zaterdag 19 augustus 201714 Werken Zomertijd zaterdag 19 augustus 2017 Zomertijd Werken 15

Al in de jaren ’30 worden Ne-derlandse bedrijven met meerdan 20 medewerkers verplichteen bedrijfskantine in te rich-ten. De Veiligheidswet schrijft’een lokaal voor het nuttigenvan een boterham’ voor. In dejaren ’80 gaan steeds groterebedrijven die kantines exploi-teren. In menig kantoortuinzullen namen als Albron, So-dexo en Momentum bekendklinken. Kantines worden ’restaurants’,waar zo’n cateraar de scepterzwaait. Een werkgever huurtdeze in en in zekere zin subsi-dieert ’ie zo de lunch van depersoneelsleden. Maar hetfenomeen bedrijfsrestaurant isaan het wegkwijnen. Flexwerken is hot. Steedsmeer mensen werken thuis, ofelders. Een lunch in het be-drijfsrestaurant slaan ze daar-door over. Werkgevers vindeneen contractcateraar steeds minder belangrijk. Hetgevolg: prijsstijgingen in de bedrijfskantine. In deafgelopen tien jaar zijn kantines anderhalf keer zoduur geworden, becijferde ING begin dit jaar. Daar-mee zijn de prijzen van de broodjes kroket drie keersneller gestegen dan de inflatie. Dat leidt op zijn

beurt ook weer tot verminderde aanloop. Toch spen-deren werkenden zo’n €2,70 aan de lunch in de kan-tine. Valt mee toch? Maar als je het op jaarbasis uitrekentwordt een broodtrommeltje toch wel weer aantrek-kelijk.

12 uurtje

Onder de naam Intergarda, datin 1984 begon, verwees het duomensen die een vakantieadreszochten naar locaties aan hetGardameer. In 1996 fuseerdeIntergarda met Interlux, dathetzelfde werk deed in andereEuropese landen. Samen gingenze verder als Vacanceselect, inAlkmaar waar Interlux zat.

Direct seller,,We begonnen als 'direct sel-ler': mensen konden direct aande telefoon een vakantie bestel-len'', licht Van de Loo toe. ,,In1999 waren we één van de eersteNederlandse bedrijven met eenonline boekingssite. Sinds driejaar zijn we bezig een professio-neel e-commercebedrijf te wor-den: we doen alles via internet.

Daardoor zit het bedrijf nu ineen overgangsfase. De telefoni-sche en handmatige processenworden steeds meer geautoma-tiseerd. Een klein specialistischcallcenter helpt mensen uit heelEuropa.’’ Dat stelt andere eisenaan de werknemers. ,,Sommi-gen willen zich laten omscho-len, anderen kijken liever naariets anders uit. 1 novemberverhuizen we naar een nieuwpand; daar hebben we ooknieuwe mensen nodig, vooralict’ers en Europese e-commer-cespecialisten.''Vacanceselect blijft in Alkmaar.,,We hebben erover gedacht omnaar Amsterdam te verhuizen,want 'daar moet je zijn op hetgebied van e-commerce'. Wijkunnen de mensen die we no-dig hebben prima rond Alk-maar vinden. Dat merkten weal toen we native speakers zoch-ten om mensen uit anderelanden te woord te staan.''Vacanceselect werkt namelijkniet alleen in Nederland, maarook in dertien andere Europeselanden, waarvan een aantalnaar Alkmaar belt. De vakantiesdie geboekt worden, gaan naarvijftien landen in Europa. Voorde meeste campings zijn de Van

de Loos - twee zoons en tweebroers van Loek werken ook inhet bedrijf - tussenpersoon,andere helpen zij mede ontwik-kelen onder de tak Selectcampen een tweetal campings en eenvakantiepark hebben zij ineigen beheer. Daar richten zijzich vooral op 'glamping', luxu-eus kamperen.

