Post on 03-Sep-2019
BABY CARE
atopisch eczeem
Dr. Sven Lanssens
Overzicht
• 1. Therapeutische educatie:• wie, wat, waar en wanneer?
• Rol van de apotheker
• 2. Behandelingen van atopisch eczeem• Emolliens
• Andere
• 3. FAQ ouders
Therapeutische educatie
Therapeutische educatie
Eczeem is een verzamelterm
ATOPISCH ECZEEM
ALLERGISCH CONTACTECZEEM
IRRITATIEF CONTACTECZEEM
SEBORRHOÏSCH ECZEEM
DYSHIDROTISCH ECZEEM
NUMMULAIR ECZEEM
VARICEUS ECZEEM
ATOPIE
ECZEEM
ATOPISCH ECZEEM
atopie
• Grieks voor vreemd, ongewoon
• Erfelijk aanleg om te reageren op omgevingsfactoren• 1 ouder atopisch: kans op atopie kind 30%
• 2 ouders atopisch: kans op atopie kind 60%
• Vnl kinderen en jongvolwassen
atopie
• Verschillende orgaansystemen:• Huid: eczeem
• Slijmvliezen: rhinoconjunctivits
• Luchtwegen: astma
• Maagdarm: voedselallergieën, diarrhee
• 20% van de populatie
Atopische mars
Medscape education
Atopisch eczeem•Meer laatste 30 jaar
• In ontwikkelde landen:•10-20% eczeem op kinderleeftijd•3% eczeem op volwassen leeftijd
•60% begin eerste levensjaar
•Bij 70% van de kinderen verdwijnen of sterk verminderen atopisch eczeem
•Risicofactoren voor langdurig eczeem:–Start op jonge leeftijd–Ernstig eczeem–Familiale anamnese–Sensitisatie op jonge leeftijd
Distributie atopisch eczeem
Acuut vs chronisch eczeemAcuut eczeem Chronisch eczeem
Roodheid Roodheid minder op de voorgrond
Zwelling Schilfering neemt toe
vochtblaasjes lichenificatie
Veel jeuk -- krabeffecten kloven
Andere symptomen van atopisch eczeem
Wat gaat er mis?
ATOPISCH ECZEEM
omgevingsfactoren
genetica
Barrière dysfunctie immunologie
Uitlokkendefactoren
microbioomATOPISCH ECZEEM
omgevingsfactoren
Wat gaat er mis?
ATOPISCH ECZEEM
omgevingsfactoren
genetica
Barrière dysfunctie immunologie
Uitlokkendefactoren
microbioomATOPISCH ECZEEM
Genetica
•32 gen loci, 20% van de erfelijkheid
•Filaggrine:
• filament geassocieerd proteïne dat keratine bindt. Behoort tot “cement” in de epidermis
•FLG mutatie:–10% van de bevolking is drager–60% van de dragers worden NIET atopisch
•AD + FLG mutatie
–↑ persisterend en ernstig
–Herpes simplex infecties
–↑ multipele allergieën
Weidinger et al. The Lancet 2015
Wat gaat er mis?
ATOPISCH ECZEEM
omgevingsfactoren
genetica
Barrière dysfunctie immunologie
Uitlokkendefactoren
microbioomATOPISCH ECZEEM
huidbarrière
Wat gaat er mis?
ATOPISCH ECZEEM
omgevingsfactoren
genetica
Barrière dysfunctie immunologie
Uitlokkendefactoren
microbioomATOPISCH ECZEEM
microbioom
•Huidmicrobioom:
alle micro-organismen op alle afzonderlijke huidoppervlakken.
•Transiënten en residenten
•Diversiteit:–Lokalisatie
–intrinsieke factoren (genetische achtergrond, leeftijd, geslacht)
–externe factoren (beroep, levensstijl, leefomgeving, antibiotica, cosmetica).
Powers et al. J Dermatol 2015;42:1-6
microbioom
microbioom
•Commensale microbioom–Remt pathogenen
•Productie antimicrobiele peptiden
–Moduleert immuunsysteem
•Promotie T helper 1 pathway
•90% van de AD patiënten zijn gekoloniseerd met S aureus (5% niet atopici)
–Superantigenen stimuleren T lymfocyten die een rol spelen in eczeem letsels
–Downregulatie van antimicrobiële peptiden
–Specifiek IgE voor S aureus antigenen
–Downregulatie corticosteroïd receptoren
microbioom
Wat gaat er mis?
