Minderb ra n d s t o f ,minder gifJur yrapport

De jury van de MKB Innovatieprijs koos ditjaar voor een product dat interessant isvoor de wereldwijde scheepvaart.

Nr. 2GPC Kant, LeensGarnalenpelmachine

Niet spuiten, maar plakken!Micanti bv mag zich dit jaarde meest innovatieve on-derneming van het Neder-landse midden- en kleinbe-drijf noemen. Het Amster-

damse bedrijf heeft de eerste plaats in deMKB Innovatie Top 100 veroverd metT h o r n - D.Thorn-D is een gepatenteerde, milieu-vriendelijke oplossing die de aangroei vanorganismen als zeepokken en mossels aanbijvoorbeeld scheepswanden tegengaat.Het is een zelfklevend en gifvrij folie datop de scheepshuid wordt geplakt en er-voor zorgt dat organismen zich niet kun-nen hechten. Er komen geen giftige stoffenmeer in het water, de scheepswand is een-voudiger schoon te maken en er wordenflinke brandstofbesparingen gerealiseerd.Wat de doorslag gaf voor de jury, diemaandag 2 juni bijeenkwam om een selec-tie te maken uit een eerder opgesteldeshortlist, was dat Thorn-D bij uitstek eenproduct is dat past bij een sterke Neder-landse industrie én dat het de potentieheeft om over de hele wereld gebruikt teworden. Scheepswerven en scheepvaart-bedrijven kunnen verleid worden met la-gere brandstofkosten en betere werkom-standigheden voor het personeel, terwijlhet voordeel voor havens is dat het klimaatvan het water sterk verbetert doordat ergeen giftige verfresten meer in terechtko-men. En daar profiteren zeker de recrea-tieve gebruikers in de vaarsector weer van.Het is de negende keer dat de Kamer vanKoophandel, Mercedes-Benz en NRC Me-dia de MKB Innovatie Top 100 presente-ren. Deze ranglijst met honderd concrete

innovaties wordt gezien als de grootste enbelangrijkste innovatieprijs voor bedrij-ven in het mkb.Een selectie van de innovaties vindt u te-rug in deze bijlage van NRC Handelsblad.Inspirerende verhalen, over de garnalen-pelmachine van familiebedrijf GPC Kanten de RotorSwing, een stabilisator voorjachten die een revolutie ontketent in slin-gerdemping. Maar ook over een nieuw ty-pe schakelaar: door eenvoudigweg aan destekker zélf te draaien kan de stroom in- ofuitgeschakeld worden. En wat dacht u vanduurzame bouwpakketten voor de jacht-bouw en van een wiedmachine op zonne-energie? De jury sprak tijdens het beraadeen aantal keren groot respect uit voor debedrijven die, soms zelfs na verschillendefaillissementen, zo blijven geloven in hunproduct dat zij er steeds weer tijd en geldin zijn blijven investeren.Ik wens u veel leesplezier en inspiratie toe.En ik verheug me nu al op volgend jaar. Opnaar de tiende editie!

Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink,Juryvoorzitter MKB Innovatie Top 100en voorzitter FME

Overige juryleden:Ruud Koornstra (Tendris)Marcella Breedeveld (NRC)Joris Craandijk (Innovatie Partners)Hans Bottema (NLO)Huub Dubbelman (Mercedes Benz)Claudia Zuiderwijk (Kamer van Koophandel)Bart Stomphorst (investeerder)

w w w. m k b i n n ova t i e t o p 1 0 0 . n l

Wat is het voor bedrijf?GPC Kant is een familiebedrijfdat al vijftig jaar actief is in degarnalenbranche: vader Kantwas garnalenvisser en inkopervoor Heiploeg, de grootste gar-nalenverwerker van Nederland.Hij was een van de eersten die(duizenden) huisvrouwen in-schakelde om garnalen te pel-len. Twintig jaar geleden werdGPC Kant een bedrijf dat vooralgarnalenpelmachines ontwik-kelde. Met „veel vallen en op-st aan”, zoals Alfred Kant hetnoemt, is daaruit in 2012 eenrendabele pelmachine ont-staan. Alfred is met zijn broersRichard en Klaas directeur en ei-genaar van het bedrijf. „Het pro-bleem is dat garnalen één vooréén moeten worden gepeld ineen machine, maar dat ze alle-maal een ander formaat en eenandere vorm hebben”, legt hijuit. Daardoor is garnalen pellennog steeds voor 97 procenthandwerk, dat vooral in Marok-ko wordt gedaan. GPC Kantheeft zeven werknemers en eenomzet van 4 miljoen per jaar.

