1

KIEZENTUSSENSNELHEIDENKOSTENGELDVERDIENENMETJESUPPLYCHAIN?WaltherPloosvanAmstelTNOMobiliteitenLogistiekHetiszovanzelfsprekend:logistiek.Thuis,wanneereenmeubelzaakeenwandmeubelaflevertenopbouwt.Indesupermarkt,waarjuistdiediepvriesmaaltijddiezogoedsmaaktinhetschapligt.Ofwanneerdeautoeenbeurtkrijgt.Maariedereenkentookuitverkochteproducten,overtolligevoorradenendeheledagwachtenopdeverwarmingsmonteur.Hoevoorkomjeovervollemagazijnen,onnodigeafprijzingen,uitdepanrijzendetransportkostenenbovenalklantendieuwondernemingderugtoekeren.SuccesvoorbeeldenvanDell,Wehkamp,HeinekenenZaralatenziendatlogistiekookprimakanwerken.Dieondernemingenhebbenhunsupplychainperfectafgestemdmethunstrategie.LogistiekevalkuilenVoorwiewilinvestereninsupplychaininnovatieisthe‐sky‐the‐limit…enindeinvesteringendaarinhelaasook.Erzijnveelinnovatieveconcepten,maardepraktijkisvaakanders.Hetklantcontact,decustomerserviceafdeling,isnogperlandenperproductdivisiegeregeld.ElectronicaretailerMediamarktmoetlampenbestellenbijPhilipsLighting,video/audioenbatterijtjesbijPhilipsConsumerElectronicsendekleinehuishoudelijkeapparatuurbijPhilipsDAP,inNederlandvoordeNederlandsefilialen,inDuitslandvoordeDuitsefilialen.Evenzoveelbestellingen,evenzoveelfacturenengeenkritiekemassavoorEDI.Hetcontactmetdeklantbeperktzichtothetuitwisselenvanorders.Hetuitwisselenvaninformatieoverpromotieplanning,winkelverkopenenvoorradenstaatindekinderschoenen.ZelfsalszoudenMediamarktenPhilipsinformatieuitwisselendanstrandendiegegevensineenveelheidaanICT‐systemenbijPhilipsofineenvanveledistributie‐enproductielocaties.Supplychainszijncomplexenondoorzichtig;indelevensmiddelenindustrie,dechemie,depapierindustrie,deretailenbijlogistiekedienstverleners.Hetresultaat?Ontevredenklanten,ongebalanceerdevoorraden,hogekostenvantransportendistributieentraagreagerenopmarktveranderingen.TragischzijndelegeEuropesedistributiecentravanCompaqinGorinchemenSonyinHaarlem.Duurbetaaldemonumentenvoorfoutelogistiekekeuzes.Devraagishoejedanwelzo’nsuccesvollesupplychainkanontwerpen?Hetfundamentdaarvoorissimpel:maakeenhelderekeuzetusseneenfocusopkostenofeenfocusopsnelheid!enkeuzedieafhankelijkisvandeproductendieondernemingverkooptenvandekarakteristiekenvandeklantendiedeproductenkopen.Ophetoogsimpelelessen.Tochwordtdemeestelogistiekestrategieëngekenmerktdooreenone‐size‐fits‐allbeandering.

2

HarvardprofessorFisheronderzochtsuccesvollesupplychains.Fisheronderscheidthierbijtweecategorieënproducten,functioneleeninnovatieve,dieelkeenandersoortsupplychainvereisen.Ofeenkosten‐efficiëntesupplychainofeenresponsieve‐marktgerichtesupplychain.Functioneleproductenzijnproductendiebasisbehoeftenbevredigen.Omdatdevraagnaardezeproductenindetijdnauwelijksverandert,hebbendezeproducteneenstabiele,voorspelbarevraag,eenlangelevenscyclusenhetrisicovanonverkoopbaarheidlaag.Echter,dewinstmargeszijnlaag.DenkaandagversemelkvanFrieslandFoods,broodbijAlbertHeijn,bouwmaterialenenproductenindebasischemieenpapierindustrie.Innovatieveproductenleverenvaakwelhogeremargesop.Producentenzoekendaaromooknaarinnovatievanfunctioneleproducten;deBreakervanFriescheFoods,deijsjesvanBenenJerry’s,decontinuevernieuwinginhetassortimentvanAppleende20collectiesdiemoderetailersZaraelkjaarpresenteert.Deproductlevenscyclusisvaakkort,omdatdeconcurrentiesnelimiteert.Ondernemingenmoetensteedsnieuweproductenintroduceren.Devraagisdaaromonvoorspelbaar.Hetrisicovanonverkoopbareproductenisgroot.Innovatieveproducten,methogewinstmargeseneenonzekerevraag,vereiseneenanderesupplychaindanstabiele,functioneleproductenmetlagemarges.Heeftufunctioneleproducten:kieseenkosten­efficiëntesupplychainFunctioneleproductenvragenomeensupplychaindieisgerichtophetbetrouwbaarleverenvanproductentegendelaagstekosten.Hetadvies:

• Streefinproductieendistributienaarhetmaximaalbenuttenvancapaciteitenenhetterugdringenvanvoorradenomzodekostenteverlagen.MaardenkookaanproductieinhetVerreOostenofdenieuweEuropeselanden.

• Maakeenvraagvoorspellingendeplanning,liefstvervooruitvooreengoedecapaciteitsplanningeninkoopafsprakenmetleveranciersenlogistiekdienstverleners.

• Richtdesamenwerkingmetafnemers,leveranciersenlogistiekedienstverlenersoplagereketenkostenenlagereketenvoorraden.Zolaateengroothandelinbouwmaterialenproductenvaakdoordeleveranciersrechtstreeksopdebouwplaatsleveren.HetinitiatiefvanCoca‐Colaomflessenvoortaanopeenkleinkarretjetezetten,inplaatsvanopeenpallet,betekentdirectminderhandlingbijderetailer.

• Accepteerlangerelevertijdenalsditdeleveranciersinstaatstelthunproductieendistributieteoptimaliseren.VMI(vendormanagedinventories)indechemiehebbenookalsdoelhetoptimaalbenuttenvantransportmiddelen.

• Ontwikkelproductencompleetopnieuwomaandoelstellingenvanlagekostentevoldoen.

• Organiseerdelogistiekebesturingcentraal.

3

Heeftuinnovatieveproducten:kieseenresponsieve­marktgerichtesupplychainVraagonzekerheidbijinnovatieveproductenvraagtomeenresponsieve,marktgerichtesupplychain.Nietdekosten,maardesnelheidwaarmeeopdewisselendevraagwordtingespeeldisvanbelang.Ondernemingproberenout‐of‐stock,maarookonverkoopbarevoorraden(ofprijsdalingen)aanheteindevandeproductlevenscyclustevoorkomen.Hetadvies:

• Houdtbuffercapaciteitenaan.• Legvoorradenopweldoordachtepuntenindesupplychainofvervangdeze

doortijdigeinformatieoverdedaadwerkelijkepoint‐of‐saleverkopen.• Planenherplandeketenactiviteitenmeteenhogefrequentie(somselkuur

opnieuw).• Ondersteundeplanningmetgeavanceerdesupplychainplanningsoftware.• Steldeplanningsamenmetklantenenleveranciersop:collaborative

planning.• Ontwikkelproductenmodulair.Productvernieuwingisdanbeperkttot

enkelemodulesenindelaatstedistributieschakelkaneenproductnogklantspecifiekwordenopgebouwd.

• MaakproductendievoorheeninhetVerreOostenwerdengemaakt,weerdichtbijdemarkt.Bijvoorbeeldassemblagein(Oost)EuropadoorHP,EpsonenIBM,DVD‐productieinkleineoplagendoorDocdatainTilburgenkledingdoorZarainSpanjeenPortugal.

• Organiseerdelogistiekebesturingdecentraal.Dichtbijdemarktwaardemeestactueleinformatieoverdeklantenvraagis.

