Ons Recht, januari 2010

WERKNEMERS SANOMA GEDEGOUTEERD ‘AAN ZET’ - CONGRES IN MAART ANDERE ECONOMIE IS NODIG EU SNIJDT IN BANKSECTOR

8 20 2210

© f

oto:

pho

tone

wS

114DE JAARGANGNUMMER 1JANUARI 2010

114DE JAARGANGNUMMER 1JANUARI 2010ONS RECHT

maandblad van de landelijke bediendencentrale · nationaal verbond voor kaderpersoneel

PENSIOEN ISBETAALBAARJUiste keUzes dRinGen zich OP

2 ons recht | 113de jaargang | JUliaUgUstUs 2009

inhoud

Wij verzetten onstegen verkeerde

keuzes en blijvende politiek met

de neus op defeiten drukken.

StandpuntSociaalSociaal

oude dagmedia

industriecongrespc 218

internationaalover de grenzen

WelzijnHarmonisering

arbeids-gericht

in de margeDuurzaam denkenFinanciële sector

Sector-cao’sFilm

BoekKmo

inboxDe lezer schrijft

uitbetaling vakbondspremieachterklap

vanmol

3

4

5

6

8

9

10

11

12

14

15

16

18

19

19

20

22

24

26

26

27

28

29

30

30

31

32

Strijdvaardig 2010 inarrogantie bayer antwerpen is voor bonden een stap te verpersoneel dhl wijst verhuizing europees hoofdkwartier afelementaire weetjes over berekening van jouw pensioendirectie Sanoma Magazines holt wettelijke regels uitbedienden Van hool vinden personeelsbeleid ondermaatslbC-nVK bereidt zich voor op congres in maartVier dagen opleiding voor alle bedienden uit anpCbSawt el-amel geeft palestijnse werknemers in israël een stem

bijna 11 procent Vlamingen leeft onder armoedegrenseén statuut voor alle werknemers bedenken is delicate oefening

Vuile oorlog bij Jet airways

dirk barrez: “onze economie zit op een dood spoor”europa zet mes in belgische banksector

Capitalism: a love StoryMr. nobodySprakelooswerknemers brightpoint hebben haar op hun tanden

???. · p. ??

???. · p. ?? ???. · p. ??

eén vijfde van de bevolking in israël is van palestijns-arabische herkomst. dit deel van de bevolking wordt vaak gediscrimineerd. ook op de arbeidsmarkt. de organisatie sawt el-amel, een partner van de lbC-nvk, neemt het op voor de palestijnse werkne-mers in israël. marie badarne doet haar verhaal op p. 12 en 13.

inhoud

3

Strijdvaardig 2010 inst

andp

unt.

ferre wyckmans · algemeen secretaris

Wij wensen U een welgemeend bovenste beste nieuw jaar toe. Persoonlijk, familiaal en pro-fessioneel. We willen u ook uitdrukkelijk be-danken voor uw lidmaatschap. De LBC-NVK telt bijna 315.000 leden. Allemaal mensen die geloven dat we samen veel sterker staan dan alleen. Hierdoor kunnen we samen opkomen voor collectieve belangen en individuele rech-ten. Hier, maar ook elders in de wereld waar werknemers in de verdrukking zitten. Ook in 2010 wil de LBC-NVK gedreven de belangen van werknemers (m/v) behartigen. Een for-meel engagement.

In een economische crisis blijkt pas goed dat de zwaksten in het economisch bestel de hardste noten

te kraken krijgen. Werkonzekerheid is een gesel om-dat ze leidt tot inkomens- en bestaansonzekerheid. ‘Onze sociale zekerheid’ – wij financieren het stelsel met de bijdragen op onze lonen – behoedt werklozen, zieken en gepensioneerden voor een nog grotere inko-mensonzekerheid. Dit systeem helpt armoede te voor-komen. Spijtig genoeg slaagt het daar almaar minder in. Bovendien is de sociale zekerheid strikt genomen geen systeem om armoede te bestrijden.De sociale zekerheid moet veel meer doen dan men-sen tegen armoede beschermen. Ze moet werkne-mers genoeg inkomenszekerheid geven. Daarom is het zo belangrijk dat de financiering van het systeem gewaarborgd wordt. We moeten dus met zoveel mo-gelijk mensen aan het werk zijn. Het moet wel om waardig werk gaan. Niet om werk tegen gelijk welke (lage) prijs. Als er niet genoeg geld is voor de sociale zekerheid, komen de uitkeringen automatisch on-der druk te staan. Daar hebben we ondertussen al voorbeelden zat van.

Tijdelijke werkloosheidHet systeem van tijdelijke werkloosheid was de jong-ste maanden niet uit het nieuws. Dit systeem werd en wordt enorm veel gebruikt voor arbeiders. Met wat geluk krijgen zij bovenop een tijdelijk verhoogde werkloosheidsvergoeding een aanvullende uitkering. Maar dat is nog niet hetzelfde als een loongarantie. De werkgevers schreeuwen van de daken dat ze zo ontslagen vermijden. Maar dit systeem kost de so-ciale zekerheid handenvol geld. Meer dan 1 miljard euro, bijna drie keer zoveel als oorspronkelijk be-groot. Wie zegt dat vooral de werknemers hier baat bij hebben, gaat kort door de bocht. Het zijn wél de bedrijven die hun loonkosten verlagen.Kort voor de jaarwisseling werd dit systeem ook voor de bedienden verlengd met zes maanden. Tot eind juni 2010 kunnen bedienden in sommige gevallen een ‘crisisschorsing’ krijgen.

WraakroependIn het debat over de noodzakelijke harmonisering van de statuten van bedienden en arbeiders is nog geen enkele stap vooruit gezet. Het is wraakroepend dat de werkgeversorganisaties op dit vlak nauwelijks bereid zijn tot een ernstig gesprek. Zij gokken op een politieke oplossing. Zoals ze die rond de verlenging van de tijdelijke crisisschorsing al op zak hadden voor de sociale partners hierover discussieerden. Toen de regering in oktober haar begroting voor 2010 voorlegde, had ze immers al beslist de maatre-gel te zullen verlengen.Wij pleitten altijd voor een overlegde regeling, ook als die tijdelijk zou zijn. Maar het moet geven en nemen zijn. Als tijdelijke werkloosheid helpt om jobverlies te voorkomen, kan je ze niet combineren met ontslagen. Een ijzersterke logica die de werkge-vers en de regering niet aanvaarden. Wij voeren bin-nenkort campagne rond onze voorstellen voor een betere bescherming en een beter statuut voor alle werknemers. We willen het ook hebben over de inkomsten van de sociale zekerheid. En over een rechtvaardiger fiscali-teit. De notionele intrest, een wettelijke belastingver-mindering zonder enig jobeffect, kost de schatkist elk jaar 4 miljard euro. Een cadeau voor bedrijven en aandeelhouders. Vier miljard euro vertegenwoordigt zo’n 45 procent van de totale kosten van de RVA-middelen voor werkloosheid, brugpensioen, tijds-krediet enzovoort.Het gaat niet over ‘kleingeld’, maar vooral om keuzes. Wij verzetten ons tegen verkeerde keuzes en blijven de politiek met de neus op de feiten drukken. Een goede start voor een actief, strijdvaardig 2010.

Wij verzetten onstegen verkeerde

keuzes en blijvende politiek met

de neus op defeiten drukken.

???. · p. ??

???. · p. ??

JanUari 2010 | 114de jaargang | ons recht

© f

oto:

bel

ga

4 ons recht | 114de jaargang | JanUari 2010

Hoe dieper de economische crisis wordt, des te meer to-

nen sommige werkgevers hun arrogantie. De nieuwe directie van Bayer in Antwerpen was hier-van het levende bewijs. Wilde de directie gewoon de traditie van voortdurende herstructureringen voortzetten? Kon Bayer niet ach-terblijven bij ondernemingen die echte moeilijkheden meemaak-ten? Of had de directie gewoon niets anders om handen?In november ondernam Bayer een eerste poging om de werknemers nog maar eens te laten inleveren. De vakbonden weigerden nieuwe inleveringen te aanvaarden. Voor die houding waren er gegronde redenen. Bayer Antwerpen is na-melijk winstgevend. En het aantal werknemers slonk van bijna 2.700 in het jaar 2000 naar 842 nu. Bij el-ke nieuwe reorganisatie klonk de belofte dat het ‘de laatste’ zou zijn.De bonden vonden de recente ei-sen van de directie ronduit onre-alistisch. Om alsnog de gesprek-ken op gang te krijgen vroeg de werkgever een bemiddelingsver-gadering onder de leiding van een sociaal bemiddelaar. Bayer wilde alsnog een nieuw plan op tafel leggen.

‘Werkzekerheid’Het bedrijf beloofde vijf jaar lang ‘werkzekerheid’, lees geen collec-tieve ontslagen. Maar de werkne-mers moesten dan wel tien dagen arbeidsduurverkorting inleveren. Nieuwe personeelsleden zouden nog enkele dagen meer moeten prijsgeven. Loonsverhogingen za-ten er niet meer in. Bayer wilde het ploegensysteem veranderen en sommige vergoedingen anders organiseren om minder sociale zekerheid en belasting te moeten betalen. In ruil vooral die toege-vingen zou de fabriek open blij-ven. En zouden er misschien nog investeringen plaatsvinden. De media, politici en de werkgeversfe-deratie van de chemie reageerden verontwaardigd. Zij zagen de bon-den als de grote boosdoeners ‘die de inkomens van 850 huishou-dens in gevaar brachten’. Met de bonden viel toch niet te praten. En van jobs in tijden van crisis lagen die al helemaal niet wakker, luid-de het. Elke gelegenheid was goed om de bonden te bekritiseren. Dat leidde tot veel ergernis. Aan de vooravond van de verzoeningsver-gadering sloten de vakbonden een ‘pact’ om nergens in de Antwerpse chemie in te leveren.

Loze belofteDe bonden hadden alle reden om niet te willen praten over het voorstel van Bayer. ‘Vijf jaar lang geen collectieve ontslagen’ wil in de praktijk zeggen dat het bedrijf om het half jaar 29 werknemers kan afdanken. De beloofde werk-zekerheid stelde dus in de prak-tijk niets voor.Overschakelen van een wekelijkse werkduur van 33,6 naar 35,2 uur lijkt voor buitenstaanders mis-schien aanvaardbaar. Maar in het verleden redden de werknemers al banen door het werk te herverde-len. De maatregel van de directie dreigde op termijn 60 jobs te kos-ten. Bayer kreeg 5 miljoen euro overheidssteun om de werkrege-ling van 33,6 uur in te voeren. Het waren dus de gemeenschap en de werknemers die de arbeidsduur-vermindering financierden, niet het bedrijf. Een klein detail dat de directie en haar medestanders vergeten waren.Bayer wilde de werknemers niet langer in vijf ploegen laten wer-ken, maar in vier. Dat zou extra druk zetten op het privé-leven van de mensen in ploegen. Een veran-dering die moeilijk te slikken was.Andere voorstellen uit het plan

van de directie dienden enkel om minder socialezekerheidsbijdra-gen te moeten betalen. Als kers op de taart dan nog eens vijf jaar lang geen loonsverhoging krijgen was van het goede te veel.

Geen inleveringenDe bemiddelingspoging werd af-gesloten met een ‘proces-verbaal van niet-verzoening’. Ondanks alle kritiek van de media, politici en de publieke opinie bleven de meeste werknemers van Bayer de bonden steunen. Nieuwe inleve-ringen waren en zijn onbespreek-baar. Trop is teveel.De Bayer-directie wil haar plannen niet zomaar compleet opbergen. Maar de top van het Duitse Bayer-concern verklaarde ondertussen wel dat er helemaal geen plannen zijn om Antwerpen te sluiten. En dat het sociale overleg alle tijd en ruimte moet krijgen om oplossin-gen te zoeken. Voor de vakbonden is een gesprek mogelijk. Op voor-waarde dat het personeel niet nog eens moet inleveren.

SociaaL

arrogantie Bayer antwerpen is voor bonden een stap te ver

Sluiting chemiebedrijf is niet aan de orde

frans geerts

Het Antwerpse chemiebedrijf Bayer kan prat gaan op een eigen vermogen van 3,94

miljard euro en een winst na belasting van 190 miljoen euro. Zeker in tijden

van crisis zou je denken dat zo’n onderneming toch niet ontevreden

is. De directie van Bayer ziet dat anders.

© f

oto:

dan

iël

ryS

5JanUari 2010 | 114de jaargang | ons recht

SociaaL

frederik abbeloos en lode Verschingel

De werknemers van het koerierbedrijf DHL Express kregen eind november ver-schrikkelijk nieuws te horen. DHL wilde het Europese hoofdkwartier verhuizen van Brussel naar Bonn in Duits-land. Twee andere Belgische dochters van Deutsche Post, EAT en DHL Aviation, kon-digden ook onheilstijdingen aan. EAT is de luchtvaart-maatschappij die voor DHL vliegt. DHL Aviation is een sorteercentrum.

Officieel hebben de reorga-nisaties niets te maken met

‘economische redenen’. DHL vindt dat 788 gezinnen maar beter verhuizen om ‘synergieën’ te ver-wezenlijken. Het is een compleet raadsel hoe je meer synergieën kan realiseren door werknemers van één locatie te verspreiden over drie plaatsen.De enige denkbare synergie is die met andere onderdelen van Deut-sche Post zoals Mail, Freight en Logistics. Maar Express, Mail, Freight en Logistics verhouden zich tot elkaar zoals een Formule 1-auto, een gewone wagen, een vrachtwagen en een 4x4. Elk van die divisies is zo verschillend dat de mogelijke synergieën per defi-nitie beperkt zijn.Eventuele synergieën zijn alleen haalbaar als DHL werk maakt van een duidelijk plan met heldere overlegstructuren en precieze doelstellingen. Maar de vakbon-den zagen in geen enkel docu-ment of verklaring van het ma-nagement zo’n plan. Erger nog, de directie maakte zelfs helemaal geen kosten-batenanalyse.

Geen cijfersDe bonden kregen geen cijfers over de mogelijke kostprijs van de reorganisaties. Denk bijvoor-beeld aan directe kosten zoals de ontslagvergoedingen voor werk-nemers die niet willen verhuizen. Maar er zijn nog andere kosten. Zoals de verhuiskosten van perso-neelsleden die wel mee willen. Of de premies om mensen in Duits-land te houden. Uiteraard zijn er ook indirecte kosten. Die hebben te maken met de demotivatie on-der het personeel, projecten die spaak lopen, het verlies van ‘focus’ op de klanten, het opsouperen van cash flow.Vooral het verlies aan knowhow zal dramatische proporties aan-nemen. Op dit vlak zal DHL een erg hoge prijs moeten betalen. De onderneming zal nieuw personeel moeten aanwerven. En er zullen ook verkeerde beslissingen geno-men worden als gevolg van een gebrek aan expertise.De vakbonden begrijpen niet goed welke meerwaarde de aan-gekondigde verhuizing zou moe-ten opleveren. Wie weet durft het groepsmanagement wel geen kosten-batenoefening te maken uit schrik dat een verhuizing economisch onverantwoord zou

blijken. Misschien is het dat wat DHL bedoelt als het zegt dat ‘de verhuizing niet ingegeven wordt door economische overwegingen’.

alternatief planEen kersverse werkgroep van werknemers zal samen met de vakbondsdelegatie een alternatief plan uitwerken. Werknemers en bonden willen dat DHL in Brus-sel blijft. België mag niet nog eens een internationaal beslissings-centrum van een multinational kwijtspelen.Het is duidelijk dat de plannen van DHL een sociaal drama drei-gen te veroorzaken. De werkne-mers willen aantonen dat er geen gegronde bedrijfseconomische redenen zijn om een grootschali-ge verhuizing te organiseren. Wel integendeel. Aan argumenten die het personeelsstandpunt onder-steunen is er geen gebrek.Om te beginnen wil DHL de ene locatie in Brussel nu verruilen voor drie plekken, Bonn, Leipzig en Praag. Een kwalijke zaak voor wie de activiteiten deftig wil coör-dineren. De plannen van het koe-rierbedrijf zullen ook resulteren in een indrukwekkend verlies aan kennis. Ervaringen uit het verle-den illustreren dit treffend. Toen

het wereldhoofdkwartier, DHL Global, in 2005 van Brussel naar Bonn verhuisde, ging maar een kwart van het personeel mee. De mensen die mee verhuisden, wa-ren vooral directie- en kaderleden.Op managementniveau is vooral synergie te bereiken door proce-dures en systemen beter op elkaar af te stemmen. Veel mensen uit Brussel hebben nu zelden of nooit contact met Bonn. Als er commu-nicatie nodig is, bieden e-mail en videoconferenties soelaas.

Hoofdstad van EuropaDHL mag ook niet vergeten dat het nu actief is in Brussel, de hoofdstad van Europa. In Brussel ligt de luchthaven op een steen-worp van de stad. Terwijl Bonn een regionaal centrum is met een luchthaven die minder gunstig gelegen is.Volgens de bonden bestaat de échte uitdaging van DHL erin de bedrijven goed te integreren die in de voorbije jaren overgenomen werden. De publieke opinie moet ook beseffen dat het aantal nacht-vluchten op Zaventem niet zal stijgen of dalen als het Europese DHL-hoofdkwartier blijft. Als DHL wegtrekt, zal dat dus niet leiden tot minder nachtlawaai.

personeel DHL wijst verhuizingEuropees hoofdkwartier af

bonden vrezen voor dramatisch verlies aan knowhow©

fot

o: b

elga


chris Van Zeghbroeck

Ga jij straks met pensioen? Dan ben je ongetwijfeld geïnteresseerd in je pensi-oenrechten. Of sta je voor een belangrijke loopbaankeuze? Zo’n keuze heeft mis-schien invloed op je latere pensioen. Als werknemer heb je er alle belang bij om de beginselen van de werknemerspensi-oenen te kennen. Ons Recht brengt niet het verhaal in alle geuren kleuren, maar geeft wel een reeks punten die je zeker moet kennen.

De berekening van het ‘wettelijk rustpen-sioen’ hangt nauw samen met drie sleu-

telelementen. De loopbaan van de werknemer, zijn loon en de gezinstoestand.

Loopbaan Je loopbaan is het aantal jaar dat je werkte als werknemer. Elk jaar dat je werkt, bouw je een stukje pensioen op. Ook de loopbaanjaren

voor je twintigste verjaardag tellen mee. Een complete loopbaan heb je als je 45 jaar aan de slag was. Sinds 1 januari 2009 geldt dit zowel voor mannen als voor vrouwen. Het jaar waar-in je met pensioen vertrekt, telt niet mee voor de berekening. Heb je meer dan 45 loopbaan-jaren, dan tellen alleen de jaren met het hoog-ste jaarloon.En wat als je een sabbatjaar neemt? Wie stopt met werken om een droom van een wereldreis te maken, krijgt geen uitkeringen. In dat jaar bouw je dus geen rechten voor je pensioen op. Hierdoor zal je later minder pensioen incasse-ren.Kies je voor deeltijds werken? Heb je dus in een bepaald jaar minder dan 312 werkdagen of ge-lijkgestelde periodes? Dan zal jouw pensioen lager uitvallen dan dat van iemand die voltijds werkte. Je pensioen zal in verhouding staan tot het deeltijds werk.

