Download - Ons Recht september 2013

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel

10-11Stakingsrecht moet je koesteren

117de jaargang | nummer 7 | septeMber 2013

4-5

STAT U U T: B I J ST U R E N

I S N O D I G !

9

N I E U W E R EG E L S

U I TZ E N DA R B E I D

RUBRIEKSNAAM

2 | septeMber 2013 | 117de jaargang | Ons recht

StandpuntCampagne

Sectoroverleg

In de margeInterim

WerknemersrechtenOude dag

Over de grenzenSolidariteit

InternationaalArbeids-gericht

Volwassenenonderwijs

WelzijnNon-profit

FilmFilm

BoekNon-profit

InboxIndexaanpassingen

De lezer schrijftUitbetaling vakbondspremie

AchterklapVanmol

3

4

6

7

7

8

9

10

12

14

15

16

18

19

19

20

21

21

22

24

26

26

27

28

29

30

30

30

31

32

Ongeremd en onverzadigbaarCompromis arbeiders-bedienden verdient geen staande ovatieWerkgevers en regering gijzelen sectoronderhandelingensectorakkoord in petroleumsector is een feitdiamanten gas-boetejobs schrappen moet rendabiliteit randstad opkrikkenregels uitzendarbeid aangepast sinds 1 september 2013“stakingsrecht is hard nodig, zeker in een crisisperiode”Vakbond pleit voor sterk en solidair pensioen

benefietconcert voor mensenrechtenwerk op de Filippijnenschone Kleren Campagne merkt kentering in het denken

Vijftig vrijkaarten voor sociaal feest ManifiëstaMeer samenhang krijg je door met elkaar te pratenOpleiding van je dromen vind je bij één van de LbC-scholendit nummer van Ons recht kan voor jou geld waard zijn!Kies een opleiding waarin je blijft groeienInvloed commercie in ouderenzorg is zorgwekkendWerkdruk mag niet stijgen in toekomstige ‘maatwerkbedrijven’elle s’en vathe look of lovegerard Walschap, een biografieHervorming gehandicaptenzorg lokt flink wat protest uit

INhOUD

De wereld reageerde verontwaardigd toen een ramp in een kledingfabriek in Bangladesh eind april meer dan duizend mensenlevens eiste. Ondanks de vreselijke feiten is er toch een lichtpuntje. meer dan 75 kledingmerken tekenden een overeenkomst waarin ze beloofden de situatie in de kledingateliers aan te pakken. “We merken een kentering in het denken”, zegt Ben Vanpeperstraete van de Schone Kleren Campagne.

“Ook bij de grote bedrijven. Ze raken er almaar meer van overtuigd dat het anders moet.”

© foto: SCHoNE KLEREN CAM

PAGNE

RUBRIEKSNAAM

Ons recht | 117de jaargang | septeMber 2013 | 3

stan

dp

unt.

ferre wyckmans

algemeen secretaris

geen gebrek aan uitdagingen die op ons afkomen. Dat blijkt uit dit nieuwe nummer van uw ledenblad.

De beslissing van de federale regering over het statuut arbeiders-bedienden (zie p. 4-5) was nog maar net genomen of Gwendolyn Rutten en Mathias De Clercq, beiden Open VLD, depo-neerden op 9 juli een voorstel in de Kamer. Met een perfide gevoel voor timing is dit een nieuwe regelrechte aanslag op de loonafspraken die gel-den voor bedienden.Beide liberalen willen de werkzaamheidsgraad vergroten door iets te doen aan de te grote loon-spanning die er in ons land voor bedienden zou bestaan. Oudere bedienden zijn volgens hen te duur waardoor ze niet aan het werk geraken. Vermits in vele gevallen het loon vasthangt aan de anciënniteit, moet volgens de liberale logica niet de anciënniteit maar de productiviteit het loonniveau bepalen. Ze geven toe dat die anciën-niteitskoppeling vastligt in cao’s. Geen probleem, zeggen ze. Aanpassen die cao’s!Anciënniteitsbarema’s druisen volgens de Open VLD’ers eigenlijk in tegen het principe van niet-discriminatie. Die anciënniteitsbarema’s zijn dan wel geen leeftijdsbarema’s meer, maar ze beant-woorden niet aan het principe van een legitiem doel en zouden dus eigenlijk discriminerend zijn. Een wat snelle beoordeling die door geen enkele juridische procedure is bewezen.Maar het duo Rutten / De Clercq gaat verder. De lonen zouden moeten zijn afgestemd op de finan-ciële behoeften van werknemers en die zijn voor een 35-jarige anders – hoger bedoelen ze – dan voor 55-jarigen. En dus moet de loonopbouw daar-mee rekening houden. Nergens stellen ze echter voor om de jongerenlonen te verhogen. Logische consequentie: de lonen bij hogere anciënniteit moeten zakken. Zeven jaar De twee pleiten zogezegd niet voor een vermin-dering. Wel stellen ze voor om de lonen niet lan-ger te laten stijgen na een maximale anciënni-teit van zeven jaar. Let wel, het gaat niet over de sector- of bedrijfsanciënniteit, maar over de functie-anciënniteit. Een kassier(ster), boek-houder, verple(e)g(st)er… heeft in die logica zijn of haar maximale loon bereikt na zeven jaar.

Loonsverhogingen kunnen daarna nog alleen het gevolg zijn van functiewijzigingen of productivi-teit. Loonsverhogingen bij cao’s zijn momenteel overigens onmogelijk. Wie kan beweren dat dit voorstel niet bedoeld is om de lonen van werk-nemers met een hogere anciënniteit dan zeven jaar te verlagen?Onze na-vakantie-verwondering werd nog groter toen Groen op exact dezelfde golflengte bleek te zitten. Er zou nog slechts rekening worden gehou-den met een maximumanciënniteit van tien jaar. Volgens Groen zou het zo mogelijk moeten wor-den jongeren meer te laten verdienen via een ‘loonbonus’. Wat daarvan het statuut is, is niet duidelijk, maar we begrijpen dat het geen gewoon loon is.Zo wordt nog maar eens geprutst aan het loon-overleg en aan de reële inkomens van werknemers. Laat het dus ondubbelzinnig duidelijk zijn voor alle bedienden: Open VLD – de voorzitster heeft gesproken! – wil uw loon na zeven jaar prestaties blokkeren, tenzij u productiever bent geworden. Groen legt die lat op tien jaar. Zijn loonafspraken en cao’s dan niet meer van tel?Dit alles wordt verantwoord met de redenering dat werknemers zo langer aan het werk zullen kunnen blijven. Langer werken tegen een lager loon dan nu. Mogen we dat bij de verkiezingen van 2014 nog even onder de aandacht brengen? Schietschijf Werknemers zijn inmiddels de favoriete schiet-schijf van sociaal-economisch rechts. Volgens Karel Van Eetvelt van Unizo is elke zieke werkne-mer een potentiële bedrieger. Volgens Jan De Nul van het gelijknamige baggerbedrijf is dit land een verzameling van luiaards. En volgens het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen leven werklozen zalig in ‘een eeuwigdurend comfortabel vangnet’.De goeroe van Randstad, Jan Denys, vindt het volstrekt verkeerd om de minimumlonen op te trekken. Volgens hem is het beter om na te gaan of jongeren zonder diploma secundair onderwijs nog uitkeringen kunnen krijgen. Mini-jobs en minilonen zijn volgens het VBO de opstap naar werk. En twee andere liberalen, Daems en Lijnen, willen flexi-jobs.En zo gaat het maar door. Elke dwaasheid haalt vlotjes de pers. Met de ijver en kracht ons eigen zal de LBC-NVK ook in het komende werkjaar staan en gaan waar het nodig is. De bescherming van werknemers blijft onze prioritaire opdracht. l

Werknemers zijn inmiddels

de favoriete schietschijf

van sociaal-economisch

rechts.

Ongeremd en onverzadigbaar©

fot

o: iM

AGEG

LobE


RUBRIEKSNAAM

ferre wyckmans

er is in de zomermaanden dan toch een compromis uit de bus geko-men rond de harmonisering van de statuten van arbeiders en bedien-den. Of we daar echt alle toe-ters en bellen moeten voor boven halen, is weer een andere kwestie. een staande ovatie hoeft niemand te verwachten van de lBc-nVk.

Volgens een eerdere uitspraak van het Grondwettelijk Hof moest de discrimina-tie tussen arbeiders en bedienden tegen 8 juli 2013 worden weggewerkt. Spijtig genoeg lukte dat niet via het gewone sociaal over-leg. Bij elk nieuw gesprek legden de werkge-vers nog meer onaanvaardbare voorstellen op tafel.De regering nam het roer in handen en ont-wikkelde een pendelcompromis. Er werd

met nogal wat lof gezwaaid voor deze poli-tieke koorddans van Monica De Coninck, Yasmine Kherbache en Eva Van Hoorde. Ja, ze hakten knopen door die onontwarbaar leken, maar neen het is geen compromis dat ons helemaal zint.De bestaande rechten op het vlak van opzeg van in dienst zijnde bedienden worden vast-geklikt. Zoiets is meer dan wat de werkge-vers wilden, maar het is tegelijkertijd iets wat juridisch al zo goed als vast stond. Elke andere maatregel zou de toets van enige juridische procedure niet doorstaan heb-ben. Goed dus, maar zeker niet spectacu-lair genoeg om algehele tevredenheid te oogsten.De nieuwe opzegregelingen voor arbeiders en bedienden worden per 1 januari 2014 gelijk gesteld. Op zich fraai werk. Eveneens fraai is dat er nu voor arbeiders een con-venabele opzeg is voorzien, wat voordien niet het geval was. En ja, we kunnen leven met het principe dat de opzegtermijn in de

toekomst – voor bedienden én arbeiders – niet meer op basis van sprongen per vijf jaar anciënniteit evolueert, maar met jaarlijkse sprongen. Dat de verkorte opzegregeling bij proefperiodes wordt afgeschaft is ook een onbetwistbare stap vooruit.

Pestmaatregel

Het wringt wél dat er, om patronale fetisj-redenen, een beperking in de opzeggroei komt na 20 jaar. Het aantal werknemers met 20 jaar dienst zal in de toekomst nog sterk verminderen. Dat aan die mensen beperk-ter opzegrechten worden toegekend, kan je alleen maar omschrijven als een symboli-sche pestmaatregel. Een pestmaatregel die overigens niet rijmt met de idee om men-sen langer aan het werk te houden. Mensen met meer anciënniteit – die dus per defi-nitie ouder zijn – zullen goedkoper kun-nen worden ontslagen. Dit klopt met geen enkel principe. Tenzij met de liberale logica

Compromis arbeiders-bedienden verdient geen staande ovatie

lBc-nVk dringt aan op bijsturing plannen


CAMpAgNE

van de nieuwe voorstellen van Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten.Dit klopt des te meer niet omdat voor nieuwe werknemers met een jaarinkomen boven de 32.254 euro de opzeg lager zal uit-vallen dan tot nu het geval was. En dat ver-schil zal alleen maar toenemen. Kortom, niet eens zo fors betaalde bedienden beta-len de prijs voor deze harmonisering.

Werknemers betalen

En zo komen we bij een cruciaal element om de recente beslissingen te beoordelen. In de regel wordt het goedkoper om bedienden te ontslaan. De solidariteit waarvan je zou mogen aannemen dat ze wordt gebruikt om de ontslagregeling voor arbeiders te verbe-teren. Alleen blijken de kosten van die ver-betering voor de arbeiders niet te worden gelegd bij de werkgevers die ontslaan. Wij zijn er stellig van overtuigd dat de sociale zekerheid en de fiscus deze extra kosten

zullen dragen. Eigenlijk dus de werknemers, want zij betalen correct hun belastingen én hun inkomen is onderhevig aan socialeze-kerheidsbijdragen.We zijn meer dan benieuwd naar een bereke-ningsmodel dat aangeeft wie wat betaalt. De werkgevers komen er goedkoper vanaf, is de inschatting van de vakbond. Werkgevers die goedkoper kunnen ontslaan hebben min-der obstakels om werknemers aan de deur te zetten. Het is redelijk voorspelbaar wat daarvan de negatieve effecten zullen zijn.Het spreekt voor zich dat een wettelijke minimumregeling een garantie en bescher-ming biedt. Maar het is quasi ongezien dat het bij wet zou worden verboden om collectief tot betere afspraken te komen. Nochtans is dat voorzien. Na het loonover-leg onmogelijk te hebben gemaakt maakt

de regering nu ook een ontslagoverleg onmogelijk. Zo wordt het sociaal overleg niet stilletjes maar heel snel en krachtda-dig versmacht. Eigenaardig genoeg kan er wel nog worden ‘onderhandeld’ over een lagere dan de nieuwe wettelijke opzegrege-ling. Ongehoord! We willen dat deze totaal onevenwichtige ingreep daadwerkelijk ongedaan wordt gemaakt.

Outplacement

Dat geldt ook voor de geplande aanpassing van het outplacement. Outplacement is nu een recht voor alle ontslagen 45-plus-sers met één jaar dienst. Dat wordt afge-schaft. Er komt een outplacementrecht voor wie ontslagen wordt na zes jaar, maar de kosten daarvan worden verrekend met en dus afgetrokken van de ontslagvergoeding. Kortom, de ontslagen werknemer betaalt via de ontslagvergoeding het eigen recht op outplacement. Tot op heden was juridisch

ondubbelzinnig vastgesteld dat de werkge-ver de kosten daarvan moest dragen. Ook hier dus een daling van de kosten bij ontslag voor de werkgevers.En er is nog méér. De minister van Werk wil dat er in de komende jaren cao’s worden gesloten om de parafiscale kosten van ont-slagen te verlagen. Zulke afspraken mogen dus nog wel! Nu al mag er geen twijfel over bestaan: de LBC-NVK onderhandelt niet over cao’s om de ontslagkosten te verschui-ven van de werkgever naar de belastingbe-taler.Dan zijn er nog twee onbegrijpelijke maat-regelen. Ten eerste had de carenzdag perfect voor iedereen kunnen worden afgeschaft zon-der nog eens extra de nadruk op controles te moeten leggen. Unizo en anderen deden aan stemmingmakerij door zieke werkne-mers als ‘carottentrekkers’ af te doen. Zoiets hoefde niet te worden officieel gemaakt in het dossier arbeiders-bedienden.Ten tweede was het perfect mogelijk om de Europese verplichting om ontslagen te motiveren na te komen. Door de bestaande regeling van het willekeurig ontslag, zoals die voor arbeiders bestaat, te behouden en te veralgemenen. Maar dat gebeurt niet. De bestaande formule wordt afgeschaft en er moet ijlings over een cao worden onder-handeld. Verwacht je aan onderhandelin-gen waarbij de werkgevers een straatlengte voorop liggen. Ook dat valt echt niet te snappen.

Aanpassingen nodig

In de komende weken en maanden zal het compromis in wetteksten moeten worden gegoten. De LBC-NVK eist op een aantal punten meer duidelijkheid én bijsturingen.

Samengevat

• Hetmoetduidelijkwordenwiedekostenvoor ontslag draagt. Het is onaanvaard-baar dat uiteindelijk de gemiddelde ont-slagkosten voor de werkgevers zouden zakken door een lagere opzeg voor bedien-den en een hogere opzeg voor arbeiders, waarbij de extra kosten worden afgewen-teld op de sociale zekerheid of de belas-tingbetaler.

• De vastgeklikte rechten moeten onbe-twistbaar worden verankerd.

• Hetmoetmogelijkblijvenomoverlegtevoeren over ontslagregelingen die beter zijn dan het wettelijke minimum.

• Het recht op outplacement moet nietworden betaald door de ontslagen werk-nemers.

• Wijsluitengeencao’somdeontslagkos-ten fiscaal vriendelijker te maken.

• Er moet een onwrikbare beschermingkomen tegen willekeurig ontslag. l

de werkgevers komen er goedkoper vanaf, is de inschatting van de vakbond. Werkgevers die goedkoper kunnen ontslaan hebben minder obstakels om werknemers aan de deur te zetten.

De LBC-NVK wil niet onderhandelen over cao’s die de ontslagkosten verschuiven van de werk-gever naar de belastingbetaler.


SECtOROVERlEg

Werkgevers en regering gijzelen sectoronderhandelingen

Dramatische loonkloof is een mythe

marijke PersOOne

Ons recht zou hier graag berich-ten over de sectoren die al een cao klaar hebben voor 2013 en 2014. maar we moeten u helaas grotendeels teleurstellen. Diverse werkgeversfederaties weigerden te onderhandelen tot er duidelijk-heid was over het nieuwe werk-nemersstatuut en over de vraag wie wat zou moeten betalen.

Praten over koopkracht? De werkgevers zitten in een fauteuil, want de regering fixeerde de maximale loonkostenstijging voor 2013 en 2014 op 0,0 procent. De lonen bevriezen gaat voor de werkgevers niet ver genoeg. Ze moeten naar omlaag en de macht van de vakbonden over de loonvor-ming moet worden verminderd, zoals het Europese ‘roadbook’ voorschrijft. De solida-riteit staat op het spel.Vrije onderhandelingen over lonen en sociale rechten, zowel op het interprofes-sionele niveau als in de sectoren, hebben ervoor gezorgd dat de welvaart die na de Tweede Wereldoorlog door de werknemers

werd geproduceerd ook voor een deel ten goede kwam aan de werkende bevolking. Interprofessionele akkoorden en sectorale cao’s lieten ook werknemers uit zwakkere sectoren en kleine ondernemingen delen in de geproduceerde rijkdom.

Solidariteit in gevaar

Het recht op vrije onderhandelingen, dat wordt gewaarborgd door de Conventie nr. 98 van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), staat onder druk. Naarmate de crisis en de concurrentie scherper worden, krij-gen grote bedrijven en kapitaalgroepen het gedaan dat Europa de vrijheid van onderne-men en het vrij verkeer van kapitaal, goede-ren en personen steevast laat voorgaan op collectieve rechten zoals het recht op werk en het recht op sociale zekerheid. En acties die de winsten van bedrijven en de belan-gen van aandeelhouders bedreigen worden verdacht gemaakt of gecriminaliseerd. Die wereldwijde evolutie is gevaarlijk voor de democratie en voor de solidariteit. En ook in ons land ontsnappen we er niet aan.Onder druk van de werkgevers loopt de regering al lang rond met het plan om de Wet van 1996 ‘tot bevordering van de

werkgelegenheid en tot preventieve vrij-waring van het concurrentievermogen’ zo te veranderen dat collectieve loonafspraken in de toekomst zo goed als onmogelijk wor-den. Een permanente loonblokkering, zeg maar. Dat stond al te lezen in het juninum-mer van Ons Recht. Daar bovenop zou een wettelijk kader komen voor nog maar eens nieuwe loonlastenverlagingen, onder de vorm van een ‘competitiviteitsbonus’. Het verzet van de vakbonden tegen die plannen had tot gevolg dat er voor de vakantie geen beslissing over werd genomen.

