Actualiteiten Loonbelasting en Sociale verzekeringen

Nederlandse Federatie van Belastingadviseurs Studiekring

Gelderland – Overijssel 27 oktober 2008

Mr (E)llen van Waaijen

Dienstbetrekking civiel

• Arbeidsovereenkomst: waarbij werknemer zich verbindt jegens werkgever tegen loon zekere tijd persoonlijk arbeid te verrichten (7:610 BW)

• Aan alle elementen voldoen

• Wilsovereenstemming

• Feiten en omstandigheden van belang

Persoonlijke arbeid

• 7:659 BW: werknemer moet bedongen arbeid zelf verrichten

• Incidenteel met toestemming werkgever laten vervangen mogelijk

• Volle vrijheid tot vervanging: geen dienstbetrekking

• Arbeid: fysiek, geestelijk, zich beschikbaar houden

• Voor werkgever; dus niet stage, meelopen

Loon

• Loon is tegenprestatie voor arbeid• Dus niet: kostenvergoeding, fooien, niet

bedongen uitkeringen, pensioen• Tijdig betalen op straffe van boete en rente• In geld, zaken en rechten behalve

geestverruimende zaken (7:617 BW)• Afgifte loonstrook• Geen arbeid geen loon, tenzij in risicosfeer

werkgever

Gezag

• Recht toezicht en leiding over arbeid

• Mogelijkheid daartoe voldoende

• Werktijden

• Vrijheid werk zelf indelen

• Zelfstandig mogelijkheid vakantie opnemen

• Feiten en omstandigheden doorslaggevend

Rechtsvermoeden

• Werkgever bewijs geen dienstbetrekking

• 7:610a BW: ten behoeve ander tegen loon 3 maanden wekelijks of 20 uur per maand arbeid verrichten

• Weerlegbaar

• Schriftelijke overeenkomst dat geen dienstbetrekking is beoogd is onvoldoende

• Feiten doorslaggevend

Aanwijzingen voor arbeidsovereenkomst

• Vastgelegde wijze van werken• Feitelijke wijze van werken• Verplicht aantal te werken uren• Verplichte tijdstippen• Opnemen vakantiedagen• Verplichtingen over uitvoering van werk• Beschikbaarheid; verbod ander werk• Vaste (periodieke) fee• Alleen vastlegging werktijd onvoldoende

Andere overeenkomsten

• Overeenkomst van opdracht• Ook: aanwijzingen, loon• Ook: rechtspersonen• Agenturenovereenkomst• Ook: opzegging, vergoeding• Aanneming van werk• NB: stoffelijk werk, bepaalde prijs• BBA: Werknemer en die persoonlijk arbeid

verricht voor of met minder dan 2

Positie DGA

• Civielrechtelijk werknemer• BW van toepassing

- loondoorbetaling bij ziekte- vakantie- en verlofregelingen (Waz)- regelingen loon(vormen, betaling)- non discriminatiebepalingen- proeftijd, bep./onbep. tijd, concurrentiebeding- ontslag: nb. via rechtbank

• Vaak: CAO, andere collectieve regelingen, zoals pensioenfonds

Dienstbetrekking LH/SV

• Uitgangspunt: privaatrechtelijke dienstbetrekking• Echter uitvoerders en rechters eigen

interpretatie die onderling verschilt• Veel groter gewicht aan feitelijke

omstandigheden• Wil van partijen minder belangrijk, vooral voor

SV• LH meer formeel; SV materieel• Geen coördinatie, echter cassatie uitgebreid

Fictieve dienstbetrekking

• Bij wet aangewezen• Meestal mist gezagsverhouding• Economische afhankelijkheid één partij• Voldoen aan alle voorwaarden• SV komt grotendeels overeen met LH• Doel enerzijds bescherming, anderzijds

kruimelverzekering voorkomen• Politiek: vrijwilligers, huishoudelijke hulp, au

pairs, artiesten, sportbeoefenaars

Afwijking LH/SV

• Dga fiscaal art. 4 sub d LB: loonbelasting inhouden; echte dan wel fictieve dienstbetrekking; gebruikelijk loonregeling

