global GDP). The economic and social costs of corruption could potentially be even larger.”

IMF – 11 mei 2016

• SNS Reaal / Propertize• 1,5 jaar cel Buck Groenhof

• 1,5 jaar cel Pieter G.

• 7 anderen taakstraffen en geldboetes

• Belangenverstrengeling

• Omkoping

• Hoe iets dergelijks te voorkomen?

Recent geval in Nederland

• Na vergelijkbare onderzoeken in de UK

• Thema onderzoek DNB banken en verzekeraars 2013

• Brochure good practices bestrijden corruptie 2014: aanbevelingen aan banken en verzekeraars

“extraterritoriale werking van Amerikaanse en Britse anti-corruptiewetgeving ...extra reden om maatregelen ... te treffen

Good practicesbestrijden corruptie

• Anti-bribery provision• Prohibits offering, promising, authorizing or paying money or anything of

value, "corruptly", directly or indirectly, to a foreign official, political party, or party official with the intent to influence that official in his official capacity or to secure an improper advantage in order to retain or obtain business…

• Accounting/Internal Controls provision • “Issuers” are required to make and maintain accurate books and records: and

to have an accurate system of internal accounting controls

=> beheerste bedrijfsvoering

US Foreign Corrupt Practices ActSinds 1977

• "Anything of Value”

• "Foreign government officials": inclusief - Werknemers van bedrijven waarin de overheid een controlerend belang heeft- Artsen en leraren in de publieke sector- Politici en politieke partijen- Werknemers van bepaalde internationale organisaties- Omkoping in private sector soms vervolgd d.m.v. Travel Act

- "Directly or Indirectly": gebruik van derden

• "Knowingly": plicht om ‘red flags’ te onderzoeken

• "In order to obtain or retain business"

US Foreign Corrupt Practices Act

1. Telia (Zweden/NL, 2017): USD 973 miljoen (waaronder 274 m voor NL)

2. Siemens (Duitsland, 2008): USD 800 miljoen (+ 800 m Duitsland)

3. VimpelCom (Nederland, 2016); USD 795 miljoen (waarvan 398m voor NL)

4. Alstom (Frankrijk, 2014): USD 772 miljoen

5. KBR/Haliburton (VS, 2009): USD 579 miljoen

6. Teva Pharmaceutical (Israël, 2016): USD 519 miljoen

7. Keppel Offshore & Marine (Singapore,2017): USD 422m (deel naar Br/Sing)

8. Och/Ziff (VS, 2016): USD 412 miljoen

9. BAE (VK, 2010): USD 400 miljoen

10. Total (Frankrijk, 2013); USD 398 miljoen

Grootste schikkingen in de VS(FCPA van kracht sinds 1977)

• US persons (incl. bedrijven, houders van een green card, mensendie zich in de VS bevinden, etc.)

• Issuers: genoteerd aan een Amerikaanse beurs, inclusief American Depositary Receipts (ADR’s Allianz)

• ‘Agents’ van ‘US persons/issuers’

• Jurisdictie: • “[The U.S.] Congress intends that the territorial basis for jurisdiction

should be interpreted broadly so that an extensive physical connection to the bribery act is not required.”

• Mail and wire fraud/AML/racketeering: Transactions made through the USA or in USD can also be prosecuted