Glamping,,De consumenten zijn veran-derd. Ze willen meer luxe: eenzwembad, restaurants, winkels,animatie. Ongeveer vijftien jaarterug wilden ze ook steedsminder hun eigen caravan oftent meenemen. Er kwamenmobile homes. Daaruit ont-stond de glampingtrend: va-kantie moet een unieke erva-ring zijn op een bijzondereplek. Wij hebben verschillendelodgetenten, safaritenten enmobile homes met douche,airconditioning en keuken.''Alles wordt draaiende gehou-den door honderd medewerkersin Alkmaar, tweehonderd bijSelectcamp en 150 op de eigencampings. ,,Ik ben een heletrotse ondernemer. Als je be-denkt dat ik begon met eentelefoon bij mijn ouders thuisen dat we afgelopen jaar260.000 mensen een vakantiehebben bezorgd en een omzethebben gedraaid van 59 miljoeneuro... Ik heb gebouwd wat iktoen wilde.''

Faralda Houthuijsen

Consumenten willen meer luxe

Halverwege de jarenzeventig ging de zes-tienjarige Loek van de

Loo als werkstudent naar eencamping aan het Gardameer.Hij was daar zo gelukkig dat hijbesloot later zelf een campingte beginnen. Wellicht was eenleuk Italiaans meisje dat erwerkte daar mede debet aan. Zijwerd Loeks vrouw en samenbegonnen zij een camping, aanhet Gardameer.

Loek van de Loo op één van zijn campings. FOTO: YASMIN HARGREAVES

Naam: Vacanceselect.comOprichtingsjaar: 1984Vestigingsplaats: AlkmaarSpecialiteit: camping englampingInternetadres: www.vacan-ceselect.com

Profiel

Talloze bedrijven gingen failliet endegene die overeind bleven, moestenbezuinigen. Werknemers kwamen opstraat te staan en vonden niet zomaareen andere baan. Volgens het CentraalBureau voor de Statistiek (CBS) was in1983 bijna elf procent van de beroepsbe-volking werkloos. Dat was 2,5 keer zoveel als op het moment dat de crisisbegon. Pas in 1985 daalde de werkloos-heid weer.

IndividuenJuist in deze zware tijden stapten indi-viduen naar voren om de belangen vandegenen die nog wel werk hadden tebehartigen. Zo ook bij HoogovensIJmuiden, waar Roel Berghuis in debres sprong voor zichzelf en zijn colle-ga's. Hij was opgeleid tot schilder, maarwerd aan het begin van de crisis als éénvan de laatst gekomenen bij de eerstenontslagen. Hoogovens nam nog nieuwekrachten aan en zette hem aan het werkals smelter, 'zwaar en vies werk, maarleuk door de contacten met collega's'.Berghuis deed in de jaren tachtig, netals vele anderen, regelmatig mee aandemonstraties. ,,De belangrijkste warendie tegen de neutronenbom en atoom-wapens. Voor mij zijn de jaren tachtigde jaren van verzet, verdraagzaamheiden strijd.'' Ook op kleinerschaligerniveau voerde Berghuis actie. ,,Samenmet mijn broer Jan heb ik heel wat opde trommel geslagen bij Hoogovens.Wij waren bij cao-onderhandelingen enriepen collega's op om in actie te ko-men.''Conflicten gingen onder andere overwerkgelegenheid, werkomstandighe-den, loon, ziektewet, milieu en discri-minatie (waar Roel later op afstudeer-de). ,,Het liep de directie dun door debroek als wij actievoerden. Ze wistendat we vasthoudend waren: had eenactie geen effect, dan deden we het nogeen keer.''

StakenDe acties mondden veelal uit in stakin-gen. ,,De 'Dolle Dinsdagen op de Hoog-ovens' noemden we die, omdat ze vaakop dinsdag waren. Het waren prachtigeoptochten naar de 'Gouden Vleugel', deplek waar de directie zat. Die keek danbevend door de ramen naar buiten. Hetgaf ons als organisatie een ontzettendwarm gevoel, die duizend tot 1500 men-sen van alle verschillende arbeiders-groepen uit de fabrieken die meede-den.''

