14 Antilliaans Dagblad Achtergrond Curaçao op Frankfurter … · 2016. 11. 24. · met de logo’s...
1
D e Frankfurter boe- kenbeurs heeft een geschiedenis van meer dan 500 jaar. Een boeken- beurs in Frankfurt had zich al geprofileerd, nadat Johannes Gutenberg in Mainz, enkele ki- lometers van Frankfurt, kwam wonen. Gutenberg had de boek- drukkunst uitgevonden en de beurs probeerde deze innovatie te verspreiden. De boekdruk- kunst was overigens al ver voor Gutenberg in Korea uitgevon- den, dit eerlijkheidshalve. Die arme Gutenberg had dat ui- teraard niet kunnen weten. Tot laat in de 17e eeuw bleef Frankfurt am Main de centrale boekenbeursstad van Europa. Door politieke en culturele om- wentelingen ging in de tijd van de verlichting deze rol naar Leipzig, waar de Leipziger beurs werd gehouden. Pas 200 jaar later leefde de boekenbeurs in Frankfurt weer op: 205 Duit- se exposanten verzamelden zich van 18 tot 23 september 1949 in de Frankfurtse Pauls- kerk voor de eerste boeken- beurs na de oorlog. Frankfurt werd in de Tweede Wereldoorlog door de geallieer- den voor een groot deel platgeb- ombardeerd en dat is tot op he- den merkbaar. De stad wordt door de traag meanderende ri- vier de Main in een noordelijk en zuidelijk deel verdeeld. Het noordelijke deel is het zaken- centrum. Moderne wolkenkrabbers met de logo’s op de gevels van voorname banken en andere fi- nanciële dienstverleners, wor- den afgewisseld met een enkel oud gebouw dat door de bom- men uit de B19-bommenwer- pers van de Amerikanen ge- spaard is gebleven. Midden in die stad staan enorme moderne hallen waarin de Frankfurter vakbeurs, een van de grootste werkgevers van Frankfurt am Main, gevestigd is. Je kan een dag door die hallen lopen zon- der meermalen in dezelfde ruimte te komen. In de binnen- stad van Amsterdam zou zo’n enorme beurs, vele malen gro- ter dan de RAI, natuurlijk nooit gepast hebben zonder er eerst een bommentapijt neer te leg- gen. Het zuidelijk deel van Frank- furt is grotendeels gespaard ge- bleven. Er staan statige oude huizen waarin chique winkels, restaurants en domicilies, door- kruist door rustige straten. En aan de noordzijde is dit stads- deel begrensd door de rivier de Main en een parkachtige groe- ne strook land. Uitgeverij In de Knipscheer, die zich toegelegd heeft op lite- ratuur uit Nederlandse ex-kolo- niën, had het mij mogelijk ge- maakt om de grootste boeken- beurs ter wereld te bezoeken. Uiteraard om mijn eigen ro- mans aan buitenlandse uitge- vers in vertaling aan te bieden. Ik had echter ook een flink aan- tal exemplaren van een versge- drukte catalogus bij me, waarin meerdere Curaçaose auteurs en een synopsis van hun werk in het Engels opgenomen zijn, om geïnteresseerden kennis te la- ten nemen van onze Caribische literatuur. Scott Rollins, New Yorker van origine, literatuurex- pert en vertaler, onder andere van mijn werk, vergezelde mij. Zonder hem was ik verdwaald. Scott kent het reilen en zeilen van de boekenwereld op zijn duimpje. Een ritje van vier uur van Amsterdam naar Frankfurt met de hogesnelheidstrein van de Deutsche Bundesbahn, daar be- gon het mee. Vele bekende ge- zichten van Nederlandse en Vlaamse auteurs kwamen we in de trein tegen, want dit jaar stond de Buchmesse in het licht van de Nederlandse en Vlaamse literatuur. En daar hoort de Ca- ribische Nederlandstalige litera- tuur ook bij, zo hadden we be- dacht. Wat we bij ons hadden was een koffer vol boeken en catalo- gi, een laptop, onmisbaar om uitgevers van pdf’s te voorzien, want niemand heeft er puf in dozen vol boeken de halve wereld over naar huis te slepen. De Buchmesse is een absolu- te vakbeurs. Er lopen uitslui- tend mensen rond die iets met het boekenvak te maken heb- ben. Dat zijn de uitgevers op de begane grond, verdeeld over de beurs in secties van het