TijdskredietAls je tijdskrediet opneemt, is er weinig of geen invloed op je pensioen. Sommige peri-odes worden kostenloos en automatisch ge-lijkgesteld. Maar dat kan alleen als je in zulke

periodes een uitkering krijgt. Bij volledig tijds-krediet stop je helemaal met werken. In dit geval worden maximaal drie kalenderjaren ge-lijkgesteld. Dat geldt ook voor halftijds tijds-krediet, ook al heb je in je bedrijf langer recht op tijdskrediet. Werk je één vijfde minder, dan is er een gelijkschakeling voor maximum vijf jaar. Ben je ouder dan 50 jaar en pak je tijds-krediet? Dan wordt de hele periode zonder beperkingen gelijkgesteld, net alsof je voltijds aan de slag bent.Je krijgt ook een gelijkschakeling bij ouder-schapsverlof voor jonge ouders, zorgverlof voor de verzorging van een zwaar ziek fami-lielid en verlof voor palliatieve zorgen. Bedenk wel dat de gelijkschakeling gebeurt op basis van de tewerkstelling die je had voor het op-genomen verlof. Werkte je vóór het palliatief verlof halftijds, dan wordt alleen een halftijdse prestatie gelijkgesteld.Het is overigens mogelijk om voor studiepe-riodes vrijwillig bijdragen te betalen. Dat kan ten vroegste vanaf 20 jaar. En ten laatste bin-nen de tien jaar na het afstuderen. Voor 2009 betaal je 1.296,60 euro. Die bijdrage is aftrek-baar voor de belastingen.

ouDE DaG

Elementaire weetjes over berekening van jouw pensioen

loopbaan, loon en gezinstoestand hebben grote invloed

© f

oto:

pho

tone

wS


Ook periodes van vakantie, beroepsopleiding, moederschaps- en vaderschapsverlof, ziekte, invaliditeit en onvrijwillige werkloosheid wor-den gelijkgesteld met werken.

LoonElk jaarloon dat je verdiende, is van tel bij de berekening van je wettelijk pensioen. Via een herwaarderingsfactor wordt dit loon aange-past aan de levensduurte op het ogenblik van de berekening van je wettelijk pensioen. Het is niet noodzakelijk je volledige loon dat in aan-merking komt. Voor de berekening van het wettelijk pensioen worden de lonen immers begrensd. Voor 2009 bedraagt de loongrens 46.895,18 euro. Verdien je meer dan dat be-drag, dan wordt daar geen rekening mee ge-houden.Heb je recht op gelijkgestelde periodes? Dan wordt het pensioen gebaseerd op het loon van het jaar voor de gelijkstelling. Eventueel op het loon van het lopende jaar. En in uitzonderlijke gevallen op het loon van het jaar dat volgt op de gelijkstelling.

GezinstoestandAls alleenstaande krijg je als pensioen 60 pro-cent van het geherwaardeerde en begrensde loon van elk loopbaanjaar. Voor een gezins-pensioen gaat het om 75 procent. Maar dat laatste geldt alleen voor getrouwde mensen van wie de partner geen werk doet (tenzij toe-gelaten) en geen pensioen of andere uitkerin-gen krijgt.Misschien heb je recht op een minimumpensi-oen. Voor een gezin bedraagt het maandelijkse minimumpensioen bruto 1.255,69 euro. Een alleenstaande moet het stellen met 1.004,87 euro. Dit zijn wel bedragen voor een complete loopbaan. Een alleenstaande die 40 jaar werk-te, zal 40/45 van 1.004,87 euro krijgen.Een maximum gezinspensioen is iedere maand goed voor bruto 2.300,40 euro. Voor een alleenstaande gaat het om 1.840,32 euro. Uiteraard liggen deze bedragen lager bij een onvolledige loopbaan.

pensioenleeftijdWanneer krijg je je pensioen? Sinds 1 januari 2009 ligt de wettelijke pensioenleeftijd voor mannen en vrouwen op 65 jaar. Je kan met ver-vroegd pensioen vanaf 60 jaar, tenminste als je 35 loopbaanjaren kan bewijzen. Ben je een voltijdse bruggepensioneerde, dan heb je niet de mogelijkheid om met vervroegd pensioen te gaan.Wil je zelf je pensioen berekenen? Dat kan. Surf naar www.kenuwpensioen.be. Vind je zo-iets te omslachtig, dan kan je gewoon wachten tot je 55 jaar bent. De Rijksdienst voor Pensi-oenen stuurt je dan automatisch een samen-vatting van je werknemersloopbaan en een schatting van je wettelijk werknemerspensi-oen vanaf 60 tot 65 jaar.

de federale regering kondigde in maart 2008 met veel bombarie aan dat er een heuse ‘nationale Con-ferentie voor de pensioenen’ zou worden georgani-seerd. de huidige stand van zaken in dit dossier is veel minder stralend dan de omstreden ‘fotoshoot’ waaraan de nu bevoegde minister, Michel daerden, meewerkte voor het blad paris Match. in plaats van de pensioenconferentie voor te bereiden draafde de goedlachse daerden op in het rtbf-programma ‘de Xii werken’.een clown als minister van pensioenen, waarom niet? er mag al eens gelachen worden, zeker. Maar de stijl van de minister staat in schril contrast met de ernst waarmee het aCV het pensioendossier wil behandelen.pensioenconferentie of niet, het aCV heeft zo zijn eisen en standpunten. er is geen enkele reden om de pensioenleeftijd van 65 jaar te verhogen. duits-land en nederland hoeven dus niet als voorbeeld te dienen voor belgië. Voor vrouwen werd de pensi-oenleeftijd in 2009 naar 65 jaar gebracht. houden zo voor mannen en vrouwen.

Wettelijke pensioenenhet is onze vaste overtuiging dat de pensioenen betaalbaar blijven. net zoals we de eis volhouden dat de wettelijke pensioenen omhoog moeten. Voor het aCV genieten die wettelijke pensioenen abso-lute voorrang. de socialezekerheidsbijdragen voor pensioenen worden geheven op de lonen. Maar om een loon te verdienen, moet je wel werken. hoe meer mensen aan de slag zijn, des te beter dus. ook voor de pen-sioenen. wie werk vindt, kan bijdragen tot de finan-ciering van de pensioenen en moet niet langer een werkloosheidsuitkering krijgen. gewone lonen zijn veel beter voor de pensioenen dan ‘nepinkomsten’ zoals ecocheques. dat is niet alleen waar voor het pensioenbedrag maar ook voor de bijdrage tot de pensioenen.de overheid hoeft de pensioenen uiteraard niet al-

leen te betalen met centen die van de werknemers komen. Ze kan ook elders inkomsten zoeken. bij-voorbeeld door een vermogensbelasting te heffen. of door fundamentele veranderingen in de fiscali-teit. de belgische schatkist liep in 2009 niet minder dan 4 miljard euro mis door de ‘notionele interes-taftrek’. dat is een fiscaal voordelige constructie voor het bedrijfsleven die geen enkel effect heeft op de werkgelegenheid. het pensioenstelsel voor werknemers kost alles bij elkaar 18 miljard euro per jaar. de vergelijking is dus snel gemaakt.

Keuzes makenbegroten is altijd een kwestie van kiezen. Jam-mer genoeg blijft de regering verkeerde keuzes maken. het gaat niet op te blijven beweren dat er geen ruimte in de begroting is. een wettelijk gega-randeerde welvaartsvastheid van de pensioenen is dan al het absolute minimum.het stelsel van de aanvullende pensioenen, zeg maar de tweede pijler, creëert een onderscheid on-der de werknemers. dat is nergens goed voor. het aCV vraagt daarom een veralgemening van die aan-vullende pensioenen. Zo’n ingreep zal efficiënter en rendabeler zijn, al was het maar omdat werknemers dan geen rechten verliezen wanneer ze veranderen van werkgever of sector. individueel pensioensparen is eigenlijk geen echte derde pijler van een pensioenstelsel. Maar een vorm van individueel sparen. Voor sommige inko-menstrekkers is het makkelijker dan voor anderen om aan (pensioen-) sparen te doen. en voor som-migen is het dan weer een bittere noodzaak omdat het wettelijk systeem niet genoeg garanties geeft en de tweede pijler ontbreekt.de engagementen uit het verleden moeten wor-den gerespecteerd. Maar als de overheid in de toekomst de mensen extra wil aanmoedigen om te sparen, moet ze wel eerst en vooral oog hebben voor de nood om de collectieve voorzieningen te garanderen.

DE aanpaK van HET acv

© f

oto:

pho

tone

wS

ferre wyckmans


kathleen maes

Misschien doet de naam Sano-ma Magazines Belgium niet meteen een belletje rinkelen. De namen van de producten van dit bedrijf zullen je wel bekend in de oren klinken. Sanoma Magazines Belgium maakt en verdeelt namelijk heel wat Belgische kwaliteits-bladen zoals bijvoorbeeld Humo, Libelle en Feeling. Hoogstaande bladen uitgeven betekent helaas niet automa-tisch dat je te maken hebt met een kwaliteitsvolle, integere onderneming.

De directie van Sanoma Maga-zines liet op 2 juni 2009 op

een bijzondere ondernemingsraad weten dat ze een collectief ontslag plande. Sanoma wilde besparen, ook en vooral op personeel. Het bedrijf wilde 6 miljoen euro aan personeelskosten bezuinigen of

76 werknemers laten afvloeien. De fameuze besparingsoperatie kreeg de naam ‘Plan anders’ opgeplakt. De werknemers, hun vertegen-woordigers in de ondernemings-raad en de vakbondsafvaardiging begrepen dat het inderdaad ‘an-ders’ moest. Wekenlang werkten zij aan een ‘Plan beter’. De leden van de ondernemingsraad en de vakbondsafvaardiging kwamen voor de pinnen met realistische alternatieven die geen enkele job zouden doen sneuvelen.Maar de directie veegde het voor-stel van tafel zonder zich de moei-te te getroosten om de alternatie-ve maatregelen grondig te bestu-deren. Er was geen ruimte voor al-ternatieven. De directie wilde het ‘Plan anders’ doorvoeren zoals ze het bedacht had. In de onderne-mingsraad werd de sfeer grimmi-ger. De onderhandelingen kregen een bittere ondertoon.

DieptepuntDe sfeer bereikte een dieptepunt toen de directie op 16 november eenzijdig de informatie- en con-sultatiefase afsloot. Zoals altijd

in de uitgeverswereld viel er een ‘deadline’ te halen. Ook in dit ge-val zou daar niet van worden afge-weken. Het ‘Plan anders’ moest op 1 januari 2010 in werking treden.Die aanpak was voor het perso-neel onaanvaardbaar. Als gevolg daarvan bleek de overgrote meer-derheid van de werknemers bereid om te staken. Op een personeels-vergadering viel de beslissing om de acties geleidelijk op te bouwen. Zo kreeg de directie alsnog de kans om terug te komen op haar beslissing en toch te onderhande-len over alternatieve maatregelen.Het personeel van Sanoma staak-te in totaal vier werkdagen. De ge-sprekken tussen directie en vak-bonden kwamen moeizaam weer op gang. Uiteindelijk leidde het overleg tot een broos akkoord. In een eerste fase zouden alleen vrij-willigers ontslagen worden.Toch laat het akkoord een wrange nasmaak na. Het hele Sanoma-verhaal toonde aan dat de Wet Renault niet automatisch de ga-ranties geeft waarvoor ze gemaakt werd. De hele informatie- en con-sultatiefase, de bewuste fase 1

van een collectief ontslag, dient om alternatieven te zoeken voor mogelijke ontslagen. De werkne-mersvertegenwoordigers van Sa-noma bedachten aanvaardbare en realistische alternatieven. Maar de directie wilde daar niet op ingaan. Meer zelfs, ze weigerde de voor-stellen te bestuderen, laat staan ze te bespreken.

BezigheidstherapieHet management van Sanoma Magazines holde de informatie- en consultatiefase uit. Door de letter en niet de geest van de wet te respecteren maakte Sanoma van die fase een soort bezigheidsthe-rapie voor de leden van de onder-nemingsraad. Het bedrijf drukt het ‘Plan anders’, licht gewijzigd, toch door. Met als resultaat dat 76 mensen hun job kwijtspelen.Jammer dat zo’n directie niet wil inzien dat je moet investeren om kwaliteitsvolle bladen uit te ge-ven. Niet alleen in de modernste technologie en informatica, maar ook en vooral in gemotiveerd per-soneel.

GedegouteerdEn laat er geen twijfel over be-staan: de werknemers zijn niet meer gemotiveerd, maar gedegou-teerd. Ook in deze tijden van crisis is Sanoma Magazines nog altijd winstgevend. Toch beslist de on-derneming om vele tientallen jobs te schrappen. Hemeltergend.Tijdens deze magere jaren wor-den de lasten afgewenteld op het personeel en op de lezers, want ook het abonnementsgeld werd verhoogd. In de vette jaren was er geen sprake van dat de aandeel-houders hun lusten zouden delen. Oneerlijk en zelfs wraakroepend.

mEDia

Directie Sanoma magazines holt wettelijke regels uit

broos akkoord na vier dagen staking

© f

oto:

dan

iël

ryS


De bediendenbonden pleitten al in oktober uitdrukkelijk

voor een andere mentaliteit bij de leiding van het familiebedrijf. “De bazen runnen hun onderneming op een 19de eeuwse manier”, klonk het. “Ze managen met strakke hand en trekken zich niet al te veel aan van de regels en wetten.”Onder de arbeiders was er al lan-ger kritiek op de paternalistische, ouderwetse managementstijl in het bedrijf. “Meer en meer besef-fen ook de bedienden dat de aan-pak moet evolueren als Van Hool zijn toekomst wil verzekeren”, zegt Penninckx.De broers Denis en Leopold Van Hool hebben de meeste macht bij Van Hool. Een deel van de familie trok zich jaren geleden terug uit het kapitaal. Wim Van Hool, een zoon van Paul, werkt tegenwoor-dig bij de Turkse busbouwer Tem-sa. Die Turkse constructeur doet nu Van Hool concurrentie aan.De LBC-NVK en de BBTK peilden via een enquête naar de mening van de 535 bedienden en kader-leden. Uiteindelijk vulden 276 mensen het enquêteformulier in,

een knappe respons. Inclusief de arbeiders werken bij de busbou-wer zo’n 4.000 mensen.

Willekeur“Bij de toepassing van de crisis-werkloosheid ervaren de bedien-den een grote willekeur en on-rechtvaardigheid”, constateert Penninckx. “Of iemand tijdelijk werkloos wordt, hangt sterk af van de assertiviteit van de directe chef en van persoonlijke voorkeu-ren. Bijna 43 procent is niet tevre-den over de manier waarop de di-rectie de crisiswerkloosheid voor bedienden aanpakt. Het werk van de bonden krijgt op dit punt de goedkeuring van bijna 63 procent van de ondervraagden.”Het personeelsbeleid bij Van Hool stelt weinig voor, vinden de be-dienden. “De personeelsdienst heeft in de praktijk weinig te zeg-gen. Topman Denis Van Hool stormt daar geregeld binnen en deelt gewoon zijn bevelen uit. Wie een loonsverhoging wil, moet die nog altijd persoonlijk vragen aan ‘meneer Denis’. Sommige bedien-den verdienen nog minder dan de

laagst geschoolde arbeider.” Nog-al wat bedienden hebben klachten over de lonen bij Van Hool. “Het loonbeleid is niet doorzichtig. En er zijn ook geen serieuze functie-beschrijvingen. Subjectieve cri-teria spelen een veel te grote rol. Wie op tafel klopt, krijgt een beter loon. En wie dat niet doet, niet.”

Bereid tot actieMeer dan driekwart van de be-dienden noemt de communi-catie in het bedrijf (erg) stroef. Bijna 88,5 procent is van mening dat Van Hool ook brugpensioen moet mogelijk maken voor de be-dienden. Nagenoeg tweederde is bereid mee actie te voeren als dat nodig is om de directie op andere gedachten te brengen. Onder de bedienden leeft ook de opvatting dat de bonden gerust meer actie mogen voeren en nog meer moe-ten informeren.Wim Penninckx wil de Van Hools ook enig krediet geven. “De fami-lie Van Hool bouwde een knap bedrijf uit. En je hoort me zeker niet beweren dat Van Hool als fili-aal van een multinational per de-

finitie beter af zou zijn. Van Hool levert aan zijn klanten maatwerk van hoge kwaliteit. Een sterke troef. Het bedrijf experimenteert ook met milieuvriendelijke tech-nologie en integreert die in de producten. De diverse troeven moet Van Hool wel combineren met een modernere, meer trans-parante bedrijfsvoering. Er is geen andere keus.”Economisch is de situatie enigs-zins gemengd bij Van Hool. “In de busactiviteit draait de productie de jongste maanden weer een stuk beter. Maar bij de industriële voer-tuigen (opleggers) gaat het nog al-tijd erg moeizaam. Daar zijn veel arbeiders economisch werkloos.”Reorganisaties waren er in het re-cente verleden niet meteen. “Maar toch verdwenen bij Van Hool in één jaar tijd bijna 280 jobs”, be-cijfert Penninckx. “Bijna alle jobs sneuvelden bij de arbeiders. Er waren veel natuurlijke afvloeiin-gen, en de meeste van die mensen werden niet vervangen.”

inDuSTriE

Bedienden van Hool vinden personeelsbeleid ondermaats

eerlijke sociale dialoog ontbreekt bij busbouwer

denis boUwen

De ongelijke behandeling van werknemers en de wille-keur van de directie zitten de bedienden bij de busbouwer Van Hool hoog. Uit een re-cente vakbondsenquête blijkt dat meer dan 60 procent van de ondervraagde bedienden en kaderleden het personeels-beleid in de onderneming (erg) ondermaats vindt. En 96 procent vindt dat er nood is aan een ‘eerlijke sociale dialoog’. LBC-NVK-secreta-ris Wim Penninckx hoopt dat de directie zal inspelen op het groeiende ongenoegen. “Het bedrijf kan er alleen maar beter van worden.”

© f

oto:

dan

iël

ryS


mariJke Persoone

Het is het seizoen van de jaaroverzichten en de nieuw-jaarswensen. Wat bleef je bij van 2009 en wat verwacht je van 2010? Ik stelde de vraag. Niet aan Bekende Vlamingen, maar aan mijn buren en in de wandelgangen van ons vakbondsgebouw. Acht op de tien zeiden: “Ik hoop dat ik mijn werk kan houden”. Mijn overbuur, een arbeider in een klein metaalbedrijf, werd ontslagen. Een gevolg van de crisis en van wanbeheer in zijn onderneming. De man is 54. Tja, wat verwacht je dan van de toekomst? Er hangt weinig optimisme in de lucht. En toch plant de LBC-NVK een congres over een solidaire toekomst.

Om de vier jaar brengt de LBC-NVK ruim 400 vak-

bondsafgevaardigden bijeen op een driedaags congres. Even af-stand nemen van het dagelijkse vakbondswerk. En intensief dis-cussiëren over de vraag hoe we het best de belangen van werknemers verdedigen. Dat debat start niet pas op het congres zelf. De voorbereidende besprekingen zijn volop aan de gang. Zowat 1.000 militanten doen eraan mee. In drie opeenvol-gende nummers van Ons Recht schotelen we je de congresthema’s voor. Te beginnen met wat ons na

aan het hart ligt: waardig werk voor iedereen.Crisismaatregelen en ontslagen zijn harde realiteit in veel bedrij-ven. Waardig werk lijkt verder weg dan ooit. Alleen al door collectieve ontslagen verloren in ons land ruim 30.000 werknemers het voor-bije jaar hun werk. In 2010 dreigt de werkloosheid nog flink te stij-gen. In Vlaanderen zouden nog eens 35.000 banen verdwijnen.

