24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

Frank Hakemulder,

Universiteit Utrecht

Department voor Media- en Cultuurwetenschappen

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

Mar, Oatley et al. (2006) (een aantal keer gerepliceerd): Correlaties tussen

- Theory of Mind (Reading the Mind in the Eyes Test) and

- Narrative exposure (Author Recognition Test).

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

Kidd & Castano (2013) “Understanding others’ mental states

is a crucial skill that enables the complex social relationships that characterize human societies” (1)- Effects van (a) literaire (b) fictie op- Affective en cognitive theory of mind

Zijn (a) en (b) noodzakelijke voorwaarden?

Welk aspect in de tekst en de leeservaring is de oorzaak van de effecten?

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

1. In theorie2. Empirisch onderzoek3. Moreel laboratorium4. Conclusie

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

Variatie in uw dieet!

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Katharsis

Aristoteles

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Katharsis Dagelijkse frustraties- Beadsley

Sociale spanningen- Bertrand Russell

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Rolmodellen

Achilles Aeneas

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Het nuttige & het aangename

Horatius

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Moreel laboratorium

ZolaAristoteles

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Reflectie op de samenleving

Gogol’ Kafka

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Reflectie op de samenleving

I really think that the following discussion, forced many people to reflect on some very important issues, outside as well as inside the Islamic community. It is interesting to see one novel may go a long way, and that the genre still has that power.

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Reflectie op de samenleving

Voorbeeld intertekstualiteit

Golding’s Lord of the Flies in dialoog met Ballantyne’s Coral Island

George Steiner

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Mensenkennis

Frank Palmer

“knowledge by acquaintance what an experience is like”

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Solidariteit

Human solidarity is created by increasing our sensitivity to the particular details of the pain and humiliation of other unfamiliar sorts of people. Such increased sensitivity makes it more difficult to marginalize people different from ourselves by thinking, “they do not feel it as we would.”

Richard Rorty

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Literariteit

Victor Shklovsky:

De-automatisering

Bertold Brecht

Vervreemding

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

Martha Nussbaum> Begrip voor de

complexiteit van ethische reflectie en het maken van morele beslissingen

> Vergelijk: Exodus 20:14

versus Anna Karenina

> Complexiteit

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

> Nog skeptisch? Cultuur en literatuur zijn

omnipresent; waarom dan nog zoveel misère? (Jerome Stolnitz)

Hoewel: Juist afname van geweld; valt samen met toegenome beschikbaarheid van literaire narratieve fictie. (Stephen Pinker)

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Empirisch onderzoek Perceptie van out-groups Morele ontwikkeling Sekse rollen Normen en waarden Self-esteem Kritische reflectie Reductie van anxiety Empathie Theory of Mind

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

> Historisch onderzoek “Reading across boarders

of class, sex, and nation” As a consequence, they

came to see others – people they did not know personally – as like them, as having the same kinds of inner emotions. Without this learning process, “equality” could have no deep meaning and in particular no political consequence. (p. 40)

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Het moreel laboratorium: Het perspectief van de lezer: “Fiction is like

simulation software that runs on the hardware of the mind of the reader” (Oatley, Why fiction may be twice as true as fact)

Resultaten:- Imaginatie over hoe het zou zijn om iemand

anders te zijn- Experimenteren met rollen- Katharsis

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>Uitdagingen: Van korte naar lange termijn effecten Testen van theorie en tekst-gebaseerde

hypotheses Bepalen van de exacte oorzaken:- Identificatie?- Literariteit?

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

>“Forced to be” (Schoenmakers)Hoe worden lezers gestimuleerd zich te identificeren: Perspectief? Verhaal-affect structuur (suspense,

nieuwsgierigheid)?>Wat is uniek voor literatuur?

Deviatie, tragere (diepere) verwerking>En waarom zouden we dat willen weten?

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

24 januari 2014

universitair onderwijscentrumgroningen

dag van taal, kunsten & cultuur 2014

F.Hakemulder@uu.nl

Meedoen?