• Dga SV art. 6 lid 1, sub d: regeling aanwijzing dga

• Niet verzekerd:

- allen gelijkgerechtigd

- niet tegen wil ontslagen

- samenwerkende ondernemers

Beleidsregels beoordeling dienstbetrekking

• Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) biedt vooraf zekerheid over kwalificatie arbeidsrelatie:

– VAR wuo, dan wel– VAR-dga

• Echter, nieuwe beleidsregels van 6 juli 2006:

– ‘afgegeven VAR-dga mag alleen in relatie met derdenopdrachtgevers gebruikt worden’

– ‘VAR-dga zegt niets over relatie met de eigen vennootschap (vennootschap waarin de houder

– van VAR-dga aandelen bezit)’

Dga uit de loonheffing ?

• Reden: vereenvoudiging• Indien alleen dga’s werknemer vennootschap (32d LB)• Niet als ook andere werknemers incl. aandeelhouders

niet bestuurders • Bijna alle regelingen LB van toepassing (niet

afdrachtsverminderingen, eindheffing)• NB: geldt niet voor andere rechtsgebieden• NB: vereenvoudiging loon (maand!!) aangifte per 2010;

regeling voor afdrachtverminderingen• Oplossing: voer kwartaal of jaar tabel in; lost ook

probleem op voor bijv. commissarissen met kwartaal of jaarloon

Gebruikelijk loon

• Bewijslastverdeling• Vergelijking met andere werknemers• Waarde werk in economisch verkeer• Per vennootschap/concern• Parttime werken• Dienstbetrekking elders/CAO/ontslagvergoeding• Sterk fluctuerende winst vennootschap• Risicovolle positie vennootschap/verlies• Opnamen voor consumptieve doelen/dividenden

Gebruikelijk loon

• Bruto loon of fiscaal loon?

• Omzet vennootschap maatstaf?

• Belastingverdragen/EG Verordening 1408/71

• Vrije beroepers: omzet eigen BV maatstaf gebruikelijk loon? Of vergelijking met werknemers in maatschap/NV/BV?

Gebruikelijk loon en levensloop

• Aanleiding: anti-misbruik 68%-regeling

• Toch algemeen toepasbaar

• Gebruikelijk loon op basis van fiscale loon?

• Wat te doen met artikel 11 en 13bis

• Niet consistent levensloop ≤ 12% en > 12%

Afroommethode

• Vuistregel: loonkosten 70%

• Feitelijke omstandigheden bepalend

• Geen wettelijke regeling

• Probleem bij premieheffing/verzekering

Management BV

• HR 08.12.1943, B 7745 gezagsverhouding

• Wnv: Reg. dga 19.12.1997, Stcrt. 1997, 248

• Bestrijding op grond van ‘schijn en wezen’

• Geen aandelenverhouding

• DGA bestuurder in stichting/vereniging

• Stemovk / Arbitrage / Prioriteitsaandelen

• Aandelenbezit of stemmen?

Bijzondere ziektekosten

• Vergoeding/verstrekking onbelast• Mits geen aanspraak• Mits buiten basispakket Zvw• Mits kosten drukken• Kosten ziekte, invaliditeit, bevalling• Van werknemer, partner, kinderen en verwanten

rechte lijn en 2e graad zijlijn• Geldt ook voor buitenlandse regelingen• Geldt niet voor Zwv premies• Vrijstelling voor alle loonheffingen

Jurisprudentie DGA

• CRvB18.10.2001, 00/154 via BV werken voor ex werkgever: db

• Hof Arnhem 10.07.2002, 01/02336 echtgenote dga verzorgt 12 uur per week administratie tegen € 6.000 p.j: db

• Hof Amsterdam 26.09.2001, 00/03802 tussenschuiven artiesten BV voorkomt db niet

• CRvB 16.06.2005, 04/1415 ALGEM alle aandeelhouders in beoordeling aantal aandelen betrekken, dus niet alleen aandeelhouders/bestuurders