Minder vacatures, dat is slecht nieuws voor schoolverlaters. In Brussel loopt de jeugdwerkloos-heid al op tot een dramatische 40 procent, met uitschieters tot 70 procent in sommige wijken.

veel gegadigden voor één jobVeel sollicitanten voor één job, dan krijg je een neerwaartse druk op loon- en arbeidsvoorwaarden. Werkzoekenden nemen een job aan onder hun capaciteiten. Zo ontstaat een verdringingseffect. Vooral laaggeschoolde jongeren zijn er de dupe van. Een economie die jongeren gebruikt als buffer op de arbeidsmarkt moet niet ver-baasd zijn als die gedemotiveerd raken. Grote groepen jongeren in de werkloosheid laten hangen is vragen om problemen. Een sa-menleving die welvaart en welzijn voor al haar inwoners ambieert,

heeft alle talenten nodig. Een goede baan voor alle jongeren is bovendien de beste remedie om de vergrijzing te financieren. Op ons congres denken we niet alleen na over alles wat de kwa-liteit van het werk kan verbete-ren. Maar zeker ook over de cre-atie van jobs. Dat komt verder aan bod in de congresthema’s die we de volgende maanden zullen toe-lichten, met name ‘aan zet voor een economie op mensenmaat’ en ‘aan zet voor een actieve solidaire overheid’.

Waardig werkWie vandaag een job heeft, prijst zich gelukkig, zou je denken. Toch kreunen veel werknemers onder de toegenomen werkdruk en de verregaande flexibiliteit die bedrijven eisen.Op een recent feestje babbelde ik met enkele vrienden van mijn zo-nen, jonge dertigers. Eéntje nam zelf ontslag bij de krant waar hij met plezier had gewerkt. Reden? Nadat een pak collega’s was ont-slagen, waren de sfeer en de werk-omstandigheden niet meer te har-den. Een ander werkt in een reclame-bureau. Officieel is het bedrijf niet aan het herstructureren, maar in de voorbije maanden werden ette-lijke collega’s ontslagen, niet col-lectief, maar gespreid. Nu wordt iedereen verplicht om een papier te tekenen waarin ze ‘op eigen verzoek’ twee weken onbetaalde vakantie aanvaarden. ‘Om meer ontslagen te vermijden’, zegt de baas. Is er dan minder werk? Er zijn inderdaad opdrachten weg-gevallen, maar in verhouding wer-den te veel mensen ontslagen. Alle pieken in de werkdruk moeten nu

met te weinig personeel worden opgevangen. Gevolg: je weet wel wanneer je ‘s morgens begint, maar nooit wan-neer je ‘s avonds kunt stoppen met werken. Onbetaalde overuren weigeren? De werkgever lacht fijn-tjes: “Er staan er twintig klaar om je baan over te nemen”. En nog een reeks verhalen van erg hoge werkdruk en erg bescheiden lonen, ondanks een hoge scho-ling. Een arts in opleiding in een ziekenhuis die 48 uur aan één stuk in de operatiekamer staat, hooguit onderbroken door een paar hazenslaapjes. En een advo-catenkantoor waar een 60-urige werkweek de norm is. Als dat de verhalen zijn van enkele hoogop-geleide jongeren, hoe is het dan gesteld met de meer kwetsbaren?

Geen alibiDe crisis mag geen alibi zijn om een loopje te nemen met de waar-digheid van werknemers en met de kwaliteit van het werk, vindt de LBC-NVK. Zowat de helft van de banen in Vlaanderen voldoet niet aan de kwaliteitseisen die de soci-ale partners opstelden. Reden te over dus om de vinger op de wonde te leggen en verbete-ringen af te dwingen. Dan hebben we het over een rechtvaardig loon, opleidingskansen en loopbaan-ontwikkeling voor iedereen. Over een comfortabele combinatie van werk en privé-leven. En over een goede werkorganisatie die het welzijn van werknemers ten goede komt.Over al die aspecten van waardig werk willen we op ons congres ge-actualiseerde standpunten inne-men. En we willen vooral dat het niet bij woorden blijft.

LBc-nvK bereidt zich voor op congres in maart

Wie vandaag een job heeft, prijst zich gelukkig, zou je denken. Toch kreunen veel

werknemers onder de toegenomen werkdruk en de verregaande

flexibiliteit die bedrijven eisen.


annick drUyts

Werk je als bediende in een bedrijf uit het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB), ook bekend als paritair co-mité 218? Dan heb je op basis van de sectorcao van 16 juli 2009 recht op minstens vier dagen opleiding in de periode 2010-2011. Het mag gaan om interne of externe oplei-dingen. In samenspraak met de vakbondsdelegatie kan de werkgever een opleidingsplan opstellen. Dat opleidingsplan moet hij indienen bij het Soci-aal Fonds in de sector.

Het gaat om opleidingen die je tijdens de werkuren mag

volgen. Als de opleiding buiten de werkuren plaatsvindt, mag de werknemer de hierin geïnves-teerde tijd recupereren. Biedt de werkgever geen of niet genoeg op-leidingsdagen aan tijdens de loop-tijd van de sectorcao? Dan krijg je per niet-toegekende opleidings-dag één extra dag betaald verlof. Je

kan je ook rechtstreeks tot het vor-mingsfonds Cevora richten als je zo’n opleidingsdag wil opnemen.Cevora heeft gratis opleidingen voor bedienden uit het ANPCB. Cursussen over meer dan 800 the-ma’s waaronder telecom, bureau-tica, bouw, groothandel, grafi sche industrie, schoonmaak, toerisme, de autosector, de glassector en-zovoort. De hele lijst vind je op www.cevora.be.

aanvullende opleidingsdagNeem je liever zelf het initiatief? Dan kan je ook in je vrije tijd op-leiding volgen bij Cevora. Je kiest dan zelf uit het aanbod een gratis training. De opleidingen vinden ’s avonds of ’s zaterdags plaats. Inschrijvingsgeld hoef je niet te betalen. Meer nog, Cevora geeft je netto 40 euro als forfaitaire ver-goeding voor verplaatsings- en opleidingskosten. Als bediende kan je ook steun krij-gen voor andere opleidingen die je in je vrije tijd volgt. Op voorwaar-de dat je hoogstens een diploma hoger middelbaar onderwijs hebt of minder dan één jaar anciënni-teit hebt. Wie 45 jaar of ouder is, komt ook in aanmerking. Voldoe je aan één van deze voorwaarden en volg je voor eigen rekening en buiten de werktijd een cursus die

professioneel iets extra’s kan be-tekenen in de sector? Dan betaalt Cevora mee je inschrijvings- en examenkosten. Tot 375 euro per bediende per schooljaar.

opnieuw werk vindenBen je een bediende uit het ANPCB die ouder is dan 35 jaar en werd je ontslagen? Dan helpt Cevora je om zo vlug mogelijk een andere job te vinden. Het vormingsfonds leert je efficiënt te solliciteren en een actieplan te maken. Je krijgt ook extra oplei-ding of bijscholing. Om de twee maanden zijn er nieuwe sessies in diverse regionale centra. Profes-sionals begeleiden de groepen, die maximaal tien kandidaten tellen.Wie het slachtoffer werd van de crisis, kan in het ANPCB ook reke-nen op specifi eke ondersteuning via outplacement. Voor mensen die nog niet lang werkzoekend zijn, bestaan nog extra kortlopen-de opleidingen die gratis zijn.

Spring eruitWie nog geen jaar lang werkloos is, kan inspanningen doen om “eruit te springen”. Samen met de VDAB heeft Cevora een nieuw project dat de kansen op werk in het huidige economische klimaat wil vergroten. Alle korte werkne-

mersopleidingen staan open voor alle ‘nieuwe werkzoekenden’ die het slachtoffer zijn van de crisis. Meer informatie hierover vind je op www.cevora.be/recentwerkloos.De economische crisis veroor-zaakt collectieve ontslagen en sluitingen. Zo belanden goed op-geleide, ervaren mensen weer op de arbeidsmarkt. Zij zoeken geen langdurige opleidingen maar wil-len zo snel mogelijk weer aan de slag. Heb je interesse in een be-diendejob in het ANPCB? Dan kan Cevora je, met hulp van de VDAB, screenen. Na die screening of doorlichting kan je gratis oplei-dingen volgen om je vaardigheden bij te schaven. Je hoeft voordien nog niet gewerkt te hebben in een bedrijf uit het ANPCB. Inschrijven voor dit parcours kan via een consulent van de VDAB. De consulent peilt eerst naar je noden en interesses. Daarna on-derzoekt hij de mogelijkheden binnen het opleidingsaanbod van Cevora.

Meer info over al deze acties krijg je ook bij de LBC-NVK. Je kan schrij-ven of e-mailen naar Annick Druyts (LBC-NVK), Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen ([email protected]).

pc 218

LBc-nvK bereidt zich voor op congres in maart

vier dagen opleiding voor alle bedienden uit anpcB

Cevora heeft heel ruim cursusaanbod


annick aerts

Palestijns-Arabische werknemers richtten in het jaar 2000 Sawt el-Amel (letterlijk: ‘Stem van de arbeider’) op in Nazareth. De organisatie moest de belangen van Arabische werknemers en werkzoeken-den in Israël verdedigen. Sinds 2006 bestaat er een partnerschap tussen Sawt el-Amel en de LBC-NVK. Met onze hulp kan de Palestijnse organisatie haar wer-king voort uitbouwen. Marie Badarne is verantwoordelijk voor de internationale relaties van Sawt el-Amel. Eind novem-ber was ze in België. Ons Recht praatte met Marie.

Ons Recht: Waarom zet Sawt el-Amel zich in voor de belangen van Palestijnse werknemers en werk-zoekenden in Israël? MaRie BadaRne: “Twintig procent van de be-volking in Israël is van Palestijns-Arabische herkomst. In een regio zoals Galilea praat je zelfs over 50 procent van de bevolking. Net als hun joodse medeburgers hebben deze men-sen een Israëlisch paspoort en alle rechten en plichten die aan hun burgerschap verbonden zijn. Maar in de praktijk worden ze op talrijke vlakken gediscrimineerd. Ook op de arbeids-markt.”“Dit racisme was altijd aanwezig in de Israë-lische samenleving. Maar het nam nog toe na

belgen in Palestijnse gebieden en israël

de organisaties 11.11.11 en broederlijk delen organiseerden van 3 tot 7 november 2009 een missie naar de palestijnse gebieden en israël. politici en vertegenwoordigers van vakbonden en ngo’s namen aan de missie deel. eén van de deelnemers was Jan renders, de voorzitter van de christelijke arbeidersbeweging aCw.de missie was bedoeld om informatie te vergaren op het terrein. de deelnemers praatten met verantwoor-delijken van politieke partijen, politieke waarnemers, ngo’s en vakbonden. tijdens de missie werd het voor iedereen duidelijk hoe slecht de situatie in de regio daadwerkelijk is. de delegatie dacht na over de vraag hoe het conflict beter op de belgische en europese agenda gezet kan worden. de deelnemers tekenden hier-voor een aantal minimale stappen uit.

Meer informatie hierover vind je op: http://noordzuid.blogspot.com/.

Sawt el-amelgeeft palestijnse werknemers in israël een stem

organisatie krijgt steun van lbC-nVK

© f

oto:

Sea


inTErnaTionaaL

de tweede Intifada in 2000. In dat jaar protes-teerden de Palestijnen voor de tweede keer op grote schaal en eisten ze hun vrijheid op. Ze verzetten zich ook tegen de Israëlische bezet-ting. De protesten kwamen op gang na een provocatie langs Israëlische kant toen de po-liticus Ariël Sharon de Tempelberg bezocht. In hetzelfde jaar werd Sawt el-Amel (SEA) dus opgericht.”

racismeOns Recht: Waaraan merk je het racisme tegen de Palestijnen?MaRie BadaRne: “De politieke context leidde tot ontzettend veel etnische spanningen. Voor de gewone Palestijnse werknemers had dat directe gevolgen op de werkvloer. Honderden Palestijnen werden onmiddellijk ontslagen. Werknemers die op een openbare plaats werk-ten, werden fysiek aangevallen door joodse burgers. Palestijnen met een job in een restau-rant moesten zich opsluiten in keukens om zich te beschermen. Bedrijven als McDonald’s verplichtten hun personeel om Hebreeuws te spreken, zelfs wanneer hun klanten Arabisch als moedertaal hadden. Een aantal van de Palestijnse werknemers kon het onrecht niet meer aanzien. Daarom begonnen ze dus met Sawt el-Amel (SEA).”

Ons Recht: Konden de Palestijnen dan niet terecht bij andere organisaties? MaRie BadaRne: “In Israël zijn tal van Pales-tijnse organisaties actief maar die focussen vooral op mensen- en vrouwenrechten en huisvesting. Geen enkele van die organisaties had als doel de werknemersrechten van de Pa-lestijnen te verdedigen. Er is in Israël wel een vakbond als Histadrut. Palestijnen kunnen zich in principe bij die bond aansluiten. Maar Histadrut richt zich niet op sectoren met voor-al laaggeschoolde jobs. Terwijl de Palestijnen vooral zulke jobs hebben. Ze waren dus aan hun lot overgelaten.”

Ons Recht: Hoe probeert SEA de positie van de Pa-lestijnen op de arbeidsmarkt te verbeteren? MaRie BadaRne: “SEA ondernam in eerste instantie vooral actie op juridisch vlak. Na de golf van extreem racisme in 2000 boden advo-caten zich vrijwillig aan om naar de arbeids-rechtbank te trekken. Zij engageerden zich voor individuele dossiers waarbij het arbeids-recht en het socialezekerheidsrecht geschon-den waren. Via rechtszaken wilde SEA ertoe komen dat de bestaande Israëlische wetgeving ook zou worden toegepast op de Arabische be-roepsbevolking.”“Maar in de loop der jaren veranderde onze aanpak wel wat. Juridisch werk rond indivi-duele dossiers is niet langer het enige wat we doen. We trachten nu ook een meer strate-gische en collectieve visie uit te werken. Zo proberen we bijvoorbeeld discriminerende bepalingen uit het arbeidsrecht te bestrijden.

En we lobbyen voor een daadkrachtige sociale inspectie om de naleving van bestaande wetge-ving te kunnen afdwingen.”

resultatenOns Recht: Leveren jullie juridische acties resultaat op?MaRie BadaRne: “De uitspraken in sommige rechtszaken bewijzen dat het de moeite loont hierin te investeren. Een mooi voorbeeld is wat er bij de Israëlische spoorwegen gebeurde. De spoorwegmaatschappij voerde een beleid in waardoor Palestijnen niet langer aan het spoor konden werken. Wij vochten dit beleid bij de rechtbank aan. In eerste aanleg besliste de rechter dat de spoorwegen hun plan niet mochten doorzetten.”“Ik wil wel beklemtonen dat SEA meer doet dan juridische acties opzetten. Al van bij de oprichting streefden we ernaar om de Pales-tijns-Arabische bevolking bewust te maken van haar rechten en plichten op de arbeids-markt.”

Ons Recht: Bewustmaken, wat betekent dat precies?MaRie BadaRne: “Ons sensibiliseringswerk belandde in 2005 in een stroomversnelling. De Israëlische overheid experimenteerde toen in de streek rond Nazareth en andere regio’s met het zogenaamde Wisconsinplan. Israël wilde de werklozenbegeleiding privatiseren en zo 35 procent besparen op de sociale uitke-ringen. De overheid tekende contracten met

vier privé-bedrijven die langdurige werklozen opnieuw aan het werk moesten krijgen. Zo-lang ze geen werk vonden, moesten de deelne-mende werklozen minstens 40 uur per week aanwezig zijn in de Wisconsin-centra, zoals de ‘bemiddelingsbureaus’ heetten. Er werd geen rekening gehouden met de leeftijd, gezinstoe-stand, medische achtergrond of mobiliteit.”“Onze ngo reageerde door de betrokken werk-lozen, vooral Arabische vrouwen, te informe-ren en mobiliseren. Als gevolg hiervan werd het omstreden plan herzien. We konden zo ook een erg actieve vrouwenwerking uitbou-wen. In de toekomst willen we meer investeren in het organiseren van werknemers. We willen naar de werkplek trekken om mensen te doen inzien dat ze zich maar beter kunnen organi-seren.”

Brieven uit BelgiëOns Recht: Wat betekent internationale steun voor jullie organisatie?MaRie BadaRne: “Internationale steun is voor onze organisatie en onze achterban bijzonder belangrijk. Toen we bijvoorbeeld weerwerk bo-den tegen de Israëlische spoorwegen, stapten we niet alleen naar de rechter maar voerden we ook een internationale briefschrijfactie om de directie extra onder druk te zetten. We kre-gen toen tal van brieven uit België. Die brieven steunden ons niet alleen moreel. Ze werden ook opgenomen in het dossier dat we bij de rechtbank indienden.”“Op onze vrouwenconferentie in 2008 was een afgevaardigde van de LBC-NVK aanwezig. Een enorme steun voor de deelnemende vrouwen. Zij kregen zo het gevoel dat ook anderen met hun problemen begaan zijn.”“Wij hopen dat de internationale samenwer-king tot gevolg heeft dat de rest van de wereld beter beseft wat er in ons land gebeurt en waar SEA voor staat. Het is trouwens mijn overtui-ging dat werknemers wereldwijd grotendeels dezelfde problemen ervaren. In die zin kunnen onze organisaties ook veel van elkaar leren.”

Ons Recht: Hoe zie je de toekomst van de Pales-tijnse werknemer/werkzoekende in Israël? MaRie BadaRne: “Door onze acties werd het Wisconsin-plan compleet aangepast. Maar er is een nieuw, gelijkaardig plan op komst. Een plan dat in heel het land zou gelden. De eco-nomische crisis deed het jongste jaar erg veel banen verloren gaan. Het effect van een nieuw Wisconsin-plan dreigt dus enorm groot te zijn. Een illustratie van onze stelling dat een organisatie als Sawt el-Amel nodig blijft om te vechten voor gelijke rechten en rechtvaardig-heid voor Palestijnse werknemers en werkzoe-kenden in deze regio. Alle hulp hierbij zal meer dan welkom zijn.”

Op internet vind je Sawt el-Amel op www.laborers-voice.org.

Sawt el-amel

© f

oto:

Sea


liever geen handelsakkoord met colombia

Colombia, in Latijns Amerika, blijft het gevaarlijkste land in de wereld voor wie vakbondswerk wil doen. Sinds 2002 zijn daar meer dan 500 vakbondsleiders vermoord. Volgens de Internationale Vak-bondsvereniging (IVV) nam het aantal moorden in 2008 toe met 25 procent. Andere vormen van geweld stegen met 20 procent. In plaats van hier hard tegen op te treden trekt de Colombiaanse overheid liever veel geld uit om een PR-campagne en een diplo-matiek offensief te voeren bij de internationale gemeenschap. Colombia wil graag bewijzen dat het de problemen onder controle heeft.Uitgerekend met dit land is de Europese Unie voorbereidende gesprekken aan het voeren over een vrijhandelsakkoord. Zo’n ak-koord kan leiden tot een betere mensenrechtensituatie, beweert de EU. In het akkoord zouden af-spraken komen over de naleving van de rechten van de mens.Colombiaanse en internationale vakbonden en ngo’s volgen de re-denering van de EU niet. Alleen sterke afspraken met duidelijk afdwingbare regels maken kans op slagen, zeggen zij. Bovendien toont de praktijk aan dat de af-

spraken uit eerdere akkoorden tussen de EU en Colombia niet grondig worden gecontroleerd.De bonden en ngo’s verwijzen naar de internationaal erkende mensen- en vakbondsrechten van de Verenigde Naties en de Interna-tionale Arbeidsorganisatie (IAO). Maar de EU weigert om hiernaar onderzoek te doen. Meer informatie vind je op www.justiceforcolumbia.org.

europese metaalvakbond

De Europese Metaalvakbond (EMF) probeert samen met de aangesloten vakbonden de col-lectieve onderhandelingen op lo-kaal niveau beter te coördineren. Elk jaar informeert de EMF bij de aangesloten bonden naar de nati-onale cao-afspraken in de secto-ren staal, metaal en non-ferro. Zo krijg je een goede uitwisseling van informatie.In elke EU-lidstaat tracht de EMF in de volgende onderhandelings-ronde vakbondseisen naar voren te schuiven rond eenzelfde the-ma. Uiteraard moeten de lokale bonden dat in de praktijk omzet-ten. Het gezamenlijke thema is de strijd tegen precair werk. De jongste tientallen jaren kwamen er almaar meer precaire jobs bij.