Combineren?Beidesoortensupplychainskunnenvoorkomenbinneneenonderneming.FriescheFoodsmaaktzoweldagversemelk,functioneel,alsBreaker,eeninnovatiefproductdatvooralinaway‐from‐homekanalenenbijvoorbeeldbijMcDonaldswordtverkocht.Maakdaneenduidelijkonderscheidinhetlogistiekconcept.ZogevenPhilipsenUnileverhunproductiebedrijveneenspecifiekefocus.Focusopbulk,weinigverschillendeproducteninenormehoeveelheden,ofjuisteenfocusopassortiment,veelverschillendeproducteninkleine,wisselendehoeveelheden.Bijuitbestedingvandistributiewordteenbewustekeuzegemaakttussenoperationeletransporteursofprofessioneleketenregisseurs.Isdelogistiekmanagernognodig?Eensuccesvollesupplychainvergtnatuurlijkeersteenperfecteinternelogistiekeketenmeteenwelgekozenbalanstussendelogistiekeprocessen,deplanningenbesturing,deICTendelogistiekeorganisatievoordatsamenwerkingmetdepartnersindeketenkanbeginnen.Nadekeuzevooreenbepaaldesupplychainstrategie,opkostenofresponsiviteitgericht,komtdealoudevraagweeraandeorde:isdelogistiekmanagernog,ofmisschienjuistopnieuw,nodig.Wienauwkeurigkijktzietdatdedagelijkselogistiekeafstemmingbinnenondernemingenalzomoeizaamtotstandkomt.Delogistiekeprestaties,kostenen

4

servicegraad,wordenbeïnvloeddoorbeslissingendiemedewerkersinmeerdere,functioneleafdelingenbinnenondernemingennemen.Afdelingenmetelkhuneigendoelstellingen.Hetnemenvandiebeslissingenleidterdaaromsomstoedatuiteindelijkdeproductennietoptijdbijdeklantkomen.Erzijnondernemingendiedanbesluitendelogistiekebeslissingencentraal,datwilzeggeninéénlogistiekeafdeling,tebeleggendiealsverkeerstorenoverdegoederenstroommoetwaken.Maarhoemoetdatalsstraksdelogistiekebeslissingenoverdegrenzenvanondernemingheenreiken?Eensuccesvollesupplychainvergteenperfecteaanelkaarsluitendelogistiekvanallepartijenindesupplychain.Eencentralelogistiekmanagervoordegehelesupplychainlijktnodigomeengoedebesturingentransparantietebereiken;deketenregisseur.Dieregisseurneemtelkedagweerlogistiekebeslissingen.Logistiekebeslissingendiedirectookgevolgenhebbenvoordepartnersvoorwaartsenachterwaartsindesupplychain.Eengevoeligpunt.Wieheeftdemachtindesupplychainenbepaaltdaarmeedetevredenheidvandeconsument?Enheeftdieregisseurwelaltijddemeestactueleenrelevanteinformatie?Hetinvoerenvaneenketenregisseurisdusnietvanzelfsprekend.Benjijerklaarvoor?Samenwerkingsverbandenmettoeleveranciersenafnemersenfabriekendievoordehelewereldproducerenzijnaandeordevandedag.Demogelijkhedenvande(informatie‐encommunicatie)technologiegaatonsdenkvermogenteboven.Maar,waargaathetnuechtom?Delogistiekmagnogzomooizijnbedacht,deICTgeavanceerdendeketenplanningnaadloos.Maarpakjesindeketengaanpasbewegenalsmensenbeslissingennemen.Hetbereikenvanketenvoordelenvereistdatdiemensenandere,slimmerebeslissingennemen.Endatvraagtomanderevaardigheden!Nederlandsupplychainlandvraagtommanagersdiekampioenzijnin:

• Hetwinstgevendinrichtenvanwaardeketens• businessscenarioplanning:hetcontinudenkenintermenvan‘watals’• hetopzettenvansuccesvolleallianties• hetinzettenvanICTvoordeplanningenbesturingvandewaardeketen• hetdaadwerkelijkinvoerenvaninnovatiesindewaardeketen.

StoftotnadenkenHetfundamentvaneengeslaagdesupplychainisdekeuzetussenresponsief‐marktgerichtofkosten‐efficiënt.Deproductenendemarktwaarindeondernemingdieverkooptbepaaltdejuistesupplychain.Inelkeondernemingishetnieteenvraagstukvanenkelhetkiezentussenéénvanbeide,maarjuisthetslimendoelbewustinstaatzijnbeidetecombinerenbinnendeonderneming.Hetveelgehoordemotto‘keep‐it‐simple’isdaneenonverstandigstartpunt.