Wat kan deze machine watthuispellers niet kunnen?Veel sneller pellen. Een machi-ne verwerkt pakweg 1.000 kilogarnalen per dag, een thuispel-ler ongeveer 15 kilo. De nieuwepelmachine in de fabriek vanGPC Kant in Leens, bij Lauwers-oog, is ook veel sneller dan deoudere modellen. Kant: „Met deoude machine pellen we 10 tonper week, met de nieuwe 50to n . ” GPC Kant verkoopt de ma-chines niet, maar gebruikt ze inde eigen fabriek. Hoe verdienthet bedrijf dan aan zijn innova-tie? „Als we op deze manierwerk kunnen terughalen uit Ma-rokko, dan is dat lonend. Perjaar kunnen we de productieve rd u b b e l e n . ”Behalve méér garnalen pellen,kan GPC Kant door de nieuwemachines ook versere garnalenleveren aan klanten als Hanosen Heiploeg. „Nu zijn de garna-len pakweg vijftien dagen on-derweg, heen en weer naar Ma-rokko, voordat ze op de Neder-landse markt komen. Nu wehier kunnen pellen, worden de

garnalen de ene dag gevangenen de andere dag verkocht. Nietalleen zijn ze dan lekkerder, hetscheelt ook brandstof. De ener-gie die de nieuwe pelmachineverbruikt, bedraagt maar 10procent van de energie die nunodig is voor het vervoer van ennaar Marokko. Bovendien is erminder conserveringsmiddelnodig .”Volgend jaar wil GPC Kant ver-huizen naar de haven van Lau-wersoog, waar het meer ruimteheeft om de machines neer tezetten. Het aantal personeelsle-den zal dan vermoedelijk stijgentot 35.

Hoe is de financieringge re gel d ?De hoofdmoot van de ontwikke-ling van de pelmachine is gefi-nancierd uit eigen middelen, al-dus Kant. „De rest is geleendvan de bank.” De machine is ineigen beheer gebouwd. „O m d athet low budget moest, maar ookomdat we de werking van demachine geheim willen hou-de n . ”

Nr. 3e-Traction Europe, ApeldoornElektrisch aandrijfsysteem voor stadsbussen

Nr. 4RotorSwing Marine, RaamsdonksveerStabilisator voor jachten

Wat is het voor bedrijf?RotorSwing Marine ontwikkelt,produceert en levert stabilisato-ren voor jachten met een maxi-male lengte van dertig meter.Een stabilisator zorgt ervoor datje comfortabel op een schipkunt verblijven, legt mede-eige-naar Rudolf Geurink uit. „Eenschip rolt door golfslag van linksnaar rechts, wat kan leiden totzeeziekte en omvallen. De stabi-lisator zorgt ervoor dat hetschip stabiel in het water ligt.”Het bedrijf telt twee werkne-mers. Het werkt nauw samenmet onder andere machinebe-drijven en een verkooporgani-s at i e .Het bedrijf levert aan jachtbou-wers in Nederland, Duitsland enBelgië en heeft plannen om we-reldwijd te gaan exporteren. Ervaren nu zo’n vijfentwintigschepen rond met de stabilisa-tor van het Brabantse bedrijf ener zijn er vijftien in aanbouw.De omzet wordt niet bekendge-maakt. Geurink: „Ik verwachtdat we dit jaar in de buurt vanbreak-even uitkomen.”

Wat is er zo vernieuwend aandeze stabilisator?Er zijn al zo’n twintig jaar stabili-satoren voor schepen op demarkt. Die maken gebruik vanhydraulische olie, wat schade-lijk voor het milieu kan zijn. Destabilisator van RotorSwing Ma-rine, waar vijf jaar aan is ge-werkt, werkt op elektriciteit diewordt opgewekt door de motorvan het schip. Geurink: „Diestroom moet ook opgewektworden, maar het is wel veel ef-ficiënter dan een hydraulischs ys te e m . ”Bovendien is de stabilisator in-klapbaar, want in ondiepe bin-nenwateren heb je het onder-deel niet nodig. Daarmee looptje minder kans op aanvaringenonder water.Een ander voordeel, volgensGeurink: „Onze stabilisatorwerkt ook goed bij lagere snel-heden. Bij andere stabilisatorenmoet je minimaal 15 km per uurvaren, die van ons doet het algoed bij 10 km/u. Dat is handigin een druk bevaren land als Ne-de rl a n d . ”

N og meer plannen voor ver-nieuwende producten?RotorSwing Marine werkt aande ontwikkeling van de stabili-zer zero speed: een stabilisatordie zorgt dat het schip min ofmeer stilligt als het in een baaivoor anker ligt. Geurink: „Eenboot ligt niet stil in een baai, erkomen altijd golven vanuit dezee binnen.”