Loonhandicap overschat

Toen de regering de begroting voor dit jaar opstelde, ging ze uit van een ‘loonkloof’ met Nederland, Frankrijk en Duitsland van 5,2 procent. Dat betekent dat onze lonen sinds 1996 vijf procent sneller zouden zijn geste-gen dan in de buurlanden. Voor de vakbonden gaat het om een grove overschatting omdat geen rekening werd gehouden met de grotere Belgische pro-ductiviteit en met de loonsubsidies. De werkgevers hanteren het cijfer van 16 pro-cent. Premier Di Rupo bestelde een stu-die bij experts van de Nationale Bank, het Planbureau, de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid om uitsluitsel te geven. En wat blijkt? Het rapport geeft de vak-bonden gelijk.Tussen 1996 en 2011 stegen onze lonen 4,6 procent sneller dan die in de buurlan-den. Maar wanneer de loonsubsidies aan de bedrijven worden meegeteld, bedraagt de zogenaamde loonkloof nog slechts 0,5 procent. Inderdaad, het bedrag dat de belastingbetalers elk jaar aan de bedrijven schenken loopt al op tot ruim elf miljard euro. Heeft u daar ooit van het VBO een bedankbriefje voor ontvangen?De werkgevers en sommige politieke par-tijen zullen de mythe van de dramatische ‘loonkloof’ blijven voeden. Hun doel is dui-delijk. Iedereen moet mee achter de vlag van de competitiviteit. Sociale afbraak en de vakbonden buiten spel is het resultaat. Aan ons om daar een stevig antwoord op te geven! l

De werkgevers en sommige politieke partijen zullen de mythe van de dramatische ‘loonkloof’ blijven voeden. Ze mikken op sociale afbraak en willen de vakbonden buiten spel zetten. De bonden moeten daar een stevig antwoord op geven.

RUBRIEKSNAAM

rik Van reeth

in de petroleumsector werden op 19 augustus 2013 de stemmen van het referendum over het werkgeversvoor-stel voor een sectorale cao geteld. alle leden konden zich in de onder-nemingen uitspreken over het voor-stel. meer dan 63 procent keurde het voorstel goed. Daarmee is het eerste sectorakkoord voor arbei-ders, bedienden en kaderleden voor de periode 2013-2014 een feit.

De regering legde een nul-loonnorm op. Bovendien hadden de werkgevers een sterk beperkt mandaat. Gevolg is dat er nu een ‘open akkoord’ is dat ruimte laat voor onderhandelin-gen op bedrijfsniveau. Een ruime meerderheid van de werknemers keurde het voorstel voor de sectorale cao goed. De plaatselijke vakbondsaf-gevaardigden hebben zo een flink mandaat om op hun niveau voort te onderhandelen.In de petroleumsector zijn er afzonderlijke paritaire comités voor arbeiders en bedienden/kaderleden. Maar er werd wel al zeven keer gezamenlijk onderhandeld over een sectorak-koord. Het eisenprogramma werd opgesteld na een grote enquête bij het personeel van de sec-tor.

Late start

De onderhandelingen kwamen laat op gang. Eerst moeide de regering zich met de loonvor-ming. Daarna was het uitkijken naar de inhoud van een mogelijk interprofessioneel akkoord (IPA) en de beslissingen over de harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden. Uiteindelijk werd er onderhandeld zonder dat

er al meer nieuws was over die harmonisering.Rekening houdend met de nul-loonnorm sta-ken de vakbonden veel energie in het zoeken naar kwalitatieve verbeteringen. Maar voor de werkgevers mocht het allemaal niks kosten. Tijdens de onderhandelingen werd voortdurend gezwaaid met het argument ‘nul voor loonsver-hogingen’.In het uiteindelijke werkgeversvoorstel dat op tafel kwam was er aandacht voor een betere fietsvergoeding, een maximaal gebruik van de stelsels voor tijdkrediet, het behoud van alle vormen van ‘SWT’ (zeg maar het vroegere brug-pensioen), een verdere harmonisering van de werknemersstatuten en genderneutraliteit bij klein verlet (bijvoorbeeld klein verlet bij samen-wonen).

Opzegvergoedingen

Uitermate belangrijk is dat de bestaande ver-hoogde opzegvergoedingen voor arbeiders en bedienden onverkort blijven gelden. Een erg belangrijk resultaat als je rekening houdt met de beslissing van de regering over nieuwe – voor bedienden lagere – opzegtermijnen.Ook de inspanningen voor risicogroepen wor-den voortgezet. Met inbegrip van de steun aan internationale projecten en Belgische armoede-projecten.Weldra worden de protocollen omgezet in cao’s per thema. De SWT-cao werd al op 22 augustus ondertekend.Nu het sectorakkoord een feit is, kunnen in de ondernemingen de bedrijfsonderhandelingen opstarten. l

De volledige tekst van het akkoord vind je op www.lbc-nvk.be. Kijk daar naar het over-zichtskadertje ‘Hoe staat het met het cao-overleg in je sector?’ (bij akkoorden).

DiamantengAS-boete

Het aCV voerde op 31 mei mee actie in het kader van tax justice day. de actievoerders zetten in de verf dat werknemers op hun loon in verhouding veel meer belastingen betalen dan wat vennootschappen aan de fiscus afdragen. aan stations werden pamfletten uitgedeeld. Zo ook in roeselare, waar achter de ruitenwissers van geparkeerde auto’s geen boetes maar een pamflet werd gestoken. daarop volgde een gas-boete voor de verantwoordelijke uitgever van het pamflet.

“er mag niet ongevraagd iets achter ruitenwissers van geparkeerde auto’s gestoken worden…”, of zoiets van die aard, luidt een gemeentelijke verordening in roeselare. In deze West-Vlaamse stad wordt actief gewaakt over de leefomgeving en privé-eigendom. Overtredingen worden rechtlijnig bestraft met een boete. Orde, netheid, respect en tucht: het staat vooraan in de rodenbachstad. Ontvoogding kent ook hier zijn grenzen.Wat een contrast met de laksheid waarmee belastingfraudeurs worden aangepakt. eerder bij toeval werd bekend dat het parket en de fiscus formeel een ‘minnelijke schikking’ hadden gesloten met Omega diamonds. dit diamantbedrijf ontweek belastingen voor minstens twee miljard euro. Het komt er nu vanaf met een minnelijke schikking van 160 miljoen euro. alsof het een akkefietje, in de marge, van wat kwajongens betrof. bij Creve drinks in Waarschoot wordt het principe van de minnelijke schikking nu bepleit ‘om jobs te redden’. er is een wet om tot minnelijke regelingen als deze te komen en alle verdere processen of procedures en dus veroordelingen of vermeldingen op strafbladen ‘af te kopen’. Van die wet kan je alleen maar zeggen dat ze grote fraudeurs in de kaart speelt en hun belangen dient. Wanneer fraude niet juridisch wordt bestraft maar wordt afgekocht, is dat een blamage voor de rechtsstaat.

IN DE MARgEwfAkkoord

in petroleumsector is een feit

ruimte voor verdere onderhandelingen op bedrijfsniveau

© f

oto:

iMAG

EGLo

bE


INtERIM

Jobs schrappen moet rendabiliteit Randstad opkrikken

economische werkloosheid blijkt niet te volstaan

Denis BOuwen

De nederlandse uitzendgroep randstad maakte in juni bekend dat er in de Belgische poot 165 jobs moesten verdwijnen op een totaal van bijna 2.000 banen. het gaat om het eerste collec-tief ontslag in de geschiedenis van de Belgische tak. “De busi-ness gaat achteruit en de groep tracht de winstgevendheid op te krikken door te snoeien in de kosten”, denkt lBc-nVk-secretaris robert Veekman.

Randstad wil jobs schrappen in de drie Belgische entiteiten: Randstad, Tempo-Team en B-bridge. Tempo Team is het vroegere Vedior Interim, dat in 2007 werd ingelijfd. B-bridge is een ‘service center’ binnen de groep.De reorganisatie wordt onder meer ver-antwoord door ‘de economische con-junctuur en de hoge loonkosten in ons land’. “In 2008 nam de sector van de uitzendarbeid een flinke duik”, herin-nert Veekman zich. “Een dip die nog altijd aan het nazinderen is. De business staat serieus onder druk en Randstad tracht dat te counteren door op de kos-ten te besparen.”Jobs afbouwen is voor de vakbonden niet zo vanzelfsprekend omdat de hele groep nog altijd winstgevend is. “Onze vakbondsafgevaardigden hebben de indruk dat de geplande ingreep voor een stuk nog een gevolg is van de overname van Vedior.”

IJdele hoop

In februari 2013 werd na lang overleg bij de Belgische poot economische werk-loosheid voor bedienden ingevoerd.

“De directie dacht het daarmee te red-den maar dat blijkt nu ijdele hoop”, stelt Veekman. “Wellicht zetten ze nu een

nieuwe stap onder druk van de holding, die de aandeelhouders in Amsterdam wil tevreden houden. De werknemers voe-len zich nu wel in de maling genomen.”Normaal gezien zullen de consulenten die in de uitzendkantoren werken buiten schot blijven. “Zij zijn dan ook essentieel om de winkel te blijven laten draaien. Hier en daar zijn wel kantoren gesloten of zijn de openingsuren ver-minderd. In onze onderhandelingen zullen we ervoor pleiten om de bezet-ting op de kantoren op te drijven, wat het jobverlies misschien zou kunnen verkleinen.”

Kader

Vooral leden van het middenkader en het hogere kader dreigen nu het kind van de rekening te worden. “Heel wat managers bij Randstad ontwaken uit hun droom”, ervaart Veekman. “Als marktleider had Randstad altijd een heel sterke reputa-tie maar die ligt nu enigszins aan digge-len. De werkelijkheid blijkt nu heel wat minder mooi dan wat er altijd van werd gemaakt.”Na de informatie- en consultatiefase, voorzien in de Wet Renault, moeten de onderhandelingen over de reorganisatie van start gaan. “We onderhandelen voor de drie entiteiten samen”, onderstreept de secretaris. “De vakbondsafgevaar-digden pakken dit dossier zeer serieus aan. Je merkt hoe de militanten groe-ien in hun vakbondswerk. Boeiend om te zien.”Randstad kreeg in het verleden her-haaldelijk prijzen als toonaangevende werkgever. “Een reputatie die ze nu ook maar moeten waarmaken”, luidt het.

“We mikken op een stevig sociaal plan.”Ook bij andere spelers in de sector lopen de zaken minder goed. “Bij een concur-rent als Adecco bijvoorbeeld is ook eco-nomische werkloosheid voor bedienden ingevoerd. We stellen vast dat heel wat uitzendbureaus zelf consulenten met tijdelijke contracten aan het werk zetten. Dat systeem komt hen goed uit want die consulenten kunnen worden gedumpt wanneer dat goed uitkomt. Een kwes-tie die we toch eens moeten aankaarten bij Federgon, de beroepsvereniging in de branche.” l

Randstad kreeg in het verleden herhaalde-lijk prijzen als toonaangevende werkgever.

“Een reputatie die ze nu ook maar moeten waarmaken”, zegt de LBC-NVK. “We mik-ken op een stevig sociaal plan.”

© f

oto:

iMAG

EGLo

bE


INtERIM

Regels uitzendarbeid aangepast sinds 1 september 2013

instroom-motief is één van de nieuwigheden

Bram Van gOethem

De sociale partners wer-den het begin 2012 eens over een compromis dat de regels rond uitzendar-beid op een aantal pun-ten verandert. Op basis van dat akkoord werd de uitzendarbeidwet van 24 juli 1987 aangepast en werd in de nationale arbeidsraad cao nr. 108 afgesloten. De nieuwe regels zijn van toepassing sinds 1 september 2013.

Nieuw is dat werkgevers nu een extra motief kunnen inroepen om een beroep te doen op uit-zendkrachten. Er zijn ook betere afspraken gemaakt rond de dag-contracten.Tot voor kort was uitzendarbeid alleen mogelijk voor bepaalde motieven. De werkgever moest bijvoor-beeld een vaste werknemer tijdelijk vervan-gen omdat diens contract was geschorst of stopgezet. Of het werk was tijdelijk ‘ver-meerderd’. Of nog, er moest een uitzonder-lijk werk worden gedaan.Nu komt er een vierde mogelijk motief bij dat de werkgever kan inroepen: het instroom-motief. Het is voortaan ook mogelijk een uitzendkracht in te schakelen om een vacature in te vullen, met de bedoe-ling om hem of haar daarna een vast con-tract te geven. Zo is er nu een wettelijk en conventioneel kader voor een praktijk die al geruime tijd bestaat.

Voorwaarden

Wat zijn de voorwaarden om uitzend-krachten te mogen inzetten op grond van het instroom-motief?Per vacature zijn niet meer dan drie pogin-gen toegestaan voor maximaal zes maanden per uitzendkracht, en dat in een periode van maximaal negen maanden;de overeenkomst voor uitzendarbeid moet voor minstens één week en voor maximaal zes maanden worden gesloten;de werknemers die een arbeidsovereen-komst voor onbepaalde tijd hebben beëin-digd om te worden tewerkgesteld als uitzend-kracht genieten een tewerkstellingsgarantie

van één maand vanwege het uitzendbureau;de andere uitzendkrachten genieten van-wege het uitzendbureau een tewerkstel-lingsgarantie gelijk aan de minimumduur van de proefperiode;als het uitzendbureau de overeenkomst vóór het einde en zonder dringende reden beëin-digt, moet het zorgen voor vervangingswerk tot het einde van de periode van de tewerk-stellingsgarantie of een vergoeding betalen gelijk aan het loon dat verschuldigd was geweest tot het einde van de periode van de tewerkstellingsgarantie;de gebruiker die een uitzendkracht in dienst neemt, moet dat doen op basis van een con-tract van onbepaalde duur;wanneer de uitzendkracht niet in dienst wordt genomen door de gebruiker, heeft hij/zij recht op uitleg van het uitzendbu-reau over de redenen waarom hij/zij niet in dienst wordt genomen.

Opeenvolgende dagcontracten

De opeenvolging van dagcontracten bij dezelfde gebruiker wordt voortaan in belangrijke mate beperkt. Uitzendkrachten die met dagcontracten moeten werken, zit-ten in een situatie van grote onzekerheid. Bovendien kan het frequente gebruik van dagcontracten leiden tot heel wat discussies.Werken met opeenvolgende dagcontracten

kan nu nog alleen als de gebruiker kan bewijzen dat dit noodzakelijk is wegens de nood aan flexibiliteit. Er is nood aan flexibi-liteit wanneer het werkvolume grotendeels afhangt van externe factoren of wanneer het werkvolume sterk schommelt of gekop-peld is aan de aard van de opdracht.Kan de gebruiker de nood aan flexibiliteit niet aantonen? Dan moet het uitzendbu-reau aan de uitzendkracht een vergoeding betalen die overeenstemt met het loon dat had moeten worden betaald als er een arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid van twee weken zou zijn gesloten.

meer info

De vakbond kan niet genoeg onderstre-pen dat uitzendkrachten absoluut niet als tweederangswerknemers mogen worden beschouwd. Er zijn wettelijke en conven-tionele afspraken om dit zoveel mogelijk te voorkomen. Uitzendkrachten hebben bijvoorbeeld recht op hetzelfde loon en dezelfde voordelen – bijvoorbeeld maaltijd-cheques, premies, sociaal abonnement – als vaste werknemers. l

Wil je graag meer weten over je rechten als uitzendkracht? Surf dan even naar www.acv-interim.be!


WERKNEMERSREChtEN

“Stakingsrecht is hard nodig, zeker in een crisisperiode”

Zonder collectieve acties worden werknemers bedelaars

Denis BOuwen

wanneer werknemers overgaan tot een staking, hebben ze niet altijd de sympathie van de publieke opi-nie. meer dan eens is dat te verkla-ren door het feit dat het publiek te weinig geïnformeerd is over de opeenstapeling van feiten die tot de staking leidden. advocaat jan Buelens (Progress lawyers network) onderstreept hoe belang-rijk het stakingsrecht wel is. Zeker in tijden van economische crisis.

Ons recht: Het stakingsrecht is een funda-menteel recht dat voortdurend onder druk staat. Kan je dat eens uitleggen?jan Buelens: “Net als het recht van vereni-ging, het recht van vrije meningsuiting en het recht op privacy is het recht om te sta-ken een recht dat de hoogste waarde heeft. Zulke rechten worden erkend in Europese en internationale verdragen. Ze kunnen alleen in erg uitzonderlijke gevallen wor-den beperkt.”

“Fundamentele rechten zijn ook rechten waarover een bepaalde maatschappelijke consensus bestaat. Staken en andere col-lectieve acties voeren is eigenlijk het enige effectieve middel waarmee werknemers hun standpunten kracht kunnen bijzetten. Niet voor niets verklaarde de hoogste Duitse arbeidsrechtbank begin jaren 1970 al dat collectief onderhandelen zonder collectieve actie neerkomt op collectief bedelen. Zeker in een economische crisisperiode hebben werknemers het stakingsrecht hard nodig, om toch enig weerwerk te kunnen bieden.”

“Het is inderdaad zo dat er voortdurend druk wordt uitgeoefend op het stakings-recht. Sinds de jaren 1980 merken we dat werkgevers met eenzijdige verzoekschrif-ten naar de burgerlijke rechter stappen en dwangsommen laten opleggen aan stakers. Vroeger moest de werkgever nog aantonen dat er geweld dreigde of werd gebruikt of dat het bedrijf werd geblokkeerd. Tegenwoordig is het vaak genoeg om met een e-mail of een pamflet van een vakbondsafgevaardigde te komen aandraven.”

“De werkgevers proberen ook om het sta-kingsrecht aan strengere regels te onderwer-pen. Ze krijgen daarbij steun van sommige politieke partijen. Bij de recente staking van de Swissport-werknemers op Brussels Airport zette staatssecretaris Melchior Wathelet zich aan de kant van de directie en kondigde hij maatregelen aan tegen het personeel zoals het intrekken van badges. Hij ging flink zijn boekje te buiten.”

Gevangenisstraf

Ons recht: Kan je vertellen hoe het recht op staken er destijds is gekomen?jan Buelens: “De Belgische Grondwet erkende het recht van vereniging maar daar-tegenover stond de Wet Le Chapelier die in feite vakbonden en stakingen verbood. In 1867 werd de Wet Le Chapelier vervan-gen door artikel 310 in het Strafwetboek. Gedurende lange tijd riskeerden mensen een gevangenisstraf wanneer ze staakten. Pas na de Eerste Wereldoorlog lukte het om artikel 310 uit het strafrecht te laten halen. Stakers konden dus niet langer in de gevangenis vliegen. Maar het duurde wel tot 1967 voor het Hof van Cassatie oordeelde

dat staken de arbeidsovereenkomst niet beëindigde maar alleen schorste. In 1981 omschreef Cassatie staken als een indi-vidueel recht en verklaarden de rechters dat stakingen niet per se door vakbonden moesten worden uitgeroepen. Vanaf dan kan je staken om beroepsredenen, uit soli-dariteit of uit protest tegen beslissingen van de overheid. Dat is belangrijk want in andere landen is het amper of niet mogelijk om te staken uit solidariteit of omdat je het oneens bent met bepaalde maatregelen van de overheid.”

“Na de Tweede Wereldoorlog werd het col-lectieve arbeidsrecht gaandeweg ontwikkeld in een reeks landen, waaronder België. Maar het stakingsrecht moet nog altijd voor een deel zijn plaats veroveren. Pas vijf jaar gele-den werd erkend dat het stakingsrecht tot de syndicale vrijheid behoort in het kader van het Europese Verdrag over de Rechten van de Mens.”

