De Frankfurter boe-kenbeurs heefteen geschiedenisvan meer dan 500jaar. Een boeken-

beurs in Frankfurt had zich algeprofileerd, nadat JohannesGutenberg in Mainz, enkele ki-lometers van Frankfurt, kwam

wonen. Gutenberg had de boek-drukkunst uitgevonden en debeurs probeerde deze innovatiete verspreiden. De boekdruk-kunst was overigens al ver voorGutenberg in Korea uitgevon-den, dit eerlijkheidshalve. Diearme Gutenberg had dat ui-teraard niet kunnen weten.

Tot laat in de 17e eeuw bleefFrankfurt am Main de centraleboekenbeursstad van Europa.Door politieke en culturele om-wentelingen ging in de tijd vande verlichting deze rol naarLeipzig, waar de Leipzigerbeurs werd gehouden. Pas 200jaar later leefde de boekenbeursin Frankfurt weer op: 205 Duit-se exposanten verzameldenzich van 18 tot 23 september1949 in de Frankfurtse Pauls-kerk voor de eerste boeken-beurs na de oorlog.

Frankfurt werd in de TweedeWereldoorlog door de geallieer-den voor een groot deel platgeb-ombardeerd en dat is tot op he-den merkbaar. De stad wordtdoor de traag meanderende ri-vier de Main in een noordelijken zuidelijk deel verdeeld. Hetnoordelijke deel is het zaken-centrum.

Moderne wolkenkrabbersmet de logo’s op de gevels vanvoorname banken en andere fi-nanciële dienstverleners, wor-den afgewisseld met een enkeloud gebouw dat door de bom-men uit de B19-bommenwer-pers van de Amerikanen ge-spaard is gebleven. Midden indie stad staan enorme modernehallen waarin de Frankfurtervakbeurs, een van de grootstewerkgevers van Frankfurt amMain, gevestigd is. Je kan eendag door die hallen lopen zon-der meermalen in dezelfderuimte te komen. In de binnen-stad van Amsterdam zou zo’nenorme beurs, vele malen gro-ter dan de RAI, natuurlijk nooitgepast hebben zonder er eersteen bommentapijt neer te leg-gen.

Het zuidelijk deel van Frank-furt is grotendeels gespaard ge-bleven. Er staan statige oudehuizen waarin chique winkels,restaurants en domicilies, door-kruist door rustige straten. Enaan de noordzijde is dit stads-deel begrensd door de rivier de

Main en een parkachtige groe-ne strook land.

Uitgeverij In de Knipscheer,die zich toegelegd heeft op lite-ratuur uit Nederlandse ex-kolo-niën, had het mij mogelijk ge-maakt om de grootste boeken-beurs ter wereld te bezoeken.Uiteraard om mijn eigen ro-mans aan buitenlandse uitge-vers in vertaling aan te bieden.Ik had echter ook een flink aan-tal exemplaren van een versge-drukte catalogus bij me, waarinmeerdere Curaçaose auteurs eneen synopsis van hun werk inhet Engels opgenomen zijn, omgeïnteresseerden kennis te la-ten nemen van onze Caribischeliteratuur. Scott Rollins, NewYorker van origine, literatuurex-pert en vertaler, onder anderevan mijn werk, vergezelde mij.Zonder hem was ik verdwaald.Scott kent het reilen en zeilenvan de boekenwereld op zijnduimpje.

Een ritje van vier uur vanAmsterdam naar Frankfurt metde hogesnelheidstrein van deDeutsche Bundesbahn, daar be-gon het mee. Vele bekende ge-zichten van Nederlandse enVlaamse auteurs kwamen we inde trein tegen, want dit jaarstond de Buchmesse in het lichtvan de Nederlandse en Vlaamseliteratuur. En daar hoort de Ca-ribische Nederlandstalige litera-tuur ook bij, zo hadden we be-dacht.

Wat we bij ons hadden waseen koffer vol boeken en catalo-gi, een laptop, onmisbaar omuitgevers van pdf’s te voorzien,want niemand heeft er puf indozen vol boeken de halvewereld over naar huis te slepen.

De Buchmesse is een absolu-te vakbeurs. Er lopen uitslui-tend mensen rond die iets methet boekenvak te maken heb-ben. Dat zijn de uitgevers op debegane grond, verdeeld over debeurs in secties van het landwaar ze vandaan komen, van Ja-

pan tot Senegal, van Colombiatot Canada.

Dan zijn er de ‘literaryagents’ op de tweede en derdeverdieping. Hun taak is het be-geleiden van afspraken omtrenthet verkopen van boek- en ver-taalrechten van uitgevers aanuitgevers van andere nationa-liteiten.

Het zijn ook de ‘packagers’,boekhandelaren die professio-nals inschakelen om in een kor-te tijd met een boek op de prop-pen te komen. Scott legde mehet als volgt uit: ,,Kijk”, zei hij,,,een uitgever wil een boek heb-ben over lieveheersbeestjes.Een koffietafelboek. De packa-ger belt vervolgens een foto-graaf om lieveheersbeestjes tefotograferen. Hij belt ook eentekstschrijver en een vormge-ver.