De kwetsbaarste groepen zijn jon-geren, migranten en vrouwen. Zij komen vaak terecht in jobs met weinig of geen zekerheid, lage of onzekere lonen en bijna geen toe-gang tot beroepsopleiding.Tijdens het sociaal overleg zullen de EMF en zijn leden hierrond ac-tie voeren. Acties die mikken op minder contracten van bepaalde duur in bedrijven, het recht op in-dividuele training voor uitzend-krachten en gelijke loopbaankan-sen voor deeltijdse werknemers. Al naargelang de nationale con-text kunnen de eisen anders wor-den ingevuld.Tegelijkertijd wil de EMF cam-pagne voeren om zowel Europees als nationaal de nodige wettelijke initiatieven te nemen.Meer informatie lees je op www.precariouswork.eu.

steunmaatregelen nodig voor arbeidsmarkt

Naar jaarlijkse gewoonte lanceert de Internationale Arbeidsorgani-satie (IAO) het onderzoeksrap-port ‘World of Work’. Het rapport van 2009 stond helemaal in het teken van de mondiale crisis en de gevolgen hiervan op de tewerk-stelling. Volgens de auteur van dit rap-port is de mondiale crisis nog niet voorbij. Daarom is het van cruci-aal belang dat de nationale over-heden hun steunmaatregelen niet meteen stopzetten. Een economi-sche heropleving is pas mogelijk als de tewerkstelling zich herstelt. Voorspeld wordt dat er pas na 2013 in de westerse landen op-nieuw jobs zullen bijkomen. Voor de ontwikkelingslanden zou dit vanaf 2011 gebeuren.In de 51 onderzochte landen drei-gen 5 miljoen mensen hun werk te verliezen als de overheid haar steunmaatregelen zou stopzetten. Vooral laaggeschoolde en oudere werknemers zouden hiervan de dupe worden.De economische situatie dwingt

landen meer inspanningen te doen om een ‘groenere economie’ te ontwikkelen, zeggen de onder-zoekers. De crisis kan ook dienen als hefboom om de globalisering rechtvaardiger te maken. Bijvoor-beeld door sociale afspraken op te nemen in internationale handels-akkoorden. Kijk ook op www.ilo.org.

akkoord tussen Unicommerce en inditex

Inditex is een internationale dis-tributieketen die in België bekend is via Zara en Massimo Duti. Deze multinational groeit enorm sterk. Alleen al in het jongste jaren opende de groep meer dan 450 winkels. Maar de internationale dienstenbond UNI maakt zich zorgen over de waardigheid van de arbeidsvoorwaarden in de win-kels.Door overleg met de groepsdirec-tie kon UNI een internationaal kaderakkoord afsluiten dat een reeks rechten garandeert. De di-rectie belooft in het akkoord in alle activiteiten de fundamen-tele werknemersrechten, zoals bepaald door de IAO, te respec-teren. Het gaat om het recht op vereniging, het recht om collectief te onderhandelen en het verbod op dwangarbeid, kinderarbeid en discriminatie.Het akkoord vermeldt nog meer rechten. Zoals het recht op op-leiding voor elke werknemer, het recht op toegang tot de werk-plekken en het recht op elektro-nische communicatie voor werk-nemersvertegenwoordigers die hun rol willen spelen. Inditex zal de inhoud van het akkoord actief promoten, bijvoorbeeld door het personeel te trainen rond arbeids-rechten.Als werknemers klachten melden over misbruiken, zal UNI die met de directie bespreken. De naleving van het akkoord wordt sowieso elk jaar geëvalueerd.www.uniglobalunion.org.

ovEr DE GrEnzEndoor Annick Aerts


denis boUwen

Bijna 11 procent van de Vlamingen moet leven van een inkomen dat onder de ‘armoederisicogrens’ valt. Het gaat bijvoorbeeld om alleen-staanden die maandelijks met minder dan 878 euro moeten rondkomen. Of om gezinnen met twee kinderen die per maand minder dan 1.844 euro inkomen hebben. In Wal-lonië is het nog erger. Daar blijft het inkomen van 18,8 procent van de mensen onder de armoederisicogrens. In heel België haalt ruim 15 procent die limiet niet.

Ontnuchterende cijfers die slaan op 2007. Ze komen

uit de 18de editie van het Jaarboek Armoede die het onderzoekscen-trum OASeS (Universiteit Ant-werpen) in december voorstelde.Vooral alleenstaanden, alleen-staande ouders en 65-plussers lopen een groot armoederisico. “Voorlopige cijfers voor 2008 geven aan dat de armoede in stij-gende lijn gaat”, zegt Geert Cam-paert, één van de onderzoekers. “Meer mensen gaan gebukt on-der zware schulden. En de wacht-lijsten voor schuldbemiddeling worden langer bij OCMW’s en CAW’s. De werkloosheid is ook in Vlaanderen aan het toenemen. De nieuwe Vlaamse regering beloofde bij haar aantreden een ‘sluitend maatpak’ voor elke werkzoeken-de. Maar het is afwachten of dat zal werken.”Brussel en Wallonië staan er nog slechter voor. “In Brussel leeft 1 op 4 van de mensen onder de ar-moederisicogrens. Meer dan de helft van de jongere werklozen heeft daar geen diploma hoger middelbaar onderwijs. En in Brussel zijn er ook naar schatting 50.000 tot 60.000 mensen zonder papieren. Hun leefomstandighe-den zijn erg precair.”In Wallonië is er 18,8 procent inkomensarmoede. En ruim 21 procent van alle kinderen wordt er met armoede geconfronteerd. “Het scholingsniveau ligt er ge-middeld lager dan in Vlaanderen.

En de werkloosheidsgraad valt er hoger uit. Van elke 5 Waalse jon-geren heeft er eentje geen diploma van de middelbare school.”

EuropaEuropa organiseert in 2010 het ‘Europees Jaar van de Strijd tegen Armoede’. In die zin is het zeker geen toeval dat OASes nu ook het boek ‘Arm Europa’ uitbracht. “In Europa schommelen de armoe-

derisicocijfers tussen 10 procent en 25 procent”, vertelt Daniëlle Dierckx. “Met een cijfer van 15 procent zit België licht onder het Europese gemiddelde van 17 pro-cent.”De ‘materiële ontbering’ vari-eert heel sterk binnen de EU. In Luxemburg bijvoorbeeld moet 3 procent van de bevolking zich be-paalde ‘materiële leefomstandig-heden’ ontzeggen om rond te ko-

men. Voor Zweden en Nederland bedraagt het overeenkomstige cijfer 6 procent. In België gaat het om 12 procent. Het gemiddelde cijfer in de hele EU is 18 procent.Ons land doet het opvallend slecht op het vlak van kinder-armoede. Twaalf procent van alle kinderen groeit hier op in een werkloos huishouden. In heel Europa is dat gemiddeld 9,4 pro-cent.Volgens de onderzoekers dreigen heel wat openbare basisdiensten, zoals energievoorziening en ge-zondheidszorg, in de toekomst meer te worden gecommerciali-seerd. “Dat houdt heel wat risico’s in, vooral voor de zwakkere ge-bruikers.”

LissabonstrategieDe zogenaamde Lissabonstrategie zal er niet in slagen de armoede in de EU te verminderen. Volgens de experts van de UA is er nood aan meer investeringen in onderwijs, levenslang leren, preventieve ge-zondheidszorg en opvoedingson-dersteuninig. De EU blijft vooral een economisch verhaal. Het so-ciale Europa stelt nog niet zoveel voor.Ingrid Lieten, de Vlaamse mi-nister van Armoedebestrijding, erkent dat de Lissabonstrategie faalde. “De ongelijkheid neemt toe in Europa. En de vraag naar laaggeschoolde arbeid vermin-dert. Europa moet uitmaken wel-ke richting het wil inslaan. Zowel in Vlaanderen als in Europa moe-ten we inzetten op een rechtvaar-dig beleid.”“Almaar meer zien we armoede als een fundamenteel onrecht”, ver-klaart Lieten. “Politici en beleids-makers moeten alles doen om de kloof tussen arm en rijk kleiner te maken. In de Vlaamse regeerver-klaring is de strijd tegen armoede dan ook een topprioriteit.”

WELzijn

Bijna 11 procent vlamingen leeft onder armoedegrens

brussel en wallonië staan er nog slechter voor

opmerkelijke cijfers• bij de alleenstaande ouders met kinderen leeft 27,6 procent onder de ar-

moederisicogrens (878 euro per maand)• Vlaanderen telde in 2008 ruim 60.000 dossiers van ‘schuldhulpverlening’• aan het eind van het zesde leerjaar liepen 4 op 10 leerlingen van buiten-

landse afkomst minstens één jaar achterstand op• de helft van alle getrouwde vrouwen in belgië heeft minder dan 607 euro

pensioeninkomen per maand• in wallonië heeft 19,5 procent van de vrouwen tussen 25 en 34 jaar geen

diploma hoger middelbaar onderwijs

© f

oto:

dan

iël

ryS


HarmoniSErinG

alex bUysse

Waar gaan we naartoe met de discussie rond één statuut voor arbeiders en be-dienden? Die vraag stond centraal op een debatavond die het ACV-verbond Gent-Eeklo en het Gentse afdelingsbestuur van de LBC-NVK begin december hielden. De avond was een schot in de roos. De vak-bonden zitten nog niet op één en dezelfde lijn. En met de werkgevers zal ook nog flink gebakkeleid worden.

Ferre Wyckmans, de algemeen secretaris van de LBC-NVK, zat in het panel dat de de-

batavond animeerde. Andere panelleden wa-ren Paul Soete (van de werkgeversorganisatie Agoria) en professor Othmar Vanachter (KU Leuven). VRT-journalist Chris Denijs leidde de discussie in goede banen. Bij aankomst in de Torrepoort kreeg iedereen het ACV-plan aan-geboden. Dirk Schaillee (LBC-NVK) en Marc Buysse (ACV) heetten de aanwezigen welkom.Al snel bleek dat de sociale partners het rede-lijk vlot eens zouden kunnen raken over pun-ten als proeftijd, uitbetaling van het loon en

arbeidsongeschiktheid. Volgens Agoria-baas Paul Soete moet het sociaal overleg vroeg of laat een oplossing leveren voor het heikele dossier van het ‘ene statuut’. Hij maakt een onderscheid tussen punten van onderge-schikt belang en fundamentele kwesties zoals de opzegregeling en de tijdelijke werkloos-heid. Soete vindt het niet onoverkomelijk om de carensdag, gespreid in de tijd, compleet af te bouwen. De carensdag is de eerste dag van een korte ziekteperiode die de werkgever niet betaalt.

onderste uit de kan?Volgens Ferre Wyckmans is het niet zo dat de bonden in alle dossiers het onderste uit de kan willen halen. Hij verwijst naar de discussie over de vergoeding voor arbeidsongeschiktheid. De vakbonden willen de globale kosten voor de werkgever niet de hoogte injagen, zegt Wyck-mans. Maar ze vragen wel garanties voor het netto-inkomen van de werknemer en willen geen extra kosten voor de sociale zekerheid.En dan is er de uitbetaling van het vakan-tiegeld. De man van Agoria bleek tot ieders verbazing voorstander van het idee om de vakantiekassen af te schaffen. Door de pre-financiering en het gebruik van het globale brutojaarloon is het vakantiegeldsysteem bij

de arbeiders duurder dan de formule bij de be-dienden. Voor bedienden betaalt de werkgever het vakantiegeld rechtstreeks uit.Volgens het ACV zou de werkgever het enkel vakantiegeld moeten betalen, terwijl het dub-bel vakantiegeld van de vakantiekas zou ko-men. Othmar Vanachter ziet dat voorstel wel zitten. Ook omdat het aansluit bij de eerdere aanbevelingen van experts.

TwistappelZeker niet eensgezind zijn de standpunten rond de ‘voorkoming van ontslagen’ en de op-zegvergoedingen. Een opzegregeling van één maand per begonnen dienstjaar is voor Agoria ‘een provocatie’. Maar de LBC-NVK vindt dat idee juist best redelijk. Bedienden en kaderle-den hebben gemiddeld 12 dienstjaren. En Eu-ropa tikte België geregeld op de vingers wegens de ‘te lage’ opzegtermijnen voor arbeiders. Professor Vanachter vindt de discussie over de opzegtermijnen ‘hopeloos’. Momenteel worden arbeiders bij ontslag gediscrimineerd en hebben ze geen echte bescherming. Aan elk bijkomend recht zoals ouderschapsverlof en tijdskrediet moet telkens ook een bescher-ming tegen ontslag gekoppeld worden. De ontslagregelingen zijn trouwens veel te duur, vindt Vanachter. “Maar dat is de prijs die werk-gevers moeten betalen voor de vrijheid die ze in het ontslagrecht hebben.”De academicus pleit voor een rechtstreekse jobbescherming met een recht op vorming en een motivatieplicht. Een werknemer die zijn baan verliest, moet genoeg tijd krijgen om an-der werk te zoeken. En de werkgever moet tijd hebben om een vervanger te zoeken.

‘rugzakje’Vanachter citeert Oostenrijk als voorbeeld. Daar wordt vanaf de indiensttreding een percentage van het loon opzij gezet voor de werknemer. Zo krijg je een ‘rugzakje’ dat de werknemer kan meenemen naar een volgende werkgever. Als het rugzakje niet aangesproken wordt, kan de inhoud als aanvullend pensioen worden uitgekeerd wanneer de werknemer met pensioen gaat.De hervorming van het ontslagrecht zal de kosten voor de werkgevers doen zakken, denkt Othmar Vanachter. Werkgevers moeten wel bereid zijn een stuk van hun huidige vrijheid op te geven. Uit ervaring weet de prof dat de discussie over de duur van de opzegtermijnen

Eén statuut voor alle werknemers bedenken is delicate oefening

opzegvergoedingen vormen heikel punt


??

vaak het debat rond één statuut voor arbeiders en bedienden blokkeert. Grootse verklaringen zijn dan ook uit den boze.Ferre Wyckmans vindt dat je voor de opzeg-regeling niet van een wit blad kan vertrekken. De LBC-NVK en het ACV kiezen voor een sys-teem dat beter inspeelt op de meer flexibele arbeidsmarkt. De werkgever heeft de kosten van dat systeem zelf in handen. Hij kan kiezen tussen ‘de werknemer laten presteren’ of ‘uit-betalen’. Wyckmans constateert dat de men-sen met de hoogste lonen bij hun vertrek ook de hoogste opzegvergoedingen incasseren. Loon mag niet het enige element zijn waaruit iemand extra rechten kan putten, vindt hij. De werkgevers zien de voorstellen van de bon-den rond de opzegvergoedingen niet zitten. Soete waarschuwt voor ‘acht procent meer kosten’ voor de bedrijven. “Internationale hoofdkwartieren zouden besluiten om niet langer in België te investeren”, dixit de man van Agoria. Soete wil de opzegtermijn loskop-pelen van de opzegvergoeding.Volgens Agoria is de huidige economische crisis niet het beste moment om tot een oplos-sing te komen. “Allerhande betogingen zul-len daaraan niets veranderen”, laat hij horen. “Voor de werkgevers zijn de omstandigheden nooit goed”, reageert Wyckmans. “Als ver-antwoordelijke vakbond moeten wij ervoor zorgen dat alle werknemers beter beschermd zijn wanneer ze het slachtoffer worden van de crisis. De opzeg is hierbij een belangrijk ele-ment.”

crisiswerkloosheidRond de tijdelijke werkloosheid merkt Wyck-mans op dat de invoering van de ‘crisiswerk-loosheid’ de discussie over het ene werkne-mersstatuut bemoeilijkte. Agoria zag de cri-

siswerkloosheid voor bedienden als een soort trofee. Los van de huidige crisisregeling is het ACV onder bepaalde voorwaarden bereid om tijdelijke werkloosheid uit te breiden naar alle werknemers met productiegebonden jobs. Maar niet in de non-profitsector. Het ACV wil garanties tegen oneigenlijk gebruik en een strengere controle. En de bonden moeten in-spraak krijgen.De huidige crisis zet Soete ertoe aan te pleiten voor een verlenging van de huidige crisismaat-regelen met twee jaar. Bedrijven stellen nu eenmaal budgetten op voor diverse jaren, luidt het. “En er is meer tijd nodig om te praten over het ontslagrecht.” Het ACV noemt een verlenging van de crisis-maatregelen met twee jaar onbespreekbaar. En Ferre Wyckmans vindt de vraag naar tijdsregi-stratie essentieel voor bedienden. Bij tijdelijke werkloosheid moeten bedienden eerst de vele ‘niet-geregistreerde overuren’ kunnen recupe-reren. Zoals al het geval is bij tijdelijke werk-loosheid voor arbeiders.De werkgevers willen de kaderleden wat graag buiten het sociaal overleg houden. Een koers die ze volhouden, stelt de LBC-NVK met spijt vast. “Ook wanneer er één statuut komt, is de-ze aanpak niet wenselijk.”Vanachter ziet de crisiswerkloosheid voor be-dienden als een ‘conjuncturele maatregel’. Ter-wijl je de invoering van tijdelijke werkloosheid moet beschouwen als een structurele maat-regel die alleen kan voor productiegebonden jobs. Zoniet wordt het voor de samenleving onbetaalbaar.

Gemeenschappelijke lijstenWie één statuut voor arbeiders en bedienden wil creëren, moet niet alleen de wetten aanpas-sen. Er zijn ook ‘institutionele maatregelen’

nodig. De academische wereld stelt voor om te beginnen met gemeenschappelijke lijsten bij de sociale verkiezingen en met gemengde pa-ritaire comités.Voor Wyckmans is er geen probleem voor het vakbondswerk in ondernemingsraden en pre-ventiecomités. Alleen voor de vakbondsafvaar-digingen zijn nieuwe afspraken nodig. Voor de paritaire comités wil het ACV in de toekomst alleen nog met gemengde comités werken en de manier van werken geleidelijk aanpassen. De barema’s en de classificatiesystemen op el-kaar afstemmen wordt een veel lastigere klus.Naar aanleiding van het ene werknemers-statuut zullen ook de vakbonden hun eigen organisaties moeten hervormen. De centrales van het ACV kunnen die uitdaging aan, stelt Wyckmans. Binnen het ACV wil de LBC-NVK op dit punt initiatieven nemen.Aan werkgeverskant laat Paul Soete horen dat Agoria aan personeelsverantwoordelijken het advies geeft om rekening te houden met de uitbouw van één statuut voor werknemers.De debatavond in Gent verliep erg levendig. Het publiek deed gretig mee. Zo waren er bij-voorbeeld vragen en opmerkingen over de ho-ge ontslagvergoedingen van bedrijfsleiders en het oneigenlijke gebruik van proefperiodes.Professor Vanachter rondde het debat af met wijze woorden. “De sociale partners zijn ge-doemd om een oplossing te bereiken”, ver-klaarde hij. “Maar ze mogen wel niet te lang wachten.”

de gesprekken over één statuut voor arbeiders en be-dienden liepen in december vast. het aCV en de lbC-nVK blijven hameren op de nood-zaak om via evenwichtige onderhandelingen tot een fatsoenlijke oplossing te ko-men. “als er geen doorbraak komt, moet de regering ingrijpen”, verklaarde aCV-voorzitter luc Cortebeeck. in het slechtste geval kun-nen de vakbonden altijd gelijke statuten opeisen via de rechtbank of via europa, klonk het. “dat geeft geen echt goede oplossing, maar het zijn wel sterke drukkings-middelen. Men moet weten wat men wil.”