Inhoud

Ons recht: Sommige werknemers lijken niet meer te beseffen hoe cruciaal het stakingsrecht wel is?jan Buelens: “De media focussen vaak te veel op de vorm van stakingsacties en besteden te weinig aandacht aan de inhoud. Vakbonden moeten vooral de onderliggende boodschap in de verf zetten. Neem nu de staking bij Swissport: Jan Modaal onthoudt daarvan vooral de enorme stapels valiezen die niet afgehandeld werden. Terwijl het natuurlijk draaide om ernstige sociale pro-blemen. Wanneer werknemers staken, moet je dat vaak situeren in een bredere context. Er is in veel gevallen al een hele voorgeschie-denis en een klein voorval kan de druppel zijn die de emmer doet overlopen.”

“Het zijn de werknemers zelf die moeten afwegen en oordelen wanneer er moet wor-den gestaakt. Je neemt een grote stap door te beslissen om over te gaan tot een staking. Werknemers staken meestal pas als ze geen andere uitweg meer zien. Dat wordt te wei-nig beseft.”

Ons recht: Werkgevers hebben altijd naar middelen gezocht om stakingen te breken. Die middelen zijn wel geëvolueerd.

Bij de staking van de Swissport-werknemers op Brussels Airport zette staatssecretaris Melchior Wathelet zich aan de kant van de directie en kondigde hij maatregelen aan tegen het per-soneel zoals het intrekken van badges. Hij ging daarmee flink zijn boekje te buiten.

© f

oto:

iMAG

EGLo

bE


jan Buelens: “De werkgever heeft als het ware 1.001 manieren om zijn personeel onder druk te zetten wanneer er een sta-king dreigt. Er zijn tegenwoordig heel wat werknemers met precaire jobs; dat is een heel kwetsbare groep. Sommige werkge-vers deinzen er niet voor terug om werkne-mers op te bellen of thuis te laten bezoeken. Maar er zijn ook driestere methodes. Denk aan het werken met camerabewaking, het inschakelen van privédetectives, het sturen van privébewakingsagenten. In het geval van Swissport stonden op zeker ogenblik 16 overvalwagens van de politie klaar om desnoods in te grijpen. Heel verontrustend natuurlijk.”

“In het huidige politieke en economische kli-maat zijn werkgevers minder bereid tot toe-gevingen. Dat merkte je ook aan de debat-ten over het statuut arbeiders-bedienden of over de loonnorm. Zo krijg je een moor-dende concurrentie en een ‘race to the bot-tom’ die de sociale omstandigheden van werknemers ondermijnt.”

“We zien ook dat sommige bedrijven zich wat graag laten bijstaan door advocaten-kantoren om stakingsacties klein te krijgen. Het liefst van al willen de werkgevers alles zoveel mogelijk individueel of op bedrijfs-niveau regelen. En ze krijgen daarbij steun van een deel van onze overheid. De bonden moeten zich verzetten tegen wetten of cao’s die het stakingsrecht inperken. Om te ver-mijden dat hun slagkracht wordt verzwakt.”

Dwangsommen

Ons recht: Bepaalde werkgevers trekken met een eenzijdig verzoekschrift naar de rechter en bedreigen stakers met dwangsommen, zoals je deze zomer nog zag bij Katoen Natie ?jan Buelens: “Die dwangsommen zijn heel intimiderend voor werknemers. In 2008 was er een grote staking bij Carrefour. De direc-tie slaagde er toen in om in een mum van tijd acties te laten verbieden. Een pamflet uitdelen werd al bestempeld als ‘het hin-deren van de bedrijfsuitoefening’. Wie aan een stakingspost staat, moet weten dat de uitspraak aan elke actievoerder individueel moet worden meegedeeld. De gerechtsdeur-waarder moet dus ieders identiteitskaart vragen maar hij kan dat niet afdwingen. In de praktijk blijken politieagenten de identi-teitskaarten te vragen en die door te geven aan de deurwaarder. Wat niet mag.”

“De vakbonden kunnen derdenverzet aante-kenen om zo de aanpak van de werkgever te dwarsbomen. Maar de zaak wordt dan wel pas behandeld wanneer de actie al lang voorbij is. Eigenlijk zou de rechter zich pas over een staking mogen uitspreken wan-neer hij beide partijen heeft gehoord. De wijze waarop het nu werkt is een rechts-staat onwaardig.”

“Veelzeggend is trouwens dat werkne-mers niet de mogelijkheid hebben om een

dwangsom te eisen van hun werkgever. Dat staat met zoveel woorden in de wet. In Nederland of Frankrijk kunnen werknemers wel een dwangsom eisen, bijvoorbeeld bij een onterechte overplaatsing.”

Ons recht: Wat kunnen werknemers en vak-bonden doen om het stakingsrecht te verdedi-gen?jan Buelens: “Die strijd moet op diverse niveaus worden gevoerd. Om te begin-nen moeten werknemers degelijk worden geïnformeerd over hun rechten wanneer er wordt gestaakt. Vakbonden moeten de motieven voor stakingen goed uitleggen en steevast reageren wanneer het stakings-recht wordt bedreigd of aangevallen. Ze moeten procedures van derdenverzet aan-spannen wanneer werkgevers naar de rech-ter stappen. Op het niveau van de IAO moet blijvend aandacht worden besteed aan het belang van het stakingsrecht.”

europa

Ons recht: Is het bestaan van ‘Europa’ een goede zaak voor het stakingsrecht? Of een han-dicap?

jan Buelens: “Een vraag die ik genuan-ceerd moet beantwoorden. De Europese Unie zie ik eerder als een bedreiging op dit punt. Enkele jaren geleden werd nog geprobeerd om een wet tegen het stakings-recht te maken maar die werd gelukkig tegengehouden door twaalf van de lidsta-ten. De Europese Commissaris van Vervoer onthaalde het optreden van Wathelet bij Swissport op applaus. En bij het Europese Hof van Justitie waren er al uitspraken tegen het stakingsrecht.”

“Bij de EU primeert het economische duide-lijk op het sociale. Maar er is ook de Raad van Europa, die focust op de fundamentele rechten van burgers. Op dat niveau wordt het stakingsrecht wel goed benaderd. België kreeg van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (Straatsburg) al herhaaldelijk kritiek wegens de eenzijdige verzoekschrif-ten en dwangsommen.”

“Het Europees Vakverbond (EVV) tracht de sociale rechten hoger op de agenda te krijgen bij de EU. Ideaal zou het Europees Verdrag moeten worden aangepast om de sociale rechten meer aan bod te laten komen. We zouden de beste sociale bescherming moeten veralgemenen binnen de Unie.” l

Overwinning bij Ag InsuranceRecht op collectieve actie bevestigd

De verzekeraar ag insurance brak op 11 juni 2012 een staking door naar de rechter te stap-pen met een eenzijdig verzoek-schrift. meteen werd door de vak-bonden hiertegen derdenverzet aangetekend. Op 6 juni van dit jaar werd het eenzijdig verzoek-schrift vernietigd door de recht-bank van eerste aanleg in Brussel.

bij ag Insurance waren er begin 2012

geruchten over een flinke reorganisatie.

de directie wilde 265 van de pakweg

4.000 personeelsleden naar andere

vestigingen sturen. Hierdoor zouden de

betrokken werknemers vaak veel lan-

gere reistijden krijgen. de directie wilde

geen compenserende maatregelen

nemen en wilde al evenmin horen van

telewerk.

Voor de werkgever was het duidelijk: de

betrokken personeelsleden konden de

plannen aanvaarden of opstappen. de

vakbonden wezen zo’n ultimatum van

de hand en eisten een collectieve oplos-

sing. er werd actie gevoerd tegen de

houding van de directie.

ag Insurance stapte naar de rechter, die

oordeelde dat de acties van het perso-

neel te ver gingen. de bonden lieten het

daar niet bij en tekenden derdenverzet

aan. Op 6 juni viel in die procedure de

uitspraak: de rechter zag helemaal geen

bewijs voor een ‘ontoelaatbare actie’ of

voor ‘geweld’ en oordeelde dat de eer-

ste rechter veel te ver was gegaan. de

bonden hadden gewoon aangekondigd

dat ze actie gingen voeren.

“Uiteindelijk haalden de bonden in grote

mate hun slag thuis”, vertelt advocaat

jan buelens, die in dit dossier de LbC-

nVK vertegenwoordigde. “er kwam een

cao met compenserende maatregelen

en telewerk werd ook toegestaan. Het is

bizar dat de directie de zaak zo op de

spits dreef en probeerde om groepen

werknemers tegen elkaar uit te spelen.”

Voor buelens is het duidelijk dat ag

Insurance verkeerde argumenten aan-

haalde om de acties van het personeel

te kunnen dwarsbomen. “de overwin-

ning in dit dossier kan de bonden zeker

helpen wanneer andere werkgevers pro-

beren gelijkaardige spelletjes te spelen.”

“de rechtbank van eerste aanleg was

ondubbelzinnig”, zegt LbC-nVK-

secretaris ben bellekens. “er was nooit

sprake van een ernstige bedreiging of

schending van het recht op arbeid, het

eigendomsrecht of de vrijheid van han-

del. de vakbonden stelden zich altijd

constructief op en bleven zoeken naar

oplossingen. Maar als de werkgever

halsstarrig echt overleg blijft weigeren,

rest alleen nog het stakingswapen.”


chris Van ZeghBrOeck

het debat over onze pensioenen was ook in de zomermaanden niet uit de actualiteit weg te branden. Diverse politieke partijen lanceer-den voorstellen om het pensioen-systeem in stand te houden. wie de krantenartikelen over de pensi-oenen volgt, merkt dat de teneur vaak dezelfde is: wie op zijn oude dag zijn levensstandaard niet wil zien zakken of niet in armoede wil terechtkomen, moet maar zelf sparen voor zijn pensioen.

Er wordt dan aangeraden om liefst zo vroeg mogelijk tijdens de carrière voor het eigen pensioen te beginnen sparen. Liefst met een bedrag dat hoog genoeg is. Wie geluk heeft, kan via de werkgever nog een centje opzij zetten, als extra bovenop het wettelijk pen-sioen.In elk geval, ongerustheid en onzekerheid troef. Vooral bij de burgers die met moeite de eindjes aan elkaar kunnen knopen. Moeten we dan maar besluiten dat we in aanvullende pensioenstelsels moeten investeren zodat iedereen later van een zorgeloze oude dag kan genieten? Wordt het ieder voor zich?

Pijlers

Eerst wat uitleg over de diverse pensioenpij-lers die er bestaan.De eerste pijler is het wettelijk pensioen waarop iedereen recht heeft en dat de over-heid je garandeert. Er zijn pensioenstelsels voor werknemers, zelfstandigen en ambte-naren. De tweede pijler wordt gevormd door aanvullende pensioenen die opgebouwd zijn via de werkgever of de sector. Zulke pensioe-nen worden gefinancierd door de werkgever en – in mindere mate – via premies ingehou-den op het loon van de werknemers. Er is ook een derde pijler, het individuele pensioensparen. Je spaart zelf voor je pen-sioen via het klassieke pensioensparen of via langetermijnsparen. De derde pijler is eerder een belastingvriendelijke vorm van sparen en valt niet onder het ‘klassieke’ pensioen. We laten de derde pijler om die reden hier buiten beschouwing.

Democratisch?

De tweede pijler maakte een flinke evolu-tie door. Nog niet zolang geleden waren het vooral kaderleden en bedienden die een aan-vullend pensioen opbouwden via hun werk. Maar gaandeweg werden in heel wat bedrijfs- en sectorcao’s ook afspraken gemaakt over pensioenplannen voor arbeiders.In de wet over de aanvullende pensioenen werd ernaar gestreefd om de tweede pijler toegankelijker te maken. Een doelstelling

die deels werd gerealiseerd. Tegenwoordig bouwt zowat drie vierde van de werknemers een aanvullend pensioen op via de werkge-ver. Eén vierde van de werknemers valt dus nog altijd buiten de prijzen. Vooral werkne-mers uit kleinere bedrijven zijn uitgesloten. Er gaan steeds meer stemmen op voor het idee om alle werknemers aan te sluiten. Op zich een gerechtvaardigde eis.Tussen de aanvullende pensioenplannen bestaan er grote verschillen. Sommige werk-nemers krijgen een behoorlijke aanvulling op het wettelijk pensioen. Voor anderen gaat het eerder om een te verwaarlozen extraatje. Bovendien bestendigen of vergroten de aan-vullende pensioenen de kloof tussen hoge en lage wettelijke pensioenen. Wie al een goed wettelijk pensioen heeft, heeft meestal ook nog een goed aanvullend pensioen. En wie een laag wettelijk pensioen heeft, blijft meestal verstoken van enige aanvulling of moet tevreden zijn met een beperkte uit-kering. Het spreekt voor zich dat ook zulke ongelijkheden dringend moeten worden weggewerkt.

rol van de markt

De werkgever of sector die een aanvullend pensioen wil invoeren heeft twee mogelijk-heden: met een verzekeraar in zee gaan of de premies onderbrengen in een pensioen-fonds. In beide gevallen heb je te maken met een vorm van verzekeringsparen via beleg-gingsfondsen. De opbrengsten zijn dan ook

Vakbond pleit voor sterk en solidair pensioen

liever niet aan

doemdenken doen

© f

oto:

dAN

iëL

RyS


OUDE DAg

‘marktgevoelig’. Wie kiest voor een zo groot mogelijk rendement, loopt meer risico. En wie voorzichtig belegt, haalt niet altijd de wettelijk opgelegde minimale rendementen. Het is niet altijd zo eenvoudig om daarin een evenwicht te vinden. Iets wat pijnlijk duidelijk werd door de finan-ciële crisis van de voorbije jaren. De beurzen kelderden waardoor de pensioenfondsen en verzekeraars te kampen kregen met grote verliezen. In sommige gevallen konden de jarenlang opgebouwde buffers de tekorten dekken. Maar in andere gevallen moesten de toezichthouders (FSMA en Nationale Bank) ingrijpen en herstelmaatregelen opleggen. Volstaan die ingrepen niet, dan moet de werkgever of sector de tekorten aanvullen. Nederland gaat op dit punt nog een stuk ver-der. Bij onze noorderburen worden de verlie-zen van de pensioenfondsen afgewenteld op wie aangesloten is. Door een verhoging van de pensioenpremies op te leggen. Maar zelfs dat volstaat niet. Er wordt bijkomend flink gesnoeid in de uitkeringen van de gepensi-oneerden. De grote verliezers zijn hier zon-der twijfel de gepensioneerden en de actieve werknemers. Gelukkig loopt het in België niet zo’n vaart. De verliezen van de pensi-oenfondsen mogen niet worden afgewenteld op de werknemers of de gepensioneerden. Het is de werkgever of de sector die de tekor-ten moet aanvullen.

rechtszekerheid en bescherming

Deze gebeurtenissen stemmen ons tot nadenken. Extra waakzaamheid is gebo-den. De roep naar een democratisering van de tweede pijler blijft een gerechtvaardigde eis. Maar het aanvullende pensioen mag de mensen geen zand in de ogen strooien. Het moet om volwaardige uitkeringen gaan. Bovendien is er nood aan sterke toezicht-houders die genoeg armslag hebben om daadwerkelijk op te treden als het misloopt. In 2011 werd de verzekeraar Apra Leven vereffend. Die kwestie onderstreept hoe belangrijk het wel is om de rechten van werknemers bij aanvullende pensioenen beter te beschermen. Gedupeerde werkne-mers en gepensioneerden kunnen immers niet altijd aankloppen bij hun werkgever om de tekorten op te eisen. Ze zien dus een deel van hun aanvullend pensioen in rook opgaan. Er moet dan ook dringend een ‘vangnet’ worden ontwikkeld voor wanneer het toch fout gaat. Het is ongehoord dat er wel een beschermingsfonds bestaat voor wie zich individueel verzekert, maar dat elke bescherming ontbreekt bij de tweede pijler.

Sterke eerste pijler

Laten we echter niet uit het oog verliezen dat het wettelijk pensioen voor veel gepen-sioneerden de belangrijkste – of zelfs enige

– pensioenbron blijft. Wie langdurig ziek of werkloos is, heeft in de meeste gevallen geen enkele opbouw meer in het aanvullend pen-sioen. Zulke mensen vallen volledig terug op het wettelijk pensioen. Het moet dan ook om een volwaardig pensioen gaan. De eerste pijler heeft het grote voordeel niet afhankelijk te zijn van de ontwikkelingen op de financiële markt. Beursschommelingen hebben geen rechtstreekse invloed op het wettelijk pensioen. Dit pensioen is geba-seerd op een ‘repartitiesysteem’: de pensi-oenen van vandaag worden betaald door wie nu actief is. Zo’n systeem werkt goed zolang er genoeg werkenden zijn in verhouding tot het aantal gepensioneerden. Zoals bekend is onze maatschappij aan het vergrijzen, wat de betaalbaarheid van de pensioenen ondermijnt. Doemdenken is

echter uit den boze. Van de overheid horen we geregeld dat er te weinig geld is. Maar dat is een kwestie van prioriteiten bepalen. De centen van lastenverlagingen en de belas-tingvoordelen in de derde pijler zouden in de eerste plaats moeten dienen om het wette-lijk pensioen te verbeteren. Een belasting op grote vermogens kan ook worden gebruikt om de fundamenten van de eerste pijler te verstevigen.Maar de regering heeft de boodschap niet begrepen. Recent veranderde ze nog de pen-sioenregels op bepaalde punten. Langdurige werklozen zien zo hun pensioenopbouw voor de betrokken periode zelfs gehalveerd. Het wettelijk pensioen zal voor die groep geen hoge toppen scheren. Het is duidelijk dat zo’n maatregel de kans vergroot dat de betrokken mensen later als gepensioneer-den in armoede belanden. Je zou nochtans mogen verwachten dat het wettelijk pensi-oen mensen op zijn minst uit de armoede houdt en bovendien een bepaalde levens-standaard garandeert. l

Zomerse pensioenideeënferre wyckmans

Of de vakantie er voor iets tussen zat weten we niet maar twee jonge cD&V-parlementariërs, overigens van het Vlaamse en niet het fede-rale parlement, stelden voor om de pensioenleeftijd te koppelen aan de gezonde levensverwachting.

Het is duidelijk dat de twee geen zware

voorbereidende analyse maakten. de

‘gezonde levensverwachting’ is een

gemiddelde en geen absoluut gegeven.

Ze varieert voor mannen en vrouwen.

Willen wij vrouwen pas later met pensi-

oen laten gaan? de gezonde levensver-

wachting varieert ook volgens sociale

klasse, zeg maar volgens het inkomen

en de aard van de beroepswerkzaamhe-

den. Moet voortaan de aard van de job

of de hoogte van het inkomen de pensi-

oenleeftijd bepalen?

peter Van rompuy en robrecht

bothuyne noemen het, in de beste pep-

talkterminologie, een ‘window of poli-

tical opportunity’. Ze voegen eraan toe

dat zij, lees de jongeren van vandaag,

de vergrijzing zullen moeten financie-

ren. daarmee hervallen ze in het aloude

refrein: er is geen geld meer voor de

pensioenen en de jongeren betalen de

lasten van de potverterende huidige,

wat oudere generatie.

