© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat T3. Energie B1. Vrije en gebonden energie B2. Enzymen B3. Aërobe...

T3. Energie

B1. Vrije en gebonden energieB2. EnzymenB3. Aërobe dissimilatie van glucoseB4. FotosyntheseB5. Andere assimilatie- en dissimilatieprocessenB6. KringlopenEB7. Leren onderzoeken: Respiratoir quotiënt bepalenEB8. ANW: Duurzame energieEB9. Leren en werken: Onderzoeker in opleiding

V1. ChromatografieV2. Stofwisseling bij sportV3. Leren en werkenV4. Ideeën voor onderzoekV5. Werken met de computer

Practica

T3/B1. Vrije en gebonden energie

Vrije energie: direct te gebruikenGebonden energie: zit opgeslagen in bijv. glucose

Verschillende typen reacties:• Endotherm: in energie bij nodig• Exotherm: komt energie bij vrij

Wet van behoud van energie:Energie voor reactie = energie na reactiebv. Auto: Benzine (100%) = beweging (45%) + warmte

bron: www.autotrack.nl

Organische stoffen: (herhaling thema ordening)• Grote moleculen• Bevatten altijd koolstof (C) en waterstof (H) atomen• Meestal ook zuurstofatomen (O)• Vaak ook stikstof (N), zwavel (S) en fosfaat (P)

atomen• Soms metalen; ijzer (Fe) of magnesium (Mg)• Vb. glucose en DNA

Stofwisseling (metabolisme):

Assimilatie; Het opbouwen van energiehoudende stoffen.

fotosynthese: 6CO2 + 6H2O + energie C6H12O6 + 6O2

• Hierover meer in het volgende deel v/h hoofdstuk.

Stofwisseling (metabolisme):

Dissimilatie;Het afbreken van energiehoudende stoffen.

verbranding: (omgekeerde fotosynthese)

C6H12O6 + 6O2 6CO2 + 6H2O + energie

ATP (adenosine tri-fosfaat):

Belangrijke stof bij overbrengen van energie.Is een tijdelijke energie opslag.

ATP ADP + Pi + energie (warmte, beweging, enz)

+ + energie

bioplek ATP

Energierijke elektronen Moleculen:• elektronen (negatief geladen)• protonen (positief geladen)• neutronen (geen lading)

Energieoverdracht via elektronen

T3/B2. Enzymen

B2. Enzymen (eiwitten)Versnellen van reacties, hebben een lagere

activeringsenergie waarbij de energiedrempel omlaag gaat. Hierbij worden de enzymen zelf, niet verbruikt.

Werken in op één stof => enzymen zijn reactiespecifiek.

Enzymactiviteit: hoe snel werkt een stof.

T3/B2. Enzymen

co-enzym: ion/molecuul of vitamine (uit voedsel) dat nodig is om de reactie plaats te laten vinden. "co" = samen.

Invloed van de temperatuur:

T3/B2. Enzymen

Activering/remming enzymactiviteit

Activator: exhibitorRemmer: inhibitor (blokkeert het enzym)

T3/B2. Enzymen

Negatieve terugkoppeling

Voldoende produkt? --> remming afbraak glucose

T3/B3. Aërobe dissimilatie van glucose Verbranding waarbij zuurstof aanwezig is.

C6H12O6 + 6O2 6CO2 + 6H2OHierbij komt 2870 kJ/mol aan energie vrij.

Van belang voor cellen:• Geleidelijke dissimilatie

anders??• Wegvangen van vrije elektronen door

acceptormolecuul(het acceptormolecuul is NAD+)

• Vrijgekomen energie moet worden omgezet naar ATP.

T3/B3. Aërobe dissimilatie van glucose Bestaat uit drie verschillende stappen:1. Glycolyse

Vindt plaats in het grondplasma van de cel.2. Citroenzuurcyclus (Krebscyclus)

Vindt plaats in de matrix van mitochondria.3. Oxidatieve fosforylering (elektronentransportketen)

Vindt plaats op het binnenste mitochondriamembraan.

Elk proces wordt met behulp van BINAS uitgelegd.

T3/B3. Aërobe dissimilatie van glucose

Opdracht: Benoem de delen.

1: 2: 3: (het kleine rode bolletje) 4: 5: 6: 7: 8: 9:10:11:12:13:

T3/B3. Aërobe dissimilatie van glucose

Opdracht: Benoem de delen.

1: Kernlichaampje 2: Kernmembraan 3: Ribosomen 4: Blaasje 5: (R)ER 6: Golgi- apparaat 7: Microtubuli 8: (G)ER 9: Mitochondrium10: Peroxisoom11: Cytoplasma12: Lysosoom13: Centriolen

T3/B3. Glycolyse

T3/B3. Glycolyse - vragen

• In welk deel van de cel vindt deze reactie plaats?