land waar ze vandaan komen, van Ja- pan tot Senegal, van Colombia tot Canada. Dan zijn er de ‘literary agents’ op de tweede en derde verdieping. Hun taak is het be- geleiden van afspraken omtrent het verkopen van boek- en ver- taalrechten van uitgevers aan uitgevers van andere nationa- liteiten. Het zijn ook de ‘packagers’, boekhandelaren die professio- nals inschakelen om in een kor- te tijd met een boek op de prop- pen te komen. Scott legde me het als volgt uit: ,,Kijk”, zei hij, ,,een uitgever wil een boek heb- ben over lieveheersbeestjes. Een koffietafelboek. De packa- ger belt vervolgens een foto- graaf om lieveheersbeestjes te fotograferen. Hij belt ook een tekstschrijver en een vormge- ver. Hij maakt afspraken met de drukker en geeft vervolgens de uitgever een begroting, die dan opdracht kan geven om het boek zo snel mogelijk in de handel te hebben.” Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het toekennen van de Nobelprijs voor de litera- tuur aan Bob Dylan. Er moet dan met spoed een boek in de handel komen met alle teksten van Bob Dylan. Maar het kan ook dat de packager een auteur van naam benadert om een thriller te schrijven over bijvoor- beeld een IS-strijder die terug- keert in Duitsland en zich daar ontpopt als een gevaarlijke se- riemoordenaar die zijn slachtof- fers de kop afsnijdt. Omdat IS nu dagelijks het nieuws haalt, hoopt de packager erop interes- se bij het publiek te wekken. De uitgever zorgt dan voor de mar- keting en dat het boek vooraan in de boekwinkels komt te lig- gen. Dan heb je nog de stands van de overheidsorganisaties van de deelnemende landen waar afspraken gemaakt kun- nen worden over vertaalsubsi- dies. In Nederland is dat het Nederlands Letterenfonds. En verder vind je bibliothecarissen, wetenschappers, illustrators, mensen van de dienstensec- tor, filmproducenten, vertalers, drukkers, verenigingen, kunste- naars, schrijvers, antiquairs en software- en multimedia-aan- bieders om hun waren aan te bieden en om zaken te doen. Er is op de Buchmesse geen boek te koop. Deals worden ge- sloten, afspraken gemaakt en contracten worden getekend. Het gaat om handel en om geld, en dat is voor een schrijver als ik een andere wereld. Iedereen is druk. Meermalen zat ik samen met Scott aan tafel met een Duitse, Engelstalige of Spaan- stalige uitgever en meerdere malen was het na een paar mi- nuten duidelijk dat er geen be- langstelling was. De uitgever gaapte, keek op zijn horloge of zei botweg dat de volgende af- spraak zich al aangediend had. Een vriendelijke handdruk en op naar de volgende. Gelukkig was er toch voldoende belang- stelling voor mijn twee laatste boeken om op zoek te gaan naar vertaalsubsidie die dan ook toe- gezegd werd door het Neder- lands Letterenfonds, dus Scott en ik konden tevreden zijn. De Buchmesse is de brug tussen de literatuur als kunst- vorm en de keiharde zaken- wereld. Met een bezoekersaan- tal van bijna 300.000 verdeeld over vijf dagen is de Messe met gemak de grootste literaire ge- beurtenis van deze wereld. Het evenement is ‘glamourous’ van opzet. Overal lopen er nationale en internationale schrijvende beroemdheden rond en kun je luisteren naar hun voordrach- ten. Meerdere award-ceremo- nies vonden tijdens de beursda- gen plaats, onder andere de ‘Global Illustrators Award’ werd uitgereikt, alsmede de Duitse stripboekprijs en de ‘Frankfurter Buchmesse Award for best International Literary Adaptation’. Een bijzonder zwaartepunt in het aanbod vormt een jaar- lijks wisselend gastland, dit jaar Nederland en Vlaanderen. Het gastland speelt in het culturele kaderprogramma een belangrij- ke rol (vooral lezingen en verle- nen van prijzen). Op de beurs wordt de nadruk op de schrij- vers uit de gastlanden gelegd. Dat levert deze auteurs over het algemeen geen windeieren op. Er