Meer informatie over deze en andere uitgaven kunt u verkrijgen bij:Sdu KlantenservicePostbus 200142500 EA Den Haagtel.: (070) 378 98 80fax: (070) 378 97 83

© 2007 Sdu Uitgevers bv, Den HaagAcademic Service is een imprint van Sdu Uitgevers bv.

Eindredactie: José van den HaspelZetwerk: Redactiebureau R. Heijer, MarkeloOmslagontwerp: Sjef Nix, AmsterdamDruk- en bindwerk: Drukkerij Wilco bv, Amersfoort

ISBN: 978 90 12 12255 9NUR: 991

Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Sdu Uitge-vers bv.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens-bestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, me-chanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voorzover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toege-staan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk ver-schuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich te wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende fouten en onvolledigheden.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrie-val system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photo-copying, recording or otherwise, without the publisher’s prior consent.

While every effort has been made to ensure the reliability of the information presented in this publication, Sdu Uitgevers neither guarantees the accuracy of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions or their consequences.

�

Inhoud

Inleiding 1

Hoofdstuk1 StartenmetAutoCAD 51.1 In dit hoofdstuk 51.2 AutoCAD starten 5

1.2.1 AutoCAD starten via het menu Start 51.2.2 AutoCAD starten met een snelkoppeling 61.2.3 AutoCAD starten via Windows Verkenner 6

1.3 De gebruikersinterface van AutoCAD 61.3.1 Titelbalk (Title Bar) 121.3.2 Menubalk (Menu Bar) 131.3.3 Werkbalken (Toolbars) 151.3.4 Tekenveld (Drawing Area) 201.3.5 Commandoregel (Command Line) 211.3.6 Dynamic Input 221.3.7 Statusbalk (Status Bar) 231.3.8 Tool Palettes 23

1.4 Werken met muis en toetsenbord 241.4.1 Commando’s geven, afbreken en herhalen 241.4.2 Muisknoppen en muiswiel 261.4.3 Sneltoetsen en functietoetsen 281.4.4 Commando’s ongedaan maken 28

1.5 Helpfuncties binnen AutoCAD 301.6 Samenvatting 31

Hoofdstuk2 Werkenmetbestanden 332.1 In dit hoofdstuk 332.2 Tekeningen openen 332.3 Tekeningen opslaan 362.4 Tekeningen opslaan als… naam 372.5 Tekening opslaan als… bestandstype 392.6 Nieuwe tekening starten 412.7 Samenvatting 44

Hoofdstuk3 Overzichtintekeningen 453.1 In dit hoofdstuk 453.2 Zoomen en pannen met behulp van de muis 45

3.2.1 In- en uitzoomen 463.2.2 Pannen 47

Basiscursus AutoCAD 2008 en LT 2008�i

3.2.3 Zoom Extents 473.2.4 De tekening regenereren 48

3.3 Overige zoomcommando’s 493.3.1 Pan Realtime 503.3.2 Zoom Realtime 503.3.3 Zoom Previous 513.3.4 Zoom Window 513.3.5 Zoom Object 523.3.6 Zoom In 523.3.7 Zoom Out 533.3.8 Zoom Extents 533.3.9 Zoom All 53

3.4 Aerial View 543.5 Tot besluit 553.6 Samenvatting 56

Hoofdstuk4 Objectenselecteren 574.1 In dit hoofdstuk 574.2 Objecten selecteren 57

4.2.1 Objecten per stuk selecteren 584.2.2 Objecten uit de selectie verwijderen 604.2.3 Objecten met een Window selecteren 604.2.4 Objecten met een Crossing Window selecteren 624.2.5 Objecten met een Window Polygon selecteren 634.2.6 Objecten met een Crossing Polygon selecteren 634.2.7 Speciale selectiemethoden 64

4.3 Objecten selecteren met grips 644.4 Samenvatting 66

Hoofdstuk5 Puntenenpositiesineentekeningselecteren 675.1 In dit hoofdstuk 675.2 Nauwkeurigheid 675.3 Werken met permanente object snaps 685.4 Werken met eenmalige object snaps 73

5.4.1 De werkbalk Object Snap 735.4.2 Snelmenu Object Snap 75

5.5 Samenvatting 76

Hoofdstuk6 Opmaattekenen 776.1 In dit hoofdstuk 776.2 Eenheden 776.3 Absolute coördinaten 796.4 Relatieve coördinaten 836.5 Polaire coördinaten 876.6 Hulpmiddelen bij het tekenen 91

6.6.1 Dynamic Input 916.6.2 Direct Distance Entry 946.6.3 Direct Distance Entry en ORTHO 946.6.4 Direct Distance Entry en POLAR 976.6.5 OSNAP en POLAR combineren 99