© f

oto:

dan

iël

ryS


arBEiDS-GEricHT

marc weyns

niet of te laat op werk arriveren

Een werknemer vertrekt normaal naar het werk. Maar onderweg gebeurt er, compleet buiten zijn wil, iets waardoor hij te laat of misschien zelfs helemaal niet op het werk geraakt. Heeft de werk-nemer dan recht op loon voor de verloren uren? Het antwoord is ja. Want zo staat het in de Arbeids-overeenkomstenwet.In de rechtspraak wordt die wet-telijke bepaling strikt geïnterpre-teerd. Weet je al voor je naar het werk vertrekt dat er vertraging zal zijn of dat je er niet zal geraken? Dan heb je geen recht op het ge-waarborgd loon. Dat is bijvoor-beeld het geval als de werknemer normaal met de trein naar het werk rijdt, terwijl enkele dagen eerder een algemene treinstaking werd aangekondigd. Dat besliste het arbeidshof in Brussel op 7 maart 2008 in een arrest dat in de lijn ligt van de rechtspraak van het Hof van Cassatie.

berekening opzegvergoeding

Het loon van veel werknemers is voor een deel veranderlijk en hangt bijvoorbeeld mee af van verkoop- of omzetcijfers. Als de arbeidsovereenkomst eindigt, zorgt dat variabele loon wel eens voor problemen bij de bereke-ning van de opzegvergoeding. De arbeidsrechtbank in Mechelen velde op 24 november een vonnis dat enkele twistpunten glashelder beslecht.Als de werknemer een tijdlang ziek was voor het ontslag, moet het gemiddelde van het verander-lijk loon niet worden berekend over de laatste twaalf maanden. Maar wel over de twaalf maanden vóór de ziekteperiode. In één adem bevestigde de recht-bank dat aankoopbons als te-genprestatie voor geleverd werk opgenomen moeten worden in de opzegvergoeding. Dat geldt ook voor een forfaitaire kostenvergoe-ding als daar geen werkelijke kos-ten tegenover staan. In het bewus-te dossier was dat erg duidelijk

want de ‘kostenvergoeding’ werd ook betaald voor dagen waarop niet werd gewerkt zoals feestda-gen en ziektedagen.Als de werkgever een einde maakt aan de arbeidsovereenkomst, moet hij in de regel het loon beta-len voor de feestdagen die vallen binnen de 30 dagen na de stop-zetting van het contract. Daarop moet ook vakantiegeld worden betaald.

Verbreking contract moet ondubbelzinnig zijn

Er is flink wat onenigheid tussen de werkgever en een werknemer. In een vlaag van woede roept de werknemer: “Ik ga terug naar huis, u hoeft me alleen nog buiten te flikkeren.” De werkgever ziet dat als een verbreking van de ar-beidsovereenkomst door de werk-nemer en weigert hem nadien op-nieuw aan het werk te laten gaan. Het arbeidshof in Brussel zag het anders. Zo’n uitlating kan je niet zien als een ondubbelzinnige ui-ting van de wil om het contract meteen stop te zetten. Door de werknemer niet opnieuw aan het werk te laten gaan, verbrak de werkgever zelf de arbeidsovereen-komst. Daarom werd hij veroor-deeld om een opzegvergoeding te betalen.

tegenopzegging en opzegvergoeding

Als de werkgever iemand opzegt met een te korte opzegtermijn, heeft de werknemer recht op een aanvullende opzegvergoeding. Dat recht ontstaat op het mo-

ment waarop de te korte opzeg-termijn wordt gegeven . Het gaat niet verloren als de werknemer in de loop van de opzegtermijn een andere baan vindt en daarvoor een tegenopzegging geeft. Dat be-sliste het arbeidshof van Antwer-pen op 5 januari 2009.Uitgerekend op diezelfde dag oor-deelde het Hof van Cassatie dat de aanvullende opzegvergoeding wel vervalt als de werkgever de arbeidsovereenkomst stopzet om een dringende reden.

arbeidsovereenkomst verbreken is een fout

De werkgever moet de werknemer aan het werk stellen zoals in de arbeidsovereenkomst is afgespro-ken. Die regel geldt ook wanneer de overeenkomst stopgezet wordt. De werkgever kan de arbeidsover-eenkomst opzeggen, maar ook tijdens de opzegtermijn moet hij de werknemer tewerkstellen. Als de werkgever het contract liever meteen verbreekt, begaat hij daar-mee een contractuele fout. De opzegvergoeding wordt geacht alle schade te dekken die uit de verbreking van de arbeidsovereen-komst voortvloeit. Als de werkne-mer vindt dat hij een bijkomende schade leed die de vergoeding niet dekt, dan moet hij niet alleen de fout bewijzen maar ook het oorzakelijke verband en de extra schade. Dat wordt in de recht-spraak zelden aangenomen.Het arbeidshof in Antwerpen formuleerde het op 10 november 2008 zo: “De opzeggingsvergoe-ding dekt op forfaitaire wijze de materiële en morele schade inge-volge het verlies van de dienstbe-

trekking die uit de onrechtmatige beëindiging van de arbeidsover-eenkomst voorvloeit.”

ontslag mag niet nodeloos kwetsend zijn

Bij een ontslag om dringende re-den zijn de verhoudingen tussen werkgever en werknemer door-gaans meer dan gespannen. In een bepaald geval ontstond een grote woordenwisseling en weigerde de werknemer de sleutels terug te ge-ven. Tijdens de ruzie zegt de werk-gever dat hij de politie zal bellen. De werknemer, die een zwakke gezondheid had, voelde zich door die gang van zaken erg gekrenkt. Hij wilde enige genoegdoening krijgen door een schadevergoe-ding te vorderen.Het arbeidshof in Luik wees de vordering op 9 juni 2009 af. Ook bij een ontslag om dringende re-den moet een werkgever correct handelen en mag hij de werkne-mer niet nodeloos schaden. Maar in dit geval vond de rechter dat de werkgever geen fout beging bij het ontslag.

te weinig loon betalen is een misdrijf

De minimumlonen zijn meestal afgesproken in cao’s die algemeen verbindend verklaard werden bij koninklijk besluit. Een werkgever die zelfs die minimumlonen niet respecteert, begaat een misdrijf. Als er maand na maand te weinig loon wordt betaald, kan het gaan over één lange ononderbroken keten van wanbetalingen. Dat wordt een ‘voortgezet misdrijf ’ genoemd. De verjaring van zo’n misdrijf begint pas te lopen vanaf de laatste betaling van het te lage loon. Op die manier kan de werk-nemer voor heel wat jaren het ach-terstallige loon vorderen.Die beoordeling is niet nieuw, maar ze werd nog eens herhaald in een arrest van het arbeidshof in Brussel van 2 maart 2009. De rechter voegde eraan toe dat het niet nodig is dat de werkgever een ‘bijzonder opzet’ aan de dag legde. Alleen het loutere feit te weinig loon te betalen is een misdrijf.


nuanceswf

“iedereen gelijk voor de wet”. toegege-ven, het is een wel erg bondige samenvat-ting van ons rechtssysteem. natuurlijk zit het iets ingewikkelder in elkaar. als het allemaal zo simpel was, zouden we niet zoveel achterstand in de rechtspleging hebben en zouden er niet zoveel advoca-ten hun brood verdienen.de omstandigheden waarin mensen zich bevinden moeten al gelijk zijn om van ge-lijkheid te kunnen spreken. en een eerste-jaarsstudent rechten houdt je een dag of drie zoet met aanvullende nuanceringen en weer bijkomende nuances daarop.‘nuancering’ en ‘omstandigheden’. de kernbegrippen uit het recht die je kan beschouwen als de tegenhangers van de kleine lettertjes waarin verzekeringspo-lissen zo uitblinken. hierna volgen enkele voorbeelden uit de praktijk. laten we daarbij die ‘omstandigheden’ en ‘nuance-ring’ in het achterhoofd houden.Voorbeeld 1. een automobiliste werd recent veroordeeld tot een boete om-dat ze met haar lichten tegenliggers gewaarschuwd had voor een naderende snelheidscontrole. redenering van de rechter: knipperen met de lichten kan misschien door de beugel om voor ge-vaar te gewaarschuwd had, maar snel-heidscontroles vallen hier niet onder. een straf was op zijn plaats.Voorbeeld 2. na 15 jaar speurwerk en onderzoek besluit de rechter dat de be-schuldigden in het fraudedossier Kb-lux vrijuit gaan. het onmiskenbaar bewijs van fraude is er wel, maar het werd niet helemaal volgens de regels van de juri-dische kunst vergaard. geen straf dus, ook geen boete. de belgische Staat ziet zo 400 miljoen euro aan zijn neus voor-bijgaan. Maar volgens sommigen werkt ons rechtssysteem erg naar behoren. de rechten van de verdediging bleven im-mers overeind.Mag ik het, als niet-jurist, een beetje moeilijk hebben met deze nuances?

in DE marGE

Bij de Indiase luchtvaartmaatschappij Jet Airways kregen 13 werknemers op 17 december 2009 te horen dat ze vanaf 1 ja-nuari zouden werken bij Flightcare, de goe-derenafhandelaar op Brussels Airport. Dat leidde tot een staking bij het personeel.

De maatregel trof het ‘operationeel team’ bij Jet Airways in België. “ Wij zijn als slaven

verkocht, zonder enig voorafgaand overleg of communicatie”, reageerden d e b e t r o k-

ken werknemers. De overheveling van 13 perso-neelsleden is een onderdeel van een commercieel contract waarover Jet en Flightcare stiekem met elkaar onderhandelden.Volgens Jet Airways wordt de transfer geregeld via cao 32bis, dus met behoud van loon, functie en dienstroosters voor het betrokken personeel. Maar niets is minder waar. Flightcare betaalt tot 1.000 euro minder brutoloon en laat zijn mensen ‘in pool werken’ voor diverse luchtvaart-maatschappijen, met veel fl exibeler uurroosters. Bijna niemand van de getroffen werknemers zou zijn huidige functie houden. Schokkend is dat Jet Airways meteen alle verantwoordelijkheid bij Flightcare legde.Na een Belgische handelsmissie in India kreeg het personeel van Jet Airways op Zaventem al-lerlei mooie beloftes voorgeschoteld. “The sky is the limit”, verklaarde Jet-topman Naresh Goyal toen de maatschappij op 5 augustus 2007 haar activiteiten op Zaventem lanceer-de. Maar van alle beloftes kwam maar wei-nig in huis.Op 19 december legde het operationeel personeel op Zaventem defi nitief het werk neer. Jet Airways trachtte de staking te breken met de klassieke maar onwettige trucs. De bonden informeerden de ar-beidsinspectie en de uitbater van Brus-sels Airport over het illegale gedrag van Jet.

vuile oorlog bij jet airways

indiaas bedrijf verkoopt personeel als slaven

LBC-NVK CENTRUM VOOR

LOOPBAANONTWIKKELING

Geen plezier in je werk?

Op een dood spoor? Zoek je

meer evenwicht tussen werk

en privé-leven?

Klop dan eens aan bij onze

loopbaancoaches. Zij helpen je

een nieuwe richting in te slaan.

Onze dienstverlening mikt op

iedereen die

- aan het werk is;

- minstens 1 jaar werkervaring heeft;

- de jongste vijf jaar geen gesubsidieerde

loopbaanbegeleiding volgde.

Meer info op www.loopbaanontwikkeling.be

of tel. 03/220.89.50

loopbaancoaches. Zij helpen je


LOOPBAANONTWIKKELING


Onze dienstverlening mikt op loopbaancoaches. Zij helpen je


Stoppers Ons Recht 2009 3 koloms.indd 2

29/10/2009 13:30:51

© f

oto:

bel

ga


Duurzaam DEnKEn

VRT-journalist Dirk Barrez denkt er ook zo over. Barrez publiceerde de voorbije jaren

boeken als ‘Het Mondiale Uitzendkantoor’, ‘Koe 80 Heeft Een Probleem’ en ‘Van Eiland Tot Wereld’. Via de website www.pala.be gaat hij op zoek naar een meer duurzame, sociale en democratische wereld. Zowel zijn boeken als de website onderzoeken onze geglobali-seerde wereld en de systemen die een eerlijke een duurzame toekomst in de weg staan.

Ons Recht: De financiële crisis toonde duidelijk aan dat globalisering niet per definitie leidt tot meer welvaart.diRk BaRRez: “Het is inderdaad zeer de vraag of de globalisering ons vooruit helpt. Misschien is het wel beter om de klok voor een stuk terug te draaien en alles dichter bij huis te zoeken. Globalisering is geen wet. We ‘moeten’ de soja voor ons varkensvoer niet in Zuid-Amerika halen. En we moeten onze energie niet heinde en ver gaan zoeken. Door ter plaatse te produceren, zijn we veel minder kwetsbaar en afhankelijk.”“Neem nu de energiesector. Om te beginnen zijn we momenteel voor onze energie afhan-

kelijk van olie, een grondstof die per definitie eindig is. Bovendien heeft ons land op dit mo-ment nauwelijks controle op de energiemarkt. Electrabel speelt met de voeten van onze top-politici. Zou het dan niet beter zijn om lokaal te investeren in alternatieven als wind- of zonne-energie? De technieken zijn in ons land ontwikkeld, maar we doen niets met onze ken-nis. Windmolens moeten érgens staan. Dan het liefst dichtbij. Dat maakt ons minder af-hankelijk.”“Ook in andere sectoren kunnen we alles veel beter in de hand houden door lokaal te inves-teren. Een onderneming als Umicore beseft dat goed. Umicore is een mondiaal bedrijf, maar in Hoboken halen ze hun materialen voor het overgrote deel uit recyclage. Zo’n meer lokale kringloopeconomie is veel beter vanuit ecologisch perspectief. Het is ook be-ter voor het bedrijf en voor de werknemers die veel meer werkzekerheid hebben.”“Dezelfde redenering geldt voor de financiële wereld. Onze eigen, kleine banken, die vooral investeerden in de reële economie, bleken veel beter bestand tegen de financiële crisis dan de grote internationale banken. Het kleine VDK

bijvoorbeeld leed nauwelijks schade. Fortis daarentegen had nog niet genoeg aan alle win-sten van de voorbije jaren om zijn totale verlie-zen te compenseren.”

ScharniermomentOns Recht: Je hoort wel eens zeggen dat de financi-ele crisis een scharniermoment kan zijn. Nu hebben we de kans om het roer grondig om te gooien. Door de crisis klinkt de roep naar duurzaamheid veel sterker.diRk BaRRez: “Klopt. Ik denk dat we deze kans moeten grijpen. Maar ik zie ook signalen dat het opnieuw de verkeerde richting uitgaat. De crisis illustreerde dat de concentratie van grootbanken ons geen goede diensten bewees. Toch zie ik dat een bank als BNP Paribas nog groter wordt. Bij ons moeten KBC en Dexia wel afslanken, maar waar gaat dat overtollig vet naartoe? Niet naar de kleintjes, denk ik. Een andere grootbank wordt dus nog groter. Precies het tegenovergestelde van wat we wil-len bereiken.”“Misschien was het verstandig geweest om Fortis in overheidshanden te houden. De vroe-gere ASLK was altijd winstgevend, maar eind vorige eeuw besloten politici plots dat bankie-

Dirk Barrez:“onze economie zit op een dood spoor”

tijd voor een sociaalecologische economie

Jan deceUnynck

Duurzaamheid is meer dan ooit in de mode. De recente, veelbesproken Klimaattop in Kopenhagen legde sterk de klemtoon op de ecologische dimensie van het begrip duurzaamheid. Voor de vakbeweging is ‘sociale duurzaamheid’ minstens even belangrijk. ‘People’, ‘profit’ en ‘planet’ moeten voor ons hand in hand gaan. De vakbond verlangt een eerlijke eco-nomie die niet alleen winst nastreeft voor de ‘happy few’ maar ook iedereen uitzicht geeft op een leefbare toekomst.

© f

oto:

bel

ga


??

ren geen taak van de overheid meer was. De privé-sector was daar beter in, klonk het. Dat hebben we dus gezien.”“Een overheidsbank kan helpen de omslag te maken naar een duurzame economie. Ze kan bijvoorbeeld mensen goedkopere leningen geven om ‘ecowoningen’ te bouwen. En ze kan helpen om een sector met veel toekomst te ontwikkelen. Die boot zijn we nu compleet aan het missen. In de ons omringende landen zijn woningen beter geïsoleerd. Zelfs in Zwe-den, waar het toch een stuk kouder is dan hier, verbruiken ze de helft minder energie voor ver-warming dan bij ons.”

Dood spoorOns Recht: Betekent duurzaamheid niet dat we moeten inleveren?diRk BaRRez: “Nee, integendeel. We moeten het net duurzaam aanpakken om niet achter-uit te gaan en onze welvaart te behouden. Nu zitten we op een dood spoor. We moeten een andere richting inslaan. Tegen 2050 moeten we 90 procent minder koolstofdioxyde (CO

2)

uitstoten. Maar om dat tegen die tijd te halen, moeten we nu loskoppelen.”

“China en Zuid-Korea zijn wereldwijd het meeste opgeschoten met ‘groene herstelplan-nen’. Ook Duitsland is de omschakeling aan het maken. Die landen gebruiken de crisis om een ecologische toekomst uit te bouwen. China is marktleider aan het worden in de toekomst-sectoren. Onze ‘brains’ zijn erg relatief, zeker als we de kwaliteiten van onze research amper gebruiken om een echte duurzame economie te maken. In de praktijk worden we voorbijge-stoken. En als we onze welvaartsstaat willen overeind houden, moeten we niet rekenen op andere landen. We zullen niet uit andermans staatskas kunnen putten om ons onderwijs en onze sociale zekerheid te blijven financieren.”

amerikaanse modelOns Recht: De globalisering bedreigt ook ons soci-aaleconomisch model. Het Amerikaanse model rukt steeds meer op. diRk BaRRez: “Tot 1980 is er aan ons sociaal model gebouwd, is mijn inschatting. Maar toen sloeg de twijfel toe. De val van de Muur was een moment waarop de vrije markt zich-zelf tot overwinnaar kroonde. Eigenlijk had-den we toen ons model van een stevig gecor-

rigeerde markteconomie moeten verdedigen. Maar dat deden we niet. De sociaaldemocraten en de christendemocraten gingen juist mee in het neoliberale model.”“Ondernemers zeggen graag dat zij ervoor zorgen dat ons sociaal model overeind kan blijven. Wij moeten hierop antwoorden dat ook hun economisch model niet kan bestaan zonder sociaal kader. Een sterke overheid, die investeert in onderwijs en sociale zekerheid, is absoluut noodzakelijk om een economie goed te laten draaien. Uiteraard zijn ondernemers heel belangrijk. Maar de andere kant van het verhaal is net zo goed belangrijk. Het ene kan niet zonder het andere. Dat verhaal vergeten we te vaak te vertellen.”

‘Het mondiale uitzendkantoor’ verscheen in 2009 bij Uitgeverij EPO. De auteurs zijn Dirk Barrez en John Vandaele. Het boek telt 312 blz. Lezers van Ons Recht kunnen dit boek tegen een gunstprijs in huis halen. In plaats van de winkelprijs van 20 euro betaal je slechts 15 euro plus portkosten. Stuur een e-mailtje met naam én adres naar [email protected] en vermeld daarbij ‘actie Ons Recht’. Dit aanbod geldt tot eind april 2010.

wat kan de vakbond doen?