Hoe is de financieringge re gel d ?Het geld wordt ingebracht doorGeurinks zakelijk partner TheoKoop, die eerder bedrijven indezelfde sector heeft gehad.Geurink: „Het is een principiëlekeuze geweest om geen geld telenen van banken en alles zelf tefinancieren. We willen onze ei-gen beslissingen kunnen ne-men. Ik ben voor een zusterbe-drijf wel eens gaan praten bijeen bank, maar hun voorwaar-den – zoals drie jaar omzetcij-fers laten zien als je product nogin de ontwikkelingsfase ver-keert – waren voor mij niet haal-b a a r. ”

Wat is het voor bedrijf?e-Traction is een onderzoeks- enontwikkelingsbedrijf dat elektri-sche aandrijfsystemen maaktvoor onder meer heftrucks envaartuigen. Het bestaat dertigjaar, sinds vijf jaar is het vollediggericht op een, inmiddels we-reldwijd gepatenteerd, elek-trisch aandrijfsysteem voor deauto-industrie. Het systeemwordt toegepast in stadsbussen,het is de bedoeling dat de aan-drijftechniek ook wordt inge-bouwd in vrachtwagens en per-s o n e n au to’s.e-Traction heeft nu zo’n vijftienaandrijfsystemen in bussen in-gebouwd. Het bedrijf wil produ-ceren in China, dat volgens di-recteur Peter de Neef de groot-ste busmarkt ter wereld vormt.„Ik heb gesproken met een Chi-nese busbouwer die ruim50.000 bussen per jaar produ-ceert. Dat is meer dan er perjaar in heel Europa worden ver-kocht .” Wegens de enormeluchtvervuiling stimuleert deChinese overheid het elektrischrijden. „Toen ik er enkele weken

geleden was, was de luchtver-vuiling dertig keer hoger dan dedoor de Wereldgezondheidsor-ganisatie toegestane limiet.”e-Traction wil volgend jaar inChina beginnen; het hoopt daarin 2017 „enkele duizenden” aan-drijfsystemen te produceren.e-Traction heeft 35 werkne-mers, voor een groot deel pro-ductontwikkelaars en technischpersoneel dat bussen ombouwt.De omzet bedroeg vorig jaar800.000 euro en komt dit jaaruit op 3 miljoen. Die stijging is tedanken aan twee flinke Europe-se orders en de levering vanelektrische aandrijfsystemenaan China.

Wat is er nieuw aan ditaandrijfs y steem?Elektromotor en wiel zijn in ditsysteem volledig geïntegreerd.Dat is handig: je hebt geen ver-snellingsbak nodig, geen aan-drijfas en geen differentieel (detandwielen in de as tussen dewielen). Daardoor zijn er vrijwelgeen bewegende delen. Datheeft als voordeel, volgens De

Neef, dat er geen energieverliesoptreedt door wrijving en ereen kleiner batterijpakket nodigis om de bus te laten rijden. „D atmaakt de bus goedkoper.” An-der voordeel is dat de bus nau-welijks onderhoud behoeft doorhet ontbreken van bewegendedelen. Bovendien is er door dekleinere batterij meer ruimtevoor passagiers. In Nederlandrijden nu zes bussen rond methet nieuwe systeem, waarondertwee van de RET.

Hoe is de financieringge re gel d ?Het geld komt van grootaan-deelhouder De Hoge Dennen,de beleggings- en investerings-maatschappij van de familie DeRijcke, die ooit eigenaar was vanonder meer Kruidvat, parfume-rieketen ICI Paris en super-marktconcern Groenwoudt.Ook de grondlegger van e-Trac-tion, Arjan Heinen, is mede-ei-genaar. De Neef: „We zijn nog opzoek naar een derde grote inves-teerder voor wereldwijde invoe-ring van ons aandrijfsysteem.”