Inhoud �ii

6.6.6 Object Tracking (OTRACK) en Extension 1006.6.7 SNAP en GRID 107

6.7 Maten controleren 1096.7.1 Met behulp van Dynamic Input 1096.7.2 Met behulp van Distance 110

6.8 Extra oefeningen 1116.9 Samenvatting 111

Hoofdstuk7 Basisvormentekenen 1137.1 In dit hoofdstuk 1137.2 Line (lijn) 1137.3 Rectangle (rechthoek) 1177.4 Circle (cirkel) 1207.5 Ellipse (ellips) 1237.6 Arc (boog) 1247.7 Samenvatting 126

Hoofdstuk8 Basisbewerkings-commando’s 1278.1 In dit hoofdstuk 1278.2 Move (verplaatsen) 1278.3 Copy (kopiëren) 1318.4 Rotate (roteren) 1348.5 Scale (verschalen) 1368.6 Mirror (spiegelen) 1398.7 Join (samenvoegen) 1448.8 Trim (knippen) en Extend (verlengen) 1468.9 Tijd om te oefenen 1508.10 Samenvatting 154

Hoofdstuk9 Overigeteken-enbewerkingscommando’s 1559.1 In dit hoofdstuk 1559.2 Polyline (polylijn) 155

9.2.1 Een polylijn tekenen 1579.2.2 Een polylijn exploderen 1589.2.3 Een polylijn maken 160

9.3 Construction line (constructielijn) 1629.4 Polygon (veelhoek) 1649.5 Array (patroonkopie) 167

9.5.1 Polar Array 1689.5.2 Rectangular Array 170

9.6 Fillet (afronden) 1719.7 Chamfer (afschuinen) 1739.8 Offset (evenwijdige kopie) 1779.9 Stretch (uitrekken) 1809.10 Werken met Grips 1849.11 Samenvatting 186

Hoofdstuk10 Hatch(arceren) 18910.1 In dit hoofdstuk 18910.2 Tekening voorbereiden 189

Basiscursus AutoCAD 2008 en LT 2008�iii

10.3 Arceerpatroon instellen 19010.3.1 Predefined arceerpatronen 19210.3.2 User defined arceerpatronen 19510.3.3 Gekleurde vlakvulling 196

10.4 Arcering wijzigen 19910.5 Opties en extra mogelijkheden 201

10.5.1 Boundaries 20110.5.2 Options 20110.5.3 Inherit Properties 20310.5.4 Island detection 20310.5.5 Gap tolerance 203

10.6 Boundary en polylijn 20410.7 Samenvatting 208

Hoofdstuk11 Lagen(layers)enobjecteigenschappen 20911.1 In dit hoofdstuk 20911.2 Structuur in de tekening brengen 20911.3 Lagen gebruiken 21211.4 Objecten van laag wisselen 21911.5 Eigenschappen van lagen 22111.6 Lagen maken 22511.7 Eigenschappen van objecten wijzigen 23011.8 Properties Palette 23211.9 Lijnsoorten en lijndiktes 235

11.9.1 Lijntype schaal 23511.10 Samenvatting 236

Hoofdstuk12 Tekstentabellen 23712.1 In dit hoofdstuk 23712.2 Text Style (tekststijl) 23712.3 Single Line Text (korte tekst) 24012.4 Multi Line Text (alineatekst) 24312.5 Edit Text (tekst wijzigen) 24712.6 Table (tabellen) 24812.7 Samenvatting 252

Hoofdstuk13 WerkenmetDimensions(maten) 25313.1 In dit hoofdstuk 25313.2 Maatlijnen 25313.3 Maatlijnposities bewerken 26113.4 Dimension Style (maatlijnstijl) 26513.5 Dimension Style activeren voor gebruik 27013.6 Samenvatting 271

Hoofdstuk14 Gegevensuitwisselen 27314.1 In dit hoofdstuk 27314.2 Informatie uitwisselen tussen twee tekeningen:

Copy/Paste 27314.3 Werken met meerdere tekeningen 27414.4 Blocks (blokken) 277

Inhoud ix

14.4.1 Blocks maken 27814.4.2 Blocks invoegen 28214.4.3 Blocks en lagen 285

14.5 Het DesignCenter 28714.6 Een bibliotheek maken 29114.7 Tool Palette 29214.8 Samenvatting 295

Hoofdstuk15 Plotten(afdrukken) 29715.1 In dit hoofdstuk 29715.2 Plotten of printen? 29715.3 Waar u rekening mee moet houden 298

15.3.1 Zijn de arceringen niet te fijn of te grof? 29815.3.2 Hebt u de juiste teksthoogte gebruikt? 29815.3.3 Hebt u de juiste maatinstellingen gebruikt? 29815.3.4 Blijven de verschillende lijntypen goed leesbaar? 29815.3.5 Past het kader op papier? 299