Volgens dirk barrez kunnen vakbonden een belang-rijke rol spelen in de overschakeling naar een ‘sociaal-ecologische economie’. “we moeten ecologie inbou-wen in ons herverdelend systeem,” legt barrez uit. “daar hebben we allemaal baat bij. want als het water blijft stijgen, wie zal dan nog investeren in bedrijven in onze lage landen?”op dit moment is belgië een achterblijvertje. “Maar dat kan snel veranderen. Sociale bewegingen zijn op dit punt van cruciaal belang. Vooral dan de oude so-ciale bewegingen zoals de vakbonden. Zij hebben de kennis, positie en kracht om aan de verandering te kunnen werken. dat is nog meer waar als ze zich kop-pelen aan nieuwe sociale bewegingen en hun thema’s in het sociaal overleg opnemen. als de sociale part-ners zich achter een sociaalecologisch pact scharen, kan het snel gaan. als ze willen, kunnen ze daarop in-zetten en concrete resultaten nastreven. het komt er vooral op aan de juiste plannen te maken.”“het europees sociaal model, dat halverwege de vo-rige eeuw onder druk van de vakbonden tot stand kwam, vindt nu ook ingang in opkomende economie-en. de nieuwe arbeidswetgeving in China is deels op ons model geënt. in brazilië werd onder druk van de sociale bewegingen een vorm van kindertoeslag inge-voerd die herverdelend is en het gebrek aan scholing tegengaat. omdat mensen beter willen leven, richten ze coöperatieven of eigen banken op.”“helaas stellen we vast dat ook sociale bewegingen niet immuun zijn voor neoliberale ideeën. we zoeken te weinig hoe we de economie kunnen heroveren om ze te laten werken in het algemeen belang. en we krui-pen in het defensief. terwijl iedereen weet dat je ook offensief moet spelen om te scoren. we moeten af van het cynisme. en we moeten weer geloven dat het an-ders kan. niemand verplicht ons om de huidige koers te blijven volgen.”


stefaan decock

Het financiële systeem crashte in het najaar van 2008. Een crash die ons heel 2009 in de ban hield. Ook in het nieuwe jaar blijft het spannend. De contouren van een veranderd financieel landschap zijn nog niet glashelder maar ze tekenen zich al wel af.

BNP Paribas Fortis kreeg na vele turbu-lente maanden van juridisch en politiek

getouwtrek het groen licht van Europa. ING ruilde zijn statuut van financiële wereldspeler in voor dat van een Europese regionale bank en nam afscheid van het ‘bankverzekerings-model’. KBC kon zichzelf als bankverzekeraar handhaven, zowel in België als in Centraal-Europa. Maar ook die groep moest een aantal offers brengen. Fidea en Centea zullen het ge-weten hebben. Dexia is nog met Europa aan het armworste-len over een te volgen afslankingskuur. Deze speler lijkt bovendien niet uit de Franse wurg-greep te geraken. De di-rectie krijgt haar strate-gische reddingsplannen op de koop toe niet ver-kocht aan het personeel. Eén van de redenen hiervoor is dat de diverse juridische en sociale statuten voorlopig meer handicaps opleveren dan voordelen. Personeel versassen van de bank naar de hol-ding, met verschillende juridische en sociale statuten. Dat had zeker anders gekund. Voor de LBC-NVK was het trouwens een zinloze be-zigheid, want het blijft wachten op de zegen van Europa. Het wordt wel hoog tijd dat die er komt. Hoopgevend is dan weer dat Dexia resoluut kiest voor financieel veiliger beleg-gingsproducten en dat het inspanningen doet op het vlak van ethisch beleggen.Voor de Belgische poot van ING verandert op het eerste zicht niet zoveel. Ook al moet de groep nu wel werken in een context die gron-dig veranderde. ING ‘verkocht’ zijn Belgische besparingsronde goed in Nederland. Maar aan de interne huishouding valt nog wel wat

te sleutelen. ING moet lessen trekken uit de crisis en de ondernemingsethiek herijken. Ook het verloningsbeleid en de ethiek van het investeringsbeleid dienen grondig aangepakt te worden. Tot nu toe is daar maar bitter wei-nig van te merken.

FortisBNP Paribas Fortis doet er alles aan om het blazoen van de vroegere Fortis Bank weer op te poetsen. Hoe dan ook is BNP Paribas Fortis niet langer een ‘Belgisch’ kroonjuweel. Het in-dustriële plan van de bank ziet er wel behoor-lijk intelligent uit. Bij de eerste lezing krijg je niet meteen de indruk dat er een Franse tsuna-mi op komst is.Waar mogelijk en nuttig promoveren Belgi-sche activiteiten naar het groepsniveau van BNP Paribas. Door synergie met BNP Paribas gaan ook wel jobs verloren. De Belgische werk-nemers zullen zich een carroussel van muta-ties moeten laten welgevallen. Maar gedwon-gen ontslagen komen er in beginsel niet.De Belgische poot zal ook een zekere autono-

mie behouden. BNP Pa-ribas Fortis lijkt stevig in de Belgische markt ingebed te willen blij-ven. De Belgische tak behoudt aanzienlijk wat jobs en wil de Belgische economie en overheden

blijven financieren. BNP Paribas Fortis hand-haaft ook een uitgebreid distributienetwerk om geld aan te trekken. Een vlotte doorstart heet zoiets. Niet zoveel maanden terug zag de situatie er nog angst-aanjagend uit. Nu lijkt de vroegere Fortis Bank met schwung te herrijzen.Van Netwerk Vlaanderen krijgt BNP Paribas wel niet zulke goede punten voor zijn ethisch investeringsbeleid. In Parijse financiële krin-gen had de crisis blijkbaar weinig impact op het denken over ethische kwesties.KBC overtuigde Europa er redelijk snel van dat het een ‘business model’ bedacht dat de toekomst verzekert. De groep wil afslanken, de vitale organen behouden en de combinatie van bankieren en verzekeren intact laten.Sterk en vooral bliksemsnel communiceren werkt doorgaans beter dan niet, slecht of te traag communiceren. Toen Europa formeel

het groen licht gaf voor de plannen van KBC, waren die door de media al een paar keer bin-nenstebuiten gekeerd. Door druppelsgewijs te communiceren of te ‘lekken’ vermeed de onderneming een ware schokgolf. Die aanpak zette het interne sociale overleg wel onder wat spanning.

Fidea en centeaDe werknemers van Fidea en Centea kunnen er in ieder geval niet echt om lachen. Zij wor-den onschuldig geofferd op het altaar van de Europese concurrentie. Voor hen zitten de ver-antwoordelijken uiteraard in de KBC-torens. Vanzelfsprekend zal het personeel van Fidea en Centea de boodschap krijgen dat ze meer ontwikkelingskansen hebben als ze overge-nomen worden. Indien nodig zal KBC dat ook nog wel met de nodige cijfers beargumente-ren.Ongeveer dezelfde argumenten waren te ho-ren toen KBC beide instellingen inlijfde. Voor Fidea zal het zowat de vijfde keer zijn dat het wordt verpatst. Van zoiets word je niet echt vrolijk. Zowel bij Fidea als bij Centea slaagde de LBC-NVK erin afspraken te maken over de werkzekerheid. Dat vergde wel zware inspan-ningen.Hoe komt het toch dat werknemers die in de verste verte geen schuld hebben aan de crisis opgeofferd worden? Akkoord, een nieuwe eigenaar krijgen is minder erg dan moeten

FinanciëLE SEcTor

Europa zet mesin Belgische banksector

Contouren veranderd financieel landschaptekenen zich af

De werknemers van Fidea en Centea worden onschuldig geofferd op het altaar

van de Europese concurrentie.


??

meemaken dat duizenden werknemers door de aangerichte crisis hun werk verliezen. Maar toch blijven de werknemers van Fidea en Cen-tea zitten met gevoelens van ergernis, onzeker-heid en frustratie. Zij voelen zich gebruikt.

‘politieagent’ EuropaEuropa treedt in de sector op als ‘regulator’. Al doet het allemaal meer denken aan een po-litieagent die met zijn knuppel zwaait en het vingertje opheft. Wat is de rol van Europa ei-genlijk? En waarom speelt Europa die rol?Wie Europa zegt, heeft het natuurlijk vooral over de Europese commissaris voor Concur-rentie, Neelie Kroes. Zij moet in de Europese Unie zorgen voor een eerlijk en vrij onderne-mingsklimaat. Vergeet niet dat alleen al Bel-gië een slordige 15 miljard euro belastinggeld voor de banken gebruikte. Om zo het econo-misch systeem en de spaardeposito’s van de bevolking te beschermen. In zo’n situatie is het niet echt verbazingwekkend dat een hoge-re overheid enig regulerend toezicht houdt op het eerlijke verloop van het reilen en zeilen op die financiële markt. In een vrije markt moet er eerlijke concurren-tie zijn want vrije mededinging is de beste ga-rantie voor het beste aanbod voor de burgers, en dit tegen de beste prijs. Uiteraard is dit niet de mening van de vakbond. Wel een redene-ring die van belang is om de ‘logica’ van de Eu-ropese politiek te kunnen begrijpen.

Bedrijven die overheidssteun krijgen, bedrei-gen de vrije mededinging. Europa ziet er dus op toe dat bedrijven zichzelf herstructureren (lees: inkrimpen) als ze overheidssteun incas-seren. Drie of vier jaar later moeten ze weer leefbaar zijn zonder steun van de overheid. De overheidssteun mag sowieso niet de concur-rentie verstoren. Record Bank, een onderdeel van ING, moest bijvoorbeeld van Europa zijn te hoge rentes terugschroeven omdat ING massale overheidssteun gekregen had.Eurocommissaris Kroes en haar medewerkers onderhandelen met vertegenwoordigers van de diverse nationale overheden en met de di-recties van de banken die moeten reorganise-ren. ING, KBC, Dexia en alle anderen in Euro-pa die staatssteun kregen, moeten hun balans-totalen drastisch verlagen. Om dat te bereiken moeten ze bedrijfsonderdelen afstoten. Iedere financiële groep tracht haar kernactiviteiten te beschermen en doet bij voorkeur afstand van filialen die volgens de directie ‘het best mis-baar’ zijn.

vakbond waaktAls vakbond probeert de LBC-NVK zijn ver-antwoordelijkheid op te nemen voor alle werknemers. Ongeacht waar deze mensen werken. ‘Netwerksyndicalisme’ houdt in dat de LBC-NVK zich verantwoordelijk voelt voor de werkzekerheid en de werkgelegenheid van iedereen. Zo werken de vertegenwoordigers

van de LBC-NVK bij KBC nauw samen met hun collega’s bij Fidea en Centea. Binnen KBC werd ook de Europese ondernemingsraad ingeschakeld om overal het overleg over de gevraagde reorganisatie te garanderen. Ook in de contacten met Europa wil de LBC-NVK de belangen van de werknemers met één stem bepleiten. Dat geldt niet alleen bij KBC, maar ook bijvoorbeeld bij Dexia.Eens te meer blijkt het belangrijk om als LBC-NVK in alle bedrijfsonderdelen een ste-vige voet in huis te hebben. Nog veel meer illu-streert de hele herstructureringsgolf dat ook de sociale structuren in de financiële sector aan een modernisering toe zijn. Als puntje bij paaltje komt, wordt een financiële groep eco-nomisch als één groep behandeld. Ongeacht de sociale of juridische statuten. Alleen op so-ciaal vlak blijven de verdeel-en-heers-spelletjes via veel te veel paritaire comités onaangeroerd. De Belgische overheid moet ingrijpen als het via het sociaal overleg niet zou lukken om het financiële landschap ook sociaal te herteke-nen. Het jaar 2010 wordt uiterst druk in de finan-ciële sector want de overlegkalender zit bar-stensvol. Maar de LBC-NVK is hoopvol en optimistisch dat het sociaal overleg de juiste antwoorden zal vinden op de uitdagingen die voor ons liggen. De vakbond zet het werk ge-dreven voort. Want de toekomst moet duurza-mer, rustiger, socialer en vooral ethischer zijn.

de europese commissaris voor Concurrentie, neelie Kroes, moet toezicht uitoefenen op het eerlijke verloop van het reilen en zeilen op de financiële markt.

© f

oto:

bel

ga


SEcTor-cao’S

toch akkoord voor erkende controleorganismen (Pc 219)

In de sector van de erkende controleorganis-men stapten de werkgevers tot twee keer toe op uit het overleg. Telkens vroegen ze om het overleg te hervatten. Toen de vakbondsafge-vaardigden in een aantal bedrijven met onder-handelingen startten, kwam er een doorbraak. Op 7 december 2009 ondertekenden werkge-vers en bonden het nationaal akkoord voor paritair comité 219. Het dient als minimum, ook voor bedienden uit ondernemingen zon-der vakbondsaanwezigheid. In sommige be-drijven konden de afgevaardigden meer ge-daan krijgen.

KoopkrachtIn januari 2010 krijgt elke bediende een een-malige premie van 280 euro bruto. Voor deel-tijdsen en werknemers die na 15 juli 2009 in dienst kwamen, wordt dit bedrag aangepast in verhouding tot hun tewerkstelling. De premie kan via een bedrijfsakkoord omgezet worden in andere eenmalige voordelen zoals eco-cheques. Begin 2011 stijgen de effectieve lo-nen en de minimumlonen met 15 euro bruto per maand. Vanaf 1 juli 2009 stijgt de werkgeverstus-senkomst in de vervoerskosten van 60 tot 75 procent van de prijs van een openbaar ver-voersabonnement. Die stijging geldt ook voor wie met de auto, motor of fiets naar het werk komt. De bedragen worden elk jaar in februari geïndexeerd, voor het eerst in 2011.

andere voordelenHet anciënniteitsverlof wordt uitgebreid met 1 dag na 15 jaar tewerkstelling in de sector. Wie trouwt of officieel gaat samenwonen, krijgt 3 dagen klein verlet in plaats van de huidige 2.Uitzendkrachten en tijdelijke werknemers hebben dezelfde rechten op beroepsopleiding en outplacement als vaste werknemers, en dit na één jaar ononderbroken tewerkstelling bij dezelfde werkgever.De werkzekerheidsafspraken worden niet al-leen verlengd met twee jaar, maar ook verbe-terd. Voortaan mag de werkgever niemand ontslaan om persoonlijke of beroepsredenen zonder voorafgaande verwittiging en moge-lijkheid tot verweer tegen de aangehaalde re-denen.Het brugpensioen vanaf 58 jaar is verlengd tot einde 2011. En het brugpensioen vanaf 56 jaar (na 33 jaar loopbaan waarvan 20 jaar in een sy-steem met nachtwerk) en halftijds brugpensi-oen vanaf 55 jaar zijn verlengd tot eind 2010.Tenslotte blijven zowel het globale oplei-dingsengagement van gemiddeld 3,5 dagen per jaar en per bediende als het individueel vormingsrecht van minstens 1 dag per jaar be-houden.

Voeding heeft cao

De bedienden en kaderleden in de voedingsin-dustrie (paritair comité 220) kregen dan toch op 17 december een cao. De voorzitter van het paritair comité had namelijk een ultiem be-middelingsvoorstel gedaan, en met resultaat. Dankzij de cao krijgen de bedienden tegen ui-terlijk 31 januari 2010 een som van 125 euro aan ecocheques. Ze incasseren ook 250 euro aan ecocheques bij de uitbetaling van het loon in december 2010 en in de volgende jaren.Deeltijdse werknemers krijgen de ecocheques ‘pro rata’. Hetzelfde geldt voor wie niet het hele jaar lang in de onderneming werkte. De bedienden kunnen een evenwaardig voordeel krijgen als de onderneming hierover een cao afsluit. Of als er een schriftelijk akkoord met de bediende is. Op het vlak van vervoerskosten wordt de rege-ling van de arbeiders overgenomen. Een cao zonder loonplafond en met een automatische aanpassing van de tarieven voor privé-vervoer aan de prijzen van het openbaar vervoer. Het brugpensioen op 58 jaar wordt verlengd tot eind 2011. En de speciale brugpensioen-stelsels op 56 jaar (met loopbaan van 40 jaar of met nachtwerk) worden verlengd tot eind 2010.Het minimumbarema hangt nu samen met de leeftijd. Dit systeem maakt vanaf 1 april 2010 plaats voor een ervaringsbarema met garantie van loonbehoud voor al wie in de sector werkt. Bij de omzetting van een leeftijds- naar erva-ringsbarema was er een heikele kwestie. De vraag welke en hoeveel schorsings- en inacti-viteitsperioden met ervaring worden gelijk-gesteld. De cao bepaalt dat alle perioden van prestaties meetellen als ervaring. Los van het statuut, arbeidsregime of soort contract. Ook alle schorsingen worden gelijkgesteld, maar wel met beperkingen: maximum 3 jaar bij ge-wone ziekte, maximum 3 jaar bij tijdskrediet om thematische reden en maximum 2 jaar bij inactiviteit of werkloosheid. En dit alles sa-men voor hoogstens 5 jaar. De vakbondspremie van 104 euro klimt vanaf 2010 naar 128 euro. Vanaf 2011 bedraagt de premie zelfs 135 euro. Er komen ook gesprek-ken over een modernisering van het sectorba-rema, met hogere minimumlonen voor jonge-ren en een kortere loopbaanopbouw.Op de valreep haalden de bedienden uit de voeding dus toch een volwaardig akkoord bin-nen. Het laatste akkoord in de industrie. Maar zeker niet het minste.

cao in kleding en confectie

Het paritair comité 215 bereikte op 21 de-cember 2009 een akkoord voor de bedien-den uit de kleding- en confectiesector. Het anciënniteitsverlof (1 dag na 20 jaar

dienst) wordt voor onbepaalde duur omge-zet. De bedienden krijgen ook voor onbe-paalde duur maaltijdcheques van 0,91 euro per gewerkte dag. De kilometergrens voor de terugbetaling van verplaatsingskosten wordt verlaagd van tien naar vijf kilometer. De vakbondspremie in de sector klimt naar het maximaal toegestane bedrag van 135 euro. Voor het brugpensioen vanaf 58 jaar kwam er een verlenging tot 30 juni 2011. Het brugpensioen op 56 jaar (na een loopbaan van 40 jaar) is verlengd tot 31 december 2010. En ook het halftijds brugpensioen op 55 jaar werd verlengd tot eind december 2010. De vormingsinitiatieven van LVOC worden uitgebreid en voortgezet tot eind 2010.

akkoord voor notarisbedienden

Ook bij de notarisbedienden (paritair comité 216) is er een sectorakkoord, en wel sinds 8 december 2009. Deze werknemers krijgen een koopkrachtverhoging in de vorm van eco-cheques. Voor 2009 gaat het om 125 euro en voor het jaar daarna om 250 euro.Voor 2009 moesten de ecocheques uiterlijk op 31 december 2009 uitgekeerd worden aan de notarisbedienden. En voor dit jaar hebben de werkgevers tijd tot uiterlijk 31 december 2010.Heb je geen volledig jaar gewerkt of ben je deeltijds aan de slag? Dan worden de bedra-gen pro rata berekend. Werkgevers hebben de mogelijkheid om een ‘gelijkwaardig voordeel’ te geven. De sociale partners maakten ook af-spraken over een fietsvergoeding van 0,20 euro per afgelegde kilometer.

index zakt met 0,43 procent in Pc 218

In het Aanvullend Nationaal Paritair Co-mité voor Bedienden (ANPCB of PC 218) kan de werkgever in januari 2010 de lonen laten zakken met 0,43 procent. De werkge-ver is niet verplicht dit te doen. Maar het is wel een gevolg van de collectieve arbeids-overeenkomst (cao) over de automatische koppeling van de lonen aan de index. Het novembernummer van Ons Recht be-richtte al over deze erg uitzonderlijke ne-gatieve index. Vanaf januari 2010 is er dus een lichte loondaling. Dankzij hetzelfde in-dexsysteem stegen de lonen in januari 2009 nog met 4,51 procent.Voor de vakbond is het één van de kernta-ken om de koopkracht te verdedigen. Dat doe je het beste door niet te raken aan het indexsysteem.De aangepaste minimumbarema’s vind je op de website www.lbc-nvk.be.


dit nummer van ons recht kan voor jou geld waard zijn!de lbC-nVK voert de vorming en (bij-) scholing van bedienden en kaderleden hoog in het vaandel. Meteen na de oprichting kwam er een aparte organisatie die in de loop der jaren uit-groeide tot de vzw Volwassenenonderwijs lbC-nVK. Zes grote centra voor volwassenenonderwijs (het vroegere avondonder-wijs of onderwijs voor sociale promotie) organiseren elk jaar honderden cursussen die duizenden gegadigden bedienen.

de lbC-nVK besloot recent om haar leden een fikse korting aan te bieden als ze zich inschrijven voor een cursus in één van de eigen scholen tijdens het schooljaar 2009-2010. die korting geldt enkel voor de leden zelf, dus niet voor familie-leden, vrienden of kennissen. Ze geldt enkel voor een inschrij-ving in een CVo lbC-nVK. de adressen en het aanbod vind je op www.lbconderwijs.be.

leden die van de korting willen genieten, vullen onderstaande (originele) bon volledig in en bezorgen hem aan het plaatse-lijke lbC-nVK secretariaat, of sturen hem op naar lbC-nVK bon CVo, Sudermanstraat 5, 2000 antwerpen.

eind april en eind juni 2010 worden alle ingezamelde bons ver-werkt. de storting op de bankrekening zal dan gebeuren.