wordt speciaal naar het werk van deze schrijvers gekeken of het zich leent voor vertaling en internationale publicatie. Veel auteurs zijn op deze manier internationaal doorgebroken. Het jaar 1993, toen Nederland ook gastland was, betekende voor Harry Mulisch en Cees Nooteboom een internationale doorbraak. De tijd zal leren wie er dit jaar, in 2016, aan de beurt zijn. Een aantal Curaçaose schrijvers is in de catalogus van uitgeverij In de Knipscheer ten tonele gevoerd. Wie weet zit er dit jaar eentje van ons eiland bij. Antilliaans Dagblad Maandag 21 november 2016 15 Achtergrond Antilliaans Dagblad Maandag 21 november 2016 14 Achtergrond Curaçao op Frankfurter Buchmesse Vakbeurzen hebben, ongeacht het thema, een ding met elkaar gemeen: ze zijn groots, de productaanbieders zijn zenuwachtig en de bezoekers lopen als verdwaalde kippen rond. Om het even hoe overzichtelijk ze zijn, maken beurzen een wanordelijke indruk. De Frankfurter Buchmesse is daarop geen uitzondering. De Messe is een Duitse boekenbeurs die in 1949 is ontstaan op initiatief van de beurzenvereniging van boekhandels in Duitsland. Door Eric de Brabander Een poster die bij de literair agenten hing. De Brabander vond hem mooi en vooral ook erg Duits. Hij stelt hierover: ,,Meine Seele, ziel, maar ook karakter, gemoed, geaardheid. Een plaatje kan verduide- lijken wat bedoeld wordt. Maar een schrijver kan dat beter.” FOTO ERIC DE BRABANDER Johannes Gutenberg had de boekdrukkunst uitgevonden in Europa. FOTO BIOGRAPHY.COM Frankfurt wordt opgesplitst in twee delen door de rivier de Main. Eric de Brabander. ,,Wat eet je in Duitsland beter dan sauerkraut mit schweinschinken.” FOTO PRIVÉ Scott Rollins, vertaler, dichter, schrijver en literatuurexpert, met op de achtergrond de tafels van de lite- rary agents waaraan druk onderhandeld wordt. FOTO ERIC DE BRABANDER De kleurrijke kakafonie van de Buchmesse. FOTO CLEVER BLOGGEN
Transcript of 14 Antilliaans Dagblad Achtergrond Curaçao op Frankfurter … · 2016. 11. 24. · met de logo’s...
De Frankfurter boe-kenbeurs heefteen geschiedenisvan meer dan 500jaar. Een boeken-
beurs in Frankfurt had zich algeprofileerd, nadat JohannesGutenberg in Mainz, enkele ki-lometers van Frankfurt, kwam
wonen. Gutenberg had de boek-drukkunst uitgevonden en debeurs probeerde deze innovatiete verspreiden. De boekdruk-kunst was overigens al ver voorGutenberg in Korea uitgevon-den, dit eerlijkheidshalve. Diearme Gutenberg had dat ui-teraard niet kunnen weten.
Tot laat in de 17e eeuw bleefFrankfurt am Main de centraleboekenbeursstad van Europa.Door politieke en culturele om-wentelingen ging in de tijd vande verlichting deze rol naarLeipzig, waar de Leipzigerbeurs werd gehouden. Pas 200jaar later leefde de boekenbeursin Frankfurt weer op: 205 Duit-se exposanten verzameldenzich van 18 tot 23 september1949 in de Frankfurtse Pauls-kerk voor de eerste boeken-beurs na de oorlog.
Frankfurt werd in de TweedeWereldoorlog door de geallieer-den voor een groot deel platgeb-ombardeerd en dat is tot op he-den merkbaar. De stad wordtdoor de traag meanderende ri-vier de Main in een noordelijken zuidelijk deel verdeeld. Hetnoordelijke deel is het zaken-centrum.
Moderne wolkenkrabbersmet de logo’s op de gevels vanvoorname banken en andere fi-nanciële dienstverleners, wor-den afgewisseld met een enkeloud gebouw dat door de bom-men uit de B19-bommenwer-pers van de Amerikanen ge-spaard is gebleven. Midden indie stad staan enorme modernehallen waarin de Frankfurtervakbeurs, een van de grootstewerkgevers van Frankfurt amMain, gevestigd is. Je kan eendag door die hallen lopen zon-der meermalen in dezelfderuimte te komen. In de binnen-stad van Amsterdam zou zo’nenorme beurs, vele malen gro-ter dan de RAI, natuurlijk nooitgepast hebben zonder er eersteen bommentapijt neer te leg-gen.