15.4 Afdrukken 29915.5 Samenvatting 308

Hoofdstuk16 Afdrukkenmetbehulpvanlayoutsenviewports 30916.1 In dit hoofdstuk 30916.2 Layouts en page setups aanmaken 30916.3 Viewports maken en instellen 31616.4 Meerdere layouts gebruiken 32616.5 Samenvatting 327

Hoofdstuk17 Templates(sjablonen) 32917.1 In dit hoofdstuk 32917.2 Een template (sjabloon) maken 32917.3 Samenvatting 331

Register 333

�

Inleiding

U hebt de keuze gemaakt te gaan werken met AutoCAD 2008 of AutoCAD LT 2008. AutoCAD is momenteel een van de meest gebruikte 2D-tekenprogram-ma’s. Het is een uitgebreid en soms complex programma, maar als u de basis eenmaal onder de knie hebt, zult u ervaren dat u vrij snel aan tekenen toekomt. Niet voor niets heeft AutoCAD meer dan zes miljoen gebruikers wereldwijd. En dat zijn alleen maar de betalende gebruikers!

Een groot deel van de complexiteit van AutoCAD valt te wijten aan de historie van het programma. In 1982 zag de eerste versie van AutoCAD het licht. Dit was in een DOS-periode waarin Windows nog ontwikkeld moest worden. Pas bij versie 13 in 1994 werd AutoCAD geschikt om onder Windows te werken. Hier-mee kwamen de werkbalken en meer dialoogvensters ter beschikking.

Nu met versie 2008 is het nog steeds mogelijk om te tekenen alsof we met een oude DOS-computer uit 1982 werken. De programmeurs van Autodesk brei-den het programma namelijk steeds verder uit en verwijderen slechts af en toe ‘oude’ functionaliteiten. Hierdoor is het spreekwoord ‘Er leiden meerdere we-gen naar Rome’ zeker op AutoCAD van toepassing. Voor de beginnende teke-naar kan dit soms verwarrend zijn, terwijl de gevorderde tekenaar kan kiezen uit een uitgebreid scala aan mogelijkheden en commando’s. De gebruiksvrien-delijkheid is dus afhankelijk van aan wie u het vraagt.

Verschillen tussen AutoCAD en AutoCAD LTAutoCAD is de volledige uitgebreide versie van het programma. Dit bevat naast alle teken- en bewerkingsfuncties onder meer ook functies voor:

• 3D tekenen;• diverse geavanceerde beheerderfuncties;• mogelijkheden te programmeren binnen het programma.

AutoCAD LT bevat sommige van deze functies in beperkte mate, andere func-ties helemaal niet. De ware vertaling van LT is enigszins onduidelijk. LT wordt in de volksmond dan ook vertaald als ‘LighT’, maar is waarschijnlijk een afkor-ting voor ‘Low Technology’ wat staat voor ‘verminderde technologie’. Met an-dere woorden: AutoCAD LT is een uitgeklede versie van AutoCAD die in eerste instantie was bedoeld voor gebruik op een laptop.

Basiscursus AutoCAD 2008 en LT 2008�

De manier van werken van beide programma’s is echter identiek en 2D-teke-ningen van het ene programma kunnen worden geopend en bewerkt in het an-dere. 3D-tekeningen van AutoCAD kunnen wel worden geopend in AutoCAD LT, maar kunnen slechts beperkt worden bewerkt. Alle uitleg en oefeningen in dit boek zijn gebaseerd op een standaard volledige installatie van AutoCAD en een Engelstalige Windows-installatie. Daar waar er verschillen zijn met Auto-CAD LT in gebruik of werkwijze zal dit duidelijk worden aangegeven.

Indeling van dit boek• In hoofdstuk 1 en 2 maakt u kennis met de gebruikersinterface van Auto-

CAD en de op Windows lijkende manier van werken met het programma en de bestanden.

• In hoofdstuk 3 en 4 worden de basishandelingen van in- en uitzoomen be-handeld en het selecteren van objecten. U zult deze handelingen heel veel gebruiken.

• In hoofdstuk 5 en 6 leert u de basis waarvan AutoCAD gebruikmaakt om nauwkeurig te kunnen tekenen.

• In hoofdstuk 7, 8 en 9 worden de belangrijkste teken- en bewerkingscom-mando’s behandeld waarmee u een tekening maakt.

• Hoofdstuk 10, 11, 12 en 13 gaan over het logisch structureren van een te-kening. Tevens komt hier het plaatsen van arceringen, teksten, tabellen en maten aan bod.

• In hoofdstuk 14 wordt ingegaan op de beginselen van het maken en behe-ren van een bibliotheek.

• Hoofdstuk 15 en 16 zijn gewijd aan het afdrukken van de tekening.• Hoofdstuk 17 sluit deze cursus af met het maken van een standaardsjabloon

die u gebruikt als uitgangspunt voor uw tekeningen.