Bon TEr WaarDE van 10 Euro

deze bon geeft leden van de lbC-nVK recht op een tegemoetkoming door lbC-nVK ter waarde van 10 euro voor het door hen betaalde inschrijvingsgeld voor een cursus bij een CVo lbC-nVK in het schooljaar 2009-2010. de bon geeft enkel recht op terugbetaling als het gaat om een ori-ginele bon én om een volledig ingevulde bon. de bon geldt bovendien enkel voor de leden, en elk lid kan slechts één bon terugbetaald krijgen. de terugbetaling gebeurt via overschrijving op de bankrekening van het lid.

naam:............................................................................................................................................................................

adres:............................................................................................................................................................................

lidnummer lbC-nVK: ...............................................................................................................................................

rekeningnummer:.....................................................................................................................................................

ingeschreven in CVo (schrappen wat niet past):antwerpen - borgerhout – Mortsel – beringen - Sint-niklaas - turnhout

inschrijvingsnummer in CVo:.................................................................................................................................

Knip deze bon uit. alleen originele bonnen komen in aanmerking.

SErvicE

“wij komen onze centen terughalen”: Michael Moore in de clinch met het grootkapitaal.

hartzeer en immense liefde (toby regbo en Juno temple).


FiLm

karin seberechts

Die dekselse Michael Moore. Nog maar net hebben zijn landgenoten hun auto-indu-strie een tikkel opgekrikt en een op mensenmaat gesneden ziektewet bespreekbaar ge-maakt, of daar draaft Ame-rika’s professionele brompot alweer met een nieuw schot-schrift aan. Eentje tegen het Kapitalisme zelf nog wel!

Michael steekt fluks van wal met bewakingscamerabeel-

den van overvallen op winkels en bankkantoren, en met ‘Louie Louie’ op de soundtrack. Hij trakteert ons vervolgens op een stoomcursus in de diverse uitwas-sen van Amerika’s financieel be-stel. In zijn onderhand vertrouw-de luimige doordrijverstijl voert

Moore zijn geliefde doelwit chic-ken Little (G.W Bush) op. Wikkelt hij politietape (“crime zone – do not pass”) rond banken die op de rug van de burger triljoenen verhaspelden. Legt hij Zeffi relli’s Jezus van Nazareth de quote “Ga heen en vermenigvuldig uw win-sten” in de mond. Laat hij Wall Street-jongens aan leken diets maken wat ‘credit default swaps’ en ‘derivatives’ zijn. En duikt hij de pakkende, verloren gewaande historische beelden op van Fran-klin Roosevelts voordracht over de Second Bill of Rights. Pittig riposteerwerk mag je dit noemen. En genoeg tegenwicht voor de larmoyante momenten met weduwen en wezen en wie nog meer waaraan de katholieke jongen uit Flint, Michigan zich alweer met overgave bezondigt. De man van ‘Fahrenheit 9/11’, ‘Bowling for Columbine’ en ‘Sic-ko’ bewandelt in ‘Capitalism: A Love Story’ schijnbaar een paadje

of drie, vier te veel. Hij dramt door, is mediageil, partijdig en wat nog meer. Maar als je deze diatribe van op afstand bekijkt, krijg je een pienter en haarscherp beeld waarin niet zozeer het ka-pitalisme maar wel de drieste on-dermijning van de Amerikaanse democratie onder de loupe wordt genomen. “Ziet u die vent naast de president (Reagan)?”, oppert Moore. “Die ene die eruit ziet als

een butler… Dat is Don Regan, voorzitter van Merrill Lynch, de rijkste en grootste beursmakelaar ter wereld.” De man die als mi-nister van Financiën mét en voor zijn gefortuneerde makkers baan ruimde en van Amerika een ‘plu-tonomie’ maakte. Even opzoeken maar. Een ‘coup d’état’ noemt een parlementair het feit dat het Con-gres alleen nog handpop mag spe-len voor het grootkapitaal. Het klinkt alvast iets minder drastisch in het Frans.

‘Capitalism: A Love Story’ komt op 6 januari 2010 uit in de Belgische zalen.

capitalism: a Love Story

karin seberechts

Ergens in 2092 puzzelt de laatste sterveling op zijn doodsbed (in een reality-show?) zijn 117 jaar lange bestaan weer in elkaar. Of beter: hij fl anst er redelijk op los. Nemo Nobody (Jared Letho) overschouwt namelijk alle levens die hij had kùnnen leiden.

Als hij op zijn achtste in het sta-tion van ‘Chance’ niet met zijn moeder maar met zijn vader was meegegaan, en omgekeerd. Als hij niet op de heerlijk duikende Anna maar op de kwakkelende Elise was gevallen. Of op Jeanne. Als die werkloze Braziliaan ergens in de jaren ’90 geen ei had gekookt. U hebt vast nog films gezien die ons van toeval afhangende levens-

lopen voorschotelen. ‘Sliding Doors’ met Gwyneth Paltrow en Duits hitnummer ‘Lola Rennt’ bijvoorbeeld. Of als u tot het heir van de doorgewinterde cinefi el be-hoort: Kieslowski’s ‘Przypadek’. Jaco Van Dormael, die ons lang geleden het verwante ‘Toto le hé-ros’ schonk, tovert er een even on-gerijmde als machtige fabel over uit zijn hoed. Van Dormael legde zichzelf na 13 jaar afwezigheid op het grote scherm in het peperdure (Engelstalige) ‘Mr. Nobody’ wei-nig restricties op. Het oude jonge-tje hoopt de visuele hoogstandjes op en sopt zijn caleidoscopisch wat-als-verhaal gulzig in zijn ei-gen thema’s en signatuur: toeval, liefde, geluk, speelgoedvliegtuig-jes en Kickers met kapotte veters. Van Dormael knipoogt copieus naar meesters Kubrick, Spiel-berg (e.a.) en duikelt een balorige soundtrack bij elkaar. Zeg nu zelf: slow motion op Satie, Casta Diva en een vleugje Wallace Collection,

dat kan bezwaarlijk fout gaan. Materie genoeg voor vijf fi lms, al-lemaal door elkaar gehaspeld dan wel. Wie zich niet uit het lood laat slaan door Mr. Nobody’s ‘alterna-tieve’ logica, hachelijke structuur en Van Dormaels wetenswaardig-heden over duivenbijgeloof, vlin-dereffecten, ‘Zugzwang’ en an-dere chaostheorieën, komt in een zalige trip door heden, toekomst en verleden terecht. Een wonder-lijk uitdeinend verhaal opgehan-gen aan eeuwige liefde en immens hartzeer. Dingen waar een mens in zijn leven al eens tegenaan durft botsen.

‘Mr. Nobody’ doet denken aan Magritte, of aan België zelf uit-eindelijk: het is een uitzinnig compromis. Realistisch en sur-reëel, absurd en bevattelijk, to-taal onwerelds en onverbeterlijk apelands. “Zolang je niet kiest, is alles mogelijk.” Daar kunnen we in België al jaren alle kanten mee uit. Ceci n’est pas un film belge splendide.

‘Mr. Nobody’ komt in de Belgische bi-oscopen op 13 januari 2010.

mr. nobody


BoEK

gUtenberg

Ik was niet van plan de nieu-we roman van Tom Lanoye te bespreken. ‘Sprakeloos’ staat al lang en breed in de Top-10 en zolang Tom zelf zijn publiciteit verzorgt, heeft hij geen zetje van de recensenten nodig. Maar dan begon ik het verhaal over zijn moeder te lezen en moest ik denken aan de eerste keer dat ik de schrij-ver zag, jong en energiek, zelfverzekerd en ambitieus. Het was 1982 en hij signeerde zijn eerste dichtbundels in ei-gen beheer (‘Gent-Wevelgem’, ‘Van oor tot oor’). Bundels met briljante, grappige en nog op de schrijfmachine getikte gedichten. Niemand die ze las, twijfelde er aan: deze schrijver zou het Verdomd Ver Brengen.

En zie. Na Shakespeare, Goethe en Hölderlin is er nu eindelijk ‘La-noye’, zonder voornaam op het kaft. Zonder valse bescheidenheid ook, zoals Tom zelf ongetwijfeld zal zeggen. Misschien heeft hij ge-lijk. Achttien jaar na ‘Kartonnen dozen’ sluit hij met ‘Sprakeloos’, eens zo dik en eens zo breedvoe-rig, het verhaal af over zijn ouders en zijn afkomst. Dat verhaal heeft hij eens te meer briljant verteld. Net als in ‘Kartonnen dozen’ spreekt Lanoye zijn publiek recht-streeks in de ik-vorm aan. Het is een handige techniek die de lezer de illusie geeft dat hij een intimus van de schrijver is, of toch tenmin-ste een gewaardeerde klant. “En ik waarschuw u graag, lezer (...) indien u afknapt op een roman die volgens velen geen roman zal mogen heten omdat hij een deug-delijke kop mankeert, een schone krulstaart en een ordentelijk mid-denstuk, (...) dan is voor u nu al het moment aangebroken om dit boek te sluiten.”

Geslacht varkenDe roman als een geslacht var-ken: de vergelijking is niet zo vergezocht. Sinds ‘Een sla-gerszoon met een brilletje’ weten we dat Tom Lanoye opgroeide in een beenhou-werij in het Waasland en dat hij daar, met een sympathiek gevoel van omgekeerd sno-bisme, prat op gaat, wat zeg ik: er zijn handelsmerk van heeft gemaakt. De N.V. L.A.N.O.Y.E., voor f ijne vleeswaren en literaire pro-ducten van kwaliteit: er is niks fouts met commercie, zolang de ‘marchandise’ maar door een keurslager wordt bereid.Waar ‘Kartonnen dozen’ schrijvers eerste grote (homoseksuele) liefde vertelt, gaat ‘Sprakeloos’ over zijn moeder en hoe die in de laatste twee jaar van haar leven, van be-roerte tot beroerte, verandert van een dominante, heldere, welbe-spraakte vrouw in de verwarde, agressieve, eigenzinnige schaduw van zichzelf. Ook na haar dood is Lanoye blij-ven worstelen met die schaduw. In de eerste 70 bladzijden van het boek draait hij rond zijn onder-werp heen als een kat om de hete brei. Hij wint tijd, hij stelt uit, hij trappelt ter plaatse en doet eerst het verhaal van de dood van zijn vader, de lieve, stille Roger. Opdat hij, de jongste zoon, toch maar niet de strijd zou moeten aangaan met Josée Verbeke, de Kordate, de Dappere, de begenadigde ama-teurtoneelspeelster, de vrouw die de broek droeg in huis en die haar carrière als directiesecretaresse opgaf voor een bestaan als been-houwersvrouw en moederkloek. Maar dan, op bladzijde 74, vat de schrijver de koe bij de horens. “Op de dag dat het noodlot toeslaat, kijken ze pizza etend naar het slot van het avondjournaal.” Het is een zin die naast andere klassieke beginzinnen kan staan. Toms vader zal hem het afschuwelijke

verhaal hebben verteld: hoe in de flat boven de beenhouwerij zijn vrouws blik plots onherkenbaar wordt, hoe haar handen beginnen te trillen op het tafelblad. Het eer-ste bloedklontertje heeft zijn werk gedaan, moeder Lanoye vliegt haar man naar de keel. “Met een stem die nog nauwelijks de hare is. En met een kreet vol woordloze walg en woede.”

ScharnierpuntHet is het scharnierpunt in de ro-man. Vanaf dan beschrijft Lanoye met ontzetting, humor en deer-nis de jaren voor en na de eerste hersenbloeding. Hoe zijn ouders elkaar leerden kennen, hoe zijn moeder reageerde op de dood van zijn broer en op zijn eigen coming-out (“Dan is het maar zo”), hoe ze omgaat met de oor-log, haar huisbazin en haar klan-ten. Hij beschrijft hoe zij in een verzorgingshuis terechtkomt en hoe wankel haar herstel blijkt te zijn, hoe hij zijn moeder vervloekt en hoe hij haar verschoont (“Mijn haat smolt weg en werd opnieuw gewoon onbegrip.”)

Soms, wanneer de moegeëpa-teerde lezer in een zeldzame flits in ‘Sprakeloos’ een laconieke zin à la Elsschot of Walschap herkent, krijgt hij de indruk dat Lanoyes stijl zou winnen bij enige Be-schränkung. (Op het eind geeft de schrijver zelf toe dat hij een man is van het grote gebaar, het brede palet.) Maar dan pakt zijn virtuo-siteit iedereen opnieuw in en kun-nen we alleen maar ademloos en bewonderend toezien hoe we wor-den meegesleept in een wervelend en tragisch haat-liefdeverhaal. Toms moeder beweerde dat een goede toneelspeelster haar pu-bliek zelfs moet kunnen boeien door het telefoonboek op te zeg-gen. Ik denk dat haar zoon het daarmee eens zou zijn. Zoals hij schrijft: overacting (is) geen be-zwaar, indien gedemonstreerd door een superieur talent.

SPRAKELOOS(Tom) LanoyePrometheus, Amsterdam360 blz.

Sprakeloostom lanoye


Kmo

robert Veekman

Als je vandaag met je gsm belt is er veel kans dat dit toestel via Brightpoint Belgium hier op de markt is gebracht. Het Amerikaanse beursgenoteerde bedrijf Brightpoint had tot voor kort in Anderlecht een vestiging met 18 werknemers. Recent sneuvelden daar negen jobs, een gevolg van de econo-mische crisis. In een tijdsspan-ne van twaalf maanden zakte de verkoop van gsm-toestellen sterk. De markt bleek in Eu-ropa sterker te krimpen dan in de VS.

Reden genoeg voor de aandeel-houders van Brightpoint om

vooral in Europa de structuur te vereenvoudigen en een Benelux-organisatie op poten te zetten. In de loop van 2010 zullen som-mige diensten verhuizen naar het Spaanse Barcelona. Het depot voor de Benelux-markt verschuift naar een opslagplaats in het Duit-se Trier.De vestiging in Anderlecht had geen georganiseerd vakbonds-overleg. Maar de LBC-NVK volgde de ontwikkelingen al een tijdje. Klachtenbehandelaars van de LBC-NVK stelden vast dat de directie in het verleden advoca-ten ingehuurd had om de Wet Renault zoveel mogelijk uit te hollen. Die wet regelt de procedu-re die een werkgever moet volgen bij een collectief ontslag.In 2008 ontsloeg Brightpoint druppelsgewijs werknemers. Zo kon het bedrijf vermijden dat het de Wet Renault zou moeten toe-passen. De LBC-NVK was toen net iets te laat om de kwestie ten gronde aan te vechten. Het perso-neel diende destijds jammer ge-noeg nooit een collectieve klacht in. Een gemiste kans voor de werknemers en voor de vakbond.

Geen twee keerDe bedrijfsresultaten van Bright-point bleven verslechteren zodat de groepstop plannen smeedde om opnieuw jobs weg te snoeien in Europa. Ook in België. Maar

deze keer werd het veel lastiger om de informatie- en consultatie-fase te ontlopen.Eens te meer trommelde Bright-point advocaten op om de klus zo discreet mogelijk af te handelen. In een klein filiaal zonder vakbon-den moet dat snel te klaren zijn, dacht de ter plaatse gestuurde crisismanager hoogstwaarschijn-lijk. Eén of twee vergaderingen, de werknemers wat vragen laten stel-len, een verslagje opstellen, ieder-een laten tekenen voor ontvangst van de informatie en klaar is kees. Maar het liep gelukkig toch an-ders.Brightpoint belegde een eerste personeelsvergadering zonder dat een personeelsverantwoordelijke daarbij aanwezig was. Een verte-genwoordiger van het ingehuurde advocatenkantoor leidde de ver-gadering. Dat schoot in het ver-keerde keelgat bij de werknemers, die de krachten bundelden. Ze vormden inderhaast een klein op-

volgingscomité, dat op zijn beurt de bonden aansprak. Binnen de 48 uur volgde een ontmoeting met vakbondssecretarissen uit de regio Brussel-Halle-Vilvoorde. Dat resulteerde in een actieplan. Deze keer verkopen we ons vel duur, nam het personeel van Brightpoint zich voor.De werknemers besloten geen enkele personeelsvergadering meer te aanvaarden zonder aan-wezigheid van vakbondsverant-woordelijken. In een schriftelijke verklaring bevestigden de perso-neelsleden formeel welke mensen namens hen mochten onderhan-delen. Zo had de directie geen en-kel achterpoortje meer.De directie moest het over een an-dere boeg gooien. En de baas van het advocatenkantoor moest zelf aan de onderhandelingstafel aan-schuiven. De crisismanager van Brightpoint moest zijn tijdelijk verblijf in Brussel met vijf dagen verlengen.

Gesprekken met resultaatVijf dagen lang waren er intensie-ve onderhandelingen. Met resul-taat. Het opvolgingscomité toon-de zich erg gedreven en bleek al snel prima te kunnen onderhan-delen. Voor vakbondssecretaris-sen leek het alsof die werknemers al jarenlang actief waren in een ondernemingsraad, preventieco-mité of vakbondsdelegatie. Niets was minder waar.Hoe dan ook haalde het personeel zijn slag thuis. De werknemers konden goede afspraken afdwin-gen die werden vertaald in een cao met een looptijd van twaalf maan-den.Moraal van het verhaal? Ook werknemers in een klein bedrijf kunnen van zich afbijten als ze solidair het gesprek met hun di-rectie aangaan en met één stem spreken. Een voorbeeld voor vele anderen in de moeilijke tijden die ons nog te wachten staan.