Extraterritoriale werking FCPA

1. Brazilië: J&F/JBF USD (2017) 3,2 miljard + vervolging individuen (1900 politici omgekocht)

2. Brazilië: Braskem/Odebrecht (2017) 2,8 miljard / div. gevangen (+Zwi/US)

3. VK: Rolls Royce (2017) GBP 671 miljoen (+USD 210 US & Brazil) / indiv. (w.o. Nederlander)

4. Duitsland: Siemens (2008) USD 800 miljoen/CEO ook geschikt/6 in US

5. China: GlaxoSmithKline (2014) USD 490 miljoen/voorwaardelijke celstraffen

6. Nederland: VimpelCom (2016) USD 398 miljoen/indiv. nog onderzocht

7. Griekenland: Siemens (2012) EUR 330 miljoen

8. Nederland: Telia (2017) USD 274 miljoen (+699m in VS)

9. Nederland: SBM Offshore (2014) USD 240 miljoen + 238 in US+Brazilië/indiv.

10.Panama: Odebrecht (2017) USD 220 miljoen

VK: ICBC Standard Bank (2015) GBP 33 miljoen => failure to prevent bribery

Grote schikkingen elders (niet uitputtend)

• Van toepassing op omkoping in binnen- en buitenland

• Geldt voor omkoping in de publieke en private sector

• Van toepassing op zowel de betaler als de ontvanger

• Geldt voor bedrijven met activiteiten in de UK overal ter wereld ("carrying on a business or part of a business in the UK")

• Tekortschieten bij het voorkomen van omkoping kan boete opleveren

• Beperking of kwijtschelding van de boete indien een bedrijf adequate procedures heeft

• Steeds meer landen introduceren vergelijkbare wetgeving• Frankrijk: Loi Sapin II, Clean Companies Act Brazilie, Spanje, etc.

UK Bribery ActSinds 1 juli 2011

Omkoping door Nederlanders/Nederlandse bedrijven is verboden, inclusief omkoping in het buitenland

Per 1 januari 2015

• Omkoping ambtenaren max 6 jaar gevangenisstraf

• Omkoping private sector van 2 naar 4 jaar gevangenisstraf

• Boete tot 10% omzet van de onderneming + ontneming voordeel

Nederland

Wetboek van Strafrecht:

• art. 177, 178, 178a (actieve ambtelijke omkoping)

• art. 363, 364 (passieve ambtelijke omkoping)

• Art 328ter (actieve en passieve niet-ambtelijke omkoping)

Nederland

Het risico dat financiële ondernemingen in Nederland betrokken zijn bij vormen van omkoping en/of belangenverstrengeling die afbreuk doen aan de integriteit van en het vertrouwen in de financiële onderneming of financiële markten

(TI: abuse of entrusted power for private gain)

Definitie corruptierisico DNB

Betrokken bij vormen van omkoping….bv. VimpelCom case: OM kondigde aan ook de ‘facilitators’ te willen vervolgen (advocaten, notarissen, banken, trustkantoren)

Hoe voorkom je dit als bank/trustkantoor?

• Customer Due Diligence/herkomst geld +

• Transactiemonitoring/bestemming geld => Volgt later in deze cursus

Nu: voorkomen van omkoping door jouw organisatie

Corrupte betalingen via instelling

• Actieve omkoping

• Passieve omkoping

• Belangenverstrengeling

Definitie corruptierisico DNB

Wet op het financieel toezicht

• Elementen van een effectief compliance- en integriteitsprogramma

• Specifieke beheersmaatregelen:• Due diligence derde partijen

• Geschenken/entertainment/maaltijden/training

• Belangenverstrengeling (al behandeld)

• Sponsoring, donaties aan goede doelen, politieke donaties

• Aannamebeleid nieuwe medewerkers/stagiairs

• Beheerste bedrijfsvoering

Wat moet ik nu doen?

Incentives & Discipline

EffectiveEthics &

Compliance Program

Leadership Risk Assessment

Policies & Procedures

Communication & Training

Responding to Concerns (Speak Up)

Evaluation & Reporting Monitoring &

Auditing

Culture & Behavior

•Bpr art. 10: Systematische analyse van integriteitsrisico’s, waarondercorruptierisico, als onderdeel van integere en beheerstebedrijfsvoering. Bijvoorbeeld:

• Risico binnenhalen omzet door omkoping via tussenpersoon

• Risico dat vergunning wordt verkregen d.m.v. omkoping

• Risico dat iemand inkoopt van eigen bedrijf/familie

• Risico dat klanten worden omgekocht via relatie-evenement

• Risico dat donatie wordt gedaan om business binnen te halen

• Risico inhuur familie van prospect om business te krijgen

• Risico dat in een land omkoping nodig is om target te halen

Risico identificatie en analyse(zie ook M5)

Transparency International Corruption Perception Index

Incentives & Discipline

EffectiveEthics &

Compliance Program

Leadership Risk Assessment

Policies & Procedures

Communication & Training

Responding to Concerns (Speak Up)

Evaluation & Reporting Monitoring &

Auditing

Culture & Behavior

• Gedragscode

• Anti-corruptie beleid

• Beleid en procedures m.b.t. derde partijen

• Beleid en procedures m.b.t. geschenken en entertainment

• Beleid en procedures m.b.t. donaties/sponsoring e.d.

• Beheerste bedrijfsvoering (inkoopprocedure, 4 ogen principe etc)

• Beoordeling (integriteit van) nieuwe medewerkers

• Beleid en procedures m.b.t. belangenverstrengeling

Beleid/maatregelen/procedures

Incentives & Discipline

EffectiveEthics &

Compliance Program

Leadership Risk Assessment

Policies & Procedures

Communication & Training

Responding to Concerns (Speak Up)

Evaluation & Reporting Monitoring &

Auditing

Culture & Behavior

• Email van CEO aan alle medewerkers/CEO blog

• Herhaling rond grote evenementen/feestdagen

• Berichten van Compliance aan alle medewerkers

• Communicatie via afdelingshoofden

• Berichten op het intranet, compliance nieuwsbrief, bedrijfsbladen

• Filmpjes, quiz, games

• Trend: vaker, korter, visueler

• Compliance Week

Communicatie

Meer training naarmate risico hoger is

• Jaarlijkse certificatie

• Online training

• Webinar training

• Face to face training

• Actieve rol management/discussie met een moderator

• Nieuwe medewerkers

• Training van derde partijen

• Dilemma training

Training

Incentives & Discipline

EffectiveEthics &

Compliance Program

Leadership Risk Assessment

Policies & Procedures

Communication & Training

Responding to Concerns (Speak Up)

Evaluation & Reporting Monitoring &

Auditing

Culture & Behavior

• Elementen van een effectief compliance- en integriteitsprogramma

• Specifieke beheersmaatregelen:• Due diligence derde partijen

• Geschenken/entertainment/maaltijden/training

• Belangenverstrengeling

• Sponsoring, donaties aan goede doelen, politieke donaties

• Beheerste bedrijfsvoering

Wat moet ik nu doen?

1. Identificatie/verzameling

2. Risico inschatten

3. Procedure ontwerpen

4. Relatie onderzoeken

5. Beheersmaatregelen / compenserende maatregelen

6. Besluit nemen

7. Contract met compliance clausules/gedragscode 3e partijen

8. Monitoren

Due diligence derde partijen – 8 stappen

1. Identificeer/verzamel derde partijen

• Definieer je derde partijen (agent/associated person) • Tussenpersonen/agenten/distributeurs

• Aanbrengers

• Doorverwijzers

• Consultants

• Leveranciers

• Verzamel alle derde partijen

Due diligence derde partijen – 8 stappen

2. Risico inschatten

• Landenrisico

• Bedrijfstak risico

• Type relatie

• Wel/geen interactie met publieke sector

• Omvang van de relatie

Due diligence derde partijen – 8 stappen

3. Procedure ontwerpen

•Risico-gebaseerd, rekening houdend met aantallen en budget

•Ondersteuning door software?

•Business sponsor identificeren

•Interne vragenlijst (PACI)

•Externe vragenlijst (PACI)

•Aansluiten bij bestaande procedures

•Koppeling met contractendatabase, financiële administratie, MVO

•Wie doet de review? Wie neemt het besluit?