Solidariteit

Wat dat laatste betreft: het is wel de

huidige generatie die ook de opleiding

en vorming betaalt van de nieuwe gene-

ratie. Zo hoort het ook. Wie generaties

tegen elkaar opzet en daarbij dankbaar

misbruik maakt van het pensioendebat,

verminkt de solidariteitsgedachte. en

solidariteit speelt tussen oud en jong,

jong en oud, gezonden en zieken, man-

nen en vrouwen en ga zo maar door.

twisten tussen generaties of groepen

cultiveren is in strijd met de solidari-

teitsidee.

groen stelt voor om aan iedereen een

basispensioen te geven, 1.000 euro of

750 euro voor wie niet heeft gewerkt.

Lijkt aanlokkelijk. Maar is het dat ook

écht?

Het basispensioen zou namelijk worden

aangevuld met een tweede pijler, een

werkbonus, in functie van het aantal

gewerkte jaren. In ruil zou een aantal

‘afgeleide rechten’ worden afgeschaft.

Het is maar de vraag of dit ook daad-

werkelijk leidt tot een volwaardig pensi-

oen en wat dit teweeg brengt bij werk-

loosheid en tijdkrediet. toch nog maar

even wachten op de meer concrete

invulling van het voorstel van groen dus.

de idee om het belastingvoordeel van

het huidige pensioensparen te inves-

teren in het wettelijk pensioen is zeker

interessant genoeg om ze voort uit te

werken. Minder enthousiast is de vak-

bond over het voorstel om landingsba-

nen af te schaffen en zo mensen langer

aan het werk te houden.

Het pensioendebat verdient aandacht,

maar vooral ook degelijk en berekend

studiewerk.

Lang niet iedereen heeft dezelfde gezonde levensverwachting. Op hoge leeftijd blijven werken is dus zeker niet aan iedereen gegeven. Laat staan dat het maatschappelijk wenselijk is.


OVER DE gRENZENannick aerts

Cambodja: 415 ontslagen bij onderaannemer Nike

De ‘Sabrina Factory’ is een textielfabriek in de Cambodjaanse provincie Kampong Speu. Om te produceren is de fabriek sterk afhan-kelijk van Nike. Tussen 21 mei en 3 juni van dit jaar verlieten 4.000 van de 5.300 werk-nemers het bedrijf om mee te doen aan een staking. Na die actie, georganiseerd door de vakbonden, identificeerde het management 415 werknemers die actief waren betrok-ken bij de staking. Zij werden ontslagen. Zestien werknemers werden als ‘aanstokers’ bestempeld; acht van hen werden door de politie opgepakt. De andere acht konden vluchten.Het management van de Sabrina Factory dwingt nu de werknemers om vingeraf-drukken af te staan, een manier om hen te intimideren. Maar honderden actievoerders blijven voor de fabriekspoort staan en eisen dat de opgepakte collega’s worden vrijgela-ten.Management en werknemers kwamen met elkaar in conflict nadat er op 30 januari van dit jaar een collectief akkoord was gesloten. In dat akkoord stond onder meer dat het loon moest worden opgetrokken tot het nationale minimumloon. Het bedrijf kwam de gemaakte afspraken niet na en dat deed de staking losbarsten.Het Cambodjaanse ministerie van Werk nam deel aan de onderhandelingen die een einde moesten maken aan het sociaal con-flict. Maar het bedrijf weigerde een voor-stel op tafel te leggen dat tot een oplossing kon leiden.Tijdens de staking trad de politie hardhan-dig op. Dertig werknemers raakten gewond. En twee zwangere vrouwen verloren hun baby nadat ze door agenten op de grond waren geduwd.De mondiale industrievakbond IndustriAll steunt de Cambodjaanse vakbond, die de aangehouden stakers wil zien vrijkomen en een schadevergoeding eist voor de gewon-den. Er worden ook stappen ondernomen om druk uit te oefenen op Nike. Bij Nike zeggen ze dat er aan de Cambodjaanse overheid werd gevraagd om een onafhan-kelijk onderzoek te laten uitvoeren naar het optreden van de politie.Het is duidelijk dat de Sabrina Factory de vrijheid van vereniging moet naleven en geen acties mag breken. Belangrijke prin-cipes die momenteel nog niet in de praktijk omgezet zijn.

www.industriall-union.org

turkse leverancier Coca-Cola moet vakbondsrechten erkennenCrown Bevcan is een belangrijke Turkse leverancier van blikjes voor The Coca-Cola Company (TCCC) en voor Coca-Cola Icecek, de Turkse Coca-Cola-bottelaar. De werk-nemers van de blikjesproducent verenig-den zich in de vakbond Birlesik Metal-Is. Sinds meer dan acht maanden weigert Crown Bevcan om de vrijheid van vereni-ging en collectieve onderhandeling te erken-nen. Birlesik Metal-Is is nochtans door het ministerie van Werk erkend als officiële onderhandelaar. Crown Bevcan past de regels niet toe.Bij de rechtbank tekende het manage-ment beroep aan tegen het besluit van het ministerie om de vakbond te erkennen. Een

vertragingsmanoeuvre om de werknemers te dwarsbomen en de representativiteit van de vakbond aan te vallen. Het management hoopt dat het personeel zijn geduld zal ver-liezen en de vakbond de rug zal toekeren.De mondiale voedingsvakbond IUF is erg bezorgd over deze situatie. The Coca-Cola Company ondertekende een charter waarin werd beloofd om richtlijnen voor leveran-ciers uit te vaardigen en af te dwingen. De vrijheid van vereniging en het recht op col-lectieve onderhandelingen maken daar deel van uit. Via een e-mailcampagne wil IUF de multinational onder druk zetten om contact op te nemen met Crown Bevcan.The Coca Cola Company moet haar eigen charter respecteren en ingrijpen. Wil je de campagne ondersteunen? Surf dan naar www.iuf.org

Meer nul-urencontracten in Verenigd Koninkrijk

De Britse media stonden begin augustus in rep en roer omdat het aantal nul-uren-contracten bleek te stijgen. Een bevraging van het Chartered Institute of Personnel Development toonde aan dat één miljoen werknemers met zulke contracten aan het werk zijn. Het komt erop neer dat je als werknemer in dienst treedt bij een werk-gever zonder vast uurrooster en vaste garantie op werk. Kortom, de werkgever roept je op wanneer er een bepaalde nood is. Aan het eind van de maand is het voor jou pas duidelijk hoeveel uren je kon pres-teren en welk loon dit opleverde. Kortom, onzekerheid en flexibiliteit ten top. Bedrijven als McDonald’s werken wat graag met nul-urencontracten. Negentig procent van de bijna 83.000 werknemers bij deze fastfoodketen werkt met zulke arbeidsovereenkomsten. De Britse Queen heeft haar 350 gidsen die in de zomer bezoekers rondleiden door haar paleis op deze wijze in dienst. Zelfs in de zorgsec-tor stelt de vakbond Unison vast dat het fenomeen toeneemt. Zo is 41 procent van de werknemers in de thuiszorg betrokken partij. Andere diensten in de zorgsector zoals poetshulp, fysiotherapie, psychi-atrische therapie werken ook met deze contracten. Unison onderstreept dat de nul-uren-contracten niet alleen nefast zijn voor werknemers maar ook de kwaliteit van de dienstverlening onder druk zetten. Investeren in het opleiden en begeleiden van personeel is er niet bij. Bekwame krachten pakken hun biezen zodra ze ergens anders een vast contract te pakken

krijgen. En bij nul-urencontracten zijn er meer misbruiken dan bij andere vormen van tewerkstelling.Gewezen medewerkers van het uitzend-bedrijf Randstad vertelden in de Britse media dat ze door opdrachtgever Amazon onder druk waren gezet om personeel niet te informeren over hun rechten, onder meer op het vlak van vakantiegeld. Amazon zette werknemers met een nul-urencontract na 13 weken aan de deur. Niet toevallig, want na 13 weken hebben zulke werknemers dezelfde rechten als vaste medewerkers. Wanneer ze waren ontslagen, werden de betrokken mensen opnieuw aangeworven met een nul-uren-contract.Kortom, de hele kwestie veroorzaakte terecht heel wat heisa over het Kanaal. Uiteindelijk zag de Britse regering zich gedwongen om aan te kondigen dat ze deze vorm van contracten onder de loep zou nemen.

© f

oto:

iMAG

EGLo

bE


SOlIDARItEIt

Benefietconcert voor mensenrechtenwerk op de Filippijnen

lBc-nVk steunt initiatief

jOhan fOBelets

De mensenrechtensituatie op de filippijnen is al jaren verontrustend. heel wat medewerkers, verant-woordelijken en leden van boeren- en arbeidersvakbonden worden er het slachtoffer van schendin-gen van de mensenrechten. Ook mensen van niet-gouvernementele organisaties worden getroffen.

Tijdens het negenjarige bewind van pre-sident Gloria Arroyo documenteerde de mensenrechtenorganisatie Karapatan 1.206 slachtoffers van buitenrechtelijke executies en 206 politieke verdwijningen. Er waren 2.059 slachtoffers van illegale arrestaties en detentie. En 1.099 mensen getuigden over de manier waarop ze werden gefolterd.In 2010 was Benigno Simeon Aquino III kandidaat bij de presidentsverkiezingen. Hij beloofde de mensenrechtensituatie te verbeteren. Zelf was hij de zoon van pre-sidentskandidaat Aquino, die onder het bewind van dictator Marcos werd vermoord.Zodra Benigno Simeon Aquino III aan de macht was, vergat hij zijn belofte meteen. Meer zelfs, de mensenrechtensituatie werd nog erger. Ook gezondheidswerkers, jour-nalisten en artiesten worden nu volop gevi-seerd. Zelfs buitenlandse ngo-medewerkers zijn niet meer veilig. In 2011 werd de Italiaanse missionaris Fausto Tentorio vermoord. Hij was een felle tegenstander van de grootschalige multina-tionale mijnbouwbedrijven in Mindanao die het land plunderen en de inheemse volkeren van hun voorouderlijke gronden verdrijven. Hetzelfde lot onderging de

Nederlandse Willem Geertman in juli 2012. Geertman werkte als protestants lekenhel-per in Centraal Luzon. Er kwam internationale druk op de Filippijnse machthebbers, onder meer van-wege de speciale VN-rapporteur Alston en de mensenrechtenvereniging Amnesty International. Maar de Filippijnse overheid blijft potdoof voor de oppositie. Militairen, paramilitairen en huurlingen krijgen een vrijgeleide om mensen te bedreigen, te ver-moorden voor de ogen van hun collega’s of kinderen, of ze te doen verdwijnen wanneer ze teveel protesteren tegen de uitbuiting of plundering van het land.

Stop the killings

In België werd in de eerste jaren van dit millennium een platform opgericht om de eis naar gerechtigheid van de slachtof-fers van mensenrechtenschendingen in de Filippijnen en van hun families kracht bij te zetten. Zo ontstond de actie ‘Stop the killings’. Elk jaar wordt op de Dag van de Universele Verklaring voor de Mensenrechten (10 december) een actie gehouden voor slachtoffers van mensen-rechtenschendingen in de Filippijnen. De actie slaat ondertussen ook op landen als Chili, Colombia en Guatemala. Op zeker ogenblik werd België streng voor de Filippijnse overheid. Een gevolg van de acties van het platform en van de toene-mende bezorgdheid bij het Belgische ambas-sadepersoneel in Manila. In mei 2012 wilde de ambassade van de Filippijnse overheid weten welke concrete maatregelen waren getroffen om de registratie van buitenech-telijke moorden en verdwijningen in het

land te verbeteren. Enkele maanden later steunde de ambassade een klassiek bene-fietconcert in Manila, met deelname van de Belgische pianiste Lies Colman en een Filippijnse sopraanzangeres. De opbrengst van de kaartenverkoop ging integraal naar het mensenrechtenwerk van de National Union of People’s Lawyers (NUPL). Dit jaar wordt dit pianoconcert met steun van de LBC-NVK in België herhaald op vrij-dag 18 oktober om 20.00u. En wel in het NTGent, Sint-Baafsplein 17 in Gent. Met dit concert willen we de advocaten van de NUPL financieel steunen én onze solidari-teit betuigen met de slachtoffers. Meer info en tickets (15 euro) voor het concert zijn te verkrijgen door te e-mailen naar [email protected]. l

Los desaparecidos,

zij die verdwenen

ontvoerd in de nacht,

het ergste te vrezen.

een woord te veel gezegd,

te luid gesproken.

de volgende dag,

verdwenen in de menigte,

duizenden, één voor één gepakt,

vaders en broers,

echtgenotes en dochters.

In de pijn van moeders,

in de kwetsuren van geliefden

klampt de hoop zich vast

aan het geloof

dat ooit op een dag hij wordt

gevonden,

dat ooit op een dag zij wordt

gevonden.

Esperanza Pacheco Cortez


INtERNAtIONAAl

Schone Kleren Campagne merkt kentering in het denken

Zowat 75 kledingmerken tekenden akkoord over Bangladesh

jan Deceunynck

“een jaar geleden zouden we een fles champagne hebben ontkurkt als we met vier kledingbedrij-ven een akkoord hadden kunnen sluiten over werknemersrech-ten in Bangladesh.” Dat zegt Ben Vanpeperstraete, de coördinator van de schone kleren campagne in ons land. eind april eiste de ramp in een kledingfabriek in Bangladesh meer dan duizend mensenlevens. als gevolg van die ramp teken-den al meer dan 75 merken een akkoord om de situatie in de kle-dingateliers aan te pakken. De zware menselijke dodentol bleek de hefboom die nodig was om de westerse afnemers met hun verant-woordelijkheid te confronteren.

“Toch is er meer aan de hand”, denkt Vanpeperstraete. “We merken een kentering in het denken. Ook bij de grote bedrijven. Ze raken er almaar meer van overtuigd dat het anders moet.” Het akkoord dat meer dan 75 bedrijven tekenden over werknemersrechten in Bangladesh kwam niet uit de lucht vallen.

“We waren al een hele tijd aan het onder-handelen met de sector”, vertelt de man van de Schone Kleren Campagne. “In 2005 lie-ten 64 mensen het leven in de Bengaalse Spectrum-fabriek. De gesprekken met de sector verliepen heel moeizaam. Slechts twee grote bedrijven hadden al getekend: PVH – het Amerikaanse moederbedrijf van Calvin Klein en Tommy Hilfiger – en de Duitse retailer Tchibo. Maar we voelden wel zenuwachtigheid bij de andere bedrijven.”Eind 2012 brandde het in de Tazreen-fabriek: 112 arbeiders kwamen om het leven. Vooral na die catastrofe beseften de bedrij-ven dat de problemen in Bangladesh groot waren. En ze wilden niet met de vinger wor-den gewezen bij een volgende ramp. Maar ze bleven de kat uit de boom kijken. De ramp in het Rana Plaza, eind april, gaf het extra duwtje dat nodig was. Toen op 13 mei ook H&M tekende, ging het meteen razendsnel.”De ommezwaai blijkt van grote betekenis. Niet alleen omdat vele tientallen onderne-mingen zich nu achter het akkoord schaar-den. Ook omdat ze nu eindelijk bereid zijn om de namen van hun leveranciers bekend te maken. In het verleden werd altijd

geweigerd om de identiteit van de leveran-ciers te onthullen. Die informatie werd als een soort van bedrijfsgeheim gezien.

“Nu beginnen alle ondertekenaars echter netjes hun lijsten samen te leggen. Alle bedrijven zijn ervan overtuigd dat er iets moet veranderen. Dat heeft voor een deel natuurlijk te maken met hun imago. Maar ik proef in de gesprekken ook steeds meer echte bekommernis. Ik denk aan een bedrijfsleider die enige tijd terug zelf werd

geconfronteerd met de onveiligheid van de gebouwen in Bangladesh, in zijn geval het hotel waar hij logeerde. Die man was meteen overtuigd van het belang om de gebouwen daar veiliger te maken.”

Veiligheid gebouwen

Toch beseft ook Vanpeperstraete dat we er nog lang niet zijn. Het akkoord dat nu ges-loten is gaat enkel over Bangladesh en dan


nog bijna uitsluitend over de veiligheid van de gebouwen en de vrijheid van vereniging.

“Dit akkoord zegt niks over lonen, discrimi-natie of contracten.”Maar toch mag de betekenis van de tekst niet worden onderschat. “Om te beginnen was de situatie in Bangladesh de schrijnend-ste in de regio. Alle grote merken zijn er vertegenwoordigd in de meer dan 4.000 tex-tielfabrieken, die volop aan een race to the bottom bezig zijn. Steeds goedkoper, steeds sneller. Daar komt nog het specifieke pro-bleem van de hoogbouw bij: fabrieken die bijvoorbeeld vier bouwlagen mogen tellen, doen er daar nog eens vlotjes vier bovenop. Dat speelt veel minder in andere landen, waar fabrieken slechts één of twee bouwla-gen tellen en het veiligheidsprobleem dus toch wat kleiner is.”

“Het is zeker niet verkeerd dat we eerst een akkoord over Bangladesh wilden rond heb-ben”, stelt Vanpeperstraete. “Trouwens, je kan wel streven naar een allesomvattend wereldakkoord maar de kans dat je zoiets binnenhaalt is erg klein. Dan maar liever pragmatisch denken en deelakkoorden af-sluiten die we goed kunnen opvolgen. Zulke deelakkoorden leggen ongetwijfeld de basis voor verdere afspraken of overeenkomsten.”Alles wijst erop dat er nog meer deelak-koorden in de pijplijn zitten. “In 2014 kun-nen we misschien al een nieuwe stap zetten. Het bedrijfsleven voelt de druk. Die druk komt niet alleen van de Schone Kleren Campagne maar ook van gelijkaardige organisaties overal in de wereld. We merken dat duurzaam ondernemen almaar belang-rijker wordt. Duurzaamheid wordt zelfs een

verkoopargument. Mensen en organisaties zijn bereid een bijdrage te leveren aan eerli-jke producten. De bedrijven en de eigenaars van kledingmerken weten dat natuurlijk ook. Ze willen niet de slechtste leerling van de klas zijn. Vaak weten ze zelf niet eens waar hun kleren precies zijn gemaakt. Ze kennen hun toevoerketen niet. Dat moet nu veranderen. Ze hebben er alle belang bij om alles netjes in kaart te brengen. Want ze wil-len niet kwetsbaar zijn voor schandalen. En dus moeten ze streng zijn voor zichzelf en de hele keten achter hun productie.”