Hij maakt afspraken met dedrukker en geeft vervolgens deuitgever een begroting, die danopdracht kan geven om hetboek zo snel mogelijk in dehandel te hebben.” Dit gebeurtbijvoorbeeld bij het toekennenvan de Nobelprijs voor de litera-tuur aan Bob Dylan. Er moetdan met spoed een boek in dehandel komen met alle tekstenvan Bob Dylan. Maar het kanook dat de packager een auteurvan naam benadert om eenthriller te schrijven over bijvoor-beeld een IS-strijder die terug-keert in Duitsland en zich daarontpopt als een gevaarlijke se-riemoordenaar die zijn slachtof-fers de kop afsnijdt. Omdat ISnu dagelijks het nieuws haalt,hoopt de packager erop interes-se bij het publiek te wekken. Deuitgever zorgt dan voor de mar-

keting en dat het boek vooraanin de boekwinkels komt te lig-gen. Dan heb je nog de standsvan de overheidsorganisatiesvan de deelnemende landenwaar afspraken gemaakt kun-nen worden over vertaalsubsi-dies.

In Nederland is dat hetNederlands Letterenfonds. Enverder vind je bibliothecarissen,wetenschappers, illustrators,mensen van de dienstensec-tor, filmproducenten, vertalers,drukkers, verenigingen, kunste-naars, schrijvers, antiquairs ensoftware- en multimedia-aan-bieders om hun waren aan tebieden en om zaken te doen.

Er is op de Buchmesse geenboek te koop. Deals worden ge-sloten, afspraken gemaakt encontracten worden getekend.Het gaat om handel en om geld,

en dat is voor een schrijver als ikeen andere wereld. Iedereen isdruk. Meermalen zat ik samenmet Scott aan tafel met eenDuitse, Engelstalige of Spaan-stalige uitgever en meerderemalen was het na een paar mi-nuten duidelijk dat er geen be-langstelling was. De uitgevergaapte, keek op zijn horloge ofzei botweg dat de volgende af-spraak zich al aangediend had.Een vriendelijke handdruk enop naar de volgende. Gelukkigwas er toch voldoende belang-stelling voor mijn twee laatsteboeken om op zoek te gaan naarvertaalsubsidie die dan ook toe-gezegd werd door het Neder-lands Letterenfonds, dus Scotten ik konden tevreden zijn.

De Buchmesse is de brugtussen de literatuur als kunst-vorm en de keiharde zaken-

wereld. Met een bezoekersaan-tal van bijna 300.000 verdeeldover vijf dagen is de Messe metgemak de grootste literaire ge-beurtenis van deze wereld. Hetevenement is ‘glamourous’ vanopzet. Overal lopen er nationaleen internationale schrijvendeberoemdheden rond en kun jeluisteren naar hun voordrach-ten. Meerdere award-ceremo-nies vonden tijdens de beursda-gen plaats, onder andere de‘Global Illustrators Award’werd uitgereikt, alsmede deDuitse stripboekprijs en de‘Frankfurter Buchmesse Awardfor best International LiteraryAdaptation’.

Een bijzonder zwaartepuntin het aanbod vormt een jaar-lijks wisselend gastland, dit jaarNederland en Vlaanderen. Hetgastland speelt in het culturele

kaderprogramma een belangrij-ke rol (vooral lezingen en verle-nen van prijzen). Op de beurswordt de nadruk op de schrij-vers uit de gastlanden gelegd.Dat levert deze auteurs over hetalgemeen geen windeieren op.Er wordt speciaal naar het werkvan deze schrijvers gekeken ofhet zich leent voor vertaling eninternationale publicatie. Veelauteurs zijn op deze manierinternationaal doorgebroken.Het jaar 1993, toen Nederlandook gastland was, betekendevoor Harry Mulisch en CeesNooteboom een internationaledoorbraak. De tijd zal leren wieer dit jaar, in 2016, aan de beurtzijn. Een aantal Curaçaoseschrijvers is in de catalogus vanuitgeverij In de Knipscheer tentonele gevoerd. Wie weet zit erdit jaar eentje van ons eiland bij.

Antilliaans Dagblad Maandag 21 november 2016 15

AchtergrondAntilliaans Dagblad Maandag 21 november 201614

Achtergrond

Curaçao op Frankfurter BuchmesseVakbeurzen hebben, ongeacht het thema, een ding met elkaargemeen: ze zijn groots, de productaanbieders zijn zenuwachtigen de bezoekers lopen als verdwaalde kippen rond. Om het evenhoe overzichtelijk ze zijn, maken beurzen een wanordelijkeindruk. De Frankfurter Buchmesse is daarop geen uitzondering.De Messe is een Duitse boekenbeurs die in 1949 is ontstaan opinitiatief van de beurzenvereniging van boekhandels inDuitsland.

Door Eric de Brabander

Een poster die bij de literair agenten hing. De Brabander vond hemmooi en vooral ook erg Duits. Hij stelt hierover: ,,Meine Seele, ziel,maar ook karakter, gemoed, geaardheid. Een plaatje kan verduide-lijken wat bedoeld wordt. Maar een schrijver kan dat beter.”

FOTO ERIC DE BRABANDER

Johannes Gutenberg had deboekdrukkunst uitgevonden inEuropa. FOTO BIOGRAPHY.COM

Frankfurt wordt opgesplitst in twee delen door de rivier de Main.Eric de Brabander. ,,Wat eet je in Duitsland beter dan sauerkraut mitschweinschinken.” FOTO PRIVÉ

Scott Rollins, vertaler, dichter, schrijver en literatuurexpert, met op de achtergrond de tafels van de lite-rary agents waaraan druk onderhandeld wordt. FOTO ERIC DE BRABANDERDe kleurrijke kakafonie van de Buchmesse. FOTO CLEVER BLOGGEN