• Hoe wordt de energie genoemd die nodig is de reactie

op gang te brengen?

• Als je energie moet toevoegen aan een reactie, wat

voor type reactie is het dan?

• Hoeveel ATP is er nodig om de reactie op gang te

brengen?

• Hoeveel ATP ontstaat er bruto?

• Hoeveel ATP ontstaat er netto?

• Vindt deze reactie plaats wanneer er geen zuurstof

aanwezig is?

T3/B3. Citroenzuurcyclus

Gaat verder waar glycolyse stopt wanneer O2 aanwezig is.

Decarboxylatie:Afsplitsen van CO2

Per pyrodruivezuur ontstaan:1 ATP1 FADH2

4 NADH

In totaal 2 pyrodruivezuur uit glycolyse dus totaal:

2 ATP2 FADH2

8 NADHLaatste 2 gaan naar ETK!

T3/B3. Citroenzuurcyclus

animatie

T3/B3. Oxidatieve fosforylering

http://www.atpsynthase.info/old/FAQ.html

Alive Biology

T3/B3. Energieopbrengst 1 glucose molecuul

T3/B3. Overzicht dissmilatie

T3/B4. Fotosynthese

Lichtenergie

Opname van water (H2O)

Bladgroenkorrels nemen de lichtenergie op

Opname/afgifte van koolstofdioxide (CO2) en zuurstofgas (O2 ) door de huidmondjes

Vorming van glucose

Glucose naar de bastvaten

T3/B4. Fotosynthese

Fotosynthese wordt ook wel koolstofassimilatie genoemd.

6CO2 + 6H2O + energie => C6H12O6 + 6O2

Chlorofyl in chloroplasten absorbeert licht waardoor een elektron in een hogere baan word geleid en dus meer energie bevat. Een elektron wordt ‘aangeslagen’.

Éénmaal aangeslagen -> terug naar oorsprong

Hiervoor zijn drie manieren mogelijk om energie af te staan:

1. Warmte afgeven2. Energie overdragen op ander chlorofyl3. Elektron overdragen aan elektronen acceptor

Absorptiespectra

T3/B4. Fotosynthese

Absorptiespectra

T3/B4. Fotosynthese

Absorptiespectra

T3/B4. Fotosynthese

Absorptiespectra

T3/B4. Fotosynthese

Lichtreactie Deze reactie vindt alleen plaats wanneer het licht is.ADP wordt omgezet naar ATP (gebruikt om CO2 te

koppelen)NADP+ wordt omgezet naar NADPH (maakt een

éénvoudig suiker, één lange keten)

Bestaat uit twee fotosystemen die onafhankelijk van elkaar kunnen werken.

Fotosysteem 1: P700 (pigment, opt 700 nm, rood)Fotosysteem 2: P680 (pigment, opt 680 nm,

oranje/rood)

Fotosysteem 2 doet als éérste zijn werk: fotolyse H2O -> 2H+ en ½O2

T3/B4. Fotosynthese

Fotosysteem 1

T3/B4. Fotosynthese

Fotosysteem 2

T3/B4. Fotosynthese

Fotosynthetisch pigment

T3/B4. Fotosynthese

BINAS 69B1

T3/B4. Fotosynthese

Niet-cyclische fotofosforylering: membraanreactiesBINAS 69B2

T3/B4. Fotosynthese

Cyclische fotofosforylering: membraanreactiesBINAS 69B3

T3/B4. Fotosynthese

Donkerreactie (Calvincyclus)Vindt plaats in de vloeistof

van chloroplasten.Kan plaats vinden zonder

dat er licht aan te pas komt.

Stopt wanneer de lichtreactie niet heeft plaatsgevonden.

Opdracht: Waarom stopt de

donkerreactie wanneer de lichtreactie niet heeft plaatsgevonden?

Donkerreactie (Calvincyclus)BINAS 69C

T3/B4. Fotosynthese

OverzichtBINAS 69A

T3/B4. Fotosynthese

T3/B5. Andere assimilatie- en dissimilatieprocessen

ChemosyntheseEnergie niet afkomstig uit

zonlicht maar uit energie afkomstig van een bepaalde chemische reactie.

Bijvoorbeeld:Tubeworms

Assimilatie van koolhydratenAan elkaar plakken van kleine bouwstenen tot grote

ketens.Het plakken gebeurd door water tussen de enkele

bouwstenen uit te halen. Dit proces wordt polymerisatie genoemd.

Assimilatie van eiwittenHet aan elkaar koppelen van aminozuren door er water

tussenuit te halen. Er ontstaat een peptidebinding tussen twee aminozuren.

Planten maken zelf aminozuren.Dieren kunnen dit niet!

Assimilatie van vettenHet aan elkaar koppelen van een glycerolmolecuul met

een vetzuurmolecuul door er water tussenuit te halen.