Vijf cent

In het bedrijfsleven groeit het besef dat eerlijke lonen betalen en werknemersrech-ten toekennen nauwelijks meer kost. “De arbeidskosten vertegenwoordigen een half

tot één procent van de totale retailkosten die je in de winkel betaalt. Als je de lonen gevoelig verhoogt, stijgt de prijs van een t-shirt dat nu zes euro kost misschien met vijf cent. Er zijn maar weinig consumenten die daarover zullen struikelen.”Ben Vanpeperstraete ziet dat er al heel wat bereikt werd in de voorbije jaren. “Alle merken die zichzelf respecteren sluiten tegenwoordig kinderarbeid uit. Twintig jaar geleden leek dat nog een onhaalbare eis, alle bedrijven verscholen zich toen achter elkaar. ‘Als zij het doen, moeten wij het ook doen’, klonk het toen nog.”De redenering van vroeger wordt nu vaak omgedraaid. “In Nederland zijn al meer dan 70 kledingmerken aangesloten bij de Fair Wear Foundation, die strenge gedrags-codes hanteert. De aangesloten merken kunnen hun lidmaatschap uitspelen zodat de vraag rijst waarom anderen géén lid zijn. Als een onderneming merkt dat sommigen de afspraken niet naleven, zal ze die eerder van concurrentievervalsing beschuldigen dan zelf in de oude wanpraktijken te her-vallen.”

Vakbondsvrijheid

Belangrijk in het hele verhaal is uiteraard ook dat je moet controleren of akkoorden worden nageleefd. Lokale vakbonden heb-ben in dat opzicht een grote rol te spelen.

“In het akkoord voor Bangladesh staat onder meer de eis dat er vrijheid van vereniging moet bestaan. Werknemers moeten zich kunnen verenigen in vakbonden. Die vak-bonden moeten mee erop toezien dat de afspraken geen dode letter blijven. Zij moe-ten hun leden en ook wie niet aangesloten is inprenten dat je gevaarlijk werk mag weigeren en riskante situaties moet melden.”Er zijn in Bangladesh wel negen vakbonden die zich met de kledingindustrie bezig-houden. Maar veel van die bonden zitten onder de vleugels van de werkgevers of de overheid. Echte vrije vakbonden zijn eerder uitzonderlijk. “Het wordt een hele klus om die bonden te helpen zodat ze kunnen groei-en en hun verantwoordelijkheid opnemen. En om ze in één gemeenschappelijk front te laten werken.”Ook in andere landen met veel textielpro-ductie tracht de Schone Kleren Campagne samen te werken met plaatselijke vak-bonden. “Zij weten als geen ander waar de meeste problemen voorkomen. Het mechanisme achter de problemen is altijd weer hetzelfde: de neerwaartse spiraal op het vlak van prijs, kwaliteit en leverter-mijnen. In Bangladesh is vooral de veilig-heid in de textielfabrieken het probleem. Maar in Cambodja raken werknemers vaak bewusteloos omdat ze ondervoed zijn. En in China, Myanmar en Indonesië zullen de problemen er ongetwijfeld nog anders uit-zien.” l

als je de lonen gevoelig verhoogt, stijgt de prijs van een t-shirt dat nu zes euro kost misschien met vijf cent. er zijn maar weinig consumenten die daarover zullen struikelen.

In Bangladesh kwamen in het voorjaar meer dan duizend mensen om het leven bij de ramp in een kledingfabriek. Een verschrikkelijk drama dat hopelijk toch de geesten deed rijpen bij de westerse afnemers van kleren.

© foto: SCHoNE KLEREN CAM

PAGNE


Klacht tegen werkgever is op zich geen dringende redenEen werkneemster in een kinderdagverblijf is van mening dat er toch wel wat misloopt met onder meer de veiligheid en de kwaliteit van de voeding voor de kinderen. Ze dient een klacht in tegen haar werkgever bij Kind en Gezin, de toezichthoudende overheid. Kind en Gezin stelt wel een paar tekort-komingen vast, maar voor een deel van de klacht vindt het onderzoek niet meteen een bewijs. Daarop ontslaat de werkgever de werkneemster wegens dringende reden. Het arbeidshof van Brussel wijst in een arrest van 3 december 2012 de dringende reden van de hand. De rechters zeggen dat er een proportionaliteit moet zijn tussen de ernst van de fout en de sanctie van het ontslag zonder vergoeding. Een werknemer moet loyaal zijn tegenover zijn werkgever en zijn reputatie. Van de andere kant heeft een werknemer het recht op vrije menings-uiting en is het in het algemeen belang dat wantoestanden worden aangepakt.Een werkneemster die de toezichthoudende overheid informeert over feiten die het wel-zijn en de veiligheid van de kinderen kunnen aantasten, begaat geen zware fout. Zij zocht geen ruime bekendmaking in de pers of bij de ouders en de klacht werd ingediend zon-der de bedoeling om schade toe te brengen aan de werkgever. De beschuldigingen waren ook niet leugenachtig. Het ontslag wegens dringende reden was daardoor niet alleen onterecht maar het was ook willekeurig.

lenen van materieel: goede afspraken zijn wenselijkEen werknemer krijgt te weinig loon en zijn vakbond vraagt aan de werkgever om dat recht te zetten. Het antwoord van de werk-gever blijft niet lang uit: vier dagen later wordt de werknemer ontslagen wegens dringende reden. Het belangrijkste verwijt dat hem naar het hoofd wordt geslingerd is diefstal. De werknemer heeft een cirkelzaag en nog een andere kleine machine meege-nomen om thuis een paar klussen te doen. In het bedrijf bestaat de ongeschreven gewoonte dat de werknemers materieel van het werk mogen lenen om even thuis te gebruiken. De werknemer begrijpt dan ook niet dat hij ontslagen wordt, te meer omdat zijn directe chef ervan op de hoogte was dat hij die machines even had geleend.Het arbeidshof van Bergen is in zijn arrest van 27 november 2012 niet echt mals voor de werkgever. De werkgever moet het ach-terstallige loon betalen en de dringende

reden wordt afgewezen. Het bedrijf bleek te tolereren dat machines werden ontleend en er is van de kant van de werknemer hele-maal geen bedrieglijk opzet in het spel. Ook in dit geval oordeelden de rechters dat het ontslag willekeurig werd gegeven.

premie voor groepsverzekering moet in opzegvergoedingDe opzegvergoeding moet niet alleen wor-den berekend op het lopend loon. Ook de voordelen die de werknemer verwerft krach-tens zijn arbeidsovereenkomst moeten erin worden opgenomen. De premies voor het aanvullend pensioen die de werkgever ten gunste van de werknemer betaalt aan een verzekeringsmaatschappij of een pensioen-fonds, zijn een voordeel dat in de bereke-ningsbasis van de opzegvergoeding moet worden opgenomen.Op 11 maart 2013 bevestigde het Hof van Cassatie dit nog eens in alle klaarheid.

Definitieve arbeidsongeschiktheid

Door een definitieve overmacht komt er een einde aan de arbeidsovereenkomst zonder opzegtermijn of vergoeding. Wanneer een werknemer definitief arbeidsongeschikt wordt voor zijn werk, is dat als een defini-tieve overmacht te beschouwen, met alle

nare gevolgen van dien voor de werknemer. Dat is al meer dan dertig jaar het onwrik-bare standpunt van het Hof van Cassatie.De Welzijnswet werkte wel een procedure uit voor de gevallen waarin de preventiead-viseur een werknemer niet meer geschikt acht voor zijn werk. Maar die wet zegt niets over een mogelijke beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Daarover is wel iets te vinden in de Arbeidsovereenkomstenwet: de koning kan een procedure uitwerken over de vaststelling van de definitieve arbeidson-geschiktheid. Het is al ruim zes jaar wachten op dat koninklijk besluit. Dat alles leidde het arbeidshof te Luik op 16 april 2013 tot het besluit dat er nu helemaal geen speci-fieke regels bestaan over de beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht.Als de werkgever de arbeidsovereenkomst van een werknemer onmiddellijk stopzet wegens zogenaamde medische overmacht, zal hij dat ook allemaal netjes moeten bewijzen. Het evaluatieformulier van de preventieadviseur met de beoordeling dat ‘de werkneemster niet meer kon werken in de huidige onderneming’ is daarvan geen bewijs. Het toont wel aan dat de samenwer-king tussen de werkneemster en haar chef niet langer mogelijk was maar het bewijst niet dat die werkneemster definitief onge-schikt was voor haar job als directiesecre-taresse.De werkgever werd veroordeeld om een opzegvergoeding te betalen.

ARBEIDS-gERIChtmarc weyns

Met een korte broek naar het werk is geen zware foutNet zoals tijdens de voorbije zomer waren er in 2010 heel wat warme of zelfs hete dagen. Een werknemer schikte zich niet naar de richtlijnen van zijn werkgever

over de kleding op het werk en verscheen toch in korte broek. De arbeidsrechtbank in Hoei vond dat op 10 oktober 2011 wel een fout van de werknemer, maar geen dringende reden. De werknemer was niet vooraf gewaarschuwd en zijn gedrag werd gerechtvaardigd door de hitte en de arbeidsomstandigheden.


in het Versluyscentrum in de kustgemeente Bredene vindt op zaterdag 21 september het evenement manifiësta plaats. Vakbonden en ziekenfondsen zijn erg blij met dit sociaal feest waarop de belangen van werkne-mers prominent aan bod komen.

Graag stelt de LBC-NVK 50 vrijkaarten ter beschikking van de lezers van Ons Recht. Je kan een vrijkaart bestellen door te bel-len (03/220.87.11) of e-mailen ([email protected]). De eerste 50 mensen die reage-ren en ons hun adres bezorgen, krijgen een vrijkaart toegestuurd. Een leuk weetje is dat de LBC-NVK, CNE en ACV-Transcom er samen voor zorgden dat de jonge Britse publicist Owen Jones naar Manifiësta komt. Owen Jones zal in Bredene de vertaling van zijn boek ‘Chavs’ presenteren. Afspraak om 13.30 u. Het boek gaat over de gevolgen van de politiek van sociale afbraak in Groot-Brittannië. De situ-atie over het Kanaal doet op allerlei punten denken aan wat er bij ons gebeurt.

Chavs is de modeterm waarmee een ‘elite’, afgestudeerd in Oxford, ‘ugly proles’ of lelijke proleten aanduidt. Elke Brit met een beetje standing is allergisch voor zulke pro-leten. Ooit waren mensen trots omdat ze tot de Britse arbeidersklasse behoorden.

Nu worden gewone werkende mensen uit-gespuwd. Hoe kon het zover komen? Owen Jones schreef er een beklijvend boek over. Het programma van Manifiësta vind je op www.manifiesta.be/nl.

karin seBerechts & OliVier fOrges

Onze maatschappij heeft in de voorbije 20 jaar op vele vlak-ken een meer verscheiden karak-ter gekregen. een diversiteit die verrijkt maar ook wrijvingen kan veroorzaken. Zeker in de publieke ruimte. De samenhang in een samenleving kan je alleen maar vergroten door ontmoetingen en dialoog te stimuleren. Van 21 september tot 2 oktober zet de Vredesweek daarom volop in op ontmoeting in de publieke ruimte.

De val van de Berlijnse Muur bracht een nieuwe migratiestroom op gang. Nieuwe migranten komen uit allerlei landen. Hun sociale en etnische afkomst, hun kijk op het leven en hun motieven om te migreren zijn uiteenlopender dan vroeger. De globa-lisering en de technologie namen een hoge vlucht. Via internet en sociale media kwam de wereld binnen handbereik. Ondertussen ontzuilde de maatschappij en trad het individu meer op de voorgrond.

Anno 2013 stippelen mensen hun leven uit volgens hun eigen voorkeur. Gaan ze de relaties aan die zij zelf belangrijk vinden. In die diverse maar geïndividualiseerde samenleving kun je mensen nog moeilijk een simpele, eenduidige (groeps)identi-teit opkleven. Afkomst, gender, politieke overtuiging, opleiding, religie, seksuele voorkeur, familierollen; elk facet weegt op diverse momenten door. Een indeling van mensen bij ‘herkenbare’ bevolkingsgroepen berust vaak meer op v o o r o o r -delen en foute beeld-vorming dan op de realiteit.

Publieke ruimte

Diversiteit is het meest zichtbaar en hoorbaar in de ‘publieke ruimte’. In winkels en openbare gebou-wen, op straat, op pleinen, in trein, tram of bus. Je ziet er mensen

met uiteenlopende identiteiten en menin-gen. Het is dan ook een uitgelezen plaats voor ontmoeting en dialoog. Tegelijk is de publieke ruimte een plaats waar wrijvingen kunnen ontstaan.Willen we de samenhang in deze bonte samenleving bevorderen, dan moeten we elkaar ontmoeten, met elkaar praten. Georganiseerde ontmoetingen, die bewust verbondenheid creëren, zijn belangrijk. Maar ook spontane, alledaagse ontmoetin-gen doen er toe. Zij creëren ‘publieke fami-liariteit’: een bescheiden vertrouwensband die een onbekende minder onbekend maakt. Een ander kunnen plaatsen neemt een stuk angst en onzekerheid weg en helpt om bij wrijvingen te kiezen voor dialoog.Tijdens de Vredesweek zijn er in heel

Vlaanderen activiteiten die ‘ontmoetingen in diversiteit’ in de kijker zetten. Op www.vredesweek.be vind je al die evenementen – debatten, wandelingen, getuigenis-sen, filmvertoningen, acties

– en alle informatie over de Vredesweek terug.

Meer info krijg je bij de coör-dinator van de Vredesweek, Olivier Forges. Bel naar 03/225 10 00 of e-mail naar [email protected].

Vijftig vrijkaarten voor sociaal feest Manifiëstaafspraak in Bredene op zaterdag 21 september

Meer samenhang krijg je door met elkaar te pratenVredesweek zet ‘ontmoetingen in diversiteit’ in de kijker


VOlWASSENENONDERWIJS

Opleiding van je dromen vind je bij één van de lBC-scholen

gevarieerd aanbod aan cursussen

jOhan nicasie

De opleiding waar je altijd van droomde volgen? Dat kan! Bij één van de zes centra voor vol-wassenenonderwijs van de lBc.

Sinds bijna 120 jaar organiseert de LBC onderwijs van hoge kwaliteit voor vol-wassenen. De zes scholen hebben hun hoofdafdelingen in Antwerpen, Mortsel, Borgerhout, Sint-Niklaas, Turnhout en Beringen. Maar daarnaast zijn er tal van lesplaatsen in andere gemeenten: Brasschaat, Wilrijk, Herk-de-Stad, Boom, Kalmthout, Wuustwezel, Lummen, Beveren, Dendermonde, Stekene, Waasmunster, Wetteren, Hoogstraten… Op die manier bestrijken we een groot deel van de pro-vincies Antwerpen, Oost-Vlaanderen en Limburg. De lessen vinden plaats tijdens de voormid-dag, namiddag of avond, al naargelang het aanbod. In sommige gevallen kan je ook ‘s zaterdags les volgen.

Aan interessante opleidingen is er geen gebrek. Denk aan vreemde talen, Nederlands als tweede taal, personenzorg, computer- en programmeercursussen, toe-risme, boekhouden, transport & logistiek medewerker, kapper, schoonheidsspecialist, masseur, pedicure, kleding, mode, koken, fietshersteller, CAD-PLC en nog veel meer.

educatief verlof

Voor heel wat cursussen kan je gebruik maken van het stelsel van educatief verlof en kan je betalen met opleidingscheques voor werknemers. In een aantal gevallen kan je zelfs worden vrijgesteld van de ver-plichting om inschrijvingsgeld in te betalen. Maar zelfs zonder die vrijstelling blijft het LBC-volwassenenonderwijs spotgoedkoop: voor 1,15 euro per lesuur – plus de kosten van boeken en cursussen –krijg je les van gediplomeerde leerkrachten en leveren de scholen een officieel certificaat af als je slaagt in de evaluatieproeven.Levenslang leren is vandaag méér dan een

slogan: wil je in onze steeds sneller draai-ende maatschappij meekunnen met de jong-ste ontwikkelingen, dan kan je niet anders. Zowel op het werk als thuis zal de kennis, opgedaan in één van de centra van LBC-Volwassenenonderwijs, van pas komen. Of het nu gaat om computervaardigheid, een vreemde taal spreken, een bijzondere hand-vaardigheid of meer inzicht in de boekhou-ding, je collega’s en huisgenoten zullen ver-steld staan van wat je hebt opgestoken.Eind augustus en begin september hiel-den de diverse centra voor volwassenenon-derwijs van de LBC al hun opendeurdagen. Neem zeker een kijkje op www.lbconderwijs.be en klik er maar eens goed op los. Je zult versteld staan van het omvangrijke aanbod. Bovendien krijg je als LBC-lid nog een aar-dige korting op het inschrijvingsgeld als je gebruik maakt van de bon op p. 21.De opleiding volgen waarvan je altijd al droomde? Wacht er niet langer mee, kom eens langs in een van de centra van LBC-Volwassenenonderwijs. Tot dan? l


Dit nummer van Ons Recht kan voor jou geld waard zijn!De LBC-NVK voert de vorming en (bij-) scholing van bedienden en kaderle-den hoog in het vaandel. Meteen na de oprichting kwam er een aparte organi-satie die in de loop der jaren uitgroeide tot de vzw Volwassenenonderwijs LBC-NVK. Zes grote centra voor volwasse-nenonderwijs (het vroegere avondonder-wijs of onderwijs voor sociale promotie) organiseren elk jaar honderden cursus-sen die duizenden gegadigden bedienen. De LBC-NVK besloot haar leden een fikse korting aan te bieden als ze zich inschrijven voor een cursus in één van de eigen scholen tijdens het schooljaar 2013-2014. Die kor-ting geldt alleen voor de leden zelf, dus niet voor familieleden, vrienden of kennissen. Ze geldt alleen voor een inschrijving in een CVO LBC-NVK. De adressen en het aanbod vind je op www.lbconderwijs.be.Leden die van de korting willen genieten, vullen de (originele) bon hiernaast volledig in en bezorgen hem aan het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat of sturen hem op naar LBC-NVK Bon CVO, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen.In december 2013 en juni 2014 worden alle ingezamelde bons verwerkt. De storting op de bankrekening zal dan gebeuren.

BON tER WAARDE VAN 10 EURO

deze bon geeft leden van de LbC-nVK recht op een tegemoetkoming door LbC-

nVK ter waarde van 10 euro voor het door hen betaalde inschrijvingsgeld voor

een cursus bij een CVO LbC-nVK in het schooljaar 2013-2014 voor de periode september 2013 – januari 2014.de bon geeft uitsluitend recht op terugbetaling als het gaat om een originele bon

én om een volledig ingevulde bon. de bon geldt bovendien alleen voor leden, en

elk lid kan maar één bon terugbetaald krijgen.

de terugbetaling gebeurt via overschrijving op de bankrekening van het lid.

naam: ..................................................................................................................................................

adres: ..................................................................................................................................................

Lidnummer LbC-nVK: ..................................................................................................................

rekeningnummer: ..........................................................................................................................

Ingeschreven in CVO (schrappen wat niet past):

antwerpen - borgerhout – Mortsel – beringen - sint-niklaas - turnhout

Inschrijvingsnummer in CVO: .....................................................................................................

Knip deze bon uit. alleen originele bonnen komen in aanmerking.

✁


WElZIJN

Invloed commercie in ouderenzorg is zorgwekkend

“we werken met mensen, niet met auto’s of conserven”

Denis BOuwen

een belangrijke privé-uitbater van woonzorgcentra, de senior living group, werd in de zomer overgeno-men door de franse groep medica. Voor wie het nog niet wist: nogal wat privé-ondernemers hebben geld geroken. Ze zien de ouderen-zorg als een aantrekkelijke melkkoe. Olivier remy, vakbondssecretaris bij de lBc-nVk, wijst op de geva-ren van deze commercialisering. hij reageert ook op de signalen over wantoestanden waarvan bewoners van sommige rusthuizen het slacht-offer kunnen zijn. een gesprek.