ATOPISCH ECZEEM
omgevingsfactoren
genetica
Barrière dysfunctie immunologie
Uitlokkendefactoren
microbioomATOPISCH ECZEEM
Uitlokkende factoren
Niet allergene prikkels
•Irriterende stoffen: zepen, afwasmiddelen, water, wol, afsluitende kleding…
•Klimaatfactoren:•droge lucht•vochtige warmte•zon, inspanning, weersveranderingen.
•Psychologische factoren: stress, slaaptekort
•Algemene weerstand: infecties met koorts
•Huidbacteriën:
•bij 90% van atopici aanwezig, slechts bij 5% van niet-atopici•zijn in staat om het eczeem uit te lokken/verergeren
Uitlokkende factoren
Allergene prikkels
• Aëro-allergenen (in de lucht aanwezig):• Binnenshuis: uitwerpselen huisstofmijt, huidschilfers van huisdieren, schimmels (in vochtige huizen)
Buitenshuis: pollen van grassen, bomen, zomerkruiden Eczeem vaak gelokaliseerd aan de extremiteiten, gelaat
• Voedselallergenen:
• Koemelk, kippenei, pinda's, hazelnoot, aardappel,… Eczeem soms verspreid volledige lichaam
Dieetmaatregelen zoals vermijden van koemelk tijdens de zwangerschap ter preventie van atopisch eczeem bij het kind hebben geen zin.
voedselallergie?
Wie testen?
–Onmiddellijke reactie na contact met voeding–Continue symptomen, nooit klachtenvrij
–Geen beterschap ondanks intensieve behandeling–Groeiprobleem
Wie niet testen?
–Licht eczeem–Onder controle met lichte therapie
–Geen verband met voeding
–Kind heeft periodes geen eczeem
–Bij niet-atopisch kind
B Niggeman, 2012 EAACI Summerschool food allergy
Voedselallergie?
Wat testen:
–Koemelk, soja, kippenei, tarwe, pinda, hazelnoot
Hoe testen:
–Bloedtest IgE bepaling• totaal en specifiek IgE NIET IgG bepalen
–Huidpriktest
IgG????????
Neen!!!!
behandeling
Eczeem behandelingen
Behandeling eczeem
Akdis JACI 2006
hydratatie
Barrière herstellen, vermindert penetratie aero-allergenen (atopische mars!!!) (Katoh)
Verzacht de huid, jeuk verminderen, vermindert TEWL.
Humectants zoals ureum verhogen water binding in het stratum corneum. (Weidinger)
Moet aangepast zijn aan de noden van de patiënt !
Dient dagelijks te gebeuren, afhankelijk van ernst 1-2x
Ureum, Natriumchloride, glycerine
Preventief: 1x/dag emolliens naar keuze, geboorte tot 6 m Significante daling cumulatieve incidentie AD op 6m43% naar 22%, RR 0,50 p= 0,017.
Hoeveel smeren?
Wat smeren?
Naast effectiviteit…. Prijs!
Cosmetisch aangenaam?
Weinig allergeen , cave “natuurlijke” producten
Niet irriterendPotentieel irriterend:
-Bewaarmiddelen-Ureum
VeiligPotentieel toxisch bij kinderen 0 – 1j
-Salicylzuur (enkel kleine opp, max conc 0.5%)-Ureum-Lactaatzuur
Hoe vettiger, hoe prettiger
Bijkomende behandelingen
•Jeukwering:-plaatselijke producten
-antihistaminicum (Fenistil)
•Washygiëne:
-Bad/douche –olie, frequentie, warmte water
•Barriërecrèmes:
–preventief aanbrengen voor zwemmen–creëren een waterafstotende film waardoor minder inwerking van chloor- of zoutwater
•Dermasilk ondergoed:
-100% pure, ongebleekte ongeverfde zijde, jeukwerend- antibacteriële werking
Anti-inflammatoire topica: corticosteroïden
•Bijwerkingen:–Ernst afhankelijk van:
•duur van behandeling•kracht en concentratie van het preparaat
–Types:•verdunning van de huid•verandering van huid pigmentatie
•striemen•infectie•vertraging van de wondgenezing
Anti-inflammatoire topica: corticosteroïden
•Pas wanneer het preparaat maanden tot jaren achtereen wordt gebruikt, wordt de huid echt onherstelbaar beschadigd.