Aanwijzingen voor het gebruik van dit boekDit boek is geschreven om u te helpen op uw eerste ontdekkingstocht. Hierbij is uitgebreide kennis van computers of tekenvaardigheid niet noodzakelijk, maar er wordt wel van uitgegaan dat het werken met de computer en het maken of lezen van tekeningen u niet vreemd zijn.

Aan de hand van een bondige en rijk geïllustreerde uitleg maakt u kennis met de verschillende mogelijkheden om een tekening op te zetten en uiteindelijk af te drukken. Tussen deze twee punten zit echter een lang traject. Met nadruk wijzen we u erop dat dit boek een basiscursus is. Dat houdt in dat niet alle com-mando’s en ook niet altijd alle opties van een commando worden behandeld. Dit is een bewuste keuze waarmee we willen voorkomen dat u het spoor bijster raakt en mogelijk daarbij ook uw enthousiasme!

Elk hoofdstuk begint met een doelstelling. Dit is een korte inleiding in de stap-pen die u gaat nemen om een bepaald eindresultaat te bereiken. Vervolgens zullen deze stappen één voor één met u worden doorgenomen, meestal in de vorm van een oefening. Aan het eind van ieder hoofdstuk volgt een korte sa-menvatting met een herhaling van de kernpunten.

Inleiding �

Oefenen, oefenen, oefenen!Net als met autorijden leert u pas echt goed tekenen met AutoCAD door het veel te doen. Hoe vaker u een commando gebruikt, hoe eerder u toepassings-mogelijkheden leert herkennen. Bekijk een tekening die u moet maken niet alleen op techniek, maar probeer direct verbanden te herkennen waardoor u steeds sneller in staat zult zijn een tekening op te zetten.

Op de website van Academic Service (www.academicservice.nl) staan alle oefe-ningen uit dit boek. Zoek op deze website de titel van dit boek. Hier kunt u de oefeningen als zip-bestand downloaden. In dit bestand vindt u de oefeningen in tweevoud terug: eenmaal als uitgangspunt voor de oefening en eenmaal als voltooide oefening. Kopieer deze oefeningen naar de harde schijf van uw com-puter, zodat u ze eenvoudig kunt openen en bewerken.

Hebt u nog geen AutoCAD-programma aangeschaft of wilt u ook thuis oefenen, dan kunt u gebruik maken van de bijgeleverde trial-cd. Deze cd bevat een vol-ledig werkende versie van AutoCAD LT 2008 die 30 dagen gebruikt kan worden.

Afspraken in dit boekIn AutoCAD kunt u op verschillende manieren een commando starten. De meest voorkomende mogelijkheden zijn:

• Selecteer het commando uit het betreffende menu. • Klik op de knop van een commando in de werkbalken.• Typ het commando volledig in op de commandoregel.• Gebruik een sneltoets of toetsencombinatie.

Deze manieren zullen in het boek in de vorm van een tabel worden weergege-ven:

Open

Werkbalk: Menu: Commandoregel:Sneltoets:

Standard File > Open…OpenCtrl+O

Het is aan u welke methode u gebruikt. Kies de voor u prettigste methode!

Toetsen die u indrukt, worden in een vet lettertype weergegeven, bijvoorbeeld, druk op de Enter-toets. Teksten en opdrachten die u moet invoeren, worden eveneens vet weergegeven.

De namen van menu’s, commando’s, dialoogvensters, werkbalken en knop-pen worden in dit lettertype weergegeven. Bijvoorbeeld: kies in het menu File het commando Open. Dit lettertype wordt ook gebruikt voor tekst die op het scherm verschijnt.

Basiscursus AutoCAD 2008 en LT 2008�

De diverse hoofdstukken bevatten opmerkingen, tips en waarschuwingen. Deze zijn achtereenvolgens aangeduid met de tekens:

, , .

Tot besluit

We houden ons aanbevolen voor opmerkingen, uitbreidingen en suggesties die kunnen leiden tot verbetering van de inhoud bij volgende drukken. Uw reacties kunt u e-mailen naar de auteur op harold@caddesign.nl.

Ik wil mijn redactrice José van den Haspel bedanken voor alle t-tjes, d-tjes, punten en komma’s, en alle overige medewerkers van Academic Service voor de prettige samenwerking!

Mijn bijzondere dank gaat uit naar Roelof Feijen voor de vele uren brainstor-men en het controleren van alle hoofdstukken en oefeningen.

De trial-cd AutoCAD LT 2008 wordt u aangeboden door Autodesk en distribu-teur Man and Machine. Meer informatie over de software vindt u op:

• www.autodesk.nl• www.manandmachine.nl

Wij wensen u veel succes en vooral plezier bij het tekenen!

Sprang-Capelle, mei 2007 Harold Weistra