Het zuidelijk deel van Frank-furt is grotendeels gespaard ge-bleven. Er staan statige oudehuizen waarin chique winkels,restaurants en domicilies, door-kruist door rustige straten. Enaan de noordzijde is dit stads-deel begrensd door de rivier de
Main en een parkachtige groe-ne strook land.
Uitgeverij In de Knipscheer,die zich toegelegd heeft op lite-ratuur uit Nederlandse ex-kolo-niën, had het mij mogelijk ge-maakt om de grootste boeken-beurs ter wereld te bezoeken.Uiteraard om mijn eigen ro-mans aan buitenlandse uitge-vers in vertaling aan te bieden.Ik had echter ook een flink aan-tal exemplaren van een versge-drukte catalogus bij me, waarinmeerdere Curaçaose auteurs eneen synopsis van hun werk inhet Engels opgenomen zijn, omgeïnteresseerden kennis te la-ten nemen van onze Caribischeliteratuur. Scott Rollins, NewYorker van origine, literatuurex-pert en vertaler, onder anderevan mijn werk, vergezelde mij.Zonder hem was ik verdwaald.Scott kent het reilen en zeilenvan de boekenwereld op zijnduimpje.
Een ritje van vier uur vanAmsterdam naar Frankfurt metde hogesnelheidstrein van deDeutsche Bundesbahn, daar be-gon het mee. Vele bekende ge-zichten van Nederlandse enVlaamse auteurs kwamen we inde trein tegen, want dit jaarstond de Buchmesse in het lichtvan de Nederlandse en Vlaamseliteratuur. En daar hoort de Ca-ribische Nederlandstalige litera-tuur ook bij, zo hadden we be-dacht.
Wat we bij ons hadden waseen koffer vol boeken en catalo-gi, een laptop, onmisbaar omuitgevers van pdf’s te voorzien,want niemand heeft er puf indozen vol boeken de halvewereld over naar huis te slepen.
De Buchmesse is een absolu-te vakbeurs. Er lopen uitslui-tend mensen rond die iets methet boekenvak te maken heb-ben. Dat zijn de uitgevers op debegane grond, verdeeld over debeurs in secties van het landwaar ze vandaan komen, van Ja-
pan tot Senegal, van Colombiatot Canada.
Dan zijn er de ‘literaryagents’ op de tweede en derdeverdieping. Hun taak is het be-geleiden van afspraken omtrenthet verkopen van boek- en ver-taalrechten van uitgevers aanuitgevers van andere nationa-liteiten.
Het zijn ook de ‘packagers’,boekhandelaren die professio-nals inschakelen om in een kor-te tijd met een boek op de prop-pen te komen. Scott legde mehet als volgt uit: ,,Kijk”, zei hij,,,een uitgever wil een boek heb-ben over lieveheersbeestjes.Een koffietafelboek. De packa-ger belt vervolgens een foto-graaf om lieveheersbeestjes tefotograferen. Hij belt ook eentekstschrijver en een vormge-ver.
Hij maakt afspraken met dedrukker en geeft vervolgens deuitgever een begroting, die danopdracht kan geven om hetboek zo snel mogelijk in dehandel te hebben.” Dit gebeurtbijvoorbeeld bij het toekennenvan de Nobelprijs voor de litera-tuur aan Bob Dylan. Er moetdan met spoed een boek in dehandel komen met alle tekstenvan Bob Dylan. Maar het kanook dat de packager een auteurvan naam benadert om eenthriller te schrijven over bijvoor-beeld een IS-strijder die terug-keert in Duitsland en zich daarontpopt als een gevaarlijke se-riemoordenaar die zijn slachtof-fers de kop afsnijdt. Omdat ISnu dagelijks het nieuws haalt,hoopt de packager erop interes-se bij het publiek te wekken. Deuitgever zorgt dan voor de mar-
keting en dat het boek vooraanin de boekwinkels komt te lig-gen. Dan heb je nog de standsvan de overheidsorganisatiesvan de deelnemende landenwaar afspraken gemaakt kun-nen worden over vertaalsubsi-dies.
In Nederland is dat hetNederlands Letterenfonds. Enverder vind je bibliothecarissen,wetenschappers, illustrators,mensen van de dienstensec-tor, filmproducenten, vertalers,drukkers, verenigingen, kunste-naars, schrijvers, antiquairs ensoftware- en multimedia-aan-bieders om hun waren aan tebieden en om zaken te doen.