• CRvB 16.06.2005, nr. 03/1142 ALGEM geen samenwerkende groep ondernemers als een van de dga’s creatieve concepten en licentieovereenkomsten op zijn naam heeft staan

• CRvB 02.08 2006, 05/2334 ALGEM niet melden van wijzigingen in de structuur komt voor rekening dga

• Rb Arnhem 26.10.2007, 06/02290 gebruikelijk loon regeling van toepassing ook al ontbreekt de arbeidsovereenkomst

Afwijking LH/SV

• 65 en ouder• Commissaris• Meewerkende kinderen /

familieverhouding• Opting in• Inhoudngsplichtige moet in Nederland zijn

gevestigd, dan wel beschikken over vaste inrichting

• Buitenlandse werkgever inhoudingsplichtig SV

SER Vervolgadvies Personenkring werknemersverzekeringen

• Gericht op:

- Werkenden m.u.v. zelfstandigen

- Geen onderscheid db, fictieve db en andere arbeidsrelaties

- Kleine dienstbetrekkingen uitsluiten (30 d)• Uitzonderingen vzp: 65+, politieke

ambtsdragers, dga’s, wn in pers./huish. Sfeer• VAR lijkt definitieve oplossing• Mist: opting in/out en alle werkenden

Wet uitbreiding rechtsgevolgen VAR

• Inwerking getreden 2005• Geldigheidstermijn 1 kalenderjaar• Uitgebreide rechtsgevolgen voor VARwuo/VARdga• Vooraf zekerheid over kwalificatie van inkomsten• Voorwaarden:• - Opdrachtg. bezit kopie VAR en identiteitsbewijs• - Werkzaamheden binnen geldigheidstermijn• - VAR niet vervalst• - werkzaamheden komen overeen• Uitloop: maximaal een jaar mits opdracht verstrekt voor 1 november

en nog geen VAR volgend jaar• Vragenformulier uitgebreid• Geen recht op uitkering• Niet voor buitenlands belastingplichtigen (Hof Arnhem 24 januari

2006, 03/02489, MK I)

• VAR gebruik (wuo) sterk toegenomen

• Meer VAR’ren komt zelden voor

• Opdr.: 40% 1 of 2; 45% 3-7; 18% >/ 7

• Meer zekerheid door Wet

• 80% opdrachtgevers eist VAR

• VAR =/=> toename ondernemerschap

• 3% andere VAR dan gevraagd

• Misbruik onbekend

Wet uitbreiding rechtsgevolgen VAR: evaluatie

Voorstellen VAR regeling

• 3 jaar VAR wuo/dga: automatisch VAR

• VAR row onder Wet uitbreiding rechtsgev.

• VAR uitsluitend door Bd. Winsterswijk

• Aanvraag VAR m.i.v. 2009 digitaal

• Duidelijker ondernemersdefinitie

• Meer duidelijkheid en samenspraak veld

Ondernemer

• Geen wettelijk definitie

• Onderneming: duurzame organisatie van kapitaal en arbeid

• Voor eigen rekening en risico

• Ondernemersrisico

• Meer opdrachtgevers

• Gedragen als ondernemer

Excessieve beloningen

• Aftopping omkeerregel pensioenen vervalt

• Jaarloon < 500.000 30% pseudo eindheffing over vertrekpremie < jaarloon

• Pseudo eindheffing 15% pensioenpremie eindloonreg. meerdere over forfaitair berekende backservice (2010)

• Rendement lucratieve belangen box 1

Excessieve beloningen

• Tegenbewijsregeling hoog loon?

• Samenloop met art. 32aa LB (RVU)?

• Nederland wel heffingsbevoegd?

• Hybride pensioenregelingen?

• Lucratieve belangen overkill?

• Overgangsregeling lucratieve belangen mist

• Tekort goede CEO’s?

Derde dinsdag

• WW premie verlaagd / afgeschaft• Doorwerkbonus: 62: 5%; 63: 7%; 64: 10%;

65: 2%; na 67: 1%

Over € 8.860 - € 54.776• Meer belasting AOW + € 18.000 Pens.