Ons recht: Een groot populair dagblad publi-ceerde in mei een reportagereeks over de wan-toestanden in sommige rusthuizen. Hoe rea-geerden de werknemers uit de sector hierop?OliVier remy: “Sommige van onze leden en militanten waren verontwaardigd over het feit dat bepaalde wantoestanden nog altijd voorkomen. Anderen onderstreepten dat het probleem niet algemeen is en dat er bij hen juist veel werd geïnvesteerd in kwaliteit en inzet van personeel. De oprukkende com-mercie in de ouderenzorg wordt ook meer en meer bekritiseerd. Kijk naar de recente overname van de Belgische rusthuisuit-bater Senior Living Group door het beursge-noteerde Medica. Die deal deed 47 privé-rusthuizen in Franse handen belanden. Een illustratie van het toenemende belang van de privésector in de ouderenzorg.”

“Enkele rusthuisdirecties reageerden kwaad op de berichten over wantoestanden. Maar ze erkenden ook dat werknemers een boekje open deden vanuit hun engagement en bezorgdheid.”

Ons recht: Wat leerde je zelf uit de aange-haalde wanpraktijken?OliVier: “Als vakbond beseffen we maar al te goed dat er uitdagingen en problemen zijn. Om te beginnen vind ik dat de com-merciële spelers in de sector meer tekst en uitleg moeten geven over hun manier van werken. Ze mogen zich niet achter de regels van de aandelenbeurs wegsteken om te weinig transparant te zijn. De werknem-ers moeten meer tijd krijgen om goede zorg te geven. Je mag het werk in een woonzorg-centrum niet reduceren tot ‘processen’ of ‘een aantal minuten’ om taken uit te voeren. Zeker de commerciële bedrijven – maar zij

niet alleen – zijn sterk geneigd om te be-sparen op personeel en zo de winst op te drijven. Maar we werken niet met auto’s of conserven, wel met mensen. Processen en werkmethodes uit de industrie of de dien-stensector kan je niet zomaar overplanten naar de non-profit.”

Politiek

Ons recht: Hoe kijkt de politiek tegen de uit-dagingen in de ouderenzorg aan?OliVier: “Een opsteker is dat nogal wat par-tijen, van CD&V tot PvdA, niet echt voor-stander lijken van een grotere rol voor de commercie in de ouderenzorg. Open VLD is wél vragende partij voor meer commerciali-sering. Niet zolang geleden pleitte Vlaams parlementslid Vera Van der Borght van die partij nog voor meer privé-initiatief in de sector. De houding van N-VA is minstens dubbelzinnig te noemen.”

“Een doorgedreven liberale visie op de economie gaat ervan uit dat het privé-ondernemerschap de remedie zal blijken voor diverse noden, niet alleen in de ouder-enzorg maar ook bijvoorbeeld in de gehandi-captenzorg. Maar als ACV geloven we daar om diverse redenen niet in. Politici aarzelen nog teveel om duidelijke grenzen te stellen aan de commercialisering. Misschien uit schrik om te worden teruggefloten door Europa?”

“Na de verkiezingen van mei 2014 zullen we de zesde staatshervorming moeten uitvoeren. Een aantal sectoren van de non-profit wordt geregionaliseerd. De volgende Vlaamse regering zal dus moeten beslis-sen hoe ze die zal aanpakken en beheren. We spreken over een budget van pakweg

2,5 miljard euro. Zal Vlaanderen willen bezuinigen op personeel of juist niet? De toekomstige organisatie van de (ouderen)zorg wordt dus een van dé uitdagingen van de volgende Vlaamse regering. Vakbonden en middenveld moeten de partijen uitdagen om hierrond het achterste van hun tong te laten zien.”

Toegankelijk graag

Ons recht: Wat moet er gebeuren om onze ouderenzorg nog beter te maken?OliVier: “Er moet een breed en toegankelijk en geïntegreerd aanbod aan woonzorgcen-tra, thuiszorg en assistentiewoningen (ser-viceflats) worden ontwikkeld dat betaalbaar blijft voor iedereen die deze zorg en onder-steuning nodig heeft. Eindeloos rusthui-zen bijbouwen zal niet gaan, er moet ook worden ingezet op thuiszorg. Het gaat ook niet alleen over zorg in de klassieke zin van het woord maar ook over de organisatie van onze steden en over activiteiten die mensen weerbaarder maken.”

“De personeelsnormen en de financiële middelen voor de sector moeten worden opgekrikt. We moeten de loon- en arbeids-voorwaarden van de werknemers voort ver-beteren, ook al konden we de voorbije jaren al veel afspraken maken met de regering en de werkgevers. Logistieke assistenten moe-ten meer mogelijkheden krijgen om via een opleiding zorgkundige te worden. Idem dito voor zorgkundigen die dromen van een job als verpleegkundige.”

“We moeten ook mogelijkheden creëren om mensen uit andere sectoren te laten instromen. En er moet meer gebeuren om jongeren aan te trekken. In de ouderenzorg

© f

oto:

dAN

iëL

RyS


zullen binnen dit en pakweg tien jaar zeker 10.000 ‘koppen’ moeten worden vervangen. En dan zwijgen we nog over de nood aan extra personeel om de ver-grijzing baas te kunnen en de werkdruk te verlichten.”

“Ook de bezetting tijdens de nacht is een belangrijk aandachtspunt. Volgens de huidige normen moet er ’s nachts in een woonzorgcentrum één personeelslid zijn per ‘begonnen schijf ’ van 60 bewon-ers. In een instelling met 110 bewoners heb je het dus over twee personeelsleden voor de nachtploeg. Dat is niet houd-baar, tenzij wanneer er ’s nachts niets speciaals gebeurt. Jo Vandeurzen, de Vlaamse minister van Welzijn, erkent dit probleem maar heeft er niet meteen een oplossing voor.”

Ons recht: Als vakbond weten we goed welke verzuchtingen er zijn onder de werk-nemers in de ouderenzorg. Maar hebben we ook voeling met de noden van de bewoners van de woonzorgcentra?OliVier: “De Vlaamse overheid heeft plannen om de bewoners van woonzorgcentra en hun families te bevragen. Als vakbond kijken we zeker uit naar de resultaten die zo’n bevraging kan ople-veren.”

Kostprijs

Ons recht: Het is een publiek geheim dat verblijven in een woonzorgcentrum handenvol geld kost.OliVier: “De gemiddelde dagprijs zal al snel 47 of 50 euro bedragen. Vermenigvuldig dat met 30 dagen en je komt aan een maandelijks bedrag van 1.400 of 1.500 euro. Een soort van max-imumfactuur invoeren is essentieel om de toegankelijkheid van de voorzienin-gen te bewaken. Als we de dagprijzen niet voort willen zien stijgen, moet de overheid meer tussenbeide komen. Dat is mogelijk op voorwaarde dat we ein-delijk werk maken van een rechtvaar-dige fiscaliteit, zoals de vakbonden en het middenveld al lang vragen. Als we ons belastingsysteem anders en eerlij-ker organiseren, vinden we geld dat we kunnen inzetten voor de ouderenzorg en andere belangrijke noden in onze samenleving.”

Ons recht: In sommige commerciële woonzorgcentra zijn er zeker uitwassen die niet kunnen. Wil dat zeggen dat niet-com-merciële spelers per definitie vrijuit gaan?OliVier: “Als vakbond willen we overal de problemen aanpakken, zowel in de commerciële rusthuizen als elders. Voor ons is de commercialisering wel een ern-stige zaak. Als een rusthuis winst moet maken om die te kunnen uitkeren aan de

aandeelhouders, krijg je onvermijdelijk druk om te besparen op personeel en kwaliteit. Eigenlijk horen commerciële bedrijven niet thuis in de ouderenzorg. Als ze dan toch worden toegelaten, moe-ten ze klare wijn schenken, hoge perso-neels- en kwaliteitsnormen naleven en zo min mogelijk winst doorsluizen naar hun aandeelhouders. We pleiten daarom voor meer transparantie, hogere perso-neels- en kwaliteitsnormen en een ver-bod op het uitkeren van winst uit zorg.”

“In Nederland kreeg ‘de markt’ veel kansen in de thuis- en ouderenzorg toen Jan-Peter Balkenende daar premier was. Dat had zeer kwalijke gevolgen. Neem nu de Nederlandse thuiszorg: het aan-bod werd ingekrompen, de concurren-tie werd heviger, 30.000 jobs gaan nu verloren. We zien ook dat er veel geld verdiend wordt in de Nederlandse ouder-enzorg, door commerciële en andere spelers. Managers strijken er hoge lonen op. Allemaal ontwikkelingen die bij onze Nederlandse collega’s van Akvakabo-FNV veel kwaad bloed zetten.”

Ons recht: Hoe moet het verder met onze ouderenzorg als je weet wat de gevaren zijn?OliVier: “De markt zijn gang laten gaan is geen goede zaak in deze sector. We praten hier over zorg voor mensen en over het algemeen belang. Niet over privébelangen. De zorgsector behoort, net als de rest van de non-profit, tot onze welvaartsstaat. Met onze zorg scoren we al bij al hoog in vergelijking met andere landen. Laten we dus niet omgooien wat goed werkt. We moeten ons hoeden voor wilde avonturen die verkeerd dreigen af te lopen.” l

Drang naar efficiëntie eist zijn tol

sommige rusthuizen blijken amper 4 euro

per dag te besteden aan het eten van een

bewoner. Met zo weinig geld kan je moeilijk

lekker eten garanderen natuurlijk. er is ook

kritiek op de manier waarop in sommige

woonzorgcentra wordt omgesprongen met

het gebruik van incontinentiemateriaal.

“de kwaliteit van het eten is een heel gevoe-

lig onderwerp bij onze achterban”, weet

Olivier remy van de LbC-nVK. “sommige

vakbondsmilitanten bevestigen dat de kwa-

liteit van de maaltijden te wensen overlaat.

Heel wat anderen betwisten dan weer dat

er een probleem is.”

Wanneer een woonzorgcentrum almaar

sneller en efficiënter wil werken, riskeer je

natuurlijk ontsporingen. “In zulke omstan-

digheden hoeft het niet te verbazen dat

bewoners een smaakloze maaltijd voorge-

schoteld krijgen en dat je moeilijk van een

gezellig eetmoment kan spreken. Het kan

nochtans anders: wie werkt met kleinscha-

lige wooneenheden, krijgt ruimte om beter

te koken en om de maaltijden aangenamer

te maken. Ook op dit punt kijk ik uit naar

de meningen van bewoners en families.”

schrijnend zijn de getuigenissen van werk-

nemers die vertellen hoe incontinentie-

materiaal pas wordt vervangen wanneer

het ‘te nat’ is. “Ook zulke verhalen raken

de zorgverleners diep. sommige fabrikan-

ten van incontinentiepampers moedigen

rusthuizen aan om de producten langer te

gebruiken en zo te besparen. Wanneer ik

hierover praat met onze militanten, zijn het

slechts enkelingen die vertellen dat er bij

hen gebruiken zijn waarbij je vragen kan

stellen.”


RUBRIEKSNAAM

Denis BOuwen

het Vlaamse ‘maatwerkdecreet’ zal in de komende jaren het uit-zicht van de sociale economie grondig veranderen. De beschutte en sociale werkplaatsen worden ‘maatwerkbedrijven’. en bij invoeg-bedrijven zal sprake zijn van ‘maat-werkafdelingen’. “De vakbond steunt de grote principes achter de hervorming”, zegt lBc-nVk-secretaris kris De Block. “maar we willen niet dat er banen verdwijnen of dat de werkdruk nog meer stijgt.”

De hervorming houdt onder meer in dat bedrijven uit de sociale economie een deel van de subsidies niet langer zelf krijgen. Wel wordt er geld gestoken in het ‘rugzakje’ van elke werknemer uit de doelgroep. Geld dat hij kan meenemen wanneer hij van bedrijf verandert.De term sociale economie slaat hier op de beschutte en sociale werkplaatsen en de invoegbedrijven. Behalve de bekende beschutte werkplaatsen gaat het bijvoor-beeld ook over fietspunten, kringwinkels, strijkwinkels, sociale restaurants en soci-ale bio-boerderijen.Het maatwerkdecreet werd eerder dit jaar

goedgekeurd door de Vlaamse regering. Na de goedkeuring in het Vlaams parlement moeten in het najaar de uitvoeringsbeslui-ten worden geschreven. Dat wordt nog een hele klus. Op dat moment zal moeten blij-ken of het decreet ook toepasbaar is in de praktijk.

“Vlaanderen geeft subsidies om mensen uit bepaalde doelgroepen te werk te stellen en te begeleiden”, legt De Block uit. “Op federaal niveau is er geld voor individuele inschakelingstrajecten. De inspanningen op beide niveaus moeten elkaar aanvullen.”De beschutte en sociale werkplaatsen zul-len vanaf midden 2014 maatwerkbedrijven worden. In zo’n maatwerkbedrijf moeten minstens 20 mensen tewerkgesteld zijn. Wanneer een invoegbedrijf ergens minstens vijf personen samen tewerkstelt, zal worden gesproken van een maatwerkafdeling.In de alom bekende beschutte en sociale werkplaatsen werken mensen ‘met een grote afstand tot de arbeidsmarkt’. Bedoeling is om hen zoveel mogelijk werkvaardigheden aan te leren en de kans te vergroten dat ze doorstromen naar het gewone economische circuit. In beschutte werkplaatsen worden personen met een handicap begeleid. Bij de sociale werkplaatsen gaat het onder meer om langdurig werklozen, ex-gedetineerden en mensen met een drugs- of alcoholver-slaving.

De beschutte werkplaatsen geven werk aan pakweg 18.000 mensen, begeleiders mee-gerekend. In de sociale werkplaatsen zijn rond de 6.000 mensen aan het werk, inclu-sief begeleiders.

Iedereen aan boord

Ons recht: Wat zijn de grootste knelpunten of problemen in de sociale economie, in het licht van de veranderingen die nu op til zijn?kris De BlOck: “Voor de vakbond was het belangrijk om iedereen aan boord te houden in de sector. Als gevolg van een Europese verordening dreigde een deel van de doel-groepwerknemers uit de sociale werkplaat-sen buiten het nieuwe maatwerkdecreet te vallen. Europa drong er ook op aan om de subsidies te herbekijken en de concurrentie-positie tegenover het normale economisch circuit te behouden. Maar het kabinet van Vlaams minister Freya Van den Bossche (sp.a) en de sector lobbyden zwaar zodat iedereen onder het nieuwe decreet kon blij-ven vallen.”

“Een ander punt is dat er met name in de beschutte werkplaatsen heel zwakke werk-nemers werken die eenvoudige routineta-ken uitvoeren. Het wordt steeds moeilijker om mensen, die door hun beperkingen een zwakkere arbeidsattitude hebben, een aan-gepaste job te geven.”

Werkdruk mag niet stijgen in toekomstige ‘maatwerkbedrijven’

nieuwe naam voor beschutte en sociale werkplaatsen


NON-pROFIt

“De LBC-NVK vindt het verder uitermate belangrijk dat er genoeg begeleiding op de werkvloer is. Maar die begeleiding laat nu vaak te wensen over. Voor de begelei-ding gelden bepaalde personeelsnormen. In de sociale werkplaatsen worden die nor-men redelijk strikt nageleefd. Maar bij de beschutte werkplaatsen worden de normen vaak niet gehaald. De vakbond wil dat de kwaliteitsregels van de sociale werkplaatsen ook worden toegepast in de beschutte werk-plaatsen. Alleen lopen de werkgevers daar niet warm voor.”

VDAB evalueert

Ons recht: Zal de geplande hervorming de situatie in de sector verbeteren? En hoe zit het met de rol van de VDAB in het hele verhaal?kris: “Vroeger bepaalden provinciale com-missies welke mensen een plaats konden krijgen in een beschutte of sociale werk-plaats. Dat systeem wordt opgedoekt. In de plaats zal de VDAB met multidisciplinaire teams moeten evalueren welke mensen aan de voorwaarden voldoen om in een maat-werkbedrijf terecht te komen. De toekomst zal moeten uitwijzen of de VDAB die taak aan kan.”

“Positief is dat de doelgroepwerknemers voortaan zelf zullen kunnen bepalen waar ze terecht kunnen. In het verleden was dat

niet zo. De grens tussen beschutte en soci-ale werkplaatsen zal vervagen.”

“Hoe het allemaal in de praktijk zal uit-draaien, moeten we afwachten. Is het bij-voorbeeld mogelijk om iemand in een rolstoel permanent werk te geven in een bio-boerderij? En hoe zullen werknemers met een handicap reageren wanneer ze plotseling ex-gedetineerden als werkmak-kers krijgen?”

Begeleiding

Ons recht: Vertel nog ’s wat meer over de ver-anderingen die eraan komen?kris: “De samenstelling van het personeel in de vroegere werkplaatsen zal evolueren, dus zal er ook voor de begeleiders heel wat ver-anderen. Er zal zeker bijscholing nodig zijn voor de begeleiders. In het verleden werd de begeleiding in de beschutte werkplaat-sen veel te weinig gesubsidieerd. Gevolg: de doelgroepwerknemers werden veel te veel afgejakkerd. In de toekomst zullen er meer subsidies zijn voor de begeleiding. Maar de omvang daarvan zal wel gekoppeld zijn aan de intensiteit van de begeleiding.”

“Verder zal elke werknemer uit de doelgroep een ‘rugzakje’ met subsidiegeld krijgen. Of het geld in de rugzakjes altijd zal volstaan om de begeleiding te financieren, is niet dui-delijk.”

“Een andere kwestie die ons bezig houdt, is het feit dat er nogal wat oudere mensen aan de slag zijn in de werkplaatsen. Die hebben meer anciënniteit en zijn dus ook duurder voor de werkgever. Wat het moeilijker kan maken om het bedrijf rendabel te exploi-teren.”

Loon- en arbeidsvoorwaarden

Ons recht: De LBC-NVK wil ook werk maken van geharmoniseerde loon- en arbeidsvoor-waarden in de nieuwe maatwerksector. Een flinke uitdaging.kris: “Eerst moet de Vlaamse overheid dui-delijk zeggen of ze bereid is een harmoni-sering van de loon- en arbeidsvoorwaarden te subsidiëren. Als vakbond willen we graag de beste kanten van de regelingen in de beschutte en sociale werkplaatsen samen-brengen. Maar de Vlaamse regering wil wel ‘binnen het budget blijven’. De werkgevers staan niet te trappelen om afspraken te maken die op alle punten een vooruitgang betekenen. Hoe dan ook hopen we dit dos-sier tussen 2014 en 2019 op te lossen.”

Ons recht: Volgens de vakbond is er ook nood aan ‘organisatiesubsidies’?kris: “In de nieuwe maatwerkbedrijven zal

er inderdaad ook geld moeten zijn om een directie en ondersteunende diensten te kunnen bekostigen. Een organisatiesubsi-die die gebaseerd moet zijn op de omvang van het bedrijf. Je hebt hele grote bedrijven met diverse vestigingen maar net zo goed bio-boerderijen met 40 werknemers waar de directeur iedereen bij naam kent. Als er genoeg subsidies zijn voor de staf, zal er minder druk zijn om héél hard te draaien en genoeg geld te verdienen, denken we.”

