Post on 04-Nov-2021
• Welkom en voorstelronde
• Lesindeling:
1. Nieuwe wereld: Noord-Amerika, Chili, Argentinië, Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland
2. Elzas, Bourgogne, Beaujolais, Champagne3. Loire, Bordeaux, Zuid-West Frankrijk4. Rhône, Languedoc, Provence, Spanje, Portugal5. Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Griekenland, Italië
• Wat is wijn?
• Belangrijkste druivenrassen
• Terroir en geografische ligging
• Proeven en beoordelen
Basis Wijncursus les 1
1. Wetgeving
2. Ampelografie =
druivenrassen en
wijnstokken
3. Wijnbouw,
omgevingsfactoren
4. Wijnbereiding
5. Kwaliteitscontrole –
organoleptisch
6. Herkennen van wijnstijlen
7. Wijnbouwgebieden
8. Bedrijfseconomische
aspecten
9. De wijnmarkt,
consumptie in Nederland
10. Wijn en gezondheid
11. Wijn en gastronomie
12. Sociale vaardigheden
13. Praktische vaardigheden
Exameneisen SDEN-2
BRON: http://www.sden.nl/wp-content/uploads/2015/08/SDEN-wijn-niveau-2.pdf
Geschiedenis van de wijn
6000 v Chr. : Georgië
5000 v Chr. : Mesopotamië
3000 v Chr.: Egypte
2000 v Chr. : Griekenland
500 v Chr. : Romeinse rijk
500 Moren : Islam
11e – 17e eeuw : Katholieke kerk
18e eeuw : Burgerij
2e helft 19e eeuw : Druifluis
20e eeuw : Nieuwe Wereld
Samenstelling van de druif
Steel(tannine)
Schil(tannine, kleur)
Pulp(suiker, water,zuren, pectine)
Pitten(bittere olie)
Belangrijkste druivenrassen
Wit
Chardonnay
Sauvignon Blanc
Riesling
Chenin Blanc
Pinot Blanc
Gewurztraminer
Grüner Veltliner
Blauw
Cabernet Sauvignon
Merlot
Syrah/Shiraz
Pinot Noir
Sangiovese
Tempranillo
Malbec
Gamay
(Noir à jus blanc)
Grenache
Noir/Garnacha tinta
Het begrip ‘terroir’
1. Bodemsoort
2. Ligging van de wijngaard
3. Klimaat
Overige aspecten die van belang zijn:
• Wijngaard goed verzorgen (mens)
• Druivenras afstemmen op bodem, ligging en klimaat
• Traditie en regionale wetgeving
De Wijnkalender - wanneer?
• Snoeien wijnstok
• Sapstroom komt op gang, ontknoppen
• Scheuten en bladeren + bloemknoppen
• Bloei + bevruchting: duur 10 dagen
• Bloemen worden trosjes druiven
• Rijping, fase 1: veraison =
ontwikkeling druif, kleurverandering
• Rijping, fase 2: rijping =
toename suikergehalte, afbouw zuren
• Oogst
Snoeien
Veraison
Druivenbloesem
De Nieuwe Wereld wijnlanden
• Australië en Nieuw-Zeeland
• Noord-Amerika
• Zuid-Amerika
• Zuid-Afrika
Algemene kenmerken
• Etikettering met druivenras
• Meer uitgesproken smaak
• Weinig regen (irrigatie)
• Snelle technologische ontwikkeling
• Gericht op consument
Geschiedenis Oceanië (Australië en Nieuw-Zeeland)
1788 1e aanplant wijnstok in Sydney en later Hunter Valley
1819 1e aanplant wijnstok op noordelijk eiland NZ door
Anglicaanse missionarissen
19e eeuw Komst Europese immigranten, uitbreiding wijnbouw Barossa Valley.