Er is op de Buchmesse geenboek te koop. Deals worden ge-sloten, afspraken gemaakt encontracten worden getekend.Het gaat om handel en om geld,
en dat is voor een schrijver als ikeen andere wereld. Iedereen isdruk. Meermalen zat ik samenmet Scott aan tafel met eenDuitse, Engelstalige of Spaan-stalige uitgever en meerderemalen was het na een paar mi-nuten duidelijk dat er geen be-langstelling was. De uitgevergaapte, keek op zijn horloge ofzei botweg dat de volgende af-spraak zich al aangediend had.Een vriendelijke handdruk enop naar de volgende. Gelukkigwas er toch voldoende belang-stelling voor mijn twee laatsteboeken om op zoek te gaan naarvertaalsubsidie die dan ook toe-gezegd werd door het Neder-lands Letterenfonds, dus Scotten ik konden tevreden zijn.
De Buchmesse is de brugtussen de literatuur als kunst-vorm en de keiharde zaken-
wereld. Met een bezoekersaan-tal van bijna 300.000 verdeeldover vijf dagen is de Messe metgemak de grootste literaire ge-beurtenis van deze wereld. Hetevenement is ‘glamourous’ vanopzet. Overal lopen er nationaleen internationale schrijvendeberoemdheden rond en kun jeluisteren naar hun voordrach-ten. Meerdere award-ceremo-nies vonden tijdens de beursda-gen plaats, onder andere de‘Global Illustrators Award’werd uitgereikt, alsmede deDuitse stripboekprijs en de‘Frankfurter Buchmesse Awardfor best International LiteraryAdaptation’.
Een bijzonder zwaartepuntin het aanbod vormt een jaar-lijks wisselend gastland, dit jaarNederland en Vlaanderen. Hetgastland speelt in het culturele
kaderprogramma een belangrij-ke rol (vooral lezingen en verle-nen van prijzen). Op de beurswordt de nadruk op de schrij-vers uit de gastlanden gelegd.Dat levert deze auteurs over hetalgemeen geen windeieren op.Er wordt speciaal naar het werkvan deze schrijvers gekeken ofhet zich leent voor vertaling eninternationale publicatie. Veelauteurs zijn op deze manierinternationaal doorgebroken.Het jaar 1993, toen Nederlandook gastland was, betekendevoor Harry Mulisch en CeesNooteboom een internationaledoorbraak. De tijd zal leren wieer dit jaar, in 2016, aan de beurtzijn. Een aantal Curaçaoseschrijvers is in de catalogus vanuitgeverij In de Knipscheer tentonele gevoerd. Wie weet zit erdit jaar eentje van ons eiland bij.
Antilliaans Dagblad Maandag 21 november 2016 15
AchtergrondAntilliaans Dagblad Maandag 21 november 201614
Achtergrond
Curaçao op Frankfurter BuchmesseVakbeurzen hebben, ongeacht het thema, een ding met elkaargemeen: ze zijn groots, de productaanbieders zijn zenuwachtigen de bezoekers lopen als verdwaalde kippen rond. Om het evenhoe overzichtelijk ze zijn, maken beurzen een wanordelijkeindruk. De Frankfurter Buchmesse is daarop geen uitzondering.De Messe is een Duitse boekenbeurs die in 1949 is ontstaan opinitiatief van de beurzenvereniging van boekhandels inDuitsland.
Door Eric de Brabander
Een poster die bij de literair agenten hing. De Brabander vond hemmooi en vooral ook erg Duits. Hij stelt hierover: ,,Meine Seele, ziel,maar ook karakter, gemoed, geaardheid. Een plaatje kan verduide-lijken wat bedoeld wordt. Maar een schrijver kan dat beter.”
FOTO ERIC DE BRABANDER
Johannes Gutenberg had deboekdrukkunst uitgevonden inEuropa. FOTO BIOGRAPHY.COM
Frankfurt wordt opgesplitst in twee delen door de rivier de Main.Eric de Brabander. ,,Wat eet je in Duitsland beter dan sauerkraut mitschweinschinken.” FOTO PRIVÉ
Scott Rollins, vertaler, dichter, schrijver en literatuurexpert, met op de achtergrond de tafels van de lite-rary agents waaraan druk onderhandeld wordt. FOTO ERIC DE BRABANDERDe kleurrijke kakafonie van de Buchmesse. FOTO CLEVER BLOGGEN