(onderhouds bijdr uitz 1946; va 2011)• 50+ in dienst korting WW/WIA 3 jr.• Jonge werkloze geen bijstand maar opleiding

of werk

Derde dinsdag

• Ontslag uitkering < 75.000 idem als nu

>/ 75.000 1 jaarsalaris

• EDM vervalt

• Geen correctie ber lopende jaar

• Uitstel AOW per jaar + 5%

• Aanv combikorting meer ink afh

• Arbeidskorting hoger

• 62+ in dienst € 2.750 premie

Kostenvergoedingen

• In kader dienstbetrekking / geen normbedragen• Bewijslastverdeling / overleg met inspecteur?• Op declaratiebasis

- adm. omslachtig- weinig fiscaal risico

• Vaste vergoeding- afzonderlijk vastgesteld; niet bovenmatig- variabele niet regelmatige kosten; boetes- naar aard en omvang vooraf gespecificeerd- kostenonderzoek / steekproef- gelijke groepen werknemers- eindheffingsmogelijkheid bij overschrijding

Initiatiefwetsvoorstel

- vordering van informatie voor bezwaar vatbaar

- binnen 10 dagen verzoeken in voor bezwaar vatbare vorm

- binnen 10 dagen beschikking inspecteur waartegen bezwaar en beroep mogelijk

- verbeterpunten

- open stelstel rechtsmiddelen (bezwaar en beroep tegen iedere officiële mededeling

- moet ook gelden bij invordering

- boekenonderzoek wettelijk regelen

Versterking fiscale rechtshandhaving

• Bestuurdersaansprakelijkheid voor aansprakelijkheidschulden lichaam

• Anoniementarief bij geen of onjuiste verstrekking BSN en bij niet toegestane arbeid in Nederland

• Zesmaandenfictie bij in salarisadministratie ontbrekende werknemer of EDM; af te wenden:

- aanname dienstbetrekking

- oordeel Belastingdienst arbeidsverhouding

- VAR wuo of VAR dga

Salary split 30%-regeling

• Salary split: gelijktijdig binnen- en buitenlands dienstbetrekking

• Pensioenopbouw over buitenlands deel van het salaris in de NL-regeling mogelijk

• 30%-regeling: fiscale tegemoetkoming in de vorm van een vaste belastingvrije vergoeding aan inkomende werknemers

• Pensioenopbouw over de 30%-vergoeding in beginsel niet mogelijk, maar besluit pensioengevend loon

30% regeling• Hof Den Bosch, 13 december 2005, nr. 04/00310 ook voor

commissaris 30% regeling• HR 28.04.2006, nr. 40.217 / 41.084 tussenperiode meer dan 3

maanden voordat BV perfect / ook bij nog op te richten werkgever• HR 28.04.2006, nr. 41.398/502/501 aanwerving bij tot standkoming

arbeidsovereenkomst ook indien in dienstreding later / idem peildatum schaarse specifieke deskundigheid /

• Hof Den Bosch 29.03.2006, nr. 03/02859 MK IV geen 30% verpleegster gezien opleiding, ervaring, loon ondanks gebrek aan verplegend personeel

• Hof Den Haag 02.06.2006, nr. 03/00906 MK II geen 30% bij privé motieven

• Hof Den Haag 31.08.2006, nr. 04/04425 MK III 30% over loon uit vroegere db. anders HR 25.01.2008, nr. 43.396

• Rechtbank Breda 06.04.2007, nr. 05/03310 geen aparte huisvestingsvergoeding naast 30% reg.

• Rb Leeuwarden 07.08.2008, nr. 07/00707 ook 30% reg. > 20 jr.