20e eeuw Eerste 60 jaar zware, logge wijnen, daarna veel
investering in techniek en aanplant
1994 LIP Label Integrity Program - waarborg voor export
Laatste decennia Droogte, verandering wijnstijl en druivenrassen,
meer aandacht voor terroir. Nu te veel wijnvoorraad.
• Vijf wijnregio’s: Western Australia, South Australia,
Victoria, New South Wales en Tasmanië
• Belangrijk: Barossa, Hunter Valley en Tasmanië
• Moderne wijntechnieken
• Veel diversiteit aan klimaten
Belangrijkste druivenrassen
Wit Chardonnay, Sémillon, Riesling, Sauvignon Blanc, Verdelho, Muscat e.a.
Blauw Shiraz, Cabernet Sauvignon, Merlot, Grenache, Pinot Noir e.a.
Wijnland Australië
• Belangrijkse druif: Sauvignon Blanc
• Bekendste wijnregio: Marlborough
• Noord- en Zuideiland
• Koel klimaat: 35 – 45° ZB
Belangrijkste druivenrassen
Wit Sauvignon Blanc, Chardonnay, Riesling, Pinot Gris, Gewurztraminer
Blauw Pinot Noir, Cabernet Sauvignon, Syrah, Merlot
Wijnland Nieuw-Zeeland
North Island
• Auckland
• Waikato
en Bay of Plenty
• Gisborne
• Hawke’s Bay
• Wellington
• Wairarapa
• Northland
South Island
• Nelson
• Marlborough
• Canterbury
• Central Otago
• Waitaka
Wijnregio’s Nieuw-Zeeland
• Observatie
Zintuigen: ogen,
neus en mond
• Emotie
Stemming
Concentratie
Lichamelijke/
mentale conditie
• Locatie
Omgeving
Glaswerk
Tijdstip
Wijnproeven
Kleur Geur
Smaak Finale
Het is niet strikt gescheiden;
alle componenten proef je met al je smaakpapillen.
• Zoet
• Zuur
• Zout
• Bitter
• De 5e smaak: umami =
heerlijk, ‘jammie’, ‘lekker’
Smaak: waar proef je wat?
Ca. jaar 1000 Ontdekking door Vikingen: Wijnland
Wijncultuur van zo’n 450 jaar Komst Spaanse missionarissen -
gebruik inheemse druivenrassen: o.a. Concord, Monica
1830-1880 Europese immigranten, aanplant Europese
druivenrassen
1919-1933 Drooglegging
1960-1995 Renaissance, enorme groei van de wijnproductie
Laatste periode Tegenslagen door plantenziektes,
klimaatverandering, verschuiving aanplant druivenrassen,
aandacht voor terroir
Geschiedenis wijn Noord-Amerika (V.S. en Canada)
• VS 4e wijnland ter wereld
• Californië oppervlakte 410.000 km2
(ca. 3/4 Frankrijk, of NL-B-D samen)
• Grootste producent VS (90%)
• American Viticultural Area – AVA
Belangrijkste druivenrassen
Wit Chardonnay, Colombard, Sauvignon Blanc, Chenin Blanc en Riesling
Blauw Cabernet Sauvignon, Zinfandel, Merlot, Pinot Noir, Syrah, Petite Syrah
Wijnland Californië
North Coast (t.N.v. San Francisco)
Mendocino County, Lake County,
Sonoma County, Napa County
Central Coast (kust tussen SF en LA)
Santa Cruz, Santa Clara, Livermore
en Monterey
South Coast
(t.Z.v. Los Angeles tot Mexico)
Interior (binnenland)
Amador, Central Valley
Wijnregio’s Californië
1540 Spaanse kolonisten veroveren Chili. Ontwikkeling wijnbouw
door monniken. Eerste aanplant Argentinië in 1556.
1818 Onafhankelijkheid Chili. Deel van Spaanse leger trekt naar
Argentinië.
19e eeuw Komst Europese immigranten. Franse invloed in Chili.
Sterke uitbreiding wijngaarden in Mendoza, Argentinië.