Winst maken

Ons recht: Dreigen de zwakste werknemers niet meer en meer uit de boot te vallen?kris: “Wij vrezen daar alleszins voor. Uiteraard is het logisch dat de bedrijven uit de sociale economie professioneler wor-den en moderne managementtechnieken toepassen. Maar de klemtoon mag niet te veel verschuiven naar zoveel mogelijk winst maken. Essentieel is en blijft dat we zoveel mogelijk mensen aan aangepast werk hel-pen. Als we de zwaksten nu aan de kant schuiven, moeten we over een jaar of tien misschien weer een nieuw circuit uitvinden.”

“Vergeet ook niet dat de werknemers in de sociale economie hun job niet alleen als werk bezien. Hun werk is ook hun sociale omgeving, waar ze veel mensen kennen en vrienden maken. Als de zwaksten worden verdrongen, verliezen ze hun leefomgeving en dreigen ze te vereenzamen. Zoiets kan niet de bedoeling zijn.”

“Uit ervaring weet ik ook dat heel wat vroe-gere gedetineerden of mensen met een alcohol- of drugsprobleem in de sector een nieuw elan vinden. Ze vinden er opnieuw houvast en vergroten hun zelfvertrouwen door daar te kunnen werken.”

Ons recht: De werkgevers zien het enigszins anders, neem ik aan?kris: “We merken dat winst maken almaar belangrijker wordt in de sociale econo-mie. De werknemers worden ook meer en meer gecontroleerd. En de werkdruk en de stress zitten in de lift. Voor de vakbond een verkeerde evolutie. Opvallend genoeg maken heel wat werkplaatsen nog altijd zeer behoorlijke winsten ondanks de economi-sche crisis. Het gaat niet op tegelijkertijd veel winst te boeken en de druk op het per-soneel op te voeren.”

Ons recht: Soms sturen maatwerkbedrijven ook mensen naar ‘gewone’ ondernemingen?kris: “Wij noemen dat enclaves. Die prak-tijk blijkt uit te deinen. Zo zou het in theorie kunnen dat rusthuizen hun catering volle-dig uitbesteden aan een sociale werkplaats. We kunnen aanvaarden dat maatwerkbe-drijven sommige klussen doen in gewone bedrijven. Maar het loopt fout wanneer de praktijk zulke vormen aanneemt dat er gewone jobs worden vernietigd.” l

De LBC-NVK wil graag werk maken van gehar-

moniseerde loon- en arbeidsvoorwaarden in de

nieuwe maatwerksector. Een stevige uitdaging.

© f

oto:

dAN

iëL

RyS


FIlMkarin seBerechts

Elle s’en vaVoor wie het even heeft gehad met het belab-berde entertainment dat hollywood ons ’s zomers in de maag splitst: er zijn gelukkig evenveel troos-tende kleinoden. niet dat het optimisme nu meteen van emmanuelle Bercots ‘elle s’en va’ afspat.

Zestigplusser Bettie baat met haar moeder een restaurant uit in een ingedommeld dorp. Wanneer ze verneemt dat haar amant van jaren het heeft aan-gelegd met een wicht van 25, is ze dringend aan afleiding én aan een sigaret toe. Geen van beiden blijkt voorhanden in zondags Bretagne en de weduwe gaat de hort op. Veel vrolijkheid valt er onderweg overigens niet te rapen. Halverwege haar zwerftocht krijgt Bettie ook nog eens de 11-jarige nakomeling van haar niet al te liefhebbende dochter op haar dak. Zonder dat ze er erg in heeft, gaat Miss Bretagne 1969 er echter stilaan een beetje schik in krijgen… De zomer duurt zowaar nog even voort met deze preten-tieloze road movie. ‘Elle s’en va’ is goed met en voor mensen, zonder meer. Actrice van huize uit Bercot omzeilt geen enkel cliché en pittoresk plaatje, ze

regisseert morsig en vertelt hob-belig. Maar dat deert allemaal weinig. Zij levert haar film met een ontwapenende generositeit over aan haar hoofdrolspeel-ster, Catherine Deneuve. En dat is geen vergissing. Deneuve neemt ons én haar grotendeels onprofessionele medespelers van minuut één op sleeptouw en trekt ongedwongen heel haar register open. Ze is verteder(en)d in haar bloe-menblouse bij een Bretoens boertje dat in stilte een sigaretje voor haar rolt. Zij is behoorlijk teut en – later – gegeneerd aan de zijde van de Don Juan van een baancafé. En zij is geestig gepikeerd wanneer zij samen met Miss 1969-collega’s het eti-ket ‘troisième âge’ krijgt opge-plakt. Zeventig wordt Deneuve binnenkort, en de tijd heeft ondertussen ook haar bijge-beend. Maar zelfs dat gegeven neemt de vrouw met de beste coiffeuse van het Europese film-wezen met een treffend naturel ter harte. Vraiment touchant. Hoort u het Jan de Nul en Karel Van Eetvelt ook al hardop den-ken: “Laat al die nepinvaliden en andere steuntrekkers dààr maar eens een voorbeeld aan nemen”?…

‘Elle s’en va’ komt op 18 sep-tember in de Belgische cine-ma’s.

La douce France door, aan de arm van een ontwapenende Deneuve.

Glamour, seks, drugs, succes en leegheid (Chris Addison, Imogen Poots en Steve Coogan).

the look of lovemisschien wist u dit wel, maar ik alvast niet: Paul raymond (1925-2008), ‘the king of soho’, was een Britse seks- en vast-goedtycoon. geboren in liverpool en multimiljo-nair geworden in londen. in een na de komst van de tv tanend theaterland-schap deed raymond de kassa’s rinkelen met entertainment dat tegen de censuur aanschuurde. en dat appelleerde aan de guilty pleasures van een steeds happiger publiek.

In de openingsbeelden van Michael Winterbottoms ‘The Look of Love’ zien we een gebro-ken Raymond, die net de dood van zijn dochter Debbie heeft vernomen. Raymond kan het niet vatten: “Ze kon alles krij-gen wat ze maar wou”. Winterbottom gaat vervolgens op een draf door 40 jaar smeu-ige levenswandel en dito onder-nemerschap. Van leeuwentem-meracts met roterende naakte juffrouwen, over striptease-en topless glamourshows en aan-gebrand variététheater met ‘uit-sluitend niet-functioneel bloot’ tot vunzige mannenbladen. En niet te vergeten het vergaren van panden in Soho (“Alleen de stoep is van de koningin!”). Veel dimensie krijgt de figuur van Raymond onderweg niet.

Maar precies daarin schuilt de tragiek van deze tussen drama en entertainment schipperende inkijk in het leven van een ‘jon-gen uit Liverpool die in Londen arriveerde met vijf piek op zak’ en nu een stulp heeft ‘helemaal ontworpen door Ringo Starr!’. Een rijke man die zijn liefde voor zijn dochter bewijst door een lijntje coke voor haar te leg-gen tijdens haar bevalling. Een lege man die weinig om het lijf en nog minder te vertellen heeft. Winterbottom blikt gereser-veerd maar niet zonder min-zaamheid aan tegen Raymonds wereld vol glamour, seks, drugs en succes. Maar het zijn de schijnbaar plompverloren dialo-gen en stekelige interacties die het zenuwstelsel van deze film vormen. Die blootleggen hoe disfunctioneel Raymonds gezin is en waar de haarscheurtjes in zijn relatie met glamouractrice Fiona ontstaan. Acteur en komiek Steve Coogan smokkelt een drietal impressies de film binnen maar zet voor de rest een opmerkelijk zuinige en innemende vertolking neer. Deze vierde samenwerking tus-sen Winterbottom en Coogan is een curieus brouwsel: een nuch-ter en redelijk smaakvol por-tret van een nuchter en redelijk smaakloos man.

‘The Look of Love’ is sinds 28 augustus te zien in de Belgische bioscopen.


RUBRIEKSNAAM

gerard Walschap, een biografie

jos Borré

nu Vlaanderen stilaan de rest van de wereld begint in te halen op het gebied van de literaire biogra-fie, kan een schrijver maar beter geluk hebben met zijn biograaf. elsschot had misschien meer ver-diend dan Vic Van de reijdt, wat Piet Piryns zal doen met hugo claus valt nog te bezien, maar grand old man gerard walschap kon het onmogelijk beter heb-ben getroffen dan met jos Borré.

Borré kende Walschap uit interviews en eerdere publicaties, maar het moet hel-denmoed van hem hebben gevergd om het lange, tumultueuze leven van de schrijver zo gedetailleerd in kaart te brengen. Tegelijk was ‘de eeuw van Gerard Walschap’ natuur-lijk een interessante en spannende periode om te beschrijven. Walschaps leven (1898-1989) viel samen met dat van een ontlui-kend Vlaanderen en een emanciperende wereld. Hij maakte twee wereldoorlogen mee en ging er prat op dat hij in zijn eigen land in zijn eentje de macht van de katho-lieke kerk had verslagen. In zijn oude dag beleefde hij nog mei ‘68, de seksuele vrij-heid, de emancipatie van de vrouw en de triomfantelijke vooruitgang van de weten-schap. Op persoonlijk vlak evolueerde Walschap van een Vlaamsgezinde, idealistische semi-narist tot een rabiate godsdiensthater die de mens als maat van alle dingen zag. Hij deed zowel ‘J. Van Nazareth’ als Marx af als ‘wereldbeschouwelijke tafelspringers’ en had het volste vertrouwen in het materialisme, dat zou ‘zorgen voor aards geluk voor ieder-een’.

missionaris

Jos Borré begint zijn monumentale levens-beschrijving met een incident dat tot nu toe haast onopgemerkt was gebleven: Walschap had zijn opleiding als missiona-ris niet afgemaakt, omdat er zich ‘treurige’,

‘ernstige’ feiten hadden voorgedaan tussen hem en een Spaanse seminarist. Later zal hij schrijven: “In een klooster moet men verzaken aan vriendschap én liefde. (...) Toen ik getrouwd was ondervond ik dat ik vriendschap en liefde evenmin kon missen

als voedsel en lucht.” Heel zijn lange leven is Walschap een hartstochtelijk, zinnelijk man gebleven. Hij was trouw aan zijn jeugd-liefde en had vijf kinderen bij Ninette en hoewel hij met zijn koppige, vrijgevochten principes voortdurend met haar in de clinch ging, was het motto van Jan Houtekiet, zijn beroemdste held, ook het zijne: “Niemand kon hem nog afdoen dat als ge ze (de vrouw, red.) in uw armen hebt, ge alles hebt en dat er niets anders is.”

Voorbestemd

Maar natuurlijk was zinnelijkheid niet de enige drijfveer in Walschaps bestaan. Al op school was hij er zich van bewust dat hij bijzonder was, voorbestemd tot belang-rijke daden. In zijn eerste roman, ‘Waldo’, uit 1928, laat hij zijn hoofdpersoon zuch-ten: “Ik alleen, alleen tegen dat grote, lege, raadselachtige, verdoemelijke leven.” Het is een eerste poging om zijn complexe ver-houding tot God en de wereld uiteen te zet-ten. Meteen ook formuleert hij zijn opvat-ting over wat romankunst moet zijn: “Een groot schrijver is iemand die iets groots te zeggen heeft. Schone stijl is bijkomstig. (...) Wij zullen die mannen van niks op ons dui-zend gemakken overhoop lopen met boek na boek en daarin de grootse adem van het leven, grootse algemeen-menselijke visie en hartstocht.”

‘Waldo’ is het begin van een vruchtbare carrière die Walschap roem en fortuin zal brengen en alle literaire prijzen behalve de Nobelprijs. Maar ook een carrière die veel weerstand zal opwekken, eerst van rechts en daarna - als ‘de oude vechter en revolu-tionair een echte bourgeois geworden is’ - ook van links.

eredoctoraat

Jos Borré volgt Walschaps leven op de voet, via zijn strijd om literaire erkenning en een vaste baan (inspecteur van de bibliotheken), zijn reizen, zijn polemieken, zijn vriend-schappen, onder andere in de legendarische Mijol-club, het lot van zijn kinderen, zijn gedrag tijdens de oorlog, zijn eenzaamheid, zijn wanhoop en zijn triomfen, onder meer wanneer hij een eredoctoraat krijgt van de VUB en geadeld wordt. Hij beschrijft de aanhoudende kinnesinne tussen jaloerse

Vlaamse letterkundigen en hoe Walschap komaf maakt met Teilhard de Chardin, belagers en critici, gelovigen en agnosten (“Schaamt gij u niet? Uw agnosticisme is broekschijterij”). Hij gaat in detail in op al zijn werken, zowel zijn polemische essays als zijn romans, zoals de cyclus rond de familie Roothooft,

‘Houtekiet’ en ‘Nieuw Deps’ en ‘Zuster Virgilia’, dat hij in 1951 schreef voor zus-ter Oswalde, een vriendin van zijn vrouw,

“opdat u zonder moreel voorbehoud zoudt kunnen genieten.”Eén na één sterven zijn vrouw en al zijn vrienden, tot Walschap zelf, op 24 oktober 1989, tevreden en bijgestaan door zijn zoon dokter, in zijn eigen bed overlijdt. Op zijn graf op het Antwerpse Schoonselhof staat een variant op het zinnetje waarmee zijn strenge vader altijd afscheid van hem nam, wanneer Gerard als een kleine jongen naar de kostschool vertrok: “Dag, mensen, dat ‘t wel ga.”In de biografie van Jos Borré staat veel meer dan de gemiddelde Walschapfan zal willen weten, maar niemand zal kunnen ontken-nen dat het boek een erudiet en verhelde-rend liefdewerk is, een groot man en een grote schrijver waardig. l

gerard WaLsCHap

door jos borré

Uitgeverij de bezige bij antwerpen

751 blz.

BOEKgutenBerg


NON-pROFIt

hervorming gehandicaptenzorg lokt flink wat protest uit

geld anders gebruiken volstaat niet om wachtlijsten weg te werken

fatiha Dahmani

De Vlaamse minister van welzijn, jo Vandeurzen, wil de sector van de gehandicaptenzorg grondig hervormen. Ons recht berichtte hierover al eerder dit jaar. nu de plannen concreter worden, komt er heel wat protest vanuit de sector.

Eind juni stapten alle leden van de zorgregie in Oost-Vlaanderen op. Die zorgregie is er om aanvragen voor dringende opvang van personen met een handicap te behandelen. Gevolg: er konden geen aanvragen meer worden ingediend. Nu geven ook de verwij-zers en de voorzieningen er de brui aan. De reden? Te weinig armslag om alle dringende hulpvragen te behandelen.Het Europese Comité voor Sociale Rechten

wees begin augustus in een rapport op het gebrek aan gelijke en effectieve toegang tot sociale diensten. In Brussel is er te weinig advies en persoonlijke hulp voor personen met een handicap. Op nationaal niveau is er een groot tekort aan dagen nachtver-zorgingsvoorzieningen waardoor veel per-sonen met een handicap het moeten stel-len zonder sociale dienstverlening op maat van hun specifieke behoefte. Zo wordt hun recht op bescherming tegen sociale uitslui-ting geschonden.De gebruikers hebben weinig vertrouwen in de plannen van minister Vandeurzen. Zullen de wachtlijsten door die plannen ver-dwijnen? Neen. Vandaag niet, morgen niet en ook niet tegen 2020. “Er zijn te weinig centen, we investeren al veel in de sector en we zullen meer moeten doen met dezelfde middelen”, klinkt meestal het antwoord van de overheid.

Persoonlijk budget

De Vlaamse overheid wil de gehandicapten-zorg anders financieren. Momenteel worden de voorzieningen gesubsidieerd op basis van het aanbod dat ze geven. Op termijn zal het nieuwe systeem daarmee komaf maken. De overheid wil niet langer de voorzieningen subsidiëren. Wel aan personen met een handicap een budget toekennen waarmee ze zorg kunnen kopen.Minister Vandeurzen wil de hervorming in fases aanpakken. In fase 1 krijgen alle perso-nen met een handicap een basisondersteu-ningsbudget. Precieze cijfers zijn er nog niet maar er is sprake van 300 tot 400 euro per persoon.Fase 2 komt erop neer dat het budget uit fase 1 wegvalt wanneer mensen met een handi-cap nood hebben aan meer gespecialiseerde ondersteuning. Het Vlaams Agentschap

© f

oto:

dAN

iëL

RyS


RUBRIEKSNAAM

voor Personen met een Handicap (VAPH) moet voor de meer gespecialiseerde onder-steuning zorgen.

niet genoeg

De minister gaat ervan uit dat de wachtlijs-ten zullen ophouden te bestaan wanneer de beschikbare centen anders worden gebruikt. Maar de LBC-NVK denkt dat het niet zal vol-staan om de financiering om te gooien. Om de wachtlijsten te doen sneuvelen moet het aanbod worden uitgebreid en versterkt. Niet alleen in de sector van de personen met een handicap maar ook in de andere secto-ren. Want de minister wil niet alleen de omgeving – gezin, andere familie, vrienden – betrekken bij de zorg voor en ondersteuning van personen met een handicap. Hij denkt ook aan andere sectoren zoals kinderopvang, gezinszorg en algemeen welzijnswerk.Het plan om een basisondersteuningsbud-get in te voeren roept heel wat vragen op bij de LBC-NVK. Maar een beperkt deel van de personen met een handicap is zelfstandig genoeg om zo’n budget goed en correct te gebruiken. Niet al te veel mensen zijn daad-werkelijk in staat om hun zorg in eigen han-den te nemen.

De situatie van die beperkte groep projec-teren op àlle personen met een handicap is verkeerd. Wie zijn oor goed te luisteren legt bij de werknemers uit de sector, krijgt te horen dat de meeste personen met een handicap gewoon willen worden geholpen en vragen naar een plaats in een voorzie-ning waar alle professionele ondersteuning voorhanden is.Hetzelfde geldt trouwens voor heel wat ouders en familieleden van personen met een handicap. In het nieuwe systeem zal op hen flink een beroep worden gedaan om de zorg en ondersteuning te verzekeren. Maar ouders of familieleden voelen zich dikwijls niet geroepen of zijn niet meer in staat om nog meer zorg en ondersteuning te geven. Zij zoeken dan ook vooral een plaats voor hun zoon of dochter, voor hun broer of zus. Uitpakken met een basisondersteunings-budget is geen oplossing voor hun probleem.

Logica zoek

De LBC-NVK begrijpt niet waarom bij het geven van zorg en ondersteuning door de omgeving van de persoon met een handicap geen rekening wordt gehouden met de soci-ale context. Niet elk gezin is hetzelfde. Toch wil de minister aan elke persoon met een handicap eenzelfde basisondersteunings-budget toekennen, los van de sociale con-text. Als vakbond vinden we dat de finan-ciering als resultaat moet hebben dat elke persoon met een handicap genoeg zorg op niveau kan krijgen.Erg vreemd is dat in de ‘conceptnota’ over de nieuwe financiering nergens wordt gerept over de duizenden werknemers die dag in dag uit zorg en ondersteuning geven aan personen met een handicap. Degelijke zorg organiseren kan alleen met werknemers die genoeg geschoold zijn en goede loon- en arbeidsomstandigheden hebben. Als je de financiering omgooit, bestaat het risico dat een persoon met een handicap op zoek gaat naar de goedkoopste vorm van ondersteu-ning. Zo zet je de deur minstens op een kier om de commercie binnen te brengen in de sector. Verontrustend. Eerder dit jaar publi-ceerde een grote krant een reeks artikelen over huiveringwekkende toestanden in som-mige commerciële rusthuizen. De berich-ten daarover zouden moeten volstaan om ervoor te zorgen dat de commercie wordt buitengehouden in de gehandicaptenzorg.