Due diligence derde partijen – 8 stappen

4. Onderzoek de relatie

• Wie is de Ultimate Beneficial Owner?

• Database search (sancties/pep/veroordelingen/slecht nieuws) => vergelijkbaar met CDD

• Eigen desk research

• Rapport van due diligence firma – investigator

Due diligence derde partijen – 8 stappen

4. Onderzoek de relatie (vervolg)

• Hoeveel betalen we de derde partij?

• Wat voor diensten levert de derde partij?

• Staat de beloning in een redelijke verhouding tot de verleende diensten?

• Waarom kunnen we dit niet zelf?

• Hoe is de relatie met de derde partij ontstaan?

• Hoe groot is het risico dat het bedrag elders beland?

Due diligence derde partijen – 8 stappen

4. Onderzoek de relatie (vervolg)

Zijn er ”red flags”/waarschuwingssignalen, zoals:

• Eigenaar derde partij is werknemer bij de klant of familielid

• Eigenaar behoort tot koninklijke familie/dochter van president

• Derde partij heeft geen expertise

• Onduidelijk wat voor diensten derde partij levert

• Derde partij beschikt niet over de vereiste vergunning

• Derde partij krijgt hogere commissie dan gebruikelijk

• Betaling vindt plaats naar bankrekening in ander land

Due diligence derde partijen – 8 stappen

5. Weeg de risicofactoren en neem compenserende maatregelen

• Nog meer due diligence

• Transparantie

• Uitsluitingen in contract

• Training

• Auditen

Due diligence derde partijen – 8 stappen

1. Identificatie/verzameling

2. Risico inschatten

3. Procedure ontwerpen

4. Relatie onderzoeken

5. Beheersmaatregelen / compenserende maatregelen

6. Besluit nemen

7. Contract met compliance clausules/gedragscode 3e partijen

8. Monitoren

Due diligence derde partijen – 8 stappen

• Bepaal grenzen voor geven en ontvangen (reasonable & proportionate)

• Onderscheid publieke/private sector

• Goedkeuringsprocedure of meldplicht

• Communiceer dit, in ieder geval rond Kerst

• Houd een register bij

• Houd je er aan/ook topmanagement

• Ga regelmatig praten met marketing/communicatie

• Maak vrienden met de boekhouding

Geschenken, entertainment, hospitality, training, reizen

• Donaties aan politieke partijen/politici

• Donaties aan goede doelen

• Sponsoring

• Aannamebeleid nieuwe medewerkers/stagiaires

• Onroerend goed: ABC transacties

En verder…..

Omgekeerd aan actieve corruptie:

• Jouw medewerkers worden gefêteerd

• Jouw medewerkers worden betaald• Al te nauwe band met leverancier

• Ongebruikelijk uitgavenpatroon

• Leverancier wordt overbetaald/selectieproces

• Creatie van een ‘slush fund’ kan ook gebruikt worden voor actieve omkoping

• Beheerste bedrijfsvoering: 4 ogen principe, functiescheiding, check facturen e.d.

=> Denk aan Schiphol ‘fraude’

Passieve corruptie

Police colleagues became suspicious about Osman Iqbal's wealth when he arrived at work in a Ferrari

• Elementen van een effectief compliance- en integriteitsprogramma

• Specifieke beheersmaatregelen:• Due diligence derde partijen

• Geschenken/entertainment/maaltijden/training

• Belangenverstrengeling

• Sponsoring, donaties aan goede doelen, politieke donaties

• Aannamebeleid nieuwe medewerkers/stagiairs

• Beheerste bedrijfsvoering

Wat moet ik nu doen?

Case

Wat is dit?

Zoek de verschillen

Email: geert.vermeulen@ethicscompliancemc.com

https://nl.linkedin.com/in/geertvermeulen

VermeulenGeert

Tel: 06-52884699

www.ethicscompliancemc.com

Vragen?