Eiwitturnover

BINAS 68E

Respiratoir quotiënt/Basaal metabolismeRQ = aantal afgegeven CO2 moleculen aantal opgenomen O2 moleculen

T3/B6. Kringlopen - koolstofkringloop

glucose

andere organische stoffen

producenten

voortgezette assimilatie

consumenten

organische stoffen

reducenten

organische stoffen

koolstofassimilatie (fotosynthese)

dissimilatie

detritus

T3/B6. Kringlopen - koolstofkringloop BINAS 93G

T3/B6. Kringlopen - Stikstofkringloop

T3/B6. Kringlopen - stikstofkringloop

aminozuren

plantaardige eiwitten

producenten

consumenten

dierlijke eiwitten

rottingsbacteriën (reducenten)

eiwitten en afbraakproducten

van eiwitten

nitrietbacteriën

nitraatbacteriën

stikstofbindende

bacteriën

UreumUrinezuur

denitrificerende bacteriën

glucose

stikstofassimilatie

dissimilatie

dode dieren

dode planten

T3/B6. Kringlopen - stikstofkringloop • 80% in de lucht als N2

– ONBRUIKBAAR• In sedimenten van zeeën en oceanen ook opslag.• Belangrijkste proces:

– Stikstof fixatie door bacteriën ( & bliksem)– Wortelknolletjes (symbiose)

T3/B6. Kringlopen - stikstofkringloop BINAS 93H

Verband assimilatie/dissimilatie

H4. Planten: blz. 128 – 129: Samenhang tussen diss/ass (OB; opdracht 14 t/m 17)

Verband assimilatie/dissimilatie

T3/V1. Chromatografie

T3/V2. Stofwisseling bij sport

T3/V3. Leren en werken

T3/V4. Ideeën voor onderzoek

T3/V5. Werken met de computer

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat T3. Energie B1. Vrije en gebonden energie B2. Enzymen B3. Aërobe...

Documents

Transcript of © 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat T3. Energie B1. Vrije en gebonden energie B2. Enzymen B3. Aërobe...

ELRORJLH KDYR 201 - havovwo.nlhavovwo.nl/havo/hbi/bestanden/hbi18iiex.pdf · A assimilatie hyper B assimilatie hypo C dissimilatie hyper D dissimilatie hypo 1. ELRORJLH KDYR 201,,

Energie Quiz

SECUNDAIR ONDERWIJS - GOpro.g-o.be/blog/documents/2004-148.pdf · 1.5 Enzymen 1.6 ATP 2 Energetische omzettingen in een cel 2.1 Fotosynthese 2.2 Chemosynthese 2.3 Aërobe ademhaling

Zwolle geeft energie...Zwolle geeft energie: plan van aanpak Zwolle geeft energie Versie 1.0 3 Samenvatting In juli 2017 heeft de raad het ambitiedocument ‘Zwolle geeft je energie’

Duurzame Energie

Technische Universiteit Technische Natuurkunde …...Zonne-energie - elektrische energie 2.1.5. Waterkracht .-,, elektrische energie 2.1.6. Windenergie -, elektrische energie 2.1.7.

Crowdfunding voor Zonne-energie in Friesland. • Wat is crowdfunding • Waarom zonne-energie • Waarom crowdfunding en zonne-energie • Hoe? • Pilot project.

• Fotosynthese vindt vooral plaats in het bladgroen • In het blad : ook aerobe dissimilatie van glucose • Lucht (CO 2) wordt opgenomen door huidmondjes.

Nieuwe Energie

ENERGIE EN RUIMTE - TegenWind Stijbeemden · 2019. 5. 25. · BIJLAGE B - ENERGIE EN RUIMTE B2.1 Energie uit wind B2.2 Energie uit zon B2.3 Energie uit water B2.4 Energie uit aardwarmte

De Industrie. Grondstoffen Grondstoffen voor materiële producten Grondstoffen voor energie – Energie voor onze elektrische apparaten..... – Energie om.

Produceer met minder energie energie meten is weten - joost duflou

Chemische energie Stoffen gaan niet verloren Warmte Energie Verbrandingen warmte Energie.

Krachttraining - downloads.slo.nldownloads.slo.nl/Documenten/Module_krachttraining_KSE.pdf · Krachttraining versterkt het effect van aërobe training. Als je wil vermageren is het

Burger Energie

Geothermische energie meeliften met de energie van de aarde

Alternatieve Energie

ENERGIE VOOR KERNSTAD

EnErgIE: 13 klasactIvItEItEn ovEr EnErgIE · 2011. 2. 28. · EnErgIE: 13 klasactIvItEItEn ovEr EnErgIE InhoudstabEl 01. Wat is energie ? 2 02. De zon, de voornaamst energiebron op

Plantinga Business Consultancy (PBC) + ENERGIE & MILIEUMANAGEMENT = PBC energie & milieu management bv.