Werknemers Brightpoint hebben haar op hun tanden

ook in een klein bedrijf kan je de krachten bundelen

moniQUe braam

Sectoren: pc 226 Logistiek en vervoerOp www.lbc-nvk.be vind je specifi eke sectorinformatie over alle paritaire comités waarvoor de LBC-NVK bevoegd is. De wat grotere sectoren bieden al wat meer online. Het paritair comité 226, ofwel Logistiek en Vervoer, nam het voortouw en vernieuwde zijn sectorinfo zowel naar vorm als naar in-houd. Via de verkorte url: http://226.lbc-nvk.be surf je direct naar de sectorinfo. Zo vind je de nieuwste cao haarfi jn uit-gelegd, je rechten op een rijtje, wat met vorming, afgerond met sectorpublicaties die je kan downloaden. Toegankelijk en direct.

meldpunt zorgDe ACV-centrales uit de zorgsector richtten een Meldpunt Zorg op om wantoestanden in kaart te brengen die het ge-volg zijn van de commercialisering van de zorg. De LBC-NVK is één van deze centrales. Geregeld duiken verhalen op over wantoestanden. Het ACV wil die verhalen verzamelen en evalueren en beleidsaanbevelingen formuleren. Via het Meldpunt Zorg kunnen werknemers uit de commerciële zorg, zorgbehoevenden en hun familie online hun verhaal doen. Meer info via www.lbc-nvk.be en www.meldpuntzorg.be.

EcochequesHet interprofessioneel akkoord 2009–2010 verrijkte het Nederlands met een nieuw woord, de ‘ecocheques’. De Na-tionale Arbeidsraad legde de spelregels voor de ecocheques vast in een cao. Naast maaltijdcheques, cultuurcheques en sportcheques kunnen bedrijven nu ook ecocheques aan hun werknemers geven. Te gebruiken voor de aankoop van ecolo-gische producten of diensten. Op www.ecocheques.be vind je een antwoord op vragen als: wat is een ecocheque, wie krijgt ze, hoeveel, hoe lang is zo’n cheque geldig en misschien wel de allerbelangrijkste vraag, wat kan je ermee kopen?

crisismaatregelenDe tijdelijke crisismaatregelen die een half jaar geleden van kracht werden, worden verlengd tot eind juni 2010. Deze maatregelen kunnen gevolgen hebben voor je positie als werknemer. Op www.crisismaatregelen.be vind je alle nood-zakelijke info over de inhoud van de crisismaatregelen en wat ze voor jou als werknemer betekenen. Met inbegrip van de aangepaste wetgeving, eventuele sectorafspraken en si-mulaties.

En vergeet niet:je belastinggids of cd-rom online te bestellen via www.lbc-nvk.be (het kan nog tot eind januari);als je op zoek bent naar werk ook eens in onze vacatureru-brieken te kijken: www.lbc-nvk.be en www.acv-online.be . We zijn geregeld op zoek naar nieuwe collega’s;regelmatig langs onze rubriek publicaties en documentatie te surfen. Je kan de meeste uitgaven online bekijken, down-loaden of desgewenst bestellen.

inB XinB X


De LBC-NVK-Belastinggids verwierf de voorbije jaren een stevi-ge reputatie in de fi scale literatuur. Duizenden LBC-NVK-leden bestellen elk jaar hun gratis exemplaar. Ook nu weer kunnen geïnteresseerde leden hun bestelbon invullen. De Belastinggids is verkrijgbaar in boekvorm of op cd-rom. Je kan de Gids ook raadplegen of downloaden op www.lbc-nvk.be.

Voor alle duidelijkheid: in de digitale versies van de Belastinggids (cd-rom of internet) vind je enkel de tekst van het boek. Hierin is dus geen berekeningsprogramma opgenomen. Via www.lbc-nvk.be kan je wel vlot naar een berekeningsprogramma surfen.Wie kiest voor de Belastinggids op cd, moet voldoen aan een aantal computervereisten. Hij moet uiteraard beschikken over een pc met een cd rom-lezer. Bovendien moet de pc voorzien zijn van een windowsver-sie en toegang hebben tot internet. En nog even dit. Belastingen zijn een ingewikkelde kwestie. De LBC-NVK-gids tracht zo verstaanbaar mogelijk te zijn. Een helpende hand in je tocht door het belastinglabyrint. Wie de gids wil raadplegen, moet toch een iets grotere intellectuele inspanning doen dan wanneer hij een stripverhaal leest. Wie de gids alleen maar wil bestellen om zijn boeken-kast op te fl euren of zijn collectie cd’s aan te vullen, kan het beter niet doen. Dit soort dingen kost de LBC-NVK immers handen vol geld.Wie zich wil verdiepen in de belastingwetgeving en de LBC-NVK-Belas-tinggids bestelt, moet onderstaande bon uiterlijk tegen 31 januari 2010 volledig ingevuld (met duidelijke aanduiding van keuze voor boek of cd) en in een voldoende gefrankeerde omslag (priorzegel) terugsturen naar: LBC-NVK-Belastinggids, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen. Je kunt ook een exemplaar bestellen via www.lbc-nvk.be. Telefonisch bestellen kan niet. De gids komt vermoedelijk begin mei uit. Nog even geduld dus. Vergeet zeker niet duidelijk de keuze voor boek of cd-rom aan te geven. Tegelijkertijd het boek en de cd bestellen is niet mogelijk. Het is één van de twee. Nog een belangrijk puntje. Alleen met originele bonnen kan je een geldige bestelling plaatsen. Fotokopieën aanvaarden we niet.

bestelbon lbcnVkbelastinggids 2010

Lidnummer ACV: .................................................................................................

Naam: .....................................................................................................................

Voornaam: .............................................................................................................

Adres (busnummer niet vergeten): ...................................................................

Postnummer: ......................... Gemeente: .......................................................

Onderneming (naam + gemeente) ...................................................................

RSZ-nummer: .......................................................................................................

Statuut: Arbeider - Bediende - Kaderlid

Huidig beroep: ......................................................................................................

BESTELT HIERBIJ 1 GRATIS EXEMPLAAR VAN DE LBC-NVK-BELASTINGGIDS:❏ in boekvorm ❏ op CD-Rom(Slechts één van de twee aankruisen!)

PersoonsgegevensOvereenkomstig de privacywet van 8 december 1992 heb je recht op inzage en correctie van de door de LBC-NVK opgevraagde persoonsgegevens.

ook VerkriJgbaar oP cdrom

BESTEL GraTiS DE LBc-nvK-BELaSTinGGiDS 2010

ook Via website www.lbcnVk.be


verzekeringswezenIn het verzekeringswezen (paritair comité 306) wordt de vakbondspre-mie uitbetaald van 1 december 2009 tot 28 februari 2010. De premie bedraagt 40 euro. Om de premie te kunnen krijgen moet je in 2008 minstens zes maanden in de sector gewerkt hebben. Voor bruggepen-sioneerden volstaat één maand. Ook zieken en loopbaanonderbrekers hebben recht op de premie. Wat het lidmaatschap van de LBC-NVK be-treft, moet je op het moment van de uitbetaling minstens lid geweest zijn sinds 1 juni 2009. De premie wordt gestort op de rekening van de rechthebbende. Het attest voor de vakbondspremie moet je ingevuld en ondertekend terugsturen naar het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat. Het adres vind je op de achterkant van het attest.

uitbetalingvakbondspremie

geweld in winkels P.o. antwerPen

Ik las met interesse het recente artikel in Ons Recht over geweld in winkels en aan loketten. Als trainer rond agressie en conflicthantering ben ik al bijna tien jaar lang bezig met onderzoek rond dit thema. In de praktijk dragen bedrijven, winkels en directies voor het grootste deel zelf de schuld voor de agressie, constateerde ik.Weten medewerkers bij trainingen wel om wat voor soort agressie het gaat? De bestaande trainingen zijn redelijk toereikend. Maar kan de medewerker trefzeker beoordelen of hij beter zelf het gesprek ombuigt dan wel of hij dit beter overlaat aan de politie? Als je op de politie wil wachten, prima, maar wat doe je dan zolang die er nog niet is? Over het weer praten?Een zwak punt is dat bedrijven trai-ningen rond agressie niet elk jaar her-halen. Om de zes maanden tien mi-nuutjes ‘droog oefenen’ onder elkaar is goedkoper dan een situatie handha-ven waarin mensen psycho-emotionele trauma’s kunnen oplopen.In veel gevallen zijn medewerkers genoodzaakt om naar de politie te bellen terwijl de agressor erbij staat. Ook over zoiets moeten vooraf goede afspraken gemaakt zijn.Uit ervaring weet ik dat agressie een erg zware impact heeft op iemands functioneren, zowel privé als op het werk. Naar mijn mening is de werkge-ver ook verantwoordelijk voor het wel en wee van zijn werknemers.

beter in het Zwart? m.s. edegem

Ik betaal mijn schoonmaakster met dienstencheques. Ze werkt deeltijds in een rusthuis en doet het schoonmaak-werk erbij om een beter inkomen te hebben. In het uitzendbureau kreeg ze te horen dat ze vanaf januari 2010 niet meer mag schoonmaken omdat ze te weinig uren presteert.De vrouw won informatie in bij de

vakbond en het uitzendbureau. Al naargelang van de bron zou ze min-stens 10 of 12 uur moeten schoonma-ken. Maar ze komt nooit aan zoveel uren, ook al omdat de uren in het rust-huis niet doorlopend zijn. Met meer uren zou ze ook in een hogere schijf vallen voor de belastingen.Er zijn al zo weinig schoonmaaksters. En als er dan iemand wil werken, wordt het hen moeilijk gemaakt. Werk je zo geen zwart werk in de hand?

dUUrZaam toerisme a.b. Per email

De rubriek ‘Over de grenzen’ in het decembernummer van Ons Recht sig-naleerde dat de vakbonden duurzaam toerisme willen promoten. Ik stuurde meteen een bericht naar het vakbonds-netwerk ETLC (European Trade Uni-on Liaison Committee on Tourism). Het toerisme kan er alleen maar be-ter van worden als sommige Europese landen dieren niet langer aan hun lot zouden overlaten. Ik verwijs naar landen die elk jaar zwerfdieren vergif-tigen en nog veel ander dierenleed ver-oorzaken. Landen die nochtans van de EU al een tijdje subsidies krijgen voor het dierenwelzijn.

lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: redactie ons rechtsudermanstraat 5 • 2000 antwerpen

[email protected]

anonieme brieven worden niet gepubliceerd. naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. de brieven worden in de regel gepubliceerd met

vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. de redactie behoudt zich

het recht voor, te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de es-sentie ervan te raken. de publicatie van lezersbrieven betekent niet dat

de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

DE LEzEr ScHrijFT

DE REKENING KLOPT OP LBC-NVK.BEAls je je nettoloon wil berekenen, wil weten op hoeveel vakantie-dagen je recht hebt, welke uitkering je krijgt bij tijdskrediet of brugpensioen, je opzeg-termijn of het bedrag van je opzegvergoeding wil kennen,…surf dan eens langs onze online berekeningsmodules op www.lbc-nvk.be. Klikken op ‘berekeningsmodules’ in het snelmenu!

DE REKENING KLOPT

Als je je nettoloon wil berekenen, wil weten op hoeveel vakantie-

uitkering je krijgt bij tijdskrediet

je opzegvergoeding wil kennen,…surf dan eens langs onze online berekeningsmodules

DE REKENING KLOPT

je opzegvergoeding wil kennen,…

DE REKENING KLOPT

Als je je nettoloon wil berekenen, wil weten op hoeveel vakantie-

uitkering je krijgt bij tijdskrediet

je opzegvergoeding wil kennen,…surf dan eens langs onze online berekeningsmodules

Stoppers Ons Recht 2009 3 koloms.indd 1 29/10/2009 13:30:50

Het zal misschien nog heel lang duren voor deze landen, met name rond de Middellandse Zee, dieren niet langer alleen als gebruiksvoorwerp of als eet-waar beschouwen. Via ons toerisme kunnen wij ertoe bijdragen dat de situatie misschien sneller verandert. Toeristen zijn tegenwoordig mondiger, kieskeuriger en alerter dan ooit.Zelf hou ik enorm van Griekenland. Maar ik verdraag niet langer dat

mensen zo onverschillig blijven bij al het leed dat veel dieren daar hun leven lang moeten ondergaan. Ik blijf wel naar Griekenland reizen omdat ik echt iets wil doen aan deze toestanden.Dierenrechten mogen dan al niet bestaan op papier, elk levend wezen heeft wél recht op een waardig leven. Dat is één van de grondbeginselen van het leven op zich.


walter

Ik werkte nog bij de radio. Op een ochtend liep ik naar mijn kan-toor. Eén dag eerder, op zondag, was een programma van me uitge-zonden dat nogal populair was in die tijd. Een collega sprak me aan: “Het was weer geestig gisteren,” zei hij. “Eén van de betere afl eve-ringen.” Ik bedankte de collega van harte, vooral omdat ik zelf niet helemaal zeker was van mijn zaak. Zijn compliment nam mijn twijfels weg. Hij was een man met smaak, slim en bij de pinken. Als hij het programma grappig vond, kon ik gerust zijn: we zaten nog op koers. Net wilde ik binnen-stappen in mijn rommelhok, toen een tweede collega me staande hield. Ook hij was een man op wie je kon vertrouwen, sprak vier talen, sloeg zijn kinderen niet. “Jammer van gisteren”, zei hij met een sip gezicht. “Klotenafl evering. Flauwe kul. Volgende keer beter.” En hij klopte me bemoedigend op de schouder. Ik dacht: hier moet ik een les uit trekken. Maar welke les? Wilde collega 1 iets van mij? Haatte col-lega 2 me, zonder dat ik het wist? Hebben mannen die vier talen spreken, geen gevoel voor humor? Ik kwam er niet uit. Meer dan ooit nam ik me voor mijn eigen gang te gaan en dié programma’s te maken die ik zelf de moeite vond. Misschien was dit verhaal wel het simpelste dilemma uit mijn le-ven. Een radioprogramma! Een kwestie van smaak. Mijn god, kan het nog onbelangrijker? Maar nu roept driekwart van de wereld dat

de aarde bijna om zeep is. En op-nieuw weet ik het niet. Is het waar dat we er allemaal aan gaan, dat de ijsberen smelten en Holland onder water zal lopen als we het roer niet omgooien voor 2015? Of hebben de ‘non-believers’ gelijk, als ze zeg-gen dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen? Ongetwijfeld hebben beide partijen hard nagedacht en ingewikkelde prognoses gemaakt. Wie van hen weet het beter? Wie van de twee moeten we geloven?

pascalIn dit geval is het misschien maar het veiligst om te doen zoals de fi losoof Pascal. Pascal gokte erop dat God bestond en mét hem de hemel en de hel. Als ze niet be-stonden, zei hij, dan had hij voor niks deugdzaam geleefd. Dat was vervelend, maar tant pis. Als ze wél bestonden, had hij goed gegokt en werd hij na zijn dood voor eeuwig opgenomen in de hemel. ‘Le pari van Pascal’, de weddenschap van Pascal, nummer 233 uit zijn ‘Pen-sées’. Legt u toch maar van die du-re zonnepanelen op uw dak. Baat het niet, dan schaadt het niet.Maar wat moeten we dan doen met al die andere twijfelgeval-len? Meneer, uw auto is rijp voor de sloop, u kan beter een nieuwe kopen en wel bij ons. (Nog drie jaar zonder problemen mee gere-den). Mevrouw, u moet zich laten opereren of u zal nooit kinderen kunnen krijgen. (Niet geopereerd, twee prachtige dochters). Meneer, uw zoon is nog net goed genoeg voor het bijzonder onderwijs. (Assistent, in afwachting van zijn doctoraat.)

SpecialistenWe zijn omringd door specialis-ten, kenners, hervormers en sta-tistici en ze spreken elkaar alle-maal tegen. Keynes, zegt een deel van de doorgestudeerden, de staat moet ingrijpen in de economie. Onzin, zeggen de anderen, laat de boel maar ontploffen, zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Het communisme is de toekomst, het communisme is een mislukking. Kinderen moeten antiautoritair worden opgevoed, kinderen houden van leiding en houvast. Niemand kan nog alles weten, maar wie moeten we ver-trouwen? De oostelijke bergfl ank is minder gevaarlijk dan de wes-telijke, zegt de ervaren berggids. Van roken ga je dood, zeggen de rapporten. Maar: mijn bankier raadde me aan Fortisaandelen te kopen en de uitvinder van het jog-gen viel tijdens zijn dagelijkse ge-zondheidsloopje dood. Ik zocht nog een einde voor dit stukje toen ik in de krant de be-spreking las van een nieuw boek van Hans Magnus Enzensberger, 80 jaar en een bekend essayist. Enzensberger gaat er prat op dat hij zijn hele leven lang twijfelde en zich nooit op een overtuiging vastpinde. Soms moet je natuur-lijk kiezen, zegt hij, maar “in geval van twijfel moet de werkelijkheid maar beslissen.”Ik zou toch maar een windmolen in uw achtertuin zetten, als ik u was. Die werkelijkheid van 2015, die bevalt me niet helemaal.

onS rEcHTVERANTWOORDELIJKE UITGEVER: marc WEYNS

sudermanstraat 5 • 2000 antwerpenHOOFDREDACTEUR: denis BOUWEN

REDACTIESECRETARIS: Jan DECEUNYNCK

VORMGEVING: peer DE MAEYER

DRUKKERIJ: Corelio printingREDACTIE EN ADMINISTRATIE:sudermanstraat 5- 2000 antwerpen tel. 03/220.87.11 • Fax 03/[email protected]

LBc-nvK-SEcrETariaTEn

• 9300 aalst, Hopmarkt 45 tel. 053/73.45.20, Fax 03/220.88.01 [email protected]• 2000 antwerPen, nationalestraat 111-113, tel. 03/222.70.00, Fax 03/220.88.02 [email protected]• 8000 brUgge, oude burg 17 tel. 050/44.41.66, Fax 03/220.88.04 [email protected]• 1000 brUssel, pletinckxstraat 19 tel. 02/557.86.40, Fax 03/220.88.05 [email protected]• 9200 dendermonde, oude vest 146 tel. 052/25.95.60, Fax 03/220.88.19 [email protected]• 9000 genteekloZelZate, poel 7 tel. 09/265.43.00, Fax 03/220.88.08 [email protected]• 1500 halle, vanden eeckhoudtstraat 11 tel. 02/557.86.70, Fax 03/220.88.06 [email protected]• 3500 hasselt, mgr. broekxplein 6 tel. 011/29.09.61, Fax 03/220.88.09 [email protected]• 8900 iePer, st. Jacobsstraat 34 tel. 059/34.26.40, Fax 03/220.88.10 [email protected]• 8500 kortriJk, president kennedypark 16d tel. 056/23.55.61, Fax 03/220.88.12 [email protected]• 3000 leUVen, l. vanderkelenstraat 32 tel. 016/21.94.30, Fax 03/220.88.13 [email protected]• 2800 mechelenrUPel, onder den toren 5 tel. 015/28.85.65, Fax 03/220.88.14 [email protected]• 8400 oostende, kan. dr. l. Colensstraat 7 tel. 059/55.25.54, Fax 03/220.88.15 [email protected]• 9700 oUdenaarde, burgschelde 5 tel. 053/73.45.25, Fax 03/220.88.03 [email protected]• 8800 roeselare, H. Horriestraat 31 tel. 051/26.55.44, Fax 03/220.88.17 [email protected]• 9100 sintniklaas, H. Heymanplein 7 tel. 03/760.13.40, Fax 03/220.88.18 [email protected]• 2300 tUrnhoUt, korte begijnenstraat 20 tel. 014/44.61.55, Fax 03/220.88.20 [email protected]• 1800 VilVoorde, toekomststraat 17 tel: 02/557.86.80, Fax: 03/220.88.07 [email protected]

algemeen secretariaat2000 antwerPen, sudermanstraat 5tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83e-mail: [email protected]

Te veel klokken

Ons Recht, januari 2010

Documents

Transcript of Ons Recht, januari 2010