•Wanneer intervalbehandeling toegepast wordt, treden lokale bijwerkingen vrijwel nooit op, ookniet na lange tijd.
Corticofobie
40-80%!!
Elementen:• Vrees voor bijwerkingen (lokaal en systemisch): reëel maar overschat
• Vrees voor hoeveelheden: teveel, te lang
• Meer informatie
• Vrees voor afhankelijkheid, gewenning: verlies van werkzaamheid
• Niet wetenschappelijke overtuigingen
• Vrees astma te induceren
corticofobie
Aanpak = patiënteneducatie
• Navragen bij patient, bespreekbaar maken
• Patient laten vertellen wat zijn vrees is
• Duidelijke uitleg geven => geschreven plan
• Afspraken maken met patiënt rond wat kan verwacht worden
• Patient aanmoedigen en geruststellen
• Eigen corticofobie in vraag stellen: boodschappen zoals handen wassen, niet te veel aanbrengen,…
Periorale dermatitis
Anti-inflammatoire topica: topische immunomedulatoren
Beschikbare molecules• Tacrolimus 0.03% en 0.1%
• Pimecrolimus 1%
• Tacrolimus is iets krachtiger dan pimecrolimus
Indicaties:• Bij kinderen (vanaf 2 jaar)
• met matig tot ernstig AD: Protopic 0.03% 2 x dd (vanaf 16 jaar ook 0.1%)
• Mild tot matig AD: Elidel 2 x dd intermittent over lange periodes
• Onderhoud 2x/week
• Minder voor zware opstoten
2 schema’s
Topische immunomedulatoren
Lokale bijwerkingen:• Gevoel van warmte, irritatie, jeuk, Mild, eerste 5 dagen van behandeling Ev
aspirine (te bespreken met arts)
• Geen atrofie
Veralgemeende bijwerkingen:• Op korte termijn: geen
• Op lange termijn (10 jaar):• Geen verhoogde kans op infecties
• Geen verhoogd risico op huidkanker
UV en systeembehandelingenUV therapie:
zelden bij kinderen
Systemische therapie:
• cyclosporine, azathioprine, methotrexate, mycofenolate mofetil
• Corticoïden systemisch beperken !
Biologicals:
• Dupilumab: anti IL4 receptor alfa antilichaam
• Start al in de eerste week van therapie
Komen er (misschien) nogWeidinger
Probiotica
FAQ
1/ heeft mijn kind een allergie?
- eczeem komt ‘van nature uit’
- indien de huid niet goed verzorgd wordt, kan er zich sneller eenallergie ontwikkelen
- atopisch eczeem gaat gepaard met frequenter voorkomen van
allergisch astma, allergische rhinoconjunctivitis…
- voedingsallergieën bij kinderen zijn zeldzaam een oorzaak vanhet eczeem
FAQ
2/ mag mijn kind in bad?
- eczeem patiënten vinden baden leuk
- reductie van de bacteriële lading op de huid
- niet te warm, niet te lang, met olie, droogdeppen en hydrateren
achteraf
FAQ
3/ ze gaan allergietesten doen, is het dan toch een allergie?
- een verworven allergie kan een bestaand atopisch eczeemverergeren
- bij patiënten waarbij het eczeem niet onder controle te krijgenis
- plotse toename van het eczeem zonder duidelijke oorzaak
FAQ
4/ al die cortisone, is dat niet slecht? Ze geven enkel cortisone maar pakken de oorzaak niet aan.
-locale corticosteroïden hebben weinig nevenwerkingen op
korte en midlange termijn
- ze snel, efficient, veilig en goedkoop voor de behandeling van het eczeem
- onbehandeld eczeem is op lange termijn schadelijker dancortisone
FAQ
5/ Er zitten van de rare bolletjes in het eczeem.
Huidziekten.nlWebmd.com