Personeelsnorm

Met de huidige financiering wordt rekening gehouden met heel wat kosten die de voor-zieningen maken. De personeelskosten, die gepaard gaan met de personeelsnormering, worden in detail geregeld. Wanneer de finan-ciering verandert, moet een nieuwe perso-neelsnormering worden uitgewerkt. Voor de vakbond is het onaanvaardbaar dat de per-soneelsnorm wordt opgegeven.De sector van de gehandicaptenzorg is niet de enige sector binnen de opvoedingsinstel-lingen die in hervormingsmodus verkeert. Zo werd in de sector van het jongerenwelzijn begin dit jaar gestart met het ‘Experiment Modulair Kader’ (EMK). De voorzieningen zullen ‘modules’ aanbieden die meer aanslui-ten bij de vraag van jongeren. Maatwerk leveren voor jongeren is prima voor de LBC-NVK. Veel problematischer zijn ook hier de plannen op het vlak van finan-ciering en de verandering van het bestaande personeelskader. De LBC-NVK zit mee in de diverse commissies die het experiment moe-ten evalueren. Het spreekt vanzelf dat onze vakbondsafgevaardigden dit experiment bij-zonder kritisch zullen bekijken en becom-mentariëren. l

Volg ons op www.wittewoede.be.

INBOxjan Deceunynck

SectoronderhandelingenDe onderhandelingen in de sectoren komen stilaan op gang. Inmiddels zijn de eerste sectoren klaar met hun eisenbundels voor de onderhandelingstafel en starten bin-nenkort de gesprekken met de werkge-vers. Op www.lbc-nvk.be kan je het verloop van de onderhandelingen uiteraard op de voet volgen. Op de homepage vind je een handig overzicht van de stand van zaken in de diverse sectoren. Op het moment dat we dit schrijven valt er al nieuws te rapen in de sector van de Verzekeringen (PC 306); Banken (PC 310); Apothekers en Tarificatie (PC 313); Scheikunde (PC 207); Petroleum (PC 211); Textiel en Breiwerk (PC 214); Voedingsnijverheid (PC 220); Papiernijverheid (PC 221); Papier- en Kartonbewerking (PC 222), Non-ferro (PC 224), Logistiek (PC 226), Kleinhandel in voedingswaren (PC 202, Grote Kleinhandelszaken (PC 311); Warenhuizen (PC 312)en Farmaceutische groothan-del (PC 321). Maar volg het vooral zelf op www.lbc-nvk.be.

Startende werknemersNa de zomermaanden begint elk jaar een hele nieuwe lading pas afgestudeerden aan hun loopbaan. Speciaal voor hen heeft het NVK, de kaderorganisatie van de LBC-NVK, een hele reeks weetjes gebundeld. Handige tips voor wie voor het eerst om de hoek komt piepen op de arbeidsmarkt. Je kan er meteen ook advies krijgen over wat je als starter waard bent op de arbeids-markt. De service ‘startersloon’ geeft je een realistische kijk op wat je als aanvangsloon mag verwachten. Neem eens een kijkje in de rubriek ‘jongeren’ op www.nvk.be.

lid worden?Afgestudeerd en nieuw op de arbeidsmarkt? Alvast van harte welkom! Misschien wil je je dan ook wel aansluiten bij de vakbond? Neem eens een kijkje op www.lbc-nvk.be en ontdek welke dienstverlening we voor jou in petto hebben. En je kan er uiteraard ook meteen online lid worden. Doen!

lBC-NVK en sociale media

Naast onze website laten we via de sociale media onze stem horen. Via twitter, face-book en youtube klinkt onze boodschap door. Volg ons via deze media:‘Like’ ons op facebook: www.facebook.com/vakbondlbcnvkTwitter: www.twitter.com/lbcnvkYoutube: www.youtube.com/vakbondlbcnvk

Het plan om een basis-ondersteuningsbudget in te voeren roept heel wat vragen op bij de LbC-nVK.

De overheid wil niet langer de voorzieningen subsidiëren. Wel aan personen met een handi-cap een budget toekennen waarmee ze zorg kunnen kopen.


Verzekeraars en verzekeringen

In de sector van de verzekerings-maatschappijen (paritair comité 306) wordt de vakbondspremie uitgekeerd tussen 15 september en 15 november 2013. Wie werkt bij een verzekeringsmakelaar (pari-tair comité 307) krijgt dit jaar voor het eerst een vakbondspremie.Om de vakbondspremie te krijgen moet je minstens zes maanden aangesloten zijn bij de LBC-NVK op het ogenblik waarop de vak-bondspremie wordt uitbetaald en in orde zijn met de betaling van het lidgeld. Verder moet je min-stens zes maanden in de sector hebben gewerkt in de periode van 1 januari tot 31 december 2012.Vertrek je met brugpensioen of heb je een andere uitstapregeling? Dan blijf je recht hebben op de premie als je in 2012 nog minstens één maand werkte en als je nog altijd lid bent van de LBC-NVK op het ogenblik van de betaling. Wie met tijdkrediet is of arbeidsonge-schikt is, blijft recht hebben op de vakbondspremie.De vakbondspremie wordt gestort op je bankrekening. Het enige wat je moet doen is controleren of de gegevens op het premieat-test kloppen. Bezorg het onderte-kende en eventueel gecorrigeerde attest bij voorkeur aan je LBC-NVK-afgevaardigde.

Banken en spaarbanken

Bij de banken en spaarbanken (paritair comité 310) wordt de vakbondspremie van 35 euro uit-betaald.Om de vakbondspremie te krijgen moet je aan diverse voorwaarden voldoen. Zo moet je minstens zes maanden aangesloten zijn bij de LBC-NVK op het ogenblik waarop de vakbondspremie wordt uitbe-taald. Je moet ook minstens zes maanden in de sector hebben gewerkt in de periode van 1 janu-ari tot 31 december 2012.Vertrek je met brugpensioen of heb je een andere uitstaprege-ling? Dan blijf je recht hebben op de premie als je in 2012 nog min-stens één maand werkte en als je nog in orde bent met de bijdrage op het ogenblik van de betaling. Wie met tijdkrediet is of arbeids-ongeschikt is, blijft recht hebben op de vakbondspremie.De vakbondspremie wordt uitge-keerd tussen 15 september en 15 november 2013. Het bedrag wordt gestort op je bankrekening.Het enige wat je moet doen is controleren of de gegevens op het premieattest kloppen. Bezorg het ondertekende en eventueel gecor-rigeerde attest bij voorkeur aan je LBC-NVK-afgevaardigde.

JunI 2013

202.00 kleinhandel in voedingswaren vorige lonen x 1,01313.00 apotheken en tarificatiediensten vorige lonen x 1,02 JuLI 2013

209.00 metaalfabrikatennijverheid vorige lonen x 1,0139 221.00 papiernijverheid vorige lonen x 1,0071 222.00 papier- en kartonbewerking vorige lonen x 1,0071 308.00 maatschappijen voor hypothecaire leningen, sparen en kapitalisatie vorige lonen x 1,0032 309.00 beursvennootschappen vorige lonen x 1,003158 310.00 banken vorige lonen x 1,0032

AuGuSTuS 2013

312.00 warenhuizen vorige lonen x 1,02

INDExAANpASSINgEN UItBEtAlINg VAKBONDSpREMIE

Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: redactie Ons recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · [email protected]

Anonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

DE lEZER SChRIJFt

BeGeLeIDInG VIJFTIGPLuSSerSA.K. - Per e-mAIL

In het meinummer van Ons Recht verscheen een artikel over de inspanningen van de VDAB om vijf-tigplussers weerbaarder te maken op de arbeidsmarkt. Graag wil ik alsnog mijn eigen ervaringen uit de doeken doen.Zelf val ik sinds 2012 onder het

‘stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag’ (SWT). Ik merkte dat de VDAB me per se naar nieuw werk wilde ‘begeleiden’. Dat vond ik geen probleem, tot ik ondervond wat de VDAB precies voor ogen had. Zo wilden ze me sturen naar een jobbeurs van de non-profit op de Heizel vanuit de gedachte dat ik in die sector een administratieve job zou kunnen vinden.In mijn dossier bij de VDAB staat nochtans duidelijk dat ik moeilijk-heden heb met typen wanneer ik vermoeid ben of onder stress sta. Een medisch onderzoek om dit na te gaan heb ik nooit gekregen. Wel zei de VDAB dat ik een premie en een lastenvermindering kon uitspelen om mezelf te verkopen bij werkge-vers. De RVA en het ACV bevestig-den overigens duidelijk dat ik een voldoende lange loopbaan had om vrijgesteld te zijn van de verplich-ting om te werken.

De hele toestand maakte me op een bepaald moment ziek. Het plaatse-lijke ACV steunde me sterk en was zelfs bereid om het grotere verhaal in de openbaarheid te brengen. Dat wilde ik liever niet. Gelukkig kende ik de wettelijke regels en had ik beroepshalve veel ervaring opge-daan waarop ik kon terugvallen om me te verdedigen.Wie duidelijk lang genoeg werkte en aan alle voorwaarden voldoet om vrijgesteld te zijn van de verplich-ting om werk te zoeken, kan zich beter niet bij de VDAB inschrijven zolang het systeem daar niet op afgestemd is. Ik hoop dat de VDAB ook leert om positief en correct om te gaan met vrijwillig werkzoeken-den. Met meer mensen langer wer-ken is iets anders dan uitkerings-trekkers uitsluiten om te besparen.

FrAuDeurS OP Hun WenKen BeDIenDP.D. - eeKLO

De belastinginspectie heeft met Omega Diamonds een minnelijke schikking gesloten in een fraude-zaak van meer dan twee miljard euro. Gevolg: de diamantairs beta-len 160 miljoen boete en komen er vanaf zonder gevangenisstraf of zelfs maar een veroordeling. Ze worden niet meer vervolgd. Een groot deel van de diamanten kwam

dan nog uit Congo, dan weet je dat er bloed aan kleeft.Onze politici bedienen superrijke

‘captains of industry’ op hun wen-ken. Dit neemt totaal buitenspo-rige proporties aan. Er kwam een wetgeving waardoor criminele organisaties als Omega Diamonds kunnen wegkomen met een mega-fraude door belachelijk lage bedra-gen te betalen. Die wetgeving werd geschreven door advocaten van de diamantsector!De minister van Justitie, Annemie Turtelboom, zette haar handteke-ning onder deze wet die de eerlijke belastingbetaler miljarden kost. Zo spuugt ze haar kiezers en alle belastingbetalers in het gezicht en ondermijnt ze de democratie. Hoe kan je nu nog spreken van een echte rechtsstaat? Om een broodje te eten op de trappen van een kerk riskeert Jan met de Pet tegenwoor-dig een GAS-boete van enkele hon-derden euro’s. Heel rijke mensen mogen blijkbaar voor miljarden frauderen en komen er met een

schijntje vanaf.Politici lijken niet meer bezig te zijn met het algemeen belang maar wel met de belangen van diegenen die hen na hun politieke carrière nog van dienst kunnen zijn. Het aantal politici met een dik betaald zitje in raden van bestuur van bedrijven – die ze hebben geholpen – is onder-tussen niet meer te tellen. Jean-Luc Dehaene is het bekendste voorbeeld.

Onze democratie is nog meer onder-graven door veel macht over te laten aan de vetbetaalde en niet verkozen maatpakken zonder gezicht van het IMF, de Wereldbank, de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank. Begrotingen moeten eerst de zegen krijgen van deze maatpakken voor ons eigen verkozen parlement er zijn zeg kan over doen. De gevol-gen zijn meer armoede, meer werk-loosheid en een algemene verzuring van een bevolking die zich totaal machteloos voelt. Zo glijden we af naar een schijndemocratie.


mISSIe VAn De LBC-nVK

de Landelijke bediendecentrale – nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LbC-nVK) is een vakbond die als deel van het algemeen

Christelijk Vakverbond (aCV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). de LbC-nVK is een onafhankelijke demo-

cratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. nationale en internationale solidariteit is een

belangrijk doel en bindmiddel. de LbC-nVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. samen met gelijkgezinde bewegingen

wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

Op de hoogtewe hadden een huis gehuurd op een franse heuvel. het had geen uitzicht op de zonnebloe-men in de vallei, maar rond de tuin stond een hoge bamboehaag die schaduw gaf. slechts heel af en toe drong een geluid van een tractor door tot op het terras.

Mijn vriendin en ik waren al wat loom en traag geworden door een paar weken in de zon, maar één van onze gasten was pas aangekomen. Ik zag dat hij het moeilijk had om af te kicken, want hij heeft zijn bestaan opgebouwd rond de actualiteit. Hij is iets hoogs en zenuwachtigs bij de televisie en hij wordt via allerlei elektro-nische snuffen op de hoogte gehouden van wat er in de wereld gebeurt. Er mag geen president een scheet laten of hij wil het weten en als er op een plein in Noord-Afrika iemand zijn vuist opsteekt, beginnen zijn oogjes van opwinding te schitteren. Hij zat nog tot aan zijn nek in het nieuws. Het was dus een hoogdag voor hem, toen al zijn apparaten tegelijk begonnen te zoemen en te toeteren: koning Albert zou nog diezelfde avond een toespraak houden en de leiding van het land overdragen aan zijn oudste zoon.

“Gadverdikkie,” zei hij met overslaande stem. “Dat ik nu nét niet in het land ben, zeg. Dit is veel vroeger dan verwacht. Gadverdikkie nog aan toe.”Mijn vriendin keek op uit haar boek. “Arme Filip,” zei ze, “en zo midden in de vakantie. Hebben we eigenlijk al een restaurant gere-serveerd voor vanavond?”

In real time

“Kijk,” zei onze journalistieke vriend. “Op mijn iPad zal ik de toespraak van de koning in real time kunnen volgen. Rechtstreeks uit Brussel, tot hier in de bled. Dit is een historisch moment. En jullie mogen allemaal meekijken.”

“O, ik geloof het wel,” zei mijn vriendin. “Waarde landgenoten, wil er iemand mijn rug insmeren alstublieft?”Ik probeerde het nieuws voorzichtig aan te brengen.

“Eh... er zou misschien een probleem met de wifi kunnen zijn.”

“Wat zeg je?” Wifi is één van de woorden waar

mijn kameraad hevig op kickt. Er zijn er nog een paar, zoals Twitter, RSS-feed en Nicole Kidman, maar bij wifi reageert hij werkelijk als een stier op een rode lap.

“Er is geen wifi-aansluiting in het dorp. Als je wifi wil, zal je naar E. moeten.”

“Bedoel je dat niemand van die hufters hier...?”Hij wees naar de boerderij in de verte waar monsieur Christian zijn eigen armag-nac stookte en al zijn hele leven dacht dat Antwerpen in Engeland lag.

“Nee. Niemand. Ze zijn hier niet zo begaan met het nieuws. Ze zetten hier nog het bedrag in Franse francs op hun rekeningen.”

“Oh. My. Gawd. Hoe achterlijk kan een mens wel zijn! En waar mag dat geweldige E. dan wel liggen?”

Laveloos

Mijn vriend probeerde een wegenkaart op te roepen op zijn Apple, maar ook dat lukte maar half. Ik tekende het voor hem uit op: twee kilo-meter tot in M. en dan nog twaalf naar het noorden. Hij moest wel opletten, want in E. waren ze de feesten van het weekend aan het voorbereiden: iedereen verkleedde zich dan in Romeinse soldaat en reed laveloos rond in een strijdwagen van bordkarton. Les fêtes Galop-Romains, noemden ze het hier met een moei-zame woordspeling. Het kwam neer op lege flessen Saint-Mont en kotsen in de Rue des Arènes.

“Sorry, maar ik moét die toespraak zien.”“Breng je dan een krantje voor me mee?” vroeg mijn vriendin.

“O, toch geïnteresseerd in het nieuws?”“Nee, maar ze hebben altijd zo’n handig weer-bericht voor de hele week.”Mijn kameraad is nu al tien dagen bij ons. De ochtend na de troonsafstand had hij Le Monde gekocht voor het commentaar, maar in de hele krant stond er geen ene letter over België in. Hij is dan maar overgeschakeld op La Dépêche du Midi. Het helpt. Vanmorgen heeft hij zich al opgewonden over de landbouwschool van Beaulieu, waar ze hun afdeling melkkoeien hebben afgeschaft. En vanavond doet hij mee aan een petanquewedstrijd in Puycasquier, met daarna grillades en buvette. Hij blijft op de hoogte heb ik hem gezegd, maar het is maar de hoogte van een lome, warme heuvel in de zon.

AChtERKlApwalter

ONS REChtverantwoordelijke uitgever: Marc Weynssudermanstraat 5 • 2000 antwerpenhoofdredacteur: denis bouwenredactiesecretaris: jan deceunynckvormgeving: peer de Maeyerdrukkerij: Corelio printingredactie en administratie:sudermanstraat 5- 2000 antwerpen tel. 03/220.87.11 • Fax 03/[email protected]

lBC-NVK-SECREtARIAtENEN -StEUNpUNtEN

• LBC-nVK AALST Hopmarkt 45 - 9300 aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 [email protected]• LBC-nVK AnTWerPen nationalestraat 111-113 - 2000 antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 [email protected]• LBC-nVK BruGGe-OOSTenDe Kan. dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende steunpunt: Oude burg 17- 8000 brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 [email protected]• LBC-nVK BruSSeL pletinckxstraat 19 - 1000 brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 [email protected]• LBC-nVK DenDermOnDe Oude Vest 146 - 9200 dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 [email protected]• LBC-nVK GenT poel 7 - 9000 gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 [email protected] steunpunt: Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 [email protected]• LBC-nVK HALLe Vanden eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 [email protected]• LBC-nVK HASSeLT Mgr. broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 [email protected]• LBC-nVK KemPen Korte begijnenstraat 20 - 2300 turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 [email protected]• LBC-nVK KOrTrIJK-rOeSeLAre-IePer president Kennedypark 16d - 8500 Kortrijk steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 roeselare st. jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 [email protected]• LBC-nVK LeuVen Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 [email protected]• LBC-nVK meCHeLen-ruPeL Onder den toren 5 - 2800 Mechelen-rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 [email protected]• LBC-nVK SInT-nIKLAAS H. Heymanplein 7 - 9100 sint-niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 [email protected]• LBC-nVK VILVOOrDe toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 [email protected]

AlgEMEEN SECREtARIAAt

sudermanstraat 5 - 2000 antwerpentel. 03/220.87.11, Fax 03/[email protected] | www.lbc-nvk.be

Ons recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpa-pier. dit papier wordt gemaakt op basis van gerecy-cleerd materiaal.