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid

• Nationaal:• 1. Volksverz. (AOW, ANW, AKW, AWBZ, Zvw)

- woonplaats (art. 3) idem fiscaal - kring verzekerden (art. 6) - besluit uitbreiding/beperking

• 2. Werknemersverz. (ZW, WAO/WIA, WW) - woonplaats (art. 2) idem fiscaal - werknemer (art. 3 t/m 5); wn verz. (art. 20) - besluit uitbreiding/beperking

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid

• Internationaal:• EG Vo. 1408/71 en EG Vo. 574/72• SV verdragen• Aanwijsregels• Voorkoming dubbele of geen verzekering• Creëert geen verzekeringsplicht (nb

woonplaats)• Sterke en exclusieve werking

Hoofdregels aanwijzing

• Art. 13.1 Exclusiviteit• Art. 13.2 Conflictregels

- loontrekkenden: woonland (13.2.a)- zelfstandigen: werkland (13.2.b)- zeevarenden: vlagland (13.2.c)- ambtenaren: overheidsland (13.2.d)- militairen: oproepland (13.2.e)- inactieven: woonland, tenzij (13.2.f)

• Uitzondering: detachering

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid

• EG Vo. 1408/71

• Principes:

• Gelijke behandeling elkaars onderdanen

• Samentellen tijdvakken wonen, werken en verzekering

• Prestaties in ander land verkrijgbaar

• Vaststellen toepasselijke wetgeving

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid

• EG Vo. 1408/71• Werkingssfeer EU + overzeese gebieden

- (Gewezen) werknemers en zelfstandigen- Gezinsleden en nagelaten betrekkingen- Ambtenaren en studenten

• Voorwaarden- Inwoner, nationaliteit, werk EU, EER, CH- Migranten langer dan 5 jr. legaal in EU

• Volks- en werknemersverzekeringen

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid

• EG Vo. 1408/71• Verzekeringsplicht• Hoofdregel: werkland• Detachering• Werken volgtijdig in twee landen• Werken gelijktijdig in twee landen• In of buiten loondienst• Kwalificatie werkzaamheden

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid

• EG Vo. 1408/71

• Detachering

• Voorwaarden

• Geen keuzerecht

• E 101 / E 111 formulier

• Groot verschil fiscale en SV verdragen

• Termijnverlening

EU Verordening 883/2004

• Wijzigingen t.o.v. EU Verordening 1408/71- onderdanen/staatlozen/vluchtelingen die in een van de lidstaten wonen; op wie sv wetgeving van toepassing is (geweest); gezinsleden en nabestaanden- wettelijke vut en vaderschaps/moederschapsuitkering- land exclusief aangewezen- voorbehouden vervallen

Sociale verzekeringsaspecten bij grensoverschrijdende arbeid

• Jurisprudentie• Verz. o.g.v. detachering ondanks verkeerde verklaring (HR

14.07.2000, nr. 35.317)• BUB buiten toepassing als in strijd met EG Vo. 1408/71 (HR

28.02.2001, nr. 35.151)• Tijdsevenredige verlaging premiemax. (HR 14.03.2001, nr. 35.593)• Detacheringsverkl. bindend tot intrekking (HR 28.03.2001, nr. 33.491

en 33.567)• Woonplaats geen criterium voor detachering (HR 11.07.2003, nr.

37.446)• Wet verduidelijking premieheffing niet strijdig EG recht (HR

19.12.2003, nr. 38.651) • NL AOW regeling niet EG proof (HvJ 7 juli 2005, nr. C-227/03 zaak

Van Pommeren)• Dga woont in België ook verzekerd in NL (Hof Den Bosch 08/05/2008,

nr. 05/00242 MK II• Dga niet vrijgesteld NL PH (HR 13.06.2008, nr. 43.304)

• Detacheringstermijn 24 maanden; verlenging tot 5 jaar

• Werkgever ‘normaliter’ werkzaam in uitzendende land

• Detachering zelfstandige alleen bij werkzaamheden van ‘gelijke aard’

• Werken in 2 of meer landen w.o. woonland: verzekerd in woonland

• Werken in 2 of meer landen: verzekerd in land waar zetel werkgever/hoofdwerk zelfstandige

• ‘Substantiële werkzaamheden

EU Verordening 883/2004

Vragen?

• Mr Ellen van Waaijen

• 06 – 46452555

• E-mail: Ellen@VanWaaijenLoonbelasting.nl

• Web site: www.VanWaaijenLoonbelasting.nl