Dankzij zijn inzet voor de rechten vanarbeiders maakte Berghuis geen enkelekans om hogerop te komen bij Hoog-ovens, terwijl hij op een gegeven mo-ment wel iets anders wilde. Daaromstapte hij in 1992 over naar vakbondFNV. Inmiddels is hij sectorhoofd FNVVervoer en maakt hij zich nog altijdsterk voor de rechten van werknemers.Daarbij merkt hij dat er nu andereproblemen spelen dan in de jaren tach-tig.

Problemen,,De grootste tijdbom nu is de verho-ging van de AOW-leeftijd naar 67. Jeziet dat veel mensen, vooral in fysiekeberoepen en bijvoorbeeld het onderwijs,dat niet redden. Er is bijna een verdub-beling van het aantal nieuwe arbeidson-geschikten op hogere leeftijd in eensector als metaal. De verhoging van deAOW-leeftijd pakt bovendien nadeliguit voor jongeren. Ook dat is een grootprobleem. Jongeren hebben te weinig

perspectief op het vinden van een vastebaan. Bedrijven zouden moeten investe-ren in vakmanschap; ze zouden zelfmoeten voorzien in specifieke vakoplei-dingen.’’,,Daarbij moeten ze meer reclame ma-ken voor het vak. Ik zie dat ook in hetvervoer: dat zijn vooral oudere mannen.

Machinist of buschauffeur zijn, is nietmeer hot. Dat heeft ook te maken metde eisen die gesteld worden. Je moetniet alleen goed kunnen rijden, maarook servicegericht zijn, met mensen omkunnen gaan, dienstbaar zijn.''Trends zijn ook van grote invloed ophet arbeidersleven, constateert Berg-huis. ,,Globalisering - het ruimtelijkerdenken, het verdwijnen van zeggen-schap over grote Nederlandse bedrijvennaar het buitenland - en robotisering -het overnemen van taken door machi-nes - gaan diepe consequenties hebbenvoor onze samenleving. Ze geven ookkansen, maar we moeten er wel overnadenken hoe wij daar eigentijdse eisenaan stellen, juist als vakbond.''

IndividualiseringDe vakbonden zelf zijn ook aan trendsonderhevig. Ze lijden bijvoorbeeldonder de individualisering in onzemaatschappij. ,,Ze sluiten zich mindersnel aan bij een vakbond, want ze den-

ken dat ze het zelf wel redden en zoniet, dan doen ze een beroep op deindividuele rechtsbijstand, maar diesluit geen cao's af. Wij moeten ons dusals FNV differentiëren naar de belangenen imago's van de sectoren en zorgendat we heel dicht bij de mensen op dewerkvloer staan.’’Berghuis kent inmiddels wel de kunstvan het dicht bij mensen komen enblijven - dat is immers onmisbaar inzijn werk. ,,Voor een vakbondsman ishet het belangrijkste dat je mensen voorje kunt winnen, zowel je eigen achter-ban, als je tegenstander in onderhande-lingen. Bij onderhandelingen gaat heter meer om hoe je die voert, dan om watje probeert te bereiken.'' Wat dat betreftis er niets veranderd sinds de roerigejaren tachtig.

arbeidersVerzet, verdraagzaamheid en strijd van de

Het was onrustig in de jarentachtig. De werkloosheid wasongekend, de ontevredenheidgroot. Dat werd staken.Tekst: Faralda Houthuijsen Foto: Heleen Vink

De tweede oliecrisis, die van1979, was de druppel voorde Nederlandse economie.Met andere tegenslagenzorgde ze voor de uit-

braak van een economische crisis in dejaren tachtig, de grootste sinds deTweede Wereldoorlog. De gevolgenwaren desastreus voor onder andere dearbeidsmarkt.

’Verhogingleeftijdvan AOWis tijdbom’

Wat aten we tussen de middag, tijdens de werkpauze? Die vraag staat centraal in Zomertijds’12 uurtje. JACQUES ZORGMAN

Roel Berghuis: ,,Het liep de directie dun door de broek als wij actievoerden”.