20e eeuw Militaire overheersing. Stagnering wijnbouw en export.
Vanaf 1980 Terugkeer democratie en herstel economie.
De laatste decennia Veel investeringen, export, meer deskundigheid,
stijging kwaliteit, aandacht voor terroir.
Geschiedenis wijn Zuid-Amerika
• Natuurlijke begrenzing
• Lang en smal
• Irrigatie noodzakelijk
• 7e wijnland ter wereld
Belangrijkste druivenrassen
Wit Chardonnay, Sauvignon Blanc, Riesling en Gewürztraminer
Blauw Carmenère, CabernetSauvignon, Merlot, Shiraz, Pinot Noir
Wijnland Chili
Wijnregio’s Chili
• Aconcagua regio
• Aconcagua Valley
• Casablanca Valley
• Valle Central
• Maipo Valley
• Rapel Valley =
Cachapoal & Colchagua Valley
• Curicó Valley
• Maule Valley
• Zuidelijke regio:
• Itata Valley
• Bío Bío Valley
• Malleco Valley
• 5e wijnland ter wereld (It, Fr, Sp, VS, Arg)
• Grootste wijngebied: Mendoza (145.000 ha)
Daarnaast o.a. Salta en La Rioja
• Wijngaarden hoge ligging 400 – 2000m
• Smeltwater Andes noodzakelijk
Belangrijkste druivenrassen
Wit Torrontes, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Sémillon, Viognier, Gewurztraminer
Blauw Malbec, Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Pinot Noir, Bonarda, Tempranillo, Sangiovese
Wijnland Argentinië
Geschiedenis Zuid-Afrika
1652 Jan van Riebeeck – VOC, compagnietuin
1679 Ontwikkeling wijnbouw in Stellenbosch
o.l.v. Simon van der Stel.
1688 Komst Hugenoten, uitbreiding wijnbouw en wijngebieden.
1885 Druifluis epidemie
1960/1990 Boycot-apartheid
1973 Eerste wijnwet W.O.
1993 Aanscherping wijnwet, certificaatzegel
• Historische band met Nederland
• Wines of Origin (W.O.)
• Invloed van twee oceanen
Belangrijkste druivenrassen
Wit Chenin blanc (Steen), Sauvignon blanc, Chardonnay, Muscat d’Alexandrie (Hanepoot)
Blauw Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinotage, Shiraz, Pinot Noir
Zuid-Afrika
• Coastal Region
• Olifants Rivier
• Breede rivier valley
• Klein Karoo
Wijnregio’s Zuid Afrika
Doorlezen voor les 2 (boek Van Tuil 9e druk 2015):
Hfdst. 3: druivenrassen
Hfdst. 4, p. 20, 21 en 26: wijnbereiding wit en mousserend
Hfdst. 5: proeven, beoordelen en genieten van wijn
Hfdst. 6: wijnwetgeving en etikettering
Hfdst. 7, p. 38-53: Frankrijk (Champagne, Elzas, Bourgogne,
Beaujolais)
• Website www.wijninstituut.nl
• Nieuwsbrief Wijninstituut (automatisch)
• Examen SDEN-1, www.wijnexamens.nl
• Aantrekkelijke korting jaarabonnement Perswijn, € 37,50 (i.p.v. 67,75)
aanmelden via www.perswijn.nl/wijnopleiding o.v.v. code HWI
• Kijk op onze site voor Workshops en Masterclasses door heel
Nederland
NB Lesstof behorend bij les 1:
Hfdst. 1: korte geschiedenis van wijn en wijnbouw
Hfdst. 2: De wijnbouw
Hfdst. 13-18: nieuwe wereldlanden
Bronvermelding
Australië www.wineaustralia.com
Nieuw-Zeeland www.nzwine.com
www.winenofnewzealand.com
Zuid-Afrika www.wine.co.za
Californie www.californianwine.org
Chili www.winesofchile.org
Argentinië www